Kunst / Expo binnenland

Een nieuw zicht op Rotterdam

recensie: Melanchotopia

Rotterdam: een stad met meerdere gezichten? Wie niet verder kijkt, verdwaalt in de Koopgoot of begeeft zich naar de Euromast. Met het project Melanchotopia laat Witte de With de verborgen dimensies van de stad beleven.

laat Witte de With de verborgen dimensies van de stad beleven.

Melanchotopia verwijst naar een stad die een heden lijkt te missen. Ze staat stil door de herinnering aan haar verleden (melancholie) en de afwachting van haar toekomst (utopie). Het is de stad van voor de Tweede Wereldoorlog, maar ook die van de nieuwbouwprojecten en saneringsplannen. Kunstencentrum Witte de With gaat op zoek naar de realiteit van het hedendaagse Rotterdam.

In dialoog met de stad

George van Dam: Klankbeeld Weena, Rotterdam

George van Dam: Klankbeeld Weena, Rotterdam

Om Rotterdam op verschillende manieren te ervaren, omvat het project meerdere aspecten. Zo heeft Witte de With ruim veertig kunstenaars gevraagd om iets te maken als onderdeel van en in dialoog met de stad. Fotografe Lidwien van de Ven toont bijvoorbeeld een fotoserie met Rotterdammers in relatie tot politieke ontwikkelingen. Maar Melanchotopia biedt meer. Filmmakers van Veldwerk film + educatie + beleid ontwikkelden een audiotour door Rotterdam waarbij niet zozeer de gebruikelijke hoogtepunten van de stad aan bod komen, maar een die zich richt op de ervaringen en verhalen van haar verschillende gebruikers en bewoners. Gewapend met 12 gedownloade clips en een plattegrond kan de bezoeker zich door deze audiotour laten leiden en de stad op een andere manier leren beleven.

Stadsverhalen
De verhalen in de audiotour zijn gevarieerd en deels vervlochten met de kunstroute van Melanchotopia. Zo horen we multimediaal kunstenaar Arnoud Holleman vertellen over zijn werk in het World Trade Center: twee monitoren die wisselende jaartallen tonen. Het werk gaat over tijd. Over persoonlijke en maatschappelijke associaties met bepaalde momenten uit het verleden. Hoewel velen zich nog kunnen herinneren waar ze waren tijdens de aanslagen van 11 september 2001, toch is ieders historisch besef weer anders.


Arnoud Holleman, Untitled (2011): World Trade Center.

Arnoud Holleman, Untitled (2011): World Trade Center.

Bijzonder in de audiotour zijn de stadsverhalen. Ze gaan over de straten waar mensen in het alledaagse leven doorheen lopen zonder te weten wat daar eigenlijk gebeurt. Bedrijfjes waar dag in dag uit het licht brandt, maar onbeantwoord laat wat er achter die deur gebeurt. De tour brengt de bezoeker bij Skyland, een drukkerij die zich richt op de Chinese markt. Daar gebeurt één van die dingen waar je niet zo snel bij stil staat: het verzorgt het drukwerk voor de Chinese restaurants. Rood en goud zijn de traditionele kleuren en omdat bepaalde tradities nu eenmaal belangrijk zijn, is een speciale drukkerij ideaal. Een westerse drukkerij zal door de vele regels maar moeilijk aan die behoefte kunnen voldoen. Interessant om er eens bij stil te staan dat zoiets überhaupt bestaat. 

Een ander detail van de stad waar de bezoeker niet zo snel op let, is haar eigen geluid. Componist George van Dam richt zich op het klankbeeld van Rotterdam en moedigt aan om eens op een plek stil te staan en te luisteren. Zo luistert hij op het Weena naar tramgeluiden en bellende fietsers, maar ook naar de wind die om de gebouwen waait.

De audiotour van Melanchotopia is een origineel project. Het biedt, zeker voor Rotterdammers zelf of diegenen die de stad goed kennen, een ander perspectief. Voor de bezoekers van buiten Rotterdam is de audiotour voornamelijk interessant om te volgen in het gehele project dat Melanchotopia omvat. Dan wordt het een toevoeging aan de kunstroute en duik je op die manier dieper in de ziel van de stad.

De audiotour is gratis te downloaden vanaf de site van Witte de With, via stickers met QR-codes verspreid door Rotterdam, of te leen bij het kunstencentrum. De kunstroute is nog te volgen tot en met 27 november, waarna de audiotour voorlopig nog actief blijft.