Een jaar geleden debuteerde Jonas Winterland met Mensen zijn gemaakt van dun papier en vestigde daarmee als liedjesschrijver in een keer zijn naam. Met zijn poëtische teksten, waarin hij met creatieve vondsten gewone zaken in bijzondere bewoordingen vertelt, dwingt Winterland bewondering af. 

~

Nestelen onder het schedeldak

In een liefdesliedje spreekt Winterland niet in gewone taal over het liefdesleven, maar weet hij met fraaie beeldspraak de mooiste beelden op te roepen en vooral de fantasie te prikkelen. Dat is precies de kracht van deze tekst- en liedjesschrijver.

De meeste van zijn liedjes verhalen over serieuze en niet al te vrolijke onderwerpen. Een enkel vrolijk lied siert zijn repertoire, zoals ‘Wij zijn niets’. De mooiste momenten liggen vaak in de hoek van de serieuze en trieste liedjes, zoals het – ook live – bijzonder fraai uitgevoerde begrafenislied: ‘Niemand vraagt zich af’, dat een prachtig cello-intro krijgt door Jasmijn Lotens. Winterland zelf krijgt ook kippenvel van deze uitvoering. Het vormt een waardig hoogtepunt van de show in het bovenzaaltje van locatie Halle van De Werft, waar zo’n honderdtwintig liefhebbers zich hebben verzameld op deze woensdagavond.

Iedereen luistert ademloos en hangt aan de lippen van deze bijzondere singer-songwriter, want bijzonder mogen we Winterland wel noemen. Wie gegrepen wordt door zijn liedjes kan deze schijnbaar zonder verveling eindeloos luisteren, waarbij de teksten en melodieën zich langzaam maar zeker onder het schedeldak nestelen – en dan betrap je jezelf erop dat je de niet alledaagse liedjes zomaar gaat neuriën of zelfs zingen.

~

Geslaagd experiment

De zeer rustige liedjes van het debuut van Jonas Winterland krijgen op zijn tweede plaat een logisch vervolg. Maar Winterland schuwt ook verbreding niet, zoals met het lied ‘Dokter alstublieft’, dat naast een wat heftiger zang en sneller tempo zelfs een paar regels Engelse tekst kent. Verder valt op dat Winterland geen gitaar speelt bij dit liedje. Wat betreft de eerste kennismaking – en vooral wat betreft de manier waarop hij het inbedt in zijn optreden – is dit een geslaagd experiment. De tekst blijft even scherp als in zijn luisterliedjes.

Natuurlijk mag zijn bijzondere liefdesliedje ‘Naar het licht’ niet ontbreken bij dit optreden. Mooie tekstvondsten verhullen de omfloerste liefde, maar houden alles spannend genoeg om het hart te laten springen van vreugde. Winterland is opnieuw de meester die gevoelige snaren raakt bij ieder die het voelen wil.

De onderhoudende show duurt ruim een uur. Het publiek verwacht nog een paar toegiften – welke ook worden gegeven. Er wordt gevraagd om het titelnummer van zijn eerste album: ‘Mensen zijn gemaakt van dun papier’, want die mag niet ontbreken. Als tweede vraagt het publiek om ‘Goudvis’, een liedje van zanger Jan de Wilde. Winterland moet er om lachen, maar wil het niet spelen – al geeft hij een kwinkslag door wel een deel van de tekst van ‘Goudvis’ in te bedden in de aanvang van het liedje waarmee het voor hem allemaal begon: ‘Altijd halverwege’. Hiermee besluit Winterland het concert.

Na afloop is er gelegenheid om de muziek mee naar huis te nemen in de vorm van gesigneerde cd’s met een neergeschreven boodschap en een korte ontmoeting met de artiest zelf. De liedjes dragen ons de nacht in naar huis en houden de herinnering aan het optreden levend.

Morricone begint het concert sterk met de opzwepende openingsmuziek van The Untouchables – filmmuziek die een beklemmende spanning overbrengt met zijn nerveuze tempo en plotselinge percussieaanvallen. Hierna wordt het wat softer, wat een interessante tegenstelling laat zien in het oeuvre van de componist.

