Muziek / Album

Warme zomer, unieke muziek

recensie: Vals Licht - Luidkeels

Het was een warme zomer in de tijd van Nirvana, Metallica en Pearl Jam. Ik liep deels headbangend in een Anthrax-shirt door Twente, op zoek naar voornamelijk goedkope muziek en de waarheid in algemene zin. Uitgerekend in het zwaar christelijke Rijssen dook ik in een platenbak de debuutsingle van Vals Licht Alles wat ik voel op. Voor het eerst hoorde ik echte Nederlandse grunge, die elke andere Nederlandse artiest week van klank en tekst maakt. Lekkere teksten en frisse muziek, dat was net wat ik toen even nodig had.

~

Ik ben de band blijven volgen tot op de dag van vandaag. Als je dan hoort dat de drummer van de band, Johann de Groot op 29 augustus, slechts 33 jaar oud, is overleden aan het verschrikkelijke kanker dan zit je toch even te slikken. Niet omdat ik hem kende maar wel omdat ik zijn werk vaak gehoord heb. Het nummer Droom de werkelijkheid is niet lang na zijn dood op single verschenen en de volledige opbrengst gaat naar de kankerbestrijding. Dit is een goede reden om het derde album van Vals Licht te bespreken. Wat betekent dit laatste optreden van Johann de Groot voor de ontwikkeling van de band?

Even wennen

Een goede CD begint pas lekker in het gehoor te liggen als je het een aantal keren hebt gehoord. Luidkeels is hierin geen uitzondering: de muziek is wezenlijk anders dan de gemiddelde kloon van Blof of Acda en Munnik die de Nederlandse muziekwereld siert. De sound is pittig en de stem van zanger Tony de Bruijn is heel erg typisch van klank. Maar na even doorbijten is de muziek echter fantastisch gelaagd qua muziek en tekst en dan ook erg interessant om nog vaak te horen.

Nooit meer vergeten

~

Het album is degelijk geproduceerd in de studios van Oscar Holleman, door Stephen van Haestregt (Within Temptation, Dreadlock Pussy). In vergelijking met zijn voorganger Dieseljunks uit 2000 is het album dan ook een stuk steviger. Een redelijk soft nummer als Het licht, de enig echte hit voor de band ooit, zal je op Luidkeels dan ook niet vinden. Het doet me deugd dat de band met de terugkeer naar een eigen platenlabel de eigen stijl weer heeft gevonden en vervolmaakt. Vals Licht is heel eigen en eerlijk en dat wordt Luidkeels duidelijk gemaakt. Mijn advies is duidelijk: “Koop die CD, ram hem in je hoofd, en vergeet het nooit meer”. Dit is een band waar we in Nederland trots op moeten zijn.

Meer Vals Licht:

Vals Licht – Lunapark
Vals Licht – Dieseljunks
Officiele website – www.valslicht.nl

Boeken / Fictie

Beetgenomen

recensie: Stephen Fry - De leugenaar

.

~

Het wekt dan ook weinig verbazing: Fry’s debuutroman is een humoristisch boek. Fry vertelt een vermakelijk, vlot verhaal, grotendeels bestaand uit levendige dialogen. Uit zijn pen vloeit de een na de andere rake opmerking, vol van subtiel sarcasme. Als de hoofdpersoon een slokje goedkope wijn neemt beschrijft Healey zijn reactie als volgt:

‘Heel lekker’, zei Adrian terwijl hij goedkeurend nipte. ‘Ik vraag me af hoe ze die kat zo ver hebben gekregen om op de fles plaats te nemen’.

In de beste traditie van de Britse humor zie je het uitgestreken gezicht voor je waarmee dit wordt gezegd.

Slechts woorden

De leugenaar is echter vooral een leugenachtig boek. De grootste leugenaar is Adrian Healey, een Britse kostschoolganger die je meteen voor zich in weet te nemen. Achter zijn imago van geniale, manipulerende poseur schuilt niets meer en niets minder dan een geniale, manipulerende poseur. Met een klein hart, dat wel. Adrian is een romantisch leugenaar, een geniaal woordkunstenaar die zich uit onvrede met de wereld een kleurrijk bestaan bij elkaar liegt. Woorden als waarheid, liefde, vriendschap of trouw zijn voor hem niet meer dan woorden, leugens dus. In stilte is hij verliefd op de knappe, wat naïeve Hugo, maar hij weet dat op geen andere manier te uiten dan door spelletjes te spelen met de argeloze jongen. Adrian kan niet anders dan liegen, poses aannemen en fantastische verhalen opdissen. Onder alle aandacht die hij daarmee op zich weet te vestigen is hij eenzaam en kwetsbaar.

