12 maart – Boekenfest’16
Een groot festijn, met een uitgebreid programma. Blind dates met auteurs, optredens van schrijvers en dichterlijke voordrachten. Met onder anderen: Televisiemaker en schrijver Hugo Borst, Ronald Giphart en Bart Chabot, Fokke & Sukke-tekenaar Jean-Marc van Tol, Dichter des Vaderlands Anne Vegter en dichter Tsead Bruinja én auteurs Marjan Berk, Thomas Rosenboom Luuc Kooymans en Toef Jaeger. Aan het eind van de avond is er een swingend feest tot in de kleine uurtjes.
Zaterdag 12 maart; 19:00 – 01:30 uur
Bibliotheek Assen en Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk, Weiersstraat 1c, Assen
Entree: Gratis, maar sommige onderdelen op het programma zijn betaald.
Klik hier voor meer info.
12 maart – Het Rotterdamse Boekenbal met David Van Reybrouck
De boekenweek wordt in Club Gewalt Rotterdam begonnen met een uitgebreid gesprek met de schrijver van het Boekenweekessay, David Van Reybrouck. Verder zijn er op onze oosterburen geïnspireerde voordrachten van onder anderen Sanneke van Hassel en Alex Boogers én zullen alle aanwezigen gezamenlijk het Rotterdamse Boekenweekgeschenk gaan schrijven. Daarna gaan de biertafels aan de kant en de voetjes van de Fußboden met Duitse dj-plaatjes van ClublePop.
Zaterdag 12 maart; 21:00 – 01:00 uur
Arminius, Museumpark 3, Rotterdam
Entree: €10,00/ Studenten en Rotterdampas: €7,50
Klik hier voor meer info.
13 maart – Ein Sonntag in Berlin, 1930
Waan je in het Berlijn van 1930, het jaar waarin Joseph Roth, Thomas Mann, Alfred Döblin en Lion Feuchtwanger hun meesterwerken schreven. Verschillende sprekers vertellen over de auteurs, de romans en het tijdperk, er is muziek, er worden beelden van Duitsland en Berlijn uit de jaren ’30 worden getoond en er wordt Duitse wijn geserveerd.
Met: Geert Mak, Els Snick, Kees ’t Hart, Erik Bindervoet, Jeroen van Kan, Nina Polak en muziek door zangers Guido Groenland en Antje Lohse en pianist Daan Boertien.
Zondag 13 maart; 15.00 – 18.00 uur
Goethe Institut, Herengracht 470, Amsterdam
Entree: € 5 / € 3 / studenten gratis
Reserveren wordt aanbevolen en kan via info@amsterdam.goethe.nl of 020-5312900
Klik hier voor meer info.
16 maart – Het laatste BrokkenBal
Het tiende en laatste BrokkenBal. Rond de Boekenweek presenteert gitariste/componiste Corrie van Binsbergen in het Bimhuis het inmiddels vermaarde BrokkenBal, een avond met veel muziek en veel literatuur. De afgelopen jaren waren de schrijvers van het Boekenweekgeschenk hoofdgast op het BrokkenBal. In 2013 was dat Kees van Kooten, in 2014 Tommy Wieringa en in 2015 Dimitri Verhulst. Ook op het komende BrokkenBal is dat het geval en treedt Esther Gerritsen op. Daarnaast zijn er optredens van Kees van Kooten en Han Buhrs.
Met: Corrie van Binsbergen (gitaar/composities), Hans Hasebos (vibrafoon), Joost Buis (trombone/lapsteel), Hermine Deurloo (mondharmonica/sopraansax), Dion Nijland (bas), Yonga Sun (drums/percussie). Ook treden de Two Als op, met Albert van Veenendaal (prepared piano) en Alan Purves (percussie).
Woensdag 16 maart 2016; 20:30 – 23:00 uur
Bimhuis, Piet Heinkade 3, Amsterdam
Entree: € 22 zitplaats / € 18 staanplaats
Klik hier voor meer info.
16 – 19 maart – Tilt Festival
Op deze zesde editie: Midas Dekkers, Willie Wartaal, Tommy Wieringa, Evie Wyld en De Speld. Het festival brengt taal tot leven met eigenzinnige artiesten en cross-overs op het gebied van literatuur, theater, beeld en muziek. In de Tilburgse binnenstad treden zo’n veertig artiesten op op verschillende culturele locaties in de historische binnenstad.
Woensdag 16 – zaterdag 19 maart ; verschillende tijden
Verschillende locaties in Tilburg
Entree: de verschillende dagen en evenementen hebben verschillende entreekosten. Kijk hiervoor op de website!
19 maart – Boekenbal voor Lezers
Het Nijmeegs Boekenfeest viert haar tienjarige jubileum en wordt eenmalig omgedoopt tot het Boekenbal voor Lezers. In Concertgebouw De Vereeniging in Nijmegen wordt de literatuur op grootse wijze gevierd met schrijvers, dichters, muzikanten, kunstenaars, wetenschappers en natuurlijk lezers. Met onder meer: Herman Koch, P.F. Thomése, Charlotte Mutsaerts, Esther Gerritsen, David Van Reybrouck, Maarten van Rossem, Thomas Verbogt en Alexander Münninghoff. (Er is ook een gratis middagprogramma voor de liefhebbers.)
Zaterdag 19 maart 2016 ; 20:00 – 23:55 uur.
Concertgebouw de Vereeniging, Keizer Karelplein 2D, Nijmegen
Entree: €17,50 / €15,- (biebpas) / €10,- (CJP/student)
Klik hier voor meer info.
Televisie
Mocht je toch liever niet je luie stoel verlaten, dan kun je tijdens de Boekenweek de televisie aanzetten op NPO 2 en de volgende programma’s tegenkomen:
Van Kooten en De Bie Boekenweekspecial: Was Von Kooten und Der Bie noch zu sagen hätten
Zaterdag 12 maart, 20.30 uur
Ook dit jaar doken van Kooten en de Bie weer (voor het tiende jaar op rij) in de tv-archieven in het kader van de Boekenweek. Het duo stelde een programma samen uit hun eigen televisiewerk waarin Duitsland een rol speelde. De basis van deze vijftig minuten durende compilatie is de film die zij in 1981 maakten over hun rol in de Tweede Wereldoorlog.
Nationale Boekenquiz
Maandag 14 t/m vrijdag 18 maart, 19.55 uur
Sanne Wallis de Vries presenteert deze nieuwe literaire quiz. Zestien schrijvers gaan van maandag tot en met vrijdag de strijd met elkaar aan. Elke dag spelen twee schrijversduo’s tegen elkaar. Het duo dat na drie kennisrondes de meeste punten heeft, speelt vervolgens de dagfinale tegen elkaar. Elke dag levert dus één winnaar op. Deze vier dagwinnaars strijden op vrijdag 18 maart in de finale om de winst.
Iedereen Schrijft
Vrijdag 11 & maandag 14 t/m vrijdag 18 maart, 22.50 uur
Nederland telt een miljoen aspirant-schrijvers, maar wie zijn zij? In elke aflevering vertelt één van de winnaars van de NPO BoekenweekSchrijfwedstrijd 2016 over de magie van het schrijverschap.