Morricone de muzikale excentriekeling, is vele malen interessanter dan de componist van mooie aanzwellende en sentimentele muziek die gemaakt is om te ontroeren, maar generiek aanvoelt.

Zo volgt na de spanning van The Untouchables de weelderige muziek voor Guiseppe Tornatores sentimentele The Legend of 1900. Af en toe zorgen wat dissonante jazzgeluiden voor wat afwisseling in dat stuk. Als Morricone serieus en gevoelig doet in dienst van grote films, valt het allemaal wat door de mand. Het klinkt kitscherig en geforceerd: de reden waarom veel mensen filmmuziek tegenwoordig ervaren als een cliché voor de oren. Neem zijn muziek voor Tornatores Cinema Paradiso of ‘Deborah’s Theme’ uit Sergio Leones gangster-epos Once upon a time in America. Het klinkt allemaal gladjes en net te zoet.

Rauwe kracht tegenover kitsch

De Maestro is het sterkst als hij je door verrassende geluiden wakker schudt in combinaties die rauw en onverwachts zijn. Vaak past die stijl het beste bij minder serieuze genrefilms die regelmatig het stempel krijgen van lowbrow-vermaak. Tijdens het optreden komt die speelsere en inventievere kant gelukkig ook naar boven.

De heerlijke score voor The Sicilian Clan maakt gebruik van popelementen zoals een aanstekelijk gitaardeuntje als een thema waar de strijkers geleidelijk en braaf omheen zweven. Het is eigenzinnig en sfeervol en past perfect bij de gelijknamige misdaadfilm van Henri Verneuil. Ook Morricones muziek voor de bizarre thriller Indagine su un cittadino al di sopra di ogni sospetto van Elio Petri heeft genoeg karakter en spannende elementen om te boeien en je mee te zuigen in spanning.

Het hoogtepunt van het optreden zijn natuurlijk de deuntjes voor de spaghettiwesterns die Morricones reputatie op de kaart hebben gezet. Il Maestro krijgt hierbij versterking van diva Susanna Rigacci. Dat resulteert in muziek waar bombast en de excentrieke eigenzinnigheid van de Italiaan perfect samenkomen. De openingstheme van The Good, The Bad and the Ugly is natuurlijk over the top, maar het is uniek en weergaloos. Dat wordt nog eens versterkt door een heel arsenaal van een koor.

Van de klassieker van Sergio Leone gaat het over op rustige en wat tamme segmenten van Once upon a time in the West en A fistful of Dynamite. In de versies die ten gehore worden gebracht, ontbreken wat elementen die de originelen spannender maken. De mondharp en de harmonica zijn de grote afwezigen.

Een concert om te ontroeren

De tweede helft biedt weer wat muziek van de grote gebaren met het nummer ‘Chi Mai’ uit Le professionnel met een hoog Richard Clayderman- en James Last-gehalte. Daarna wordt er opgebouwd naar de bombastische en religieus getinte muziek van The Mission, waarbij het koor goed van pas komt. Even lijkt het hier voorbij te zijn, maar het publiek wil echter meer, wat wel blijkt uit een enorme staande ovatie. Il Maestro verzorgt daarom nog een riante toegift met het opzwepende ‘The Ecstasy of gold’ van The Good, the Bad, and the Ugly waar Rigacci nog even haar stembereik laat horen.

Het was een waardige afsluiter van een optreden die de gevarieerdheid van Morricone liet horen, maar ook zijn zwakke punten. Ondanks de kitsch en sentimentaliteit kun je het de gepassioneerde man echter niet kwalijk nemen. Je weet dat het allemaal met hart en ziel gemaakt is en dat hij zijn leven in de muziek nog steeds wil delen met een groot publiek. Het was vooral een concert gemaakt om te ontroeren en waar je op momenten wakker werd geschud door de eigenzinnige kracht van een ongeëvenaarde Italiaanse meester.