Theater / Voorstelling

Waarom heb je mij het beloofde geluk niet gegeven?

recensie: NTGent - Platonov

Over de duur van een integrale opvoering van Platonov doen in het culturele roddelcircuit verschillende verhalen de ronde. In Duitsland schijnt het stuk ooit in zeven en een half uur gespeeld te zijn, in Engeland wordt over versies van vier à vijf uur gesproken. Gelukkig heeft NTGent niet voor een Belgisch integrale maar voor een sterk ingekorte uitvoering gekozen. In een kleine twee uur wordt Platonov in zijn essentie getoond.

gespeeld te zijn, in Engeland wordt over versies van vier à vijf uur gesproken. Gelukkig heeft NTGent niet voor een Belgisch integrale maar voor een sterk ingekorte uitvoering gekozen. In een kleine twee uur wordt Platonov in zijn essentie getoond.

Het is een weldadige bewerking van regisseur Luk Perceval en dramaturg Koen Haagdorens. Ze hebben negentig procent van de oorspronkelijke tekst weggesneden en kunnen zich daardoor tot de krachtigste zinnen en een aantal oerscènes beperken. Kunst is niet heilig: als je het beste uit een toneelstuk haalt door het grotendeels te schrappen, moet je dat zeker doen. In plaats van een eindeloos praatstuk ziet het publiek nu een emotioneel spektakel met een juiste dosis komisch absurdistische verdunning.

Alfamannetje met bovengemiddeld gevoelsleven
Zoals alle toneelstukken van Anton Tsjechov speelt Platonov zich in de Russische provincie af. In een sfeer van verveling, vergane glorie en vergeefsheid slijten de personages daar hun dagen. Op het landgoed van de jonge weduwe Anna Petrovna is de gedesillusioneerde dorpsleraar Misja Platonov een graag geziene gast. De mannen zien hem als hun vriend, de vrouwen zijn verliefd op hem. Het landgoed wordt daarom al snel een broeinest van verlangen, frustratie, jaloezie en bedrog. Als dan ook de drank nog begint te vloeien, komt de Russische ziel (die waarschijnlijk de universele ziel is) volledig bloot te liggen: wanhoop, woede en zelfdestructie winnen het van nuchterheid en vriendelijkheid. In plaats van (vulgair) van zijn populariteit te genieten, zinkt Platonov (superieur) weg in een moeras van gevoelsrijkdom en zelfnegatie. Een poëtisch ondergangsdrama over de fatale combinatie van teveel gevoel en te weinig ego.

Jeugdwerk wordt meesterwerk
Platonov is een jeugdwerk van Tsjechov. Hij schreef het op zijn achttiende, lang voor de toneelstukken die later klassiekers zouden worden (De meeuw, Oom Wanja, De drie zusters, De kersentuin). Pas twintig jaar na zijn dood werd het titelloze manuscript voor het eerst gepubliceerd. Aan zo’n onevenwichtig jeugdwerk valt voor een toneelgezelschap veel eer te behalen, mits het het lef heeft radicale ingrepen te doen. Dat is hier uitstekend gelukt: een uitgeklede tekst met gestileerd acteerwerk in een minimalistisch decor, gedragen door doorleefde muziek. NTGent annexeert Tsjechov en weet van Platonov een compact gesamtkunstwerk te maken. Hulde aan de ontheiliging en bezieling van de klassieke kunst.