Lees dit artikel voor leestips voor tijdens de Boekenweek!
Europa komt, op de rug van een stier
‘De terugkeer van Europa,’ het moet deze dagen wat raar klinken. Toch heeft het Nexus Instituut dit als titel voor de jubileumuitgave van zijn tijdschrift Nexus gekozen. Op overtuigende wijze pleitten de auteurs in dit nummer voor een Europees beschavingsideaal.
‘Je suis Européen!’ In de titel van het symposium dat het Nexus Instituut in juni vorig jaar organiseerde klonk de actualiteit door. Nadat het hoofdkantoor van satirisch tijdschrift Charlie Hebdo op 7 januari bestormd was, waarbij meerdere doden vielen, gingen miljoenen Europeanen de straat op, ‘Je suis Charlie’ scanderend. Ineens leek Europa eensgezind.
Lang duurde die eenheid niet: slechts weken na het symposium ontwikkelde een aanhoudende stroom vluchtelingen uit het Midden-Oosten en Noord-Afrika zich tot een crisis. Overheden en burgers kwamen tegen over elkaar te staan: in Duitsland probeerde Angela Merkel gastvrij gezeten, terwijl in Oost-Europa grenshekken werden gebouwd. In Nederland werd een vrouw die protesteerde tegen een asielzoekerscentrum in het Drentse Oranje door de auto van staatssecretaris Klaas Dijkhoff aangereden. Daaroverheen kwamen nieuwe aanslagen in Parijs in november en de massale aanrandingen in Keulen. Europa lijkt overspannen en in paniek, gegijzeld door de angst.
Van prinses tot unie
Het zeventigste nummer van Nexus, een dubbeldik jubileumnummer, verscheen eind vorig jaar te midden van al dat rumoer en opschudding. ‘De terugkeer van Europa’ heet het, en de publicatie blijkt een daad van verzet. Het Nexus Instituut, met oprichter-directeur Rob Riemen voorop, is van mening dat een discussie over Europa niet alleen over de Europese Unie moet gaan. Dat is, zacht gezegd, een misverstand, en waarschijnlijk een gevaarlijk misverstand: Europa is niet alleen politiek, maar juist ook een cultuur.
Want ‘Europa’, het woord, gaat terug tot een prinses die door de Griekse oppergod Zeus (voor de gelegenheid als stier vermomd) vanuit Fenicië (het huidige Libanon) naar Kreta werd gebracht. Naar haar werd een heel continent genoemd, wiens bewoners een haast eindeloze hoeveelheid grote kunstwerken hebben gemaakt. Van een aantal van hen – Victor Hugo, Robert Musil, Stefan Zweig – zijn essays opgenomen in Nexus 70. Anderen, zoals Thomas Mann en Marcel Proust, worden bewierookt. Zij zijn de geestelijke vaders van het Nexus Instituut, de intellectuele voorbeelden, en het is hun humanistische gedachtegoed dat de auteurs van dit nummer uitdragen.
De woorden van deze schrijvers en intellectuelen worden aangevuld door die van filosofen, zoals Karl Jaspers, en politici, zoals Winston Churchill en Robert Schuman, grondlegger van de Europese Gemeenschap. Nexus 70 bevat 10 speeches en essays van dergelijke grote, reeds overleden denkers, en 27 reacties door een grote groep hedendaagse intellectuelen. Van NRC-journaliste Caroline de Gruyter tot econoom Robert Skidelsky en van operazanger Plácido Domingo tot de voormalige First Lady van Cyprus Androulla Vassiliou: het is wederom een indrukwekkende verzameling stemmen die het Nexus Instituut weet te vangen.
Bestaat de Europese ziel?
Samen buigen zij zich over vragen die misschien eenvoudig klinken, maar complexe antwoorden vereisen: is er een Europese ziel, en zo ja, hoe herken je die? Hoe kunnen Europeanen zich verbonden voelen? Hoe kunnen we mensen zo ver krijgen ‘je suis Européen’ te roepen? De Europese politiek zal geen bevestigende antwoorden kunnen geven. Zolang natiestaten de instituties van de Europese Unie blijven kapen om hun eigen belang te verdedigen, zolang nationale regeringsleiders geen verantwoordelijkheid nemen voor wat er in Brussel besloten wordt, zal de burger zich niet emotioneel verbinden aan de Unie. En wie de kille complexen van staal, beton en glas in de Europese wijk in Brussel ziet, denkt wel drie keer na voordat hij of zij, zoals een recensente opmerkte, een bumpersticker van de EU op de auto plakt.
Het antwoord, suggereren vele bijdragen in deze bundel, ligt eerder in een gedeelde cultuur, een gedeelde geschiedenis. Dat de EU de harten niet sneller laat kloppen, is logisch: hoewel sinds de jaren tachtig wordt geprobeerd een Europese identiteit te stimuleren, gaat her hier in de kern om een economisch en politiek project.
Laat Europa terugkeren
De vele bijdragen aan Nexus 70 zijn zoals het motto van de Europese Unie: verbonden in hun verscheidenheid. Dat die verscheidenheid zich niet echt richt op de banden van Europa met de grotere wereld – dat wil zeggen: voorbij de rol die de VS spelen in deze wereld, voorbij de chaos in het Midden-Oosten – is echter jammer. De kracht van deze bundel ligt elders, namelijk in het gloedvolle betoog voor de Europese kunst, literatuur en gedachtegoed. Laat de mensen weer in Europa geloven, laat haar terugkeren.
De terugkeer van Europa: Haar tranen, daden en dromen
Schrijver: Nexus 70Uitgever: Nexus Instituut
Prijs: € 34,50
Bladzijden: 371
ISBN: 9789491060076
Misschien ook iets voor u
Hemel en hel
De schilderijen en–minder bekende–tekeningen van Jheronimus Bosch zijn al vijfhonderd jaar een bron van verschillende interpretaties en meningsverschillen over de toeschrijving ervan. Opvattingen die soms meer zeggen over de interpreten dan over Bosch zelf. Het leeuwendeel is nu te zien in de plaats waar hij geboren werd en werkte: ’s-Hertogenbosch.
Edward Cohen schreef een boek waarin onder meer wordt ingegaan op ‘Jeroens visie op joden en jodendom’, terwijl Louise Fresco, voorzitter van de Raad van Bestuur van Wageningen UR, in Bosch’ hybriden een oproep ziet om onze relatie met andere levende wezens te verbeteren. Maar toen de directeur van een buitenlands museum in de film Jheronimus Bosch, touched by the devil van Pieter van Huystee en de NTR geïnteresseerd aan een Nederlands onderzoeker vroeg of je Bosch ook als humanist zou kunnen zien, nam deze een wat nonchalante pose aan en ontkende dit na enig aarzelen ten stelligste—en zonder verdere toelichting.
De landloper als levenspelgrim
Jheronimus Bosch, De aanbidding door de koningen, ca. 1470-80, New York, The Metropolitan Museum of Art, John Stewart Kennedy Fund, 1913. Foto Rik Klein Gotink en beeldverwerking Robert G. Erdmann voor het Bosch Research and Conservation Project.
