Op 11 september 2001 wordt na de aanslagen het Amerikaanse luchtruim dichtgegooid. Alle vliegtuigen boven de VS worden omgeleid, dit heeft grote gevolgen voor het Canadese dorpje Gander in Newfoundland. Het is een dorpje van een paar duizend inwoners en er worden meer dan dertig vliegtuigen, met in totaal duizenden reizigers, naar omgeleid. De ‘vliegtuigmensen’ zitten daar een aantal dagen vast en worden op gevangen door de ‘eilanders’. Hoe zal dit uitpakken? Come from away vertelt dit hartverwarmende verhaal waarin mensen in een noodsituatie elkaar helpen.

Actueel verhaal over een historische gebeurtenis

Het Canadese schrijversduo Irene Sankoff en David Hein reisde op 10 september 2011 af naar Gander om dit bijzondere verhaal op te schrijven. Tien jaar na de gebeurtenis was er namelijk een reünie van mensen die betrokken waren bij het opvangen van de ‘vliegtuigmensen’ en de ‘vliegtuigmensen’ zelf. Irene en David hebben allerlei persoonlijke verhalen verzameld en opgeschreven. Uiteindelijk vormen deze persoonlijke verhalen de basis voor de musical Come frome away.

Naast dit bijzondere waargebeurde verhaal, is het aspect dat de musical niet één hoofdpersoon heeft, maar heel veel personages, erg bijzonder. Over het algemeen is de voorwaarde voor een goed verhaal minimaal één hoofdpersonage waar het publiek zich mee kan identificeren. De musical vertelt het verhaal van de ‘eilanders’ die de ‘vliegtuigmensen’ opvangen. Stuk voor stuk identificeer jij je als publiek met de verschillende mensen. Zo zijn er de Amerikaanse Diane en Britse Nick, die verliefd op elkaar worden, is er de trotse vrouwelijke pilote die haar emoties probeert te onderdrukken en is er het koppel Kevin en Kevin, dat wil verbergen dat ze gay zijn.

De aanslagen van 11 september hadden vorig jaar hun 20-jarige gedenkdag, toch vertelt Come from away een verhaal dat actueler is dan ooit. Hoe gaat men om met een internationale ramp? De dorpsbewoners van het kleine Gander weten niet wat hen overkomt, als duizenden vliegreizigers onderdak nodig hebben. In deze noodsituatie komt een gevoel van saamhorigheid in de mensen naar boven en maken ze het beste van de situatie.

Een dynamisch geheel

Alles in de musical loopt goed in elkaar over: elke acteur speelt meerdere personages, deze wisselingen zijn duidelijk en dialoog loopt over in muziek en vice versa. Bovendien ondersteunt het decor deze dynamiek, doordat het de vorm heeft van een Romeinse theaterarena. Afwisselend zitten en staan de ‘vliegtuigmensen’ en de ‘eilanders’ in de arena.  Alle acteurs spelen meerdere rollen. Zo speelt Frank van den Hengel Kevin, de ene helft van het homokoppel, en Ali, de islamitische passagier die behoorlijk gewantrouwd wordt. Als publiek ben je geen moment in verwarring door al deze dubbelrollen en dat komt vooral door de goede staging en choreografie van Daan Wijnands.

Daarnaast lopen tekst en liedtekst in elkaar over en  op geen enkel moment is dit geforceerd. Bovendien is de muziek mooi gearrangeerd, met instrumenten en melodieën die niet vaak in musicals voorkomen. Zo bespeelt muzikaal leider Rosite van der Woude verschillende instrumenten en ze heeft zelfs speciaal voor de show een soort accordeon leren bespelen. Daarnaast komt er ook een bekend Newfoundlands volkslied in voor en horen we Ierse invloeden.

Come from away is dus niet alleen een mooi verhaal, de musical steekt ook nog eens erg goed in elkaar. Doordat alles zo dynamisch in elkaar overloopt zijn er geen personages of momenten die eruit springen, het gaat echt om de musical in zijn geheel. Alles is goed op elkaar afgestemd en ondanks dat het verhaal begint met een ramp, is het toch hartverwarmend verhaal dat focust op de positieve daden van mensen. Een kennismaking met deze nuchtere ‘eilanders’ op hun ‘rots’ in deze niet zo traditionele musical is zeker de moeite waard.

Leestip: meer weten over hoe een musical tot stand komt? Lees dan de special over het musicalcollege van Come from away.