~

Als Adrian zijn kostschool verruilt voor Cambridge gaat hij door met waar hij mee bezig was. Met veel vernuft bespeelt hij ook hier zijn docenten en medeleerlingen. Maar op een dag gaat het mis. Hij moet langskomen bij professor Trefusis om een werkstuk te bespreken, in feite een oud tijdschriftartikel dat Adrian heeft overgeschreven. De vermanende woorden van professor Trefusis die je hier zou verwachten blijven echter uit. Trefusis heeft plannen met Adrian. Vanaf dat moment komt Adrian terecht in een gevaarlijke, leugenachtige wereld die zijn eigen kleine bedriegerijtjes ver te boven gaat.

Wending

Vanaf dit moment vertel ik niks meer. De clou van het boek zit hem namelijk in de verassende wendingen die volgen, waarin de bedriegers bedrogen worden, maar ook de lezer zelf een rad voor ogen wordt gedraaid. Aangekomen bij de laatste bladzijden voel je je gegarandeerd in de maling genomen. En dat kan zeker niet iedere zichzelf respecterende lezer waarderen.

Bedrogen

Een tijd geleden las ik in de Varagids een stukje over de film Fight Club. Is Fight Club onder Nederlandse jongeren toch wel één van de films die je gezien moet hebben, in de V.S schijnt de film minder populair te zijn. Veel Amerikaanse kijkers voelen zich alsof er met ze gesold is, als aan het eind van de film niets blijkt te zijn wat het leek. Ik denk dat deze kijkers zich bedrogen voelen omdat ze achteraf weinig tijd nemen om de subtiele signalen die naar de ontknoping vooruit wijzen te ontdekken. Als je wel die tijd neemt, en de film bij voorkeur nog een keer bekijkt, merk je dat het einde op een ingenieuze manier al in de eerste scènes wordt aangekondigd.
De Leugenaar heeft een niet minder spectaculair einde, maar prikkelt niet tot herlezen. Er zijn wel aanwijzingen voor de ontdekkingen die je op de laatste bladzijden doet, Fry heeft ze in aparte hoofdstukjes door het boek heen geplaatst. Ze vormen echter geen integraal onderdeel van het verhaal, en zijn zolang je nog niet bij de finale bent beland volstrekt betekenisloos. Achteraf kun je ze nog wel een keer lezen, maar het blijven zijlijntjes van het verhaal die alleen de echt fanatieke puzzelaars kunnen boeien. Aan het eind van De leugenaar voel je je dan ook voor de gek gehouden als een doorsnee Amerikaan.

De leugenaar is in veel opzichten wat je er van verwacht als je je verlaat op de tekst op de achterkant.

Link:

www.stephenfry.com/

Boeken / Fictie

Over kinderen en metamorfose

recensie: Midas Dekkers - De larf

In De Larf laat Midas aan de hand van talrijke voorbeelden uit het ons omringende dierenrijk zien dat de mens niet fundamenteel veel verschilt van de door ons vaak zo geminachte insecten of andere diersoorten. Het door ons gekoesterde mensenkind is niet meer of minder dan een larf. Een stadium in het ontwikkelproces van de mens en als dusdanig een wezenlijk ander dier dan de mens. Zoals de rups wezenlijk verschilt van de vlinder. Dit lijkt in eerste instantie een nogal vreemde bewering, maar aan de hand van vele voorbeelden en een leuke, briljante argumentatie ga je, al naar gelang je in het boek vordert, steeds meer in deze stelling geloven.

~

De soms zwartgallige, maar vaak ook pijnlijk treffende humor van Midas Dekkers moet je liggen. Maar als dat, zoals bij mij, het geval is, dan lees je dit boek van voor tot achter met een geweldige grijns op je gezicht. Het menselijk gedrag wordt door Midas, bij tijd en wijle hilarisch, verklaard aan de hand van observaties van vergelijkbaar gedrag in het dierenrijk. Dat geeft een verrassend maar vaak ook pijnlijk herkenbaar beeld. Het varkensgedrag van een lijvige tante op een feestje, de rupsige vraatlust van een baby, de verpopping van de larf tijdens de pubertijd. Allemaal herkenbaar en munitie voor Midas Dekkers’ metamorfosetheorie.

Veel

~

Door de hoeveelheid aan diverse voorbeelden duurt het soms even voordat je door hebt waar de schrijver heen wil met zijn betoog. Maar zodra je de lijn van het verhaal weer opgepakt hebt, ben je al zo overspoeld met voorbeelden die de gestelde hypothese dienen te onderbouwen, dat je ook direct overtuigd bent van het gelijk van de auteur.