Natuurlijk, een schilderij als De aanbidding door der koningen, met enorm veel bladgoud, staat helemaal in de traditie van de rooms-katholieke Bijbeluitleg uit de tijd van Bosch: het Oudtestamentische offer van Isaak wordt als voorafschaduwing van Jezus’ kruisdood gezien; Gary Schwartz wees er al op in zijn boek Jheronimus. De wegen naar hemel en hel. Maar wat te denken van De landloper? De eerste gewone man, volgens de audiotour, na alle heiligen, geestelijken en edelen die er in de kunstgeschiedenis aan vooraf gingen. Als dat geen uiting van (pré)humanisme is!
Het verhaal gaat verder. In het instructieve boekje bij de tentoonstelling wordt namelijk in de eerste plaats de landloper, die ook achterop het gesloten drieluik De hooiwagen te zien is, in verband gebracht met de levenspelgrim: ‘de mens die steeds weer moet kiezen tussen goed en kwaad.’ In hetzelfde boekje wordt voorts een verband gelegd tussen Jheronimus Bosch en de Moderne Devotie. Net zoals dat overigens wordt gedaan tussen de Vlaamse primitieven en deze stroming van inkeer, die ontstond rond Geert Grote en behalve Bosch ook Erasmus en Thomas à Kempis beïnvloedde. Dit laatste verklaart de aanwezigheid van een Antwerpse druk uit 1505 van Thomas’ De navolging van Christus. In de marge staat een man met een mand op de rug, waarin we de levenspelgrim herkennen.
Unieke kans
Jheronimus Bosch, Hellelandschap, privécollectie. Foto Rik Klein Gotink en beeldverwerking Robert G. Erdmann voor het Bosch Research and Conservation Project.
Dergelijke dwarsverbanden leggen interessante achtergronden bloot. Het samenbrengen van zoveel werken van Bosch geeft de bezoeker de unieke kans dit op eigen houtje ook te doen. Natuurlijk, er ontbreken werken, niet in de laatste plaats door een ruzie met het Prado in Madrid. Een eenvoudig bordje met ‘n.a.’ volstaat. Maar een kans als deze zal er niet snel meer komen.
Het unieke zit hem ook in het feit dat panelen die in de loop der tijd van elkaar gescheiden zijn geraakt, weer bij elkaar zijn gebracht. Zoals Het narrenschip en Gulzigheid en lust. Of in de tekeningen die worden getoond, waarvan een voor het eerst: een Hellelandschap dat zich sinds 2003 in een privéverzameling bevindt. En het feit dat negen schilderijen zijn gerestaureerd, waardoor onvermoede details en kleuren boven zijn gekomen.
Het valt allemaal goed te zien, want de tentoonstelling is ruim opgezet. Misschien waren de samenstellers bang dat dit niet het geval zou zijn, en hebben ze daarom animaties toegevoegd. Weinig mensen schonken er echter aandacht aan. Waarom zouden ze ook, als er zoveel moois bij elkaar is gebracht.
Jheronimus Bosch – Visioenen van een genie
Gezien in: Het Noordbrabants Museum, ’s-HertogenboschNog te zien tot: zondag 08 mei 2016
Misschien ook iets voor u
Betoverend
Zangeres en harpiste Joanna Newsom verovert al meer dan tien jaar de harten van muziekliefhebbers met haar orkestrale folk en poëtische teksten. Gehuld in een sprookjesjurk en omgeven door getalenteerde musici doet ze datzelfde vanavond met het publiek, op fenomenale wijze.
Majestueus songmateriaal
Maar dan Joanna Newsom. Twee uur lang geeft zij het publiek een niets minder dan betoverende ervaring. Dat doet ze samen met vier bandleden, die, net als Newsom zelf, geregeld wisselen van instrument. Vooral bij gitarist Ryan Francesconi is het alleen al vermakelijk om te zien hoe hij het ene na het andere instrument oppakt, van banjo tot blokfluit. Bovendien klinkt het allemaal als een klok: elk nummer krijgt een uitvoe
ring die het majestueuze songmateriaal eer aan doet. De complete setlist, waarvan ongeveer de helft afkomstig is van Divers (2015) en de andere helft bestaat uit ouder werk, is dan ook zuiver genieten.
En dat ligt niet alleen aan het spel: ook de zang van Joanna Newsom is even betoverend als gehoopt. Haar typerende engelenstem met een hees randje zorgt voor menig kippenvelmoment. Daar komt nog eens bij dat ze zelf een ontwapende verschijning is. Tijdens de opvoeringen is ze een en al concentratie, maar zodra ze haar laatste noot gespeeld heeft, verschijnen telkens direct de pretoogjes en een tevreden glimlach. Ze zoekt meermaals contact, vaak op spontane wijze, en pakt zo het publiek in, zelfs buiten de muziek om.
Staande ovatie
Maar het is uiteindelijk wel de muziek die echt zal blijven hangen. Zo vliegt het weergaloze ‘Emily’, dat afklokt boven de twaalf minuten, razendsnel voorbij en krijgt ‘Peach, Plum, Pear’ met succes een wat meer orkestrale uitvoering. Ook het materiaal van Divers overtuigt moeiteloos: de climax van ‘Sapokanikan’ komt live geweldig tot zijn recht, terwijl Joanna Newsom met ‘Time, As a Sympton’ bewijst ook alleen vanachter de piano te kunnen ontroeren. Niet voor niets krijgt ze nog voor de toegift, een wederom prachtig vertolkt ‘Baby Birch’, een staande ovatie. En daarna uiteraard weer. Allemaal terecht: Joanna Newsom laat maar weer eens horen een artiest te zijn van een zeldzame klasse.
Joanna Newsom
Gezien op zondag 28 februari 2016 in Doornroosje, NijmegenMisschien ook iets voor u
Evenementen in de Boekenweek
/ 0 Reactiesdoor: Carmen Ploeg, Dorien Pool0 Sterren8WEEKLY zal verslag doen (dus houd de homepage in de gaten!) van het Rotterdamse Boekenbal op 12 maart en van het Boekenbal voor Lezers in Nijmegen op 19 maart. Maar dit zijn niet de enige literaire evenementen die tijdens de Boekenweek worden georganiseerd. We zetten er een paar op een rij:
12 maart – Boekenfest’16
Een groot festijn, met een uitgebreid programma. Blind dates met auteurs, optredens van schrijvers en dichterlijke voordrachten. Met onder anderen: Televisiemaker en schrijver Hugo Borst, Ronald Giphart en Bart Chabot, Fokke & Sukke-tekenaar Jean-Marc van Tol, Dichter des Vaderlands Anne Vegter en dichter Tsead Bruinja én auteurs Marjan Berk, Thomas Rosenboom Luuc Kooymans en Toef Jaeger. Aan het eind van de avond is er een swingend feest tot in de kleine uurtjes.
Zaterdag 12 maart; 19:00 – 01:30 uur
Bibliotheek Assen en Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk, Weiersstraat 1c, Assen
Entree: Gratis, maar sommige onderdelen op het programma zijn betaald.
Klik hier voor meer info.
De boekenweek wordt in Club Gewalt Rotterdam begonnen met een uitgebreid gesprek met de schrijver van het Boekenweekessay, David Van Reybrouck. Verder zijn er op onze oosterburen geïnspireerde voordrachten van onder anderen Sanneke van Hassel en Alex Boogers én zullen alle aanwezigen gezamenlijk het Rotterdamse Boekenweekgeschenk gaan schrijven. Daarna gaan de biertafels aan de kant en de voetjes van de Fußboden met Duitse dj-plaatjes van ClublePop.
