~
Het tweede boek van Donna Tartt brengt hooggespannen verwachtingen met zich mee, die in de eerste bladzijden al vervuld lijken te worden. Het gaat weer, net als in
The Secret History (
De verborgen geschiedenis) over een moord, een voldongen feit. De lezer komt gaandeweg achter de toedracht, maar niet zonder diep in de levens van de hoofdpersonen te duiken, de nodige complicaties mee te beleven en uiteindelijk de waarheid te ontdekken, die altijd anders is dan verwacht. Tartt schreef tien jaar geleden een thriller van formaat, en in de eerste twee hoofdstukken lijkt het er in alles op dat
De kleine vriend weer zo’n spannende
page-turner wordt.
Electriciteitskabel
Robin is vermoord. Onbewust sla je al lezend de details in je op; ze kunnen immers later van pas komen, wanneer het mysterie ontrafeld moet worden. De zwarte werkster Ida die het te druk heeft met de broodjes en het wasgoed, het kleine zusje Allison dat als enige gezien kan hebben wat er gebeurd is. De laatste foto van Robin, genomen door grootmoeder Edie Cleve, soort en dikte van de kabel waarmee de jongen is gewurgd, alles wordt opgeslagen voor later gebruik.
Het thriller-element, of in ieder geval de spanning, zit er al meteen goed in, vooral wanneer Robins zusje Harriet besluit de moordenaar te vinden en te straffen voor het leed dat deze haar moeder en de hele familie Cleve heeft aangedaan. Er is alleen een probleem: Harriet is nu twaalf. De moord is gepleegd toen zij nog een baby was. Het weinige dat ze over het voorval weet komt van haar familie, die vroeger over alle rampen en ongelukken vrolijk kon babbelen, maar nu zwijgt en zich terugtrekt in schemerige kamers in stoffige huizen.
Fijne pen
Niet alleen Harriet, ook de lezer moet het lange tijd doen met de weinige aanwijzingen uit de proloog. Na een voortvarende start belandt het verhaal al gauw in rustiger water. Er is tijd genoeg voor gedetailleerde karakterschetsen. Harriet is twaalf, maar allesbehalve schattig. Koppig, stug, een onruststoker en piekeraar, leergierig en intelligent, competitief en bot. Zelfs haar beste vriend en bewonderaar Hely kan Harriet niet helemaal doorgronden. Ook andere personages, zoals oma Edie, de roze tantes Libby, Tat en Adelaide, het dromerige zusje Allison en de white-trash familie Ratliff worden door Tartt met een fijne pen getekend.
Oerwoud
~
Maar niet alleen de karakters in
De kleine vriend worden zorgvuldig ingekleurd, ook de achtergrond waartegen zij bewegen krijgt veel aandacht van Tartt. Soms wat te veel, waardoor hoofd- en bijzaken soms wat vervagen in één over-gedetailleerde blik: alles is scherp, er is geen onderscheid meer. De volledige flora en fauna van Mississippi krijgt vermelding, van tupelo tot watermoccasin, brandmieren, kudzu, wilde wingerd. Onkruid heet geen onkruid maar gifsumak en kamperfoelie. In een wildernis als deze raakt de lezer de personages wel eens uit het oog.
Het is de zwarte werkster Ida die Harriet weer kortstondig terugvoert naar de overzichtelijke asfaltweg. Ze vertelt in een rancuneuze bui (Ida is altijd op iedereen boos) dat ze vlak voor de moord op Robin de jongen Danny Ratliff uit de tuin heeft gejaagd. Omdat Danny, nu twintig, in het stadje bekend staat als ‘een van die Ratliffs’ en de Ratliffs synoniem zijn voor kleine criminaliteit, hillbilly trailer trash en speedsnuivers, besluit Harriet dat Danny de moordenaar is. En die constatering voert de lezer terug de wildernis in.
Koningscobra
Harriet wil Danny vermoorden, maar ze kan natuurlijk niet zomaar met een pistool op hem afstappen, hoewel ze zonder veel problemen aan een vuurwapen kan komen. Maar het moet een ongeluk lijken, en een revolver uit de wapenkast van haar vader leidt de politie natuurlijk meteen naar haar huis.