Een heel effectieve manier om mensen van je gelijk te overtuigen. Enige scepsis dient er dan ook wel in acht genomen te worden. Er zijn namelijk ook voldoende bewijzen voor andere zienswijzen. Deze worden hier echter niet genoemd. Daar zijn weer andere boeken voor. Maar die zijn waarschijnlijk niet zo leuk als De Larf.

Leerzaam én leuk

Midas Dekkers is een begenadigd schrijver, die op een luchtige wijze zijn vak aan de man brengt. En daarvoor kan ik alleen maar bewondering hebben. Zeker omdat het nergens betweterig of belerend dreigt te worden. Door de vele referenties naar de ontwikkeling en het gedrag van diverse diersoorten is het boek niet alleen heel leuk, maar ook erg leerzaam. Als hij het nu nog in een vorm giet waarin ook driejarigen het kunnen snappen, is zijn missie helemaal geslaagd. Maar om dat te begrijpen moet je het boek maar gewoon lezen.

Muziek / Concert

Voor herhaling vatbaar

recensie: ZININ Festival

De organisatie van het ZININ Festival heeft het qua programmering goed aangepakt. Naast lokale bands uit Utrecht en omgeving stond namelijk ook een van de meest opzienbarende festivalbands van het jaar op het programma: Kaizers Orchestra. Deze Noren waren samen met Kashmir uit buurland Denemarken op papier de toppers op het Utrechtse Smakkelaarsveld (vlak naast het station) en daarmee bedoeld om bezoekers te trekken. De overige bands waren echter zeker geen opvulling op de deze eerste editie van ZININ.

~

ZININ is een samenwerkingsproject tussen alle poppodia van Utrecht en werd georganiseerd door stichting Dwergpop, een collectief dat in 1993 begon met het organiseren van verschillende activiteiten op het gebied van de Utrechtse popcultuur. Dwergpop bedacht het concept van popmuziek in een grote huiskamer. Het zeer gezellig ingerichte festivalterrein moest een huiselijke sfeer oproepen, een sfeer die zich uitstekend leent voor het luisteren naar popmuziek. Aan de ene kant van het terrein kon je in strandstoelen naast de gracht hangen en aan de andere kant waren heuse sofa’s neergezet.

Stortbui

~

Helaas kreeg het festival, dat duidelijk rekening had gehouden met een heerlijk (na)zomerdag, te maken met net iets te kille temperaturen en een regendreiging, die ook nog eens overging in een stortbui rond een uur of zeven. Er was een behoorlijk aantal mensen op komen dagen, maar het festival leek lang niet uitverkocht. De mevrouw bij de garderobecaravan had de gehele dag niets te doen gehad terwijl er begroot was op een hele partij tassen. Jammer, want het festival was in essentie zeer de moeite waard.

Utrecht vs Noorwegen

Met name het Utrechtse We vs Death wist op de vroege middag te verrassen. De band maakt het soort geluidscollages dat we gewend zijn van bijvoorbeeld Mogwai. Prachtige gitaarmelodieën doen je de ogen sluiten om weg te dromen. Ook de trompet van de frontman is een geweldige toevoeging aan het geheel. Een absoluut hoogtepunt.

Ook het optreden van Kaizers Orchestra stond erg vroeg op de middag gepland. De Noren lieten aan het begin van het jaar het Eurosonic publiek verdwaasd achter en waren een van de grote verrassingen op Lowlands. Met hun album Ompa Til Du Dør (Ompa ‘Til You Die) vestigden zij zich in de lijst met absolute toppers van 2003. ZININ deed zeer goede zaken door deze band te programmeren en Kaizers Orchestra deed goed zaken door een energieke, bruisende, anarchistische, kortweg briljante show neer te zetten. Vol met theater, complete waanzin en gemep op olievaten. De ultieme festivalband en het hoogtepunt van ZININ. Het was overigens ook hilarisch om te zien hoe twee stomdronken bezoekers een gestolen olievat op het perron van Utrecht Centraal probeerden te krijgen, maar dat terzijde.

Utrecht vs Denemarken

~

Verder waren er de relaxte geluiden van Solah Juice en de prachtige gitaarliedjes van John Cunningham, die jammer genoeg moest opbotsen tegen een veel te luidruchtig publiek. Perkin speelde mooie popliedjes en zette een overtuigende show neer met zanger J Perkin als stralend middelpunt. J Perkin is jaren actief geweest als solo-artiest alvorens deze band op te richten. Mooi en subtiel. Iets wat je zeker niet kunt zeggen van Flipo Mancini, die een grote bak gitaargeluid over het publiek uitstortte. Flipo Mancini werd gevolgd door een optreden van de Amersfoortse punkband Five Years Later, die toch wel erg standaard punkpop produceerde. Verder deden, ondanks de regen, the Mighty Mashed Potatoes het best goed. Ook de R&B en Hip Hop van Illicit kon op veel bijval rekenen.