Zaterdag 12 maart; 21:00 – 01:00 uur
Arminius, Museumpark 3, Rotterdam
Entree: €10,00/ Studenten en Rotterdampas: €7,50
Klik hier voor meer info.
13 maart – Ein Sonntag in Berlin, 1930
Waan je in het Berlijn van 1930, het jaar waarin Joseph Roth, Thomas Mann, Alfred Döblin en Lion Feuchtwanger hun meesterwerken schreven. Verschillende sprekers vertellen over de auteurs, de romans en het tijdperk, er is muziek, er worden beelden van Duitsland en Berlijn uit de jaren ’30 worden getoond en er wordt Duitse wijn geserveerd.
Met: Geert Mak, Els Snick, Kees ’t Hart, Erik Bindervoet, Jeroen van Kan, Nina Polak en muziek door zangers Guido Groenland en Antje Lohse en pianist Daan Boertien.
Zondag 13 maart; 15.00 – 18.00 uur
Goethe Institut, Herengracht 470, Amsterdam
Entree: € 5 / € 3 / studenten gratis
Reserveren wordt aanbevolen en kan via info@amsterdam.goethe.nl of 020-5312900
Klik hier voor meer info.
16 maart – Het laatste BrokkenBal
Het tiende en laatste BrokkenBal. Rond de Boekenweek presenteert gitariste/componiste Corrie van Binsbergen in het Bimhuis het inmiddels vermaarde BrokkenBal, een avond met veel muziek en veel literatuur. De afgelopen jaren waren de schrijvers van het Boekenweekgeschenk hoofdgast op het BrokkenBal. In 2013 was dat Kees van Kooten, in 2014 Tommy Wieringa en in 2015 Dimitri Verhulst. Ook op het komende BrokkenBal is dat het geval en treedt Esther Gerritsen op. Daarnaast zijn er optredens van Kees van Kooten en Han Buhrs.
Met: Corrie van Binsbergen (gitaar/composities), Hans Hasebos (vibrafoon), Joost Buis (trombone/lapsteel), Hermine Deurloo (mondharmonica/sopraansax), Dion Nijland (bas), Yonga Sun (drums/percussie). Ook treden de Two Als op, met Albert van Veenendaal (prepared piano) en Alan Purves (percussie).
Woensdag 16 maart 2016; 20:30 – 23:00 uur
Bimhuis, Piet Heinkade 3, Amsterdam
Entree: € 22 zitplaats / € 18 staanplaats
Klik hier voor meer info.
Op deze zesde editie: Midas Dekkers, Willie Wartaal, Tommy Wieringa, Evie Wyld en De Speld. Het festival brengt taal tot leven met eigenzinnige artiesten en cross-overs op het gebied van literatuur, theater, beeld en muziek. In de Tilburgse binnenstad treden zo’n veertig artiesten op op verschillende culturele locaties in de historische binnenstad.
Woensdag 16 – zaterdag 19 maart ; verschillende tijden
Verschillende locaties in Tilburg
Entree: de verschillende dagen en evenementen hebben verschillende entreekosten. Kijk hiervoor op de website!
19 maart – Boekenbal voor Lezers
Het Nijmeegs Boekenfeest viert haar tienjarige jubileum en wordt eenmalig omgedoopt tot het Boekenbal voor Lezers. In Concertgebouw De Vereeniging in Nijmegen wordt de literatuur op grootse wijze gevierd met schrijvers, dichters, muzikanten, kunstenaars, wetenschappers en natuurlijk lezers. Met onder meer: Herman Koch, P.F. Thomése, Charlotte Mutsaerts, Esther Gerritsen, David Van Reybrouck, Maarten van Rossem, Thomas Verbogt en Alexander Münninghoff. (Er is ook een gratis middagprogramma voor de liefhebbers.)
Zaterdag 19 maart 2016 ; 20:00 – 23:55 uur.
Concertgebouw de Vereeniging, Keizer Karelplein 2D, Nijmegen
Entree: €17,50 / €15,- (biebpas) / €10,- (CJP/student)
Klik hier voor meer info.
Televisie
Mocht je toch liever niet je luie stoel verlaten, dan kun je tijdens de Boekenweek de televisie aanzetten op NPO 2 en de volgende programma’s tegenkomen:
Zaterdag 12 maart, 20.30 uur
Ook dit jaar doken van Kooten en de Bie weer (voor het tiende jaar op rij) in de tv-archieven in het kader van de Boekenweek. Het duo stelde een programma samen uit hun eigen televisiewerk waarin Duitsland een rol speelde. De basis van deze vijftig minuten durende compilatie is de film die zij in 1981 maakten over hun rol in de Tweede Wereldoorlog.
Nationale Boekenquiz
Maandag 14 t/m vrijdag 18 maart, 19.55 uur
Sanne Wallis de Vries presenteert deze nieuwe literaire quiz. Zestien schrijvers gaan van maandag tot en met vrijdag de strijd met elkaar aan. Elke dag spelen twee schrijversduo’s tegen elkaar. Het duo dat na drie kennisrondes de meeste punten heeft, speelt vervolgens de dagfinale tegen elkaar. Elke dag levert dus één winnaar op. Deze vier dagwinnaars strijden op vrijdag 18 maart in de finale om de winst.
Iedereen Schrijft
Vrijdag 11 & maandag 14 t/m vrijdag 18 maart, 22.50 uur
Nederland telt een miljoen aspirant-schrijvers, maar wie zijn zij? In elke aflevering vertelt één van de winnaars van de NPO BoekenweekSchrijfwedstrijd 2016 over de magie van het schrijverschap.
Lees dit artikel voor leestips voor tijdens de Boekenweek!
Misschien ook iets voor u
Voor u geselecteerd door de auteur:
Lezen in de Boekenweek
/ 0 Reactiesdoor: Dorien Pool, Carmen Ploeg0 SterrenOp 12 maart barst het grootste boekenfestijn van ons land weer los. Een week lang bots je in elke boekhandel tegen signerende auteurs aan, zijn er lezingen in schouwburgen en buurtcentra, en lezen we met z’n allen het boekenweekgeschenk. Met ‘Duitsland: Was ich noch zu sagen hätte’ als thema richt boekenland zich een week lang op onze oosterburen. 8WEEKLY zocht voor je uit welke boeken je in deze week kunt lezen.
Boekenweekgeschenk
Dit jaar is het boekenweekgeschenk geschreven door Esther Gerritsen. Voor het eerst sinds 2002 weer eens een vrouwelijke boekenweekauteur!
Broer gaat over Olivia, financieel directeur van een familiebedrijf. Ze krijgt een telefoontje van haar broer Marcus. Zijn been dreigt te worden afgezet. Marcus en Olivia zien elkaar zelden, maar de amputatie raakt Olivia onverwachts, alsof het haar eigen been is dat ze verliest. Ze laat alles uit haar handen vallen in een hopeloze poging haar broer te redden. Maar het is de vraag of hij degene is die redding nodig heeft.