Wat als alle superschurken zijn verslagen? Ondanks alle peis en vree, betekent dit op de lange termijn een verlies voor de superhelden. Door gebrek aan werk, moeten ook zij eraan geloven en meedraaien in de maatschappij. De Liga, bestaande uit het 11-jarige meisje Daisy in een mannenlichaam (Testostero gespeeld door Tarikh Janssen), Gods dochter Ilana (Anna Keuning), de rechtvaardige Justitia (Kweja Kwestro), de met de tijd spelende Tijdsgeest Detlev (Rogier in ’t Hout) en De Denker/Joost (Maurice Vonk), slijten hun dagen met menselijke, alledaagse bezigheden.

De ooit zó grote, belangrijke vijf figuren houden zich nu bezig met barbecueën en botsen op dezelfde huwelijkse perikelen als gewone mensen. Als Justitia te horen krijgt dat ze is ontslagen bij Pink Ribbon, besluit ze dat het tijd is om haar menselijkheid van zich af te schudden. Ze gaat naar het museum, steelt de uitrusting van de verslagen schurk De Astronaut en schakelt haar buurman Giel (Daniel Cornelissen) in om deze tot leven te brengen als De Kosmonaut. Een schijnschurk, aangezien De Kosmonaut zo geprogrammeerd is dat Justitia de controle over hem heeft en hem keer op keer kan uitschakelen. Het ligt natuurlijk in de lijn der verwachting dat de hedendaagse technologie roet in het eten gooit. Giels technologie crasht, waardoor De Kosmonaut een vrije wil krijgt en de mensen begint aan te vallen… Dé kans voor De Liga om zich één laatste keer te bewijzen: De Liga to the rescue!

Oppervlakkige flauwiteiten

De grote vraag is: wie redt de acteurs van het eindeloze gekibbel over ditjes en datjes? Er zijn maar weinig écht spannende en actieve dialogen. Wat het publiek voorgeschoteld krijgt, heeft meer weg van oppervlakkig geneuzel over de voorbeeldfunctie die de superhelden hebben. Zo blijft Ilana net iets te lang drammen tegen het besluit om de superheldenpakjes weer uit de kast te trekken. De welles-nietes-discussie tussen De Liga-helden gaat maar door, waardoor je als toeschouwer soms wordt gedwongen om een lome houding aan te nemen. Op den duur werken de flauwe grapjes  niet meer om het publiek uit die houding te verlossen. Dit in groot contrast met Watskeburt?!, de vorige voorstelling van schrijvers Lucas de Waard en Daan Windhorst, waarin ze voor melige taferelen zorgden. Het spel en de dialogen die destijds voor knetterend vuurwerk zorgden, bleven nu uit. Het tempo van de voorstelling ligt laag – niet echt wat je verwacht bij superhelden – het is een afspiegeling van de loomheid waarin de helden zijn beland. Deze superhelden vechten hun ruzies uit mét woorden, niet met hun vuisten.

Op stelten staan

Toch blijft de voorstelling in zijn geheel een genot om naar te kijken. Zo past het decor, bestaande uit donkere skyscrapers en huizen, goed bij het superheldenthema. De acteurs dragen grappige superheldenpakjes en het ene na het andere opzienbarende attribuut wordt uit de coulissen getrokken. Het pak van slechterik De Kosmonaut is opzienbarend: op hoge stelten en in zwart pak met talloze kleine lampjes erop stampvoet acteur Denzel Goudmijn over de toneelvloer. Daarnaast horen we de gedachten van de personages, die Joost De Denker kan horen, als voice-overs terug. Dit zorgt voor grappige scènes, waarin Giel zijn fantasieën loslaat op Justitia of Ilana een erotisch boek leest.

De magie van deze grappige voice-overs wordt enigszins doorbroken door de niet altijd even zuivere zang. Giel heeft na Justitia de meeste zangpartijen en kantelt op de grens tussen zuiver en vals. Het is maar goed dat de liedjes zo aanstekelijk zijn dat je die ene valse noot hier en daar voor lief neemt. Justitia heeft wel een bekorende stem die ze in enkele solo’s laat horen.

Superslecht of superpotentieel?

Na de eerdere voorstelling van BOS Theaterproducties (Watskeburt?!) zijn de verwachtingen hoog opgelopen. Daar wordt voor het grootste gedeelte aan voldaan. Zowel de kleding van de personages als het decor zijn indrukwekkend en de vrolijke liedjes blijven nog lang in je hoofd hangen. Toch rest een knagend gevoel. Dat heeft vooral te maken met de energie van de acteurs en hun spel: wanneer spat nu écht de actie van het podium? Er is sprake van een hoop gelul en weinig actie. Dit zijn superhelden met een meer vredelievende aanpak: ze kibbelen maar voort, terwijl de wereld te grazen wordt genomen door De Kosmonaut. Show, don’t tell!