Kashmir, die andere publiekstrekker, speelde een zeer degelijke show met vooral veel werk van het dit jaar verschenen Zitilites. Zanger Kasper Eistrup en de zijnen wisten geregeld kippenvel op te roepen en daar was het publiek overduidelijk zeer dankbaar voor. Ook Kashmir maakte de hoge verwachtingen waar, doch niet zo overtuigend als Kaizers Orchestra dat deed. De poprock van het Utrechtse Taxi to the Ocean leek hier en daar wel erg veel op Counting Crows, verder waren de toehoorders wel enthousiast.

Juiste snaar

Opvallend is dat er nog zoveel publiek was aan het eind van de dag. Blijkbaar heeft ZININ de juiste snaar geraakt met het huiskamerprincipe. Of misschien was de programmering gewoon erg aantrekkelijk. Waarom zou je bands als Kashmir en Kaizers Orchestra ook laten schieten voor tien euro. Nee, ZININ heeft een belangrijke eerste editie achter de rug met misschien wat tegenvallende bezoekersaantallen en en niet erg goed weer, maar wel met blije gezichten van de bezoekers en een prima concept. Dit vraagt om een tweede editie met wat meer mensen en natuurlijk met wat meer zon.

Zinin?

http://www.zinin.net

Boeken / Strip

Maatschappijkritiek?

recensie: Teevee BlaBlazee

De eerste gedachte die door je hoofd schiet, is dat er een maatschappijkritische inhoud achter de titel schuil moet gaan. En bij vlagen is dit ook het geval, waardoor dit album een welkome afwisseling is. Sandra de Haan laat een sympathieke indruk achter met haar debuut. Na eerder werk te hebben gepubliceerd in Zone 5300 en op websites als NuKomix en StripSter, was het hoog tijd voor een heus album.

~

Wat direct opvalt is de tekenstijl. De personages en de omgeving waarin ze acteren, zijn zonder veel poespas en lekker strak vormgegeven. Het is knap dat ze te midden van al het stripgeweld in staat is nu al een eigen herkenbare stijl te ontwikkelen. Ook met de tekstopmaak is iets aan de hand. De letters ogen star en zakelijk maar dansen tegelijkertijd elegant over de pagina’s.

De korte verhalen hebben een autobiografisch tintje. De auteur is haar eigen protagonist. Toch is dit niet te vergelijken met de egodocumenten zoals die door Gerrie Hondius en Maaike Hartjes worden gemaakt. Sandra de Haan geeft zich nauwelijks bloot, maar poogt de lezer met korte scènes in haar leven te betrekken. Dat dit maar ten dele lukt, ligt met name aan de fletse uitwerkingen. Er wordt nog te veel getwijfeld, waardoor er een soort van intieme afstandelijkheid wordt gecreëerd. Ook met de maatschappijkritiek loopt het wel los. Een misstand aan de kaak stellen (inhoudsloze televisieprogramma’s) om het daarna weer te relativeren (‘Ik kijk er altijd naar’) is een beproefd concept dat niet meer echt tot de verbeelding spreekt.

~

Het zou echter te makkelijk zijn om hiermee het album rücksichtslos terzijde te schuiven. Er valt toch nog voldoende te genieten. Zo heeft Sandra de Haan een subtiele vorm van humor die goed werkt in enkele passages. Ook haar persoonlijke zienswijze is hier en daar op een verfrissende wijze tot uitdrukking gebracht. Wellicht kan ze met deze twee eigenschappen haar volgende album nog meer diepte en finesse meegeven.

TeeVee BlaBlaZee is een aardige proeve van bekwaamheid. Sandra de Haan weet vanaf nu veel ogen op zich gericht. Het is aan haar om te bewijzen dat ze over voldoende talent en doorzettingsvermogen beschikt. Alleen dan zal het haar lukken zich een vaste plaats te verwerven te midden van de gevestigde orde.

Film / Films

American Wedding

recensie: American Wedding

.