Net als voorgaande jaren kan er met het boekenweekgeschenk gratis g
ereisd worden in de trein. Op zondag 20 maart is Broer van Esther Gerritsen een geldig vervoersbewijs bij de NS.
Bij aankoop van € 12,50 aan Nederlandstalige boeken krijg je het boekenweekgeschenk mee. Weet je nog niet welk boek je wil kopen? Lees dan de rest van dit artikel voor leuke boekentips!
Boekenweekessay
Het Boekenweekessay 2016 komt van de hand van cultuurhistoricus, archeoloog en schrijver David Van Reybrouck. Hij vergaarde bekendheid en erkenning met zijn grootse boek over Congo. Met Congo. Een geschiedenis won hij de Libris Geschiedenisprijs 2010.
Ook in zijn essay schetst Van Reybrouck een portret van een land. Een vergeten land dit keer. In Zink verkent Van Reybrouck een vergeten mini-staatje op de grens van Nederland, België en Duitsland: Neutraal-Moresnet. Dit grondgebiedje van slechts drieënhalve vierkante? kilometer hoort nu bij Duitstalig België, maar was tot 1918 een land met een eigen vlag, eigen postzegels en een eigen volkslied.
In zijn Boekenweekessay beschouwt David Van Reybrouck de bijzondere geschiedenis van dit vergeten land. Het essay roept vragen op over geschiedenis, grenzen en landen.
Het essay is tijdens de Boekenweek in de boekwinkel verkrijgbaar voor € 2,50.
Nicholas Stargardt – De Duitse oorlog
Met het thema Duitsland ontkom je natuurlijk niet aan het oorlogsverleden. Bij de Bezige Bij verschijnt komende maand De Duitse oorlog van Nicholas Stargardt. Hierin beschrijft hij de Tweede Wereldoorlog vanuit het perspectief van de gewone burger. Want ondanks dat er al bibliotheken vol geschreven zijn over de Tweede Wereldoorlog begrijpen we eigenlijk nog steeds niet waarom ‘gewone’ Duitsers achter de oorlog bleven staan.
Stargardt vertelt aan de hand van brieven, dagboeken en verslagen het verhaal van de soldaten, leraren en huisvrouwen die de oorlog meemaakten. Onze generatie maakte die oorlog gelukkig niet mee maar met dit boek geeft Stargardt je een inkijkje in die wrede wereld.
Hans Fallada is in Nederland niet heel bekend maar in Duitsland is zijn roem te vergelijken met die van Gerard Reve bij ons. Hij wist als geen ander het leven van voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog te beschrijven. Wie was deze man, die een pseudoniem aannam voor zijn schrijverschap?
Volgens 8WEEKLY-recensent Vincent is deze biografie een echte aanrader: ‘Vanaf de eerste bladzijden word je Fallada’s wereld ingetrokken en krijgt ook de beginnende Fallada-lezer een sterk idee van de schrijver en de man daarachter.’ Lees hier de hele recensie!
Wouter Meijer – We kunnen niet allemaal Duitsers zijn
Duitsland lijkt een van de beste landen van Europa te zijn. Duitsers zijn kampioen export, nemen de leiding in de vluchtelingendiscussie en gaan indrukwekkend goed met hun verleden om. Maar het is niet al goud wat er blinkt. Ondertussen kampt Duitsland met het opkomende extreemrechts, worstelen ze met de grote aantallen asielzoekers en groeit het aantal onderbetaalde flexwerkers.
Wouter Meijer onderzocht wat we kunnen leren van de Duitsers en schetst een interessant beeld van onze oosterburen.
Rüdiger Safranski – Nietzsche. Een biografie van zijn denken & Goethe. Kunstwerk van het leven
Ken je klassiekers: Rüdiger Safranski schreef biografieën over Nietzsche en Goethe. Hij vertelt je meer over het leven van deze grote Duitse denkers en analyseert hun filosofieën.
8WEEKLY-recensent André las eerder de biografie van Goethe en beloonde dit werk met maar liefst 5 sterren: ‘Naast de tientallen meters boeken die al over de grote Duitse dichter zijn gepubliceerd, is dit kunststukje van Safranski een ware openbaring. Op een luchtige, zeer leesbare manier brengt hij de levensgeschiedenis van Goethe in beeld, gekoppeld aan fragmenten uit brieven, dagboeken, gedichten en proza uit diens omvangrijke oeuvre. Zo weet Safranski nog stelliger een complete Goethe neer te zetten, waarbij vele aannames gestaafd worden door originele teksten en talrijke gaten op overtuigende wijze gevuld worden.’ Lees hier de hele recensie!
Als je deze culthit nog niet gelezen hebt, grijp dan nu je kans. Tussen de zware oorlogs- en filosofieboeken mag je best iets luchtigs lezen. Om Duitsland mag ook gelachen worden.
J. Kessels: The Novel is de bizarre roadtrip van P.F. Thomése en zijn favoriete personage J. Kessels. Samen rijden ze in Kessels’ oude roestbak van Tilburg naar de Hamburgse Reeperbahn, op zoek naar een vreemdgaande frikandellenhandelaar. Met J. Kessels schrijf Thomése een bizarre ode aan de krimi en het Duitse voetbal, om uiteindelijk terug te keren naar het vertrouwde Brabant.
Frank Vermeulen – Wir schaffen das!
Het moderne Duitsland fascineert veel schrijvers evenveel als het Duitsland uit het verleden. Wir schaffen das! gaat niet over een van de wereldoorlogen, maar over het Duitsland van nu. Hoe zit het met de Duitse identiteit nu er grote stromen vluchtelingen het land binnenkomen? Hoe veranderden de Duitsers in een halfjaar van optimistische globalisten in benauwde grensbewakers van de eigen identiteit?
Nell Zink – Misplaatst
Misschien een beetje valsspelen, maar dit boek is zeker een aanrader en de schrijfster woont in Duitsland! Dat is de link met het boekenweekthema en is door ons goedgekeurd. In 1966 valt eerstejaarsstudente Peggy als een blok voor professor Lee. Ze beginnen een verhouding die zorgt voor een ongeplande zwangerschap en een huwelijk. Het paar is gedoemd te mislukken – zij is lesbisch, hij is homo – maar ze gaan pas tien jaar later uit elkaar. Peggy vlucht met haar driejarige dochtertje Karen, maar haar negenjarige zoon Byrdie laat ze achter. Ze besluit onder te duiken en neemt een Afro-Amerikaanse identiteit aan. Wanneer Karen jaren later een beurs krijgt voor de universiteit van Virginia, ontmoet ze eindelijk haar oudere broer Byrdie. Dit zorgt voor verwarring en misverstanden.
Dit jaar verscheen een nieuwe editie van deze klassieker, als eerste boek van het Geef Mij Maar Een Boek-initiatief. Dit initiatief van de landelijke boekhandels kiest elk jaar een nieuw boek om ‘‘de kroonjuwelen van de Nederlandse jeugdliteratuur’’ in het zonnetje te zetten. Goede reden om dit boek weer eens op te pakken (of misschien voor het eerst te lezen?). Oorlogswinter gaat over Michiel, een jongen uit de buurt van Zwolle. Hij groeit op tijdens de ijskoude winter van 1944/1945, de laatste winter van de Tweede Wereldoorlog. Hij ontdekt dat oorlog misschien spannend lijkt maar vooral ook gruwelijk is. Met zijn eenzaamheid groeit ook zijn onafhankelijkheid. Michiel moet als een volwassene zijn eigen beslissingen gaan nemen.