Samen met Hely bedenkt Harriet een plan. In de bossen en moerassen rond het stadje zijn talloze giftige slangen te vinden. Ze zijn echter gemakkelijker te vinden dan te vangen, ontdekt het duo na een uitputtende middag met broodtrommel en gevorkte stok. Gelukkig heeft een van de broers van Danny Ratliff een kennis op bezoek, die zich bezighoudt met rituele slangenvoorstellingen. De koningscobra wordt gekaapt en het plan uitgevoerd. Maar niet zonder complicaties. Na deze climax volgen er nog vele meer. Niet voor niets telt het boek zeshonderd pagina’s.
De kleine vriend wil maar geen thriller worden. Hoe spannend sommige momenten ook zijn; het stelen van de cobra, de climax in een vermolmde watertoren, de moord wordt niet verhelderd. Tartt introduceert in de proloog een moord en stuurt vervolgens de hoofdpersoon erop af om die moord op te lossen, maar al snel wordt duidelijk dat Harriet niet wil weten waarom Danny het gedaan zou hebben en hoe, maar dat ze gewoon wil dat hij gestraft wordt. Het is voor de lezer een hele omschakeling. Wat begint met de nadruk op schuld, wordt een verhaal over boete. Maar echt boeten voor zijn daden doet niemand in dit verhaal.
Perspectief
Het tempo van De kleine vriend ligt nu eens hoog, dan weer tergend laag. Het is bijdrage aan het realisme van de personages, dat ze ook slapen en eten en nadenken, vooral veel nadenken, maar het komt het tempo van het verhaal niet altijd ten goede. Bovendien vertelt Tartt het verhaal niet alleen vanuit Harriets standpunt, maar ze laat ook Danny aan het woord, zijn broers Eugene en Farish, Hely en Edie. Het vergt veel van de opbouw van het verhaal.
De wisselingen tussen de verschillende perspectieven verlopen goed, maar het verhaal wordt er soms onnodig complex door. De spanning had beter behouden kunnen worden door het aantal perspectieven drastisch te beperken. Soms is het verhaaltechnisch nodig om in het duister te tasten omtrent motieven of plannen van een personage. Tartt wil soms al te veel helderheid verschaffen.
Verhaal en realiteit
Dat de kracht van verhalen sterker kan zijn dan je denkt, is een thema dat bijzonder mooi en gedetailleerd is uitgewerkt. Harriets familie kan na de dood van Robin geen verhalen meer vertellen. Harriet doet voor haar tochten inspiratie op in boeken als Schateiland, Ivanhoe, verhalen over Houdini en het dagboek van poolreiziger Scott. Haar eigen belevenissen doen haar denken uit passages uit die boeken en in bange momenten beeldt ze zich bijvoorbeeld in hoe de verkleumde Scott zich gedraagt wanneer hij in zijn tentje dapper ligt te bevriezen. Verhaal en realiteit, al is dat dan de realiteit in dit verhaal, vloeien soms in elkaar over.
Harriet en Hely beleven je reinste avonturenverhalen en één van de kerngedachtes is, dat het verhaal dat je ergens over vertelt, altijd meer indruk maakt dan wat er echt gebeurd is. Zo eindigt het boek dan ook. Onbevredigend wanneer je het begin, de thriller, er nog eens op na slaat. Maar in het licht van het verhalen vertellen is De kleine vriend geslaagd. Wat er precies gebeurd is, is niet van belang. Hoe het opgeschreven is, dat maakt de meeste indruk.
Meer over Donna Tartt?
Purple Glitter
Forum met reacties op het boek
Mafia
.
~
Het verhaal
In de intro zie je twee mannen samen in een typisch Amerikaans wegrestaurantje zitten. De ene man, Tommy Angelo, praat met een rechercheur. Tommy is duidelijk een mafioso, en wil een deal sluiten met de sterke arm der wet. Hij wil zijn werkgever, een grote mafiabaas, erbij lappen in ruil voor bescherming. Als het spel begint, kruip je in de huid van Tommy in de tijd dat hij voor het eerste met de mafia in aanraking kwam.
