~

Retro

Het twaalf nummers tellende album is geproduceerd door Stephen Street, die eerder verantwoordelijk was voor de eerste vijf Blur-albums. En dat is in dit geval veelzeggend, want dat is dus ook precies zoals de nieuwe schijf van Graham Coxon klinkt, als de oude Blur. Dat is op zich niet erg natuurlijk, want die oude Blur (van Leisure, 1991, tot en met The Great Escape, 1995) was best okee. Een beetje braaf misschien, maar zeker niet slecht. Anno 2004 een beetje gedateerd misschien, maar who cares; we leven toch niet voor niets in het retro-tijdperk?

Onzuiver

Enige probleem is dat Coxons stem (die erg veel lijkt op die van Damon Albarn) op Happiness in Magazines niet altijd even zuiver is. Sterker nog, in de twee laatste nummers, Don’t Be A Stranger en Ribbons And Leaves, zingt-ie gewoon ontzettend vals. Wat opvalt, is dat dit ook precies de nummers zijn waarbij de gitaar minder direct aanwezig is. Wordt er vanaf het begin gerockt, zoals in Spectacular, Freakin Out en People Of The Earth, dan klinkt het allemaal een stuk beter. Freakin Out zou het als clubnummer best goed kunnen doen. Het heeft een lekker opzwepend tempo, een catchy melodie en klinkt een beetje dissonant. Een ander sterk nummer is het akoestische Bittersweet Bundle Of Misery, terwijl No Good Time heel erg doet denken aan Tom Petty. Coxon heeft dit keer tien weken in de studio gezeten om het album vooral niet te lo-fi te laten klinken. Op zich mag dat dan zijn gelukt, volgende keer hoop ik toch echt dat hij de moed heeft om eens iets kritischer naar zijn songs te kijken.

~

Niet zwelgen maar genieten

Zanger Tom Chaplin heeft een heerlijke warme stem waarmee hij zich elf nummers lang voornamelijk afvraagt hoe het zou zijn om herenigd te worden met zijn grote liefde (“Will I ever see you again and lie in your heart of hearts?”, Untitled 1). Wat vooral opvalt, is de overtuiging waarmee hij dat doet. Als het in dit leven niet zo mag zijn, dan toch hopelijk wel in het hiernamaals. Pathetisch? Valt reuze mee. Als je naar de teksten kijkt, is het best raar dat het album niet melancholisch klinkt. Eerder wordt er bij het aanbreken van de lente nog eenmaal omgekeken naar de voorbijgeraasde winter. Nog eenmaal neemt Chaplin je mee naar die heerlijke jeugdherinnering. Het is niet zwelgen in verdriet, maar genieten van de dag.
Maar laten we niet vergeten dat Keane ook Tim Rice-Oxley en Richard Hughes is. Laatstgenoemde speelt over het algemeen ingetogen en altijd in dienst van het nummer. Rice-Oxley is de man van de krachtige popmelodieën en weet als geen ander hoe de stem van Chaplin het beste tot zijn recht komt. De drie muzikanten lijken elkaar feilloos aan te voelen.

Allemaal singles

Het knappe van Keane is dat zowel de alternatieve popliefhebber als de Radio 3FM-luisteraar lijkt te zwichten voor hun dromerige pop. Er is op de een of andere manier een brug geslagen tussen verschillende bevolkingsgroepen. Allemaal op eigen kracht bereikt. Deze jongens hebben geen hype nodig, dit zijn echte muzikanten. Eigenlijk zouden bijna alle nummers op Hopes and Fears voor single kunnen doorgaan. Stilletjes hoop ik dat er straks gekozen wordt voor Bedshaped, vooral door het heerlijke synthesizermelodietje in het refrein. Hopes and Fears zit al meer dan een week steevast in mijn stereo en daar zal hij ook nog wel een tijdje blijven.

Franz Schubert: The ten symphonies. The Academy of St-Martin-in-the-Fields o.l.v. Neville Marriner. Philips 470886 (6 CD’s). € 41.

Franz Schubert: Symphony No. 10 and other unfinished symphonies. Scottish Chamber Orchestra o.l.v. Charles Mackerras. Hyperion CDA67000. € 21.

~

Onvoltooid?

