In een beperkt aantal pagina’s vertellen wat je te zeggen hebt is misschien wel een even grote uitdaging als een omvangrijk boek schrijven. De lezer brengt slechts korte tijd met je boekje door. Het is een flinke opgave om hem in die tijd te boeien. Je hebt weinig ruimte om je boodschap mee te geven of een verhaal te vertellen dat voldoende zeggingskracht heeft om de lezer te raken.

In deze drie compacte boeken is het de schrijvers gelukt.

Wat is geluk? – Maarten van Rossum

Maarten van Rossum schrijft in zijn boekje Wat is geluk? vooral over wat hem geluk schenkt. Het is geenszins bedoeld als een beschrijving van wat in het algemeen geluk inhoudt. Dit in tegenstelling tot wat de titel (enigszins) suggereert..

Van Rossum schept genoegen in wandelen, museumbezoek en lezen, om maar een paar activiteiten te noemen. Hij neemt afstand van het verzamelen van spullen, wat in het algemeen geldt als niet gelukkig makend. Op die uitspraak komt hij overigens tegen het einde van het boekje terug. Een beetje verzamelen van hebbedingetjes schenkt hem wel degelijk geluk.

Wie op zoek is naar een handboek tot het verkrijgen van geluk kan beter een ander boek lezen. Daar is een werk als De logica van geluk van Mo Gawdat geschikter voor. Maar dat is dan wel een doe-boek.

Wie op zoek is naar een verhaal over wat Van Rossum geluk brengt en ontspannen wil lezen en consumeren heeft aan dit korte relaas een aangenaam schrijven. Het is licht verteerbaar maar heeft relatief weinig om het lijf. Het lezen is zeker wel aangenaam en ik hoorde bij het lezen de stem van Van Rossum in mijn hoofd. Dat laatste is niet verwonderlijk als je leest dat hij liever spreekt dan schrijft.

Nederwonderland – Lulu Wang

In Nederwonderland geeft Lulu Wang ons als Nederlanders een kijkje in onze eigen belevingswereld, zoals iemand die ervaart die kennismaakt met ons land. Wat wij heel gewoon vinden is voor een integrerende medelander soms vreemd of typisch.

Wang werd geboren in Beijing en verhuisde op haar vijfentwintigste naar ons land. Wij maakten op grote schaal kennis met de schrijfster via haar debuutroman Het Lelietheater. Nu, vele jaren later, houdt ze ons een spiegeltje voor.

Een land vol met lange mensen. Een land waar water een belangrijke rol speelt. Het leven met de kust maar vooral ook de koude. Het land waar we houden van klein houden en gewoon doen. Het land vol met handelaren en zuinigheid. De sociale gedachte van onze samenleving. De speciale band tussen Nederlanders en Belgen. De prachtige, bijzondere steden naast Amsterdam, zoals Groningen en Maastricht. De verhoudingen zoals wij die kennen tussen mannen en vrouwen. De zelfstandigheid van de vrouw in onze samenleving. Ons omgaan met ruimte, het maken van polders en de hokjesgeest. Onze taal in het zeggen en schrijven waarin woorden voorkomen die voor ons heel belangrijke onderwerpen aangeven, zoals gezellig, heerlijk, het ‘ik houd van jou’ en het bijzondere van de provincie Zeeland.

Naast al deze bespiegelingen kent het boek vele tekeningen en afbeeldingen. De tekst blijft steeds compact.

Ze schrijft over het tegelijkertijd groot en klein zijn van Nederland, maar ook over het succes van Nederland. Voor iedere geboren Nederlander is Nederwonderland een boek dat echt de moeite waard is om te lezen. We zijn niet alleen bijzonder omdat we pindakaas en hagelslag eten. We zijn op veel gebieden zoveel anders dan anderen. Daar mogen we best zuinig op zijn en we mogen best onze eigenheid bewaren.

Wang schetst ons een mooi, vermakelijk en eigenlijk ook goudeerlijk beeld.

Een os op het dak – Thea Derks

Een os op het dak kreeg als ondertitel mee: Moderne muziek na 1900 in vogelvlucht, wat de inhoud van het boek van Thea Derks goed omschrijft. In de 104 pagina’s neemt Derks de lezer mee aan de hand van de ontwikkeling van de moderne muziek na 1900. Denk daarbij niet aan popmuziek of andere lichte muziek, maar aan hoe de klassieke muziek zich in dat tijdvak ontwikkelde.

Een boek vol met jaartallen en namen. Wie niet thuis is in deze muzikale wereld moet vooral deze jaartallen en namen links laten liggen en zich focussen op de ontwikkeling. Slechts enkele namen lichten dan op tussen de vele onbekende namen. Namen die wel bekend zijn, zijn Philip Glass, Yoko Ono en Ludovico Einaudi, om er maar een paar te noemen die mij opvielen.

Het boek schetst een beeld van hoe componisten worstelen met het genre dat serieuze muziek genoemd wordt. Het worstelen van klassieke toonladders naar atonale muziek. Het worstelen met geluiden van niet-conventionele instrumenten, gebruiksvoorwerpen en het bespelen van conventionele instrumenten met andere voorwerpen. Het levert muziek op die maar door weinigen wordt geadoreerd. Soms wordt deze muziek zelfs verguisd of verboden.