Gameplay
Mafia wordt gespeeld in third person en doet qua speelstijl nog het meeste denken aan GTA3. Je speelt het spel in je eentje, je bent een crimineel, je kunt rondlopen, maar je kan ook auto’s jatten en rondscheuren. Mafia is echter absoluut geen GTA3 kloon, want het spel heeft genoeg kwaliteit en vernieuwende elementen om op zichzelf te kunnen staan.
Sfeer
~
Realistische details
Wat meteen opvalt in het spel is het realisme, naast het feit dat alles heel mooi is en zeer goed klinkt is er grote aandacht besteed aan details. De auto’s, en met name de oudste, zijn niet lekker te besturen, ze slippen snel en zijn traag als de pest. Irritant, maar realistisch.
Als je wat langer speelt, gaat het besturen steeds makkelijker en worden de auto’s steeds sneller (en mooier.) Maar er zijn nog veel meer details verwerkt; de wapens zijn kopieën van de wapens uit de jaren ’30, als je een verkeersovertreding maakt met politie in de buurt komen ze achter je aan, je banden kunnen lek geschoten worden, als je over een lijk loopt laat je een spoor van bloedige voetafdrukken achter en nog zo veel meer.
Kleine bugs
Wat je meteen opvalt aan de game is dat de developers nog vrij onervaren lijken te zijn. Dit merk je aan kleine foutjes, zoals controlls die opeens veranderen, of een ‘lose the tail‘-missie die maar niet eindigt, terwijl je achtervolgers al tien minuten in geen velden of wegen te bekennen zijn. Ook hoor je veel geluiden dat het spel niet goed loopt op veel systemen die de game met gemak zouden moeten kunnen draaien.
Conclusie
Mafia een briljant spel. Waar GTA3 heerlijk over the top is, is Mafia heerlijk realistisch. Het verhaal is pakkend, de graphics schitterend, en het geluid super. Op een paar kleine foutjes na is dit spel simpelweg steengoed.
Lees hier een verslag van de perspresentatie van Mafia
Colin McRae Rally 2.0
Racegames zijn tegenwoordig meer dan ooit hot. Elke week valt er wel weer een nieuwe game met adembenemende graphics te bewonderen op de diverse systemen. Op de Playstation was Colin McRae misschien wel de beste rallygame. Nu is dit spel na een vroege Gameboy Color release ook op de Gameboy Advance verschenen, deel twee wel te verstaan.
~
Playstation Vs GBA
Ik hoef eigenlijk niet echt uit te leggen waar het in CMR 2.0 om draait. De speler heeft de keuze uit acht auto’s waarmee hij kan deelnemen aan het wereldkampioenschap rallyrijden. Verder is er nog een arcade en time trail modus, en kun je het in een link mode tegen medespelers opnemen, mits je natuurlijk over meerdere GBA’s beschikt. En hoe vertaalt een Playstation spel als CMR zich op de GBA?
Even afsnijden
Grafisch is CMR 2.0 uitstekend. De programmeurs hebben duidelijk veel moeite gestoken in deze titel. De kleine GBA tovert een 3d racespel op het scherm, op een manier waar SNES bezitters alleen nog maar van konden dromen. Het spel loopt redelijk soepel, en dat is in dit genre natuurlijk erg belangrijk. De zijkanten van de baan zijn volledig interactief. Pionnetjes en borden kunnen omver worden gereden, bosjes vertragen de auto, en als je boompjes en stenen weet te ontwijken kan je soms een stukje afsnijden.
Besturing
~
Conclusie
De eerste games op de GBA bezorgden me een beetje gemengde gevoelens. De GBA leek soms meer op een goedkoop excuus om SNES games nog eens uit te brengen op portable formaat, en zo goedkoop te cashen. Met games als CMR 2.0 en het aankomende Driver 2 laat de GBA echter zien waar ze toe in staat is, en wordt zo eindelijk volwassen. CMR 2.0 is een prima race spel, zeker de moeite waard. Eindelijk laat men zien wat voor potentieel de GBA heeft.
Minoes
Annie M. G. Schmidt is momenteel een zogenaamd unique selling point in de Nederlandse filmindustrie. Creatie na creatie vindt de weg naar het witte doek. Het begon met het ultrahippe Abeltje, daarna Minoes en de jongste uitspatting draait op dit moment in de bioscopen: de kolderieke kitsch van Ja Zuster, Nee Zuster.
