Pepetela heeft het volste recht van spreken als hij kritiek uitoefent op de Angolese politieke elite: hij vocht voor de onafhankelijkheid van zijn geboorteland, tegen Portugal. Ook zat hij in de Angolese regering van 1975 tot 1982. In zijn negende roman zijn de politici opportunistisch en corrupt. En dat is dan zacht uitgedrukt. Zij handelen in wapens, bevoordelen vrienden en familie en de communisten stappen van de ene op de andere dag over op het vrije-marktdenken.

Willekeurige regering en onverschillige burgers
De burgers zijn op hun beurt blind voor wat er mis is in hun land, en slagen er niet in schuldigen aan te wijzen. Zelfs niet wanneer de flats aan het Kinaxixiplein in Luanda instorten. Geruisloos, zonder geweld en gewonden. Het is gissen naar de oorzaak. Is het de toorn van God? Zijn het de saboterende Amerikanen, die niets moeten hebben van communistische landen en dus stiekem politieke tegenstanders bewapenen? Of spelen de mythische goden van de inheemse bevolking een rol? Deze vragen vormen een mooie ingang voor een intrigerend verhaal, maar de roman maakt deze verwachting niet waar.

João Evangelista, ambtenaar op een vaag ministerie, behandelt het mysterie als een terzijde. Hij verschijnt op kantoor wanneer hij wil en brengt het grootste deel van zijn tijd door met videogames. Dit soort apathie werkt humoristisch en vormt daarmee de enige vermakelijke noot in het boek. Hij staat symbool voor de willekeur en onverschilligheid van regering en volk. Het maakt João Evangelista niet uit dat zijn vrouw in het parlement zit, of dat er flats instorten zonder aanwijsbare oorzaak. Als hij maar kan gamen. En dat hij dan een kolonialistisch strategiespel speelt waarbij je andere beschavingen moet uitroeien, maakt het allemaal des te ironischer. 

Mislukte opzet
De plot vordert met horten en stoten, als een kapotte auto. Pepetela verwoordt zijn kritiek op regering en beleid treffend, en het symbool van instortende flats is schrijnend. Maar dit draagt niet bij aan de kracht van het gehele verhaal. Het is alsof verschillende verhaalingrediënten bij elkaar gelegd zijn, in de hoop dat zij uiteindelijk vanzelf een conclusie vormen. Magisch-realistische gebeurtenissen gebruiken om de onkunde van een regering of een politieke ideologie bloot te leggen; het is een vaker gebruikte opzet, en je kunt er een goed verhaal mee vertellen als het fantastische mooi samensmelt met de historische werkelijkheid. Dat is in deze roman niet het geval.    

De hoofdpersonen in Appels thrillers raken meestal op een heel geleidelijke, haast natuurlijke manier diep in de problemen. In Goede vrienden wijkt Appel helaas af van dit stramien.

Vrienden

Vier echtparen die bij elkaar in de buurt wonen, raken bevriend. De mannen fietsen met elkaar, de vrouwen gaan de stad in en met zijn achten hebben ze gezellige weekenden met veel drank en monopoly. Het probleem dient zich in deze thriller al snel aan wanneer Otto’s vrouw Sandra hem verlaat voor haar Amerikaanse vriend en hun dochter meeneemt. Het patroon van onderlinge verhoudingen raakt verstoord.

Otto zoekt troost en gehoor bij de anderen, vooral bij Marleen en Edwin. De titel van deze thriller moet wel ironisch zijn bedoeld, want als dat goede vrienden moeten voorstellen, dan kun je er wel zonder. En datzelfde geldt eigenlijk voor de meeste relaties die Appel hier schetst. Otto krijgt weliswaar keer of keer de gelegenheid mee te eten en zijn tirades te herhalen, maar geen van de zogenaamde goede vrienden lijkt er erg van onder de indruk, behalve dan dat ze hem vervelend vinden. En dat is Otto ook. Niet alleen vervelend; dat hij niet deugt blijkt ook al snel.

Strop

De scheiding van Otto en Sandra is niet het enige voorval dat het clubje treft. Twee van de drie overgebleven vrouwen worden aangevallen en Marleen is bang dat ook zij gevaar loopt. Ondanks alle gebeurtenissen lijken haar eigen beslommeringen, zoals een niet geplande zwangerschap en een gewenste muzikale carrière, veruit het belangrijkst te zijn.

Goede vrienden wordt nergens echt spannend, mede omdat al vrij snel duidelijk is van welke kant het gevaar dreigt. In Appels werk is meestal sprake van een zekere beklemming en van verrassende ontwikkelingen. Dat ontbreekt hier en daarmee blijft het een vlak verhaal over waarin meeleven en inleven niet aan de orde zijn. Appel heeft dit alles wel opgeschreven in een uiterst toegankelijke stijl. De gehanteerde spreektaal is eigentijds, maar de gesprekjes zijn oppervlakkig en voor de hand liggend. Geen Gouden Strop deze keer.