Misschien ook iets voor u
Macht, bloed en tirannie
De Romeinse keizer Augustus bracht Rome waar het na vele jaren van bloedige burgeroorlog zo naar snakte: een lange periode van vrede. Die vrede kwam wel met een prijs. Een dictatuur waarin duizend-en-een gevaren, verlokkingen en machtswellust besloten lagen. Tom Holland somt ze in Dynastie allemaal op.
Tom Holland begint zijn voorwoord met een anekdote die symbool staat voor de volstrekte gekte waaraan bijna iedere Romeinse keizer in meer of mindere mate ten prooi viel. Caligula, een van de meest tot de verbeelding sprekende wreedaards, staart over de zee. Zijn soldaten staan aan het strand opgesteld. Trompetgeschal. Het teken voor de strijd wordt gegeven. Caligula verheft zijn stem en zegt: ‘Soldaten! Ik gebied jullie schelpen op te rapen. Vul jullie helmen met de schatten van de oceaan.’ Natuurlijk gehoorzamen de legionairs zijn bevel.
Godenzoon en vredestichter
Augustus (dat ‘de door de goden uitverkorene’ betekent) was de achterneef van Julius Caesar en volgde hem in 44 v.Chr., na zijn gewelddadige dood, op. De vredevorst. Zo liet Augustus zich voorstaan. Ironisch, gezien het bloed dat hij aan het begin van zijn carrière vergoot om aan de macht te komen. Omdat de Romeinen van oudsher een republiek kenden, en daar veel waarde aan hechten, veinsde de kersverse vredestichter dat deze staat nog altijd heersend was. Dat hij een regelrechte dictator was, werd met alle voor handen zijnde mogelijkheden subtiel bedekt.
Toen Augustus in 14 n.Chr. stierf, bleken de bevoegdheden die hij in de loop van zijn machtsjaren naar zich toegetrokken had geen tijdelijke middelen te zijn. Het gehele ragfijne netwerk dat de godenzoon had opgebouwd om zijn absolute macht te behouden, moest worden overgenomen. In Augustus’ geval was zijn plaatsvervanger op aarde zijn adoptiefzoon Tiberius. Een man die qua karakter zoveel van de voormalig keizer verschilde dat deze toch al triestige man nog ongelukkiger werd nadat hij zijn nieuwe ambt, zijn nieuwe leven, aanvaarde.
Terreur
Toch bracht ook Tiberius, ondanks zijn impopulariteit, het er als keizer aardig vanaf. Maar de tijd van relatieve pais en vree was voorbij. Het schrikbewind onder Augustus’ kleinzoon, Caligula, duurde vier jaar. Seneca, de bekende Romeinse filosoof, schreef over hem: ‘De natuur heeft hem naar mijn mening alleen voortgebracht om te laten zien hoe ver ongebreidelde verdorvenheid in combinatie met ongebreidelde macht kan gaan.’ Had zijn opa zijn macht zoveel mogelijk verborgen willen houden, Caligula had geen zin om langer met het zelfbedrog mee te gaan. Op die manier was hij wellicht wel de eerlijkste van alle keizers, vindt Holland.
Bloedstollend
Het fijne aan Hollands relaas is dat hij, bijvoorbeeld wanneer hij schrijft over de regeringsperiode van Caligula, niet trapt in de val van politieke correctheid. Hij constateert, plaatst daden in de toentertijd heersende moraal, en weet er vaak op enigszins ironische wijze een terloopse opmerking over te maken. Daarbij komt dat Holland – het materiaal zit hem uiteraard niet tegen – pakkend de ene geschiedenis aan de andere weet te rijgen. Het hoofdstuk waarin Varus door Arminius in een hinderlaag wordt gelokt, mag de ietwat hijgerige term ‘bloedstollend’ dragen.
Een geschiedenis met zoveel hoofdpersonen, intriges en door elkaar lopende verhaallijnen helder uiteenzetten, iets wat de schrijver heeft gedaan, is al een prestatie op zich. Toch weet Holland een extra dimensie aan Dynastie toe te voegen door de geschiedenis van Augustus’ familie te verbinden met de ontwikkeling van Rome. De stad, ooit gesticht door de door een wolf gezogen Romulus en Remus, onderging vele transformaties. Van viezig, armoedige stadje, verwerd het tot een metropool van pracht en praal, passend bij de status van het Romeinse rijk van toentertijd. Overigens leidde de laatste keizer uit de tak van Augustus het verval van het machtige rijk in. Nero, die zichzelf meer als artiest dan als keizer zag, liet het imperium met zijn dood in chaos achter. De dynastie was gebroken, maar de verhalen zullen wel voor eeuwig voortleven.
Dynastie. Opkomst en ondergang van het huis van Julius Caesar
Schrijver: Tom Holland (vert. Boukje Verheij en Arian Verheij)Uitgever: Athenaeum – Polak & Van Gennep
Prijs: 29,99
Bladzijden: 480
ISBN: 9789025300395
Link: Tom Holland
Misschien ook iets voor u
Voor u geselecteerd door de auteur:
Onthoud de verhalen
Sinds een paar jaar wordt het werk van de Poolse Wiesław Myśliwski naar het Nederlands vertaald. Elk van zijn romans toont de kracht van de literatuur. Zeker ook De laatste hand.
Van Wiesław Myśliwski zijn eerder Over het doppen van bonen (2009) en Steen op steen (2012) in het Nederlands verschenen. In deze romans toonde de Poolse grootmeester zich een chroniqueur van zijn het communistische verleden van zijn land. Grauwe romans waren het, telkens weer balancerend op het snijvlak van de politieke geschiedenis en het persoonlijke verhaal. Kleine landarbeiders die tegen de stroom in wilden gaan, ’s winters leven zochten.
De laatste hand is een wat ander boek: kleiner, heet dat, intiemer. Het wereldgebeuren is in dit boek wat naar de achtergrond verdwenen. Myśliwski’s verteller, vroeger een goede pokerspeler, is aan het einde van zijn leven gekomen. Hij heeft een adresboekje, gevuld met extra visitekaartjes, op de blaadjes namen, nummers, doorhalingen. Dit boekje staat symbool voor zijn leven, zijn verleden – zijn die twee niet hetzelfde?
Een treurige roman
De roman bestaat uit vele herinneringen, verhalen, van de oude verteller: collega’s, vrienden, familie, bekenden, passanten, en altijd Maria, een jeugdliefde die nooit echt wat geworden is. Achter al die mensen bevindt zich de verteller, nee, beter nog: hij ís al die mensen. De laatste hand is de monologue intérieure van een man die terugkijkt op het leven, een leven waarop hij nog steeds nog steeds geen vat op heeft. Dat het laatste hoofdstuk onvoltooid blijft, is dan ook veelzeggend.