~
Van de drie is Minoes verreweg de beste: de film heeft niet het geforceerd moderne van Abeltje, maar blijft ook weg van het campy gevoel van zuster Klivia. Minoes zou zomaar, op een regenachtige avond, echt in het kozijn van het zolderraam kunnen zitten, en dat is de kracht van de verfilming. Fantasie en realiteit liggen in de verhalen van Schmidt altijd dicht bij elkaar, en regisseur Vincent Bal heeft de balans perfect weten te bewaren.
Minoes is sinds kort te bewonderen op DVD. Nu is de film op zich al leuk genoeg voor regenachtige zondagen of bezoekjes van kleine neefjes en nichtjes, maar de extra’s maken het geheel compleet. Standaard zou een DVD er zo uit moeten zien, met minder hoeft de kijker echt geen genoegen meer te nemen.
Extra’s
In het extra’s-menu prijkt het volgende lijstje: achter de schermen, extra scenes, bloopers, een clip van Abel, filmposter en de orginele trailers. Het kijkje in de keuken is heel professioneel, maar ook met veel gevoel in elkaar gezet. Deze making-of straalt een gezellige sfeer uit: cast en crew kunnen goed met elkaar overweg en hoewel je natuurlijk nooit alles kunt laten zien, geeft deze documentaire een heel aardig beeld van de productie.
“Speel eens of je bang bent, Carice!”
~
En dan zijn daar nog de echte katten. Regisseur Vincent Bal steekt zijn frustraties niet onder stoelen of banken. Schelden doet hij niet, maar hij verzucht meerdere keren dat die katten buiten beeld precies doen wat hij wil, maar hetzelfde vertikken zodra er een camera loopt.
Verder is er kort aandacht voor de animatie van de poezenmondjes en tenslotte is er de vraag wat de cast zou doen als ze voor één dag zelf een kat waren. “Uh, kattenvoer proeven?” is het antwoord van Carice van Houten. Theo Maassen weet het meteen: “Kopjes geven bij mooie damesbenen.”
En kut!
~
Verder is er in de extra scenes een alternatief begin te vinden en wordt de DVD opgevuld met een vreselijke clip van Abel, de Brabantse groep die hun vreselijke liedje ‘Nooit meer bang’ vreselijk zoetsappig vertolken. Alleen de teksten zijn al tenenkrommend: “alles alles alles valt nu op z’n plek.”
Minoes is een perfecte film op een goed verzorgde DVD. Er is nauwelijks een reden te bedenken om dit schijfje niet aan te schaffen.
Minoes
Regie: Vincent BalJaar: 2024
Distributeur: Warner Home Video
Misschien ook iets voor u
Nieuwe hobby? Slangenmens!
Gewoon maar sporten is zo saai. Zwemmen, hardlopen, fietsen, het gaat allemaal rechtdoor. Meer flexibiliteit zit er al in teamsporten. Bij voetbal mag je het hele veld over rennen en bij basketbal moet je je strekken om de bal in de basket de dunken. Maar toch, het blijft onbevredigend voor mensen die flexibiliteit als het hoogste goed beschouwen. Ballet dan? Nee, dat is voor mietjes. De echte sport is aan contortion.
~
Slangenmens zijn betekent niet dat je op verjaardagsfeestjes laat zien dat je, op je rug liggend, je knieën naar je oren kunt brengen. Als je een echt slangenmens bent, doe je dat staande, en niet voorover, maar achterover. Het is het bekendste trucje, de backbend, en er zijn verschillende niveau’s. Clifton Gerry bijvoorbeeld, te zien op de foto, was een van de beste. Helaas voor zijn bewonderaars stopte Clifton met zijn kunstjes toen hij naar de universiteit ging.
Hypermobiliteit
Slangenmens word je niet zomaar, en een backbend is voor normaal gebouwde mensen praktisch
~
Reclame
En als je dan slangenmens bent geworden, let er dan op dat je jezelf een beetje goed promoot. Lars Howe bijvoorbeeld, de Duitse meester van de Kunst der Kontorsionistik, heeft wat vreemde foto’s van zichzelf laten maken. Daniel Browning Smith ziet er al een stuk beter uit, maar zijn naam Rubberboy riekt naar de sixties.