~

Vroeger had je de Porky’s pikante pretpark-films die veel succes wisten te behalen met behoorlijk platte sexhumor. De eerste American Pie werd veel vergeleken met Porky’s, wat niet terecht was. American Pie had een aardig script, uitgewerkte karakters, en een aantal erg leuke grappen. En ja, ook een behoorlijke hoeveelheid ranzigheid. De tweede film was niet veel meer dan een bonte verzameling sex-grap-sketches, en deze derde film is qua verhaal niet veel beter. Het huwelijk dient eigenlijk meer als een rode draad om Jim weer in zoveel mogelijk bizarre situaties te brengen, en Stifler de gelegenheid te geven de sexmaniak uit te hangen.

Geen complete cast

~

De eerste twee films draaiden om te belevenissen van vier vrienden (Jim, Finch, Kevin en Nova), Stifler was toen nog een buitenbeentje. Alle vier kwamen ze redelijk evenredig aan bod bij de uitwerking van de plotjes rond hun persoonlijkheden. In deze film draait het eigenlijk alleen nog maar om Jim en Stifler. Finch is nog wel aanwezig, maar puur als ondersteuning voor het verhaallijntje rond Stifler. Kevin, de andere vriend van het groepje, heeft zo’n triviale rol in het gebeuren dat hij eigenlijk niet eens opvalt. Het laatste lid van de Pie-groep, Nova, had kennelijk helemaal geen zin meer in deze film, en is afwezig. Een verklaring daarvoor wordt niet eens gegeven. De dames uit de eerste American Pie-films zijn, op Michelle na, allemaal verdwenen.

Hondjes en trouwringen

Ooit Father of the Bride met Steve Martin gezien? Neem alle stereotiepe grappen over het organiseren van een huwelijk uit die film, mix er een flinke portie bizarre puberale sexgrappen doorheen, en je hebt het script voor American Wedding. Slechts twee keer stijgt scenarist Herz boven zichzelf uit. De eerste keer is als Stifler in een homobar op wanhopige wijze probeert zijn eer te verdedigen, de tweede keer is het moment dat Stifler de trouwring per ongeluk aan een hondje voert. De daaropvolgende scène is ongetwijfeld de meest gore die ik de laatste tijd in een bioscoop heb gezien.

Conclusie

American Wedding is een bonte verzameling van sketches geworden zoals we die eigenlijk ook kennen uit de eerste films. Fans van de serie komen ook in dit deel prima aan hun trekken. De film is zeker niet goed of zelfs redelijk te noemen, daarvoor rammelt het script te veel, en is de film in vergelijk met het eerste deel te mager. Maar ik denk dat veel fans daar gewoon maling aan hebben. De film is in elk geval vaak genoeg goed voor een gulle lach, en daar was het toch om te doen.

Muziek / Album

In het reine met zichzelf

recensie: Ill Niño - Confession

Twee jaar geleden debuteerde Ill Niño met het album Revolution, Revolucion en bewees daarmee dat de band goed heeft opgelet op het Van Beukesteijn College, maar net niet helemaal vooraan zat in de klas. De originele mix van Spaanse gitaren met harde riffs en de afwisselend Spaanse en Engelse zang trokken behoorlijk wat aandacht van de pers, zowel in thuisland Amerika als in Europa. De band bewees vorig jaar in het Goffert Park in Nijmegen, als onderdeel van Ozzfest, dat deze mannen in staat zijn een intense en beukende live-show neer te zetten. Maar wat toen ook duidelijk werd, was dat de publieke aandacht voor deze band niet meer dan gemiddeld genoemd kan worden.

~

En nu komt Ill Niño met Confession. Een plaat die direct is opgenomen na twee jaar intensief touren, onder leiding van producer Bob Marlette, die eerder ook samenwerkte met onder andere Black Sabbath. Echter, de samenstelling van de band veranderde. Ex-Machine Headgitarist Ahrue Luster en percussionist Danny Couto kwamen opdraven om de gaten in de band op te vullen na het vertrek van twee bandleden. Samen met gitarist Jardel Paisante, drummer Dave Chavarri, bassist Laz Pina en zanger Christian Machado hebben zij een plaat afgeleverd die het midden houdt tussen enigszins harde nu-metal en lichte metal, besprenkeld met een vleugje tribal.

Wat direct opvalt aan dit album is de wisselwerking tussen verstomd geschreeuw en open, melodisch en zweverig gezang. Dat maakt van ieder nummer afzonderlijk een vrij sterke compositie, maar na een heel album van dik vierenveertig minuten begint dat wat te storen. Alsof je naar één lang nummer hebt zitten luisteren. De single How Can I Live zal waarschijnlijk niet slecht ontvangen worden door het publiek, maar of dat ook geldt voor het hele album is een tweede. Zeker ook omdat deze plaat niet bijzonder afsteekt bij het ruime aanbod in dit genre.