Derks gaat op reis langs diverse stromingen, maar ook langs verschillende broedplaatsen van de moderne muziek. Regelmatig wordt er gesprongen in de tijd en ook naar verschillende locaties. De ontwikkelingen van de muziek worden ook in moeilijke tijden gevolgd, zoals tijdens de oorlog. Het beeld wordt geschetst dat muziek vergankelijk is en soms zomaar wordt vernietigd.

Zelfs voor iemand die niet thuis is in deze muzikale wereld is het boek leesbaar met bovenstaande leeswijzer. Het is mij gelukt als liefhebber van de lichte muziek om het boek te lezen en een beeld bij deze muziek te vormen. Met klassieke muziek ben ik ooit grootgebracht voordat ik de overstap maakte naar de lichte muziek. Moderne klassieke muziek stond vaak ver van mij af. Dit boek deed mij beseffen dat deze muziekstroming dichterbij is dan ik dacht; Philip Glass en Einaudi mag ik toch tot mijn favorieten rekenen.

Wat is geluk? ● Maarten van Rossum
Nieuw Amsterdam
77 Blz
12,50
ISBN 9789046824412

Nederwonderland ● Lulu Wang
Lulu Wang
205 Blz
19,95
ISBN 9789082426328

Een os op het dak ● Thea Derks
@tdrks
104 Blz
14,95
ISBN 978-94-6345-370-7

Het verhaal van Tina Turner en de onmogelijke verhouding met Ike Turner is inmiddels publiek geheim. Dat ze zich na haar scheiding van Ike en de daaruit resulterende muzikale ontkoppeling zou ontpoppen tot een superster had niemand kunnen bevroeden. Zeker Ike Turner heeft dit met lede ogen moeten aanzien. Tina Turner werd een gevestigde naam; alleen die naam en een auto hield ze over aan de tijd met Ike Turner.

Succes, ongeluk en geluk

Openhartig schrijft Tina Turner in deze autobiografie over haar leven. Ze opent met te vertellen dat ze langer zonder Ike is, namelijk tweeënveertig jaar, dan ze met hem was. Ze is inmiddels zielsgelukkig met Erwin Bach, met wie ze al wel lang samenleeft maar nog niet zo lang getrouwd is. Het duurde maar liefst zesentwintig jaar voordat Tina het ja-woord gaf aan Bach. Hij vroeg haar voor het eerst ten huwelijk nadat ze elkaar drie jaar kenden maar pas drieëntwintig jaar later vroeg hij haar opnieuw.

Turner duikt na de gelukzalige opening in het boek ook het verleden in. Ze werd geboren als Anna Mae Bullock en leefde in de omgeving van de katoenpluk in Nutbush, Tennessee. Natuurlijk belicht ze ook de tijd met Ike Turner. De moeilijke starttijd van hun carrière en de omslag die ze meemaakten met River Deep – Mountain High, toen Phil Spector in hun muzikale carrière kwam. Die hit en natuurlijk het onvergetelijke Proud Mary maken deel uit van ons collectieve muzikale geheugen.

Dat succes met Ike Turner ging hand in hand met de verschrikkelijke tijd die ze doormaakte als echtgenote. Ze werd geslagen, mishandeld en uitgebuit. Ike Turner was niet alleen een vreselijke echtgenoot, maar wist zakelijk alles zo te regelen dat vooral hij er beter van zou worden. De rechten van Tina waren overal ondergeschikt aan. Het feit dat Tina zich van zijn tirannie wist te ontworstelen richting een vrije, maar onzekere toekomst is haar te prijzen. Het heeft haar uiteindelijk persoonlijk geluk en een nog groter succes gebracht.

Pieken, dalen en afscheid

Toen Tina Turner zich had losgemaakt van Ike begon er een totaal nieuw avontuur. Een avontuur dat haar meer roem zou brengen dan in het duo met Ike. Het album Private Dancer dat in 1984 verscheen is direct een megaklapper wat betreft de verkoopcijfers. Maar het is daarnaast ook zeker een meesterwerk geworden. Met medewerking van sterren als Bryan Adams, Mick Jagger, Mark Knopfler, David Bowie en Keith Richards reikte de ster van Tina Turner steeds hoger.

Turner verkocht in haar leven tweehonderd miljoen albums en werd bekroond met maar liefst twaalf Grammy’s. Het levensverhaal dat hier is opgeschreven is de moeite van het lezen waard. De woorden die ze koos om haar verhaal te vertellen zijn aangenaam om je velen uren te vermaken. Ze neemt ons aan de hand langs de fraaie pieken waarvan ze enorm genoot en nu nog van kan genieten. Maar ook langs de diepere dalen in haar leven, zoals ziektes en het verlies van een van haar kinderen. Ze spreekt vooral uit grote dankbaarheid voor al het moois wat ze heeft mogen beleven. De grote liefde van Erwin Bach, die haar zelfs een nier afstond om haar te verlossen van de dialyse-apparatuur en haar weer de vrijheid gaf om te leven.

Toch is het als bewonderaar moeilijk te accepteren dat het boek tevens voelt als een afscheid van haar muzikale carrière en haar leven in de openbaarheid. Het is een soort slotakkoord. Wat blijft is de prachtige muziek die ze ons heeft nagelaten. Het is moeilijk kiezen welk album nu op te zetten. Wordt het toch maar weer dat geweldige Private Dancer? Of de live-registratie Tina Live, die in 2009 uitkwam? Het blijft genieten van deze ster.