~
Appels in de ogen
Laat je als slangenmeisje in een postcommunistische staat niet uitbuiten! De Oostblokse mannen achter Crystal Lizard Kids hebben het beste voor met hun meisjes, maar dit riekt toch wel naar wat al te veel vertedering: These young talents are able to touch any heart; they will make you smile kindly and peacefully. Their lovely faces, charming spontaneity, shining eyes, incredible flexibility will arise your kindest thoughts, emotions, fascination. They are real apples in our eyes!
Maar geen zorgen. Ook voor minder flexibele mensen onder ons zijn er gymnastische hobby’s die je kunt beoefenen zonder jezelf in de knoop te leggen. Wat dacht je van hersengymnastiek, of het trainen van je maag en darmen? Hoe je serieuze vingergymnastiek beoefent lees je in dit PDF-bestand. Wie tenslotte mooi wil blijven en de gezichtsspieren wil trainen, moet wel uit de luie stoel komen. Er is maar één wijze les uit dit alles te trekken: wie mooi wil zijn moet oefenen.
Een heerlijke zomerbries
.
~
Back to basic
Muzikaal gezien is A New Morning een zelfde soort album als Coming Up. Na wederom drank- en drugsproblemen en de wisseling van een bandlid komt Suede met een tweede ‘back-to-basic’-album waarop de band laat horen waar zij goed in is; het maken van prettig in het gehoor liggende glammy nummers. Onder leiding van producer Stephen Street zijn de experimenten van Head Music opzij geschoven en hebben zij plaats gemaakt voor puntige, pakkende songs. Het gebruik van strijkers, mondharmonica, orgel en een kleine mate van elektronica geven het album een gevarieerd karakter. Regelrechte rockers worden gemakkelijk afgewisseld met breekbare ballads en melodieuze gitaarpop, al is hier en daar een echo van het pathetisch verleden van de band te horen. Het gezwollen en georkestreerde Astro Girl zou niet misstaan op Dog Man Star. Suede is op dit album van vele muzikale markten thuis.
Gegroeid
~
Gewoon goed
Voor sommigen fans zal het een teleurstelling zijn dat Suede het Groots en Meeslepend Zwelgen heeft verruild voor een lieflijker en positiever blik op de wereld. Toch dienen de sceptici toe te geven dat het vijfde album van de band een zeer coherent en pakkend geheel is geworden met een gevarieerd scala aan goed gestructureerde nummers. Suede doet waar zij goed in is: frisse popsongs met een vleugje melancholie en pathetiek. Toegegeven: A New Morning is geen risicovol, gedurfd album, maar het laat wel een band in topvorm horen. A New Morning voelt niet aan als een aardschok, maar als een heerlijke zomerbries. Het wordt een heerlijke morgen.
Link:
Suede.net
Suede
Album: A New MorningPrijs: €
Misschien ook iets voor u
One Hour Photo
De wereld van een fotolaborant zou een gelukkige moeten zijn. Jarige mensen, feestende mensen, lachende en mooie mensen. De klanten van Sy Parrish brengen hem rolletjes vol verjaardagen, uitjes naar het zwembad of aandoenlijke pornografie in de vorm van de blote borsten van een vriendinnetje. Sy ziet het allemaal en het moet hem een diep besef van zijn eigen eenzaamheid geven. Daarom verliest hij zich in de ideale werelden die zijn klanten hem brengen.
~
Sy the photo guy
Met Sy heb je meteen te doen. Hij is een achtergrondfiguur, iemand die in de levens van normale mensen nauwelijks een rol speelt. Hij is een knecht, een bediende. Hij is niet getrouwd, heeft geen familie of vrienden. Behalve dan de familie Yorkin. Hij ontwikkelt al jaren hun foto’s en Sy weet alles van de familie. Denkt hij. Wat hij in werkelijkheid ziet zijn alleen de gelukkige momenten: de zwembadpartijtjes en de vakantiekiekjes. Sy idealiseert de Yorkins, die er op hun beurt geen weet van hebben dat die aardige man achter de balie wanhopig op zoek is naar genegenheid.