~

Nummers als Te Amo… I Hate You en Two (Vaya Con Dios) klinken lekker tribal, maar missen overtuigingskracht. Een verklaring daarvoor kan zijn, net zoals met de overige nummers, dat Machado een nogal hoge zangstem heeft. Gekoppeld aan de vrij zware muziek levert dat een luisterervaring op die in tweestrijd staat met zichzelf. Want past zo’n stem bij de muzikale koers die Ill Niño aanhoudt? Het meest duidelijk wordt dit bij het nummer Numb, wanneer de muziek ineens van die koers afwijkt. Numb klinkt ontzettend als popmuziek en dat zou je toch niet verwachten van een dergelijke band. In contrast met Cleansing, dat strak en hard opent, kun je je afvragen wat Ill Niño probeert op te biechten op Confession. Duidelijk wordt wel dat deze jongens, uit de ‘wat-hardere-muziek-school’, in de schaduw staan van hen die ècht weten hoe snoeiharde muziek te maken.

Film / Films

Welke jonge Adam?

recensie: Young Adam

Als Joe (Ewan McGregor) voor het eerst zijn hand onder de rok van de schippersvrouw laat glijden, duikt de camera schaamteloos mee onder de stof. Blauwe aders kronkelen door het witte vlees. Niets is geretoucheerd. De body doubles die volgens de aftiteling zijn ingezet voor de vrouw, hadden in ieder geval niet de taak om haar mooier te maken.

~

In Young Adam is de seks zweterig en ligt pijn dicht bij genot. Het is het tegenovergestelde van de keurige Hollywood-seks waarbij vrouwen hun bh aanhouden in bed en hun make-up altijd blijft zitten. De meeste vrouwen in de film zijn geen schoonheden: ze hebben buikjes en hangborsten en de camera registreert dat feilloos.

Verleiden

~

De rauwe film van David McKenzie is gemaakt naar het gelijknamige boek uit 1954 van de Schotse beatschrijver Alexander Trocchi. Joe is de nieuwe hulp van binnenvaartschipper Leslie (Peter Mullan). Over zijn verleden praat hij niet en niemand vraagt ernaar. Hij doorbreekt de sleur van het bestaan door de vrouw van de schipper (Tilda Swinton) te verleiden.

Nieuwe vragen

De film opent met een andere doorbreking van die sleur: Joe vist met zijn baas een dood meisje in een niets verhullende onderjurk uit het water. Als zijn baas niet kijkt, legt hij zijn hand liefdevol op haar natte rug. Wat de relatie is tussen Joe en het meisje, is de vraag die je vanaf de eerste minuten bezig houdt. Als het antwoord halverwege de film wordt gegeven, besef je dat je inmiddels andere, boeiendere vragen hebt: wat drijft de zwijgzame Joe? Schuldgevoel, verveling, uitzichtloosheid of iets anders? Wat moet hij toch met die oudere vrouwen met kinderen? Hoe komt het dat hij vrij is en tegelijkertijd zo vast zit? Elk antwoord roept nieuwe vragen op en daardoor is het niet erg dat de dialogen schaars zijn.

Geen body double

Wat ook helpt zijn het camerawerk en de prachtige composities: de dichte Schotse mist waarin het schip plotseling opdoemt. Een schip dat van bovenaf gefilmd schuin het beeld uitvaart, terwijl Joe tegen de vaarrichting in loopt en dus stil lijkt te staan in het beeld. De troosteloze duisternis waarmee de hoofdpersonen het grootste deel van de tijd omringd zijn. Bovendien kun je in deze film zien hoe vooral Ewan McGregor – die overigens geen body double gebruikt – maar ook de andere acteurs, het beste uit zichzelf weten te halen.

Ongepolijst

Weinig dialoog, veel seks, fletse kleuren, een onbegrijpelijke titel (in de hele film komt geen Adam voor) en een kadrering die net zo belangrijk is als het verhaal. Ik geef toe dat deze typische filmhuisfilm voor sommigen misschien te traag of te ongepolijst is. Voor anderen – en ook voor mij – is het juist een herademing na al het plastic Hollywood-geweld van de afgelopen zomer.

Film / Films

Albino in een witte wereld

recensie: Nói Albinói

Noi de Albino is de vertaling van Nói Albinói, een film die gaat over een bleke blonde jongen die zich op de koude vlakten van IJsland moet weten te handhaven, zonder helemaal gek te worden. Nói Albinói is een film over de tienerangst, de angst om op te groeien en volwassen te moeten worden. Hoe verrassend.