Het adresboekje uitkammen is een dubbelzijdige, bitterzoete bezigheid: een herinnering ophalen is haar daarna verliezen. Het verleden wordt omgewoeld en daarna raakt het kwijt. De namen worden doorgestreept. Dat geeft De laatste hand een melancholische, een treurige inslag, alsof de roman alleen over verlies gaat. Maar dat is slechts één deel van dit boek. De laatste hand is ook een roman vol leven, vol ijzersterke, grappige en absurdistische herinneringen – die in het Poolse origineel hopelijk net zo op de pagina swingen als in de vertaling door Karol Lesman.
Een grappige roman
De verteller heeft veel grappige mensen gekend, is in veel rare situaties beland, maar is zelf ook behept met een antenne voor het absurde. Dit is zomaar een observatie uit de tijd dat bij een kleermaker werkte:
En dat is één anekdote uit deze stevige roman, die in alle richtingen uitstrekt. Het leven, lijkt Myśliwski te willen zeggen, bestaat uit verhalen, prachtige verhalen. Onthoud die.
De laatste hand
Schrijver: Wiesław Myśliwski (vert. Karol Lesman)Uitgever: Querido
Prijs: € 24,99
Bladzijden: 540
ISBN: 9789021402413
Misschien ook iets voor u
Geen stilte na de storm
Als voorzitter van de Europese Raad sprak Herman Van Rompuy met veel vooraanstaande denkers over de toekomst van de Europese Unie. Nu hebben vijftien wijzen op zijn verzoek in Na de storm. Hoe we de democratie in Europa kunnen redden hun gedachten ook op papier gezet. De teneur? Er is nog wat hoop voor het Europese project, maar het is vijf voor twaalf.
Van Rompuy schreef in 2014 Europa in de storm, waarin hij terugblikte op zijn vijfjarige voorzitterschap van de Raad en inging op het verleden en de toekomst van de EU. De titel Na de storm is daarom eerder te zien als een verwijzing naar dit eerdere werk, dan dat de bijdragende denkers daadwerkelijk geloven dat de wind is gaan liggen. Sterker nog, de afgelopen tijd lijkt de bries boven Europa alleen maar verder te zijn aangewakkerd. Waar de storm in het boek vooral op de eurocrisis slaat, zijn het momenteel onder meer de vluchtelingenproblematiek en de positie van Groot-Brittannië die voor onrust in Europa zorgen. Het eerste komt in Na de storm nauwelijks aan bod, het laatste wordt in de bijdrage van Larry Siedentop wel toegelicht.
Veertien mannen en één vrouw
Van Rompuy verzorgt de inleiding van het boek. Samenstellers Luuk van Middelaar en Philippe Van Parijs nemen de proloog en epiloog voor hun rekening. De overige bijdragen komen van politicologen, filosofen, economen, juristen en historici. Veertien mannen, waaronder Jürgen Habermas, Paul Scheffer en David Miller, en één vrouw – de Turkse Turkuler Isiksel – geven hun visie op de staat van de EU en mogelijke verbeteringen voor de toekomst. Bij elk artikel wordt een kort overzicht van de carrière van de schrijver gegeven, en ook wordt alvast beknopt beschreven waarop de schrijver ingaat. Dat is prettig. Wat ook aan de leesbaarheid bijdraagt, is dat de hoofdstukken niet te lang zijn, gemiddeld een pagina of twaalf. Wie op zoek is naar kant en klare oplossingen voor alle problemen in Europa, is bij Na de storm aan het verkeerde adres. Maar degenen die behoefte hebben aan achtergrond en nuance komen zeker aan hun trekken.
Hoewel de stukken in drie thema’s zijn onderverdeeld, valt – net als bij de meeste bundels – niet te voorkomen dat Na de storm enigszins een samenraapsel is, waarbij de stukken niet altijd even soepel op elkaar aansluiten. Er wordt een historische overzicht gegeven (Amartya Sen), gepleit voor een sociale (Frank Vandenbroucke) of politieke unie (Jürgen Habermas), en voor het afbreken van het euroregime (Fritz W. Scharpf). Volgens laatstgenoemde zou een ‘democratische heroprichting van de Europese Unie’ met minder wetgeving kunnen volstaan om de democratie in Europa te redden, al is dat allerminst zeker. Wie op zoek is naar een hoopvol verhaal, moet in ieder geval niet bij de Duitser Scharpf zijn.
Het nieuwe democratische tijdperk
De lezenswaardigste bijdrage komt van de hand van Ivan Krastev. Deze Bulgaarse politieke denker wijst op de veranderende opvattingen over verkiezingen. Vroeger werd je stem uitbrengen als een dramatisch hoogtepunt van de democratie gezien. Nu niet meer. Stemmen is vandaag de dag bovendien meer een ‘ritueel van vernedering’ voor de machthebbende partij dan een blijk van vertrouwen in de oppositie. En nog voordat een kabinet geïnstalleerd is, wordt het al gewantrouwd. Als verkiezingen op nationaal niveau al zo moeizaam gaan, mag dan verwacht worden dat het Europese project gelegitimeerd kan worden door stembusgang? Het is geen verrassing dat Krastev die vraag met ‘nee’ beantwoordt.
Volgens de politicoloog zal verkiezingspolitiek in ‘het nieuwe democratische tijdperk’ niet langer het belangrijkste kenmerk van democratie zijn. De nieuwe democratische burger is het stemmen zat en zal alternatieven gaan zoeken. Bijvoorbeeld door met behulp van Facebook een massaprotest te organiseren, of door politici aan te klagen. Krastev noemt het een ‘democratie van de verwerping’. In zo’n klimaat mogen we volgens hem niet verwachten dat er nieuw enthousiasme ontstaat voor het Europese project.
Regelgevende democratie
Misschien is het stuk van Pierre Rosanvallon wel het meest realistisch. De Franse historicus en politiek filosoof noemt de Europese Unie een regelgevende democratie, die vooral gericht is op het beschermen van de consument en het individu. Op die terreinen is Europa ‘bijzonder goed geslaagd’. Rosanvallon vraagt zich af of het wel gewenst is dat de EU meer dan dat wordt, en ‘over het haalbare spreken we ons niet eens uit’. Misschien moeten we niet te veel streven naar grootse veranderingen om Europa te redden. Hard blijven werken aan een status quo is wellicht een realistischere optie. Of, zoals Krastev zijn bijdrage afsluit met Rainer Maria Rilke: ‘Wie spreekt er van winnen? Erdoorheen komen is alles.’
Na de storm. Hoe we de democratie in Europa kunnen redden
Schrijver: Luuk van Middelaar en Philippe Van Parijs (red.)Uitgever: Lannoo
Prijs: €29,99
Bladzijden: 280
ISBN: 9789401427999
Misschien ook iets voor u
(H)eerlijke hommage aan somberheid
De plaatselijke gymzaal wordt omgebouwd tot tranenkathedraal om zwaarmoedigheid te verwelkomen en te omarmen. Want hoe lekker is het om af en toe een stevig potje te janken? Met heerlijke over the top clichés en aandoenlijk gestuntel, zie je hier gelukkig de humor wel van in.