Handschoentjes
Regisseur Mark Romanek en zijn cameraman Jeff Cronenweth (ook van Fight Club) pakken de film met de zijden handschoentjes van een fotolaborant aan. De overeenkomsten tussen fotografie en cameravoering zijn hier treffend en briljant. Elke scène begint met scherpstellen, de camera beweegt nauwelijks en beperkt zich alleen tot in- en uitzoomen. Niet alleen de camera staat stil, ook de personages lijken bevroren. Kleine gebaren en minieme bewegingen typeren de acteerprestaties. Je kijkt naar pratende foto’s. Een onscherpe achter- of voorgrond versterkt dat idee alleen maar.
~
Registratie
Zo steriel als het fotolaboratorium is ook de uitvoering van One Hour Photo. Het kleine acteren, de zorgvuldige cameravoering zijn daar voor een groot deel verantwoordelijk voor. De beklemming is daardoor overal aanwezig en het scenario versterkt dat gevoel nog meer. In korte scènes wordt stap voor stap, maar nergens voorspelbaar, naar een ontknoping toegewerkt. Dat die ontknoping in eerste instantie tegenvalt, is helaas een nadeel van die klinische regie.
Na de climax volgt de onvermijdelijke waarom-vraag. Ook hier blijft de camera op afstand. Het verdriet en de emoties van de familie Yorkin blijven in de laatste scènes beperkt tot de afmetingen van het witte doek. Scherp stellen is het enige wat er gebeurt. Interpretaties blijven achterwege. En wanneer het beeld zwart wordt begrijpt de kijker dat Sy steeds heeft nagelaten verder te kijken dan de foto. Een camera beschrijft geen familie. Hij beeldt ze alleen af. Die boodschap brengt One Hour Photo op twee geniale manieren over.
One Hour Photo
Regie: Mark RomanekJaar: 2024
Misschien ook iets voor u
Voor u geselecteerd door de auteur:
Bubbels
.
~
Scenarioschrijver Anton Damen vergast ons op een onvervalst horrorsprookje. We maken kennis met de 8-jarige jongen Robert Farrell. Aan het begin van het verhaal staat hij op het punt om samen met zijn vriendjes Halloween te vieren. Bizar genoeg is zijn levensloop echter verbonden met die van een godsdienstwaanzinnige oude vrouw. Dat dit verhaal niet zonder bloedvergieten zal eindigen, mag de lezer niet verbazen.
Frisdrank
Toch is het meer dan alleen een bizar horrorverhaal. Het is ook een parabel. Een symbolisch verhaal over het opgroeien van een kind. Een levensfase vol vreugde, verdriet, twijfel en angst. Tevens is daar het broze onbegrip tussen kind en volwassene (‘Het zijn bellen, geen bubbels…’). Het zijn immers de volwassenen die via de overlevering de meest afschuwwekkende creaturen tot leven wekken.
~
Door al deze verhalen verandert de wereld van een kind al gauw in een naargeestig sprookjesbos. Waar alle wegen naar hetzelfde punt leiden. In dit geval het huisje van het schizofrene oudje. Al tijden wacht ze tevergeefs op een teken van de almachtige aan het kruis. Walgend van de hedendaagse decadentie en vulgariteit, smeekt ze het opperwezen haar aan te stellen als Zijn engel der wrake. Kwaad dient men immers met kwaad te vergelden. Haar gebeden worden uiteindelijk verhoord. De scènes waarin dit personage opduikt vormen het beste deel van het album. Hier wordt de spanning opgebouwd die aan het eind haar gruwelijke climax beleeft.
Zonden
~
Marq van Broekhoven en Anton Damen hebben een boeiend verhaal te vertellen. Een verhaal dat uit meerdere lagen bestaat en aldus op verschillende manieren kan worden gelezen. Je kunt het zien als een bloedstollend horrorsprookje. Interessanter is het om het te beschouwen als een allegorie. Een symbolisch werkje over de waanzin van ons tijdsgewricht en de gespannen verhouding tussen jeugd en volwassenheid. In beide gevallen is ‘Bubbels’ het zeker waard om aandachtig gelezen en bekeken te worden.
Meer strips vind je op
~