~

Als rebelse tiener, die zo uit een jaren ’70-film gesprongen kan zijn, zweeft Noi door de film, die zich afspeelt in IJsland. In deze komedie/tragedie leren we hoe het niet moet, willen we een beetje vooruit komen. Noi is niet dom, alleen een beetje jong. Hij is 17 als hij van school getrapt wordt, omdat hij zijn lessen niet volgt en proefwerken inlevert met alleen zijn naam erop. Een jongen die van zijn vader geen sturing krijgt en wiens grootmoeder hem alleen met het geluid van een afgaand geweer uit bed weet te krijgen heeft ook geen kans van slagen.

Zijn vader helpt hem aan werk, als de graver van graven, maar Noi weet het wel beter. Hij wil niet geconfronteerd worden met de dood, alleen met het levende. En hoe kun je je beter levend voelen dan door verliefd te worden? De bediende van een benzinestation is een mooi meisje dat zich de aandacht van Noi laat welgevallen, maar als het erop aan komt is Noi weer helemaal alleen en blijft hij moederziel alleen achter.

Je zou denken, dat een film die zoveel prijzen in de wacht heeft gesleept (prijzen op filmfestivals in Rouen, Rotterdam, Brussel, Edinburgh) toch wel erg goed zou moeten zijn. Helaas heb ik die kwaliteit niet in deze film kunnen ontdekken. Zo af en toe was de film grappig, in uitzonderlijke gevallen zelfs hilarisch, maar echt genieten van de film kon ik niet. Wat het nou precies was, weet ik niet, maar deze film was voor het overgrote deel gewoon niet interessant. De acteurs waren prima, het filmische gedeelte was prima, maar toch miste ik iets. Een doel van de film misschien, de snelheid van de film, of de dialogen?

~

En dan plotsklaps neemt de film een treurige wending, die volgens regisseur Dagur Kári zo gepland was dat het de hele film op zijn kop zette: van het komische naar het diep tragische. Maar helaas, dat mocht niet baten bij deze film. Geen onverwachte wending die mij ervan kan weerhouden om Nói Albinói uit mijn geheugen te wissen. Na lange overpeinzing ben ik er over uit, deze film is niet besteed aan de lichthartige filmkijker, en ook niet aan mij.

Boeken / Fictie

Traumaverwerking

recensie: Geerten Meijsing - Malocchio

Italië is behalve het land van Berlusconi ook een land voor toeristen. Hoewel de staatssecretaris deze liever weert en dan vooral de Duitse toeristen, wonen er ook buitenlanders. Ze zullen nooit als Italianen worden beschouwd, maar ze voelen zich ook zeker verheven boven de toeristen, die cappuccino’s drinken. Geerten Meijsing laat zijn hoofdpersoon los in een van de mooiste plaatsjes van Toscane: Lucca.

~

De schrijver voedt daar in Lucca zijn dochtertje Chiara op en schrijft er boeken. Ze wonen op het landgoed van een ‘bevriende’ buurman, die hen eerder het leven zuur maakt door telkens te dreigen met het opzeggen van de huur. Alleen tegen de blikken van de kleine Chiara is hij niet opgewassen.

Boze oog

Malocchio is de bijnaam die de schrijver Chiara geeft. Zij denkt dat het zoiets betekent als Pinocchio die ook uit de buurt van hun dorp komt. Maar in plaats van pijnboompitzaadje betekent malocchio ‘het boze oog’. De schrijver en vast ook trotse vader denkt dat zijn dochter speciale krachten bezit. Er is een bijzondere manier waarop ze bijvoorbeeld de buurman weet te betoveren met vriendelijkheid. Wanneer de schrijver aan het einde van zijn memoires komt, vermoedt hij dat de buurman het boze oog heeft. Hij was het immers die vader en dochter uit het huis probeerde te jagen, maar dan komt hij er achter dat hij het zelf is.

Een schrijver als hoofdpersoon zorgt vaak voor een soort verwarring. Wanneer treedt de schrijver zelf op? Zou dit boek deel uit maken van zijn niet bestaande oeuvre? In Malocchio komt de schrijver er dus achter dat hij het boze oog is. Hij is de man die zijn leven construeerde, hij heeft de gebeurtenissen in de hand en hij kan ze beïnvloeden. Hij werd niet beïnvloed door zijn dochtertje, maar hij regelde en bedacht haar leven en dat van de andere personen in het boek. Hij voerde de geboortedata, sterrenbeelden enzovoort in en maakte zijn eigen SimCity.

Geen Sim

~

Meijsing gebruikt de vergelijking met de Sims meerdere malen. Hij was de invoerder en de persoon die alles onderging wat anderen voor hem besloten. Maar aan deze manier van leven zijn nadelen verbonden. Wanneer je het spel Sim toepast op je eigen leven, laat het echte leven zich niet voegen naar de manier waarop de Sims bestaan. De schrijver kan in zijn eigen leven niet een mindere dag wegstrepen, maar een interessante vraag is of hij dat nu wel doet in zijn eigen verhaal of niet. Aan tragiek ontbreekt het in ieder geval niet, getuige de vele vrouwen die hem verlaten.

Wat opvalt aan het boek is de warrige stijl, die het enthousiasme van vertellen aangeeft. De eerdere verhalen gaan over zijn dochtertje, de vrouwen die hij had, de haat-liefde verhouding met de buurman. Hij is nog in de bloei van zijn leven, maar met het vertrek van Chiara houdt zijn leven een beetje op. Hij wordt meer beschouwend, wat ook interessante passages oplevert, zoals over herinnering. Die stukken vindt hij dan in andere literatuur, maar de wijsheden gaan zeker voor hem op. Want dat is het boek eigenlijk, een verzameling van memoires.

Men kan geboren worden met een in aanleg fenomenaal geheugen, maar men wordt niet geboren met een hang om te herinneren; die komt pas bij veranderingen en scheidingen in het leven- scheidingen van mensen, plaatsen, gebeurtenissen en situaties, vooral wanneer ze van groot belang zijn geweest, als men ze intens heeft gehaat of lief gehad.

Spel

De roman kan als een spel of een video gelezen worden. Een van de eerste bladzijden van het boek bestaat uit een lijstje met aangekruiste spelopties. De hoofdstukken beginnen met een play-teken en eindigen met een forward-teken. De eerste hoofdstukken lijken allerlei aan elkaar gemonteerde shots, die door verschillende tijden en periodes heen lopen. Dit is ook een aspect van de warrigheid van het boek. De hoofdstukken zouden zelfs los van elkaar gelezen kunnen worden door het thema dat het hoofdstuk kent. De titulatuur doet soms wat overdreven modern aan en misleidt misschien, want het boek is niet hypermodern, ook al worden er metaforen uit een computerspel gebruikt.

Misschien juist door het gefragmenteerde van het boek, is er veel informatie maar wordt die door leuke flashbacks en allerlei eerst nog onduidelijke verbanden verteld. Vooral aan het einde van de alinea’s of hoofdstukken zitten grappige en soms tragi-komische wendingen, zoals wanneer de schrijver vertelt over een vrouw die hem verliet. De persoon van Chiara is soms wat vervelend. Het is een erg zinnig meisje dat met haar blik mensen tot stilte kan manen en niets eet wat door haar vader gekookt is. Door dat eigenwijze dochtertje wordt de vader een beetje een sul.

Rotparadijs

Zoals bij meerdere werken van Meijsing zitten ook in dit boek autobiografische elementen. Het persbericht vertelt ons dat ‘hij zelf uit dit paradijs (Toscane) verdreven is.’ En ook met de schrijver uit zijn boek zal het niet helemaal goed aflopen. Hoewel Meijsing graag met het geweldige imago van Toscane af wil rekenen, lukt dat maar moeilijk. Er zijn te veel boeiende beschrijvingen van het landschap, verhalen over de taarten die daar te koop zijn en het enigszins romantische leven met een houtkachel en een grote tuin. Het boek maakt nog meer nieuwsgierig naar de haarspeldbochten en de befaamde focaccia van een bakkersfamilie uit Lucca. In die opzet is Meijsing dus minder geslaagd. Dergelijke ’traumaverwerking’ zou ook niet te veel in een roman moeten zitten.

Alleen het brood en de olie! In Lucca maken ze de enige focaccia die de naam verdient. De beste olie ter wereld komt uit de olijfgaarden in de heuvels boven Lucca, ik zeg het voor de tweede keer. Op deze plekken boven de wereld raakt de aarde aan het paradijs.

Malocchio is eerder het verhaal van een vader en een dochter, die met elkaar samen leven. De setting, Italië, geeft het verhaal een leuk extraatje. Ze moeten namelijk met een andere cultuur om zien te gaan en niet alleen met de relatie die tussen hen voortdurend verandert door vriendinnen van de vader en andere omstandigheden. Dat Italië een land was om samen te leven blijkt wel uit het feit dat de vader ook zal vertrekken wanneer zijn dochter al vertrokken is naar Nederland. Dan pas haat hij Toscane, maar misschien nog meer de eenzaamheid.