De co-productie De meest zwaarmoedige voorstelling ooit (waarvan het hele publiek moet huilen) van De Warme Winkel en Theater Artemis onder regie van Jetse Batelaan is een groot pleidooi voor melancholie. In een wereld waarin het door Facebook en Instagram lijkt alsof iedereen een fantastisch leven leidt, is het nu tijd voor oprechte somberheid. Het verhaal gaat over vijf triestige, weinig succesvolle individuen, die ieder voor zich een uiterst zwaar en moeilijk leven hebben. Terwijl ze kapotgaan van eenzaamheid en een drastisch laag zelfbeeld, vinden ze steun en vriendschap bij elkaar.
Slimme tweestrijd
De aaneenschakeling van goed gevonden clichés heeft als helder doel het publiek te laten zwelgen in verdriet. Alle trucs worden daarbij uit de kast gehaald. Batelaan gaat bewust over the top, voor een duidelijk omgekeerd effect ten aanzien van verdriet. De humoristische toon van de voorstelling wordt daarmee vanaf de allereerste minuut gezet. Een reeks losse kreten, in de vorm van droefgeestige clichés, tonen meteen die dubbele lading. ‘Een gescheiden vader op eerste kerstdag. Een gondel met een buitenboordmotor. Een verloren kinderhandje waar al heel vaak overheen gereden is.’ Beeldspraak die zo pijnlijk en ongemakkelijk is, dat het komisch wordt. Ook de voorstelronde van de personages maakt dit duidelijk. Stuk voor stuk treurige karakters met een handicap, een zware thuissituatie of onpopulaire, stoffige hobby’s en interesses. Werkelijk alles zit tegen. Doordat ingespeeld wordt op een gevoel van medelijden, zijn de karakters stiekem ook heel geestig. Het hele stuk leunt op deze tweestrijd. Batelaan weet feilloos gevoelens van verdriet en neerslachtigheid te raken, om je er vervolgens hard om te laten lachen.
Ontroerende uitvoering
De tweestrijd wordt goed aangevuld met een toepasselijke imperfectie in de uitvoering van scènes. Deze imperfectie creëert ontroerende en aandoenlijke beelden, die door hun knulligheid weer komisch zijn. De bewust provisorisch in elkaar geknutselde rekwisieten en ietwat stuntelig uitgevoerde special effects zorgen voor een ongemakkelijke sfeer en plaatsvervangende schaamte. Zo ontstaat er een prachtig beeld van een halfnaakte Joy (Florian Myjer) als een neergeschoten hertje roerloos in de sneeuw. Een kwetsbaar beeld, dat wordt opgebouwd uit een geknutseld gewei van aluminiumfolie, medespelers in de weer met handjes nepsneeuw en een ventilator, en het licht van een bouwlamp. Door een telkens verrassend theatraal eindresultaat, wordt de stunteligheid nooit flauw, maar voegt hij juist iets toe aan de kwetsbare sfeer.
Uitvergrote pijn
Fans van televisieprogramma’s als Man Bijt Hond en Jambers zullen ook genieten van deze voorstelling. Pijnlijk ongemakkelijke scènes worden bewust lang gerekt. Het zachte gesnik van Whisper (Anneke Sluiters) ontwikkelt zich tot een ongecontroleerde huilbui in een scène die minutenlang duurt. Elke subtiele vorm van somberheid wordt gerekt tot een climax met een absurdistisch randje. Het verhaal omtrent de absentie van gezamenlijke vriendin Tracy Mathijsen beschrijft dan ook een buitensporige opeenstapeling van alle pech, drama en ellende op haar pad. Ook middels de creatieve teksten worden simpele details explosief vergroot. Zo lijdt Tristan (Vincent Brons) niet aan een keelontsteking, maar aan een ‘structureel permanente keel-noodsituatie’.
Is dit de meest zwaarmoedige voorstelling ooit? Zeker! De meest treurige, droevige, sentimentele verhalen, situaties en personages komen aan bod. Moet het hele publiek huilen? Ja, van het lachen. Daarmee heeft de titel niets te veel beloofd en is het stuk zeer zeker geslaagd.
De Warme Winkel & Theater Artemis - De meest zwaarmoedige voorstelling ooit (waarvan het hele publiek moet huilen)
Regie: Jetse BatelaanArtiest: De Warme Winkel & Theater Artemis
Gezien op donderdag 03 maart 2016 in Vanuit de Verkadefabriek op locatie in Fort Isabella, Vught
Nog te zien tot zaterdag 30 april 2016
Misschien ook iets voor u
Ga op tijdreis
Bo Brocken, artiestennaam Big Bo, won afgelopen jaar de felbegeerde Blues Challenge Award. De afgelopen maand bracht hij door in de streek in de USA waar de blues geboren is: het gebied rond de Mississippi. Met zijn album Traveling Riverside neemt hij ons mee naar de Delta blues-historie.
Wie Big Bo ooit aan het werk heeft gehoord, kan bevestigen dat hij weet waar de bluesgitaristen de felbegeerde ‘blues-mosterd’ halen. Omdat de blues-historie zo enorm rijk is en omdat de inspiratie daaruit blijft stralen, heeft dit Nederlands blues-talent een greep gedaan uit de doos met onvergetelijke blues-liedjes uit de jaren ’30 tot en met ’50 en heeft er vijftien voorzien van een Big Bo- interpretatie, die dicht bij het origineel blijven. We moeten wel even terug in de tijd.
Gitaarspel met ervaring
Wie de Delta blues wil spelen maakt het zichzelf moeilijk. De gitaartechniek die nodig is om volmaakt de grote meesters na te spelen is van een zo hoog niveau dat sommigen, volgens de legende, daarvoor hun ziel moesten verkopen aan de duivel. Dat laatste heeft natuurlijk betrekking op de legende rond Robert Johnson, maar is ook van toepassing op meerdere iconen uit zijn tijd en daarna. Brocken speelt al zo’n dertig jaar gitaar en dat is hoorbaar. De vingervlugheid, die hij nodig heeft voor deze muziek, gaat hem schijnbaar gemakkelijk af.
Prima reisgenoot
De tijdreis op Traveling Riverside begint met een liedje van Charley Patton, getiteld ‘Pony Blues’ en eindigt met ‘Grinnin’ In Your Face’ van Son House. Onderweg maken we een tussenstop bij ‘Devil Got My Woman’, dat geschreven is door Skip James en te boek staat als het favoriete liedje van Bo.
De reis die Big Bo ons geeft langs de oorsprong van de blues is aangenaam. Het gitaarspel van de meester is uitmuntend. Dat Big Bo geen donkere voorouders heeft, is hoorbaar aan de soms iets te zoetgevooisde stem, maar dan roepen de liedjes vanzelf de herinnering op aan de rauwe stemmen uit het verleden. Met deze braampjes op de stem, of een wat ruwere benadering, zou een sterproducer het volgende album van Big Bo meer kunnen laten kleuren. Voor de honger naar de historie van de liedjes mag er dan ook wat meer informatie toegevoegd worden.
Tot die tijd zullen we zeker vaak de fijne reis door de blueshistorie herhalen door het draaien van Traveling Riverside: een prima reisgenoot, kan ik u verzekeren en dus ook aanbevelen!
Live in Nederland:
13 maart, P79, Den Bosch
20 maart, Café Goei Volluk, Cuijk
Big Bo
Album: Traveling RiversideMisschien ook iets voor u