Schubert schreef krankzinnig veel – zijn snelheid was ook legendarisch. Hij leefde maar 31 jaar en de oogst bedroeg bij zijn dood bijna duizend werken. Maar op één of andere manier slaagde hij er nooit in om in de laatste zeven jaar van zijn leven meer dan één symfonie af te maken. Maar dat is me dan ook nogal een ding: de negende, ‘Grote’, die hij in de winter van 1825 en 1826 in Gmunden en Gastein schreef. De achtste wordt weliswaar opgevoerd, maar de titel ‘Unvollendete’ zegt genoeg. Het is nog altijd onduidelijk of Schubert het ding ooit afmaakte. Hoe dan ook, hij gaf het manuscript aan iemand mee die het kwijtraakte; pas rond 1840 vond Robert Schumann de stukken terug die we nu als de ‘onvoltooide’ kennen. De zevende bleef bij een paar schetsen en de tiende, begonnen en geëindigd op Schuberts sterfbed, kwam niet veel verder.

Betweter

~

Tam

Ik ben altijd blij als iemand dit soort projecten aandurft. Als het ook nog wordt opgenomen is dat prachtig en als, zoals onlangs gebeurde met Friedrich Gernsheims vier onterecht vergeten symfonieën, ook nog een heel goede opname wordt gemaakt van onbekend werk zal ik echt alleen maar juichen. Maar hier komen we bij een dilemma. Want hoewel ik Marriner en de St-Martin-in-the-Fielders prijs voor hun ondernemingszin, moet me wel van het hart dat sommige van de uitvoeringen wat aan de tamme kant zijn. De negende symfonie, met zijn pulserende, nooit aflatende ritmes, komt bij Marriner veel minder goed uit de verf dan in bijvoorbeeld de adrenalinejagende uitvoering van Roy Goodman en de Hanover Band (Nimbus – tegenwoordig voor een habbekrats bij het Kruidvat). Waar Goodman er niet voor terugdeinst de grootsheid van de negende nog eens extra aan te zetten, klinkt het orkest van SMitF bijna vermoeid. De vroege symfonieën met hun klaterende opgewektheid klinken een stuk beter, maar dat is repertoire waarin dit orkest ook meer affiniteit mee zal hebben.

Vondst

De zevende en achtste varen wat beter, maar anderzijds is er ook erg weinig vergelijkingsmateriaal voor deze versies. Newbould besloot het laatste deel van Rosamunde te gebruiken als laatste deel van de achtste symfonie en dat pakt verrassend goed uit, zeker na het door Newbould voltooide scherzo – echt dé vondst van deze set. Het enige dat ik de professor en misschien nog meer de uitvoerenden kan verwijten is een wat al te groot enthousiasme. Dat je de zevende en achtste symfonie afmaakt, akkoord, maar waarom al die kleine stukjes orkestreren die zelfs Schubert zelf het nooit waard vond om er een einde bij te verzinnen?

Waarom?

Dat maakt bijvoorbeeld ook de Mackerras-CD zo bizar. Ineens, halverwege een deel of zelfs een melodie, houdt alles op. Waarom een stuk orkestreren en er geen einde voor verzinnen? Als iemand dat kan is het Newbould wel. Dat brengt me op de tiende. Die bestaat nu uit drie delen, waar duidelijk vier zijn bedoeld. Het boekje bij de Philips-set trakteert ons op de vreemde redenering dat het derde deel ‘steeds meer op een finale gaat lijken’ maar dat is echt onzin. Het overgebleven torso doet je verlangen naar meer, dat uiteindelijk niet komt. Temeer omdat Mackerras en zijn orkest nogal wat meer geestdrift in hun spel stoppen dan Marriner. Daar staat tegenover dat je op de omslag ook aan alle kanten wordt gewaarschuwd dat het om onafgemaakte fragmenten gaat – maar spijtig blijft het.

Beide titels laten me met een wat verloren gevoel achter. Bij Marriner verlang je ernaar om deze bewerkingen eens uit de handen van een meer bezielde Schubertiaan te horen en Mackerras doet je gewoon hunkeren naar meer Schubert; of soms ook domweg naar het einde van het stuk. Toch is de Marriner-set de aanrader van de twee – alle stukken van Mackerras worden door Marriner en de zijnen ook gespeeld met daarbij nog de heel behoorlijke reconstructies van de zevende en achtste. Daarbij is de set zeker niet duur: 40 euro voor zes schijven. Voor echt grootse Schubert kun je echter beter eens gaan shoppen bij het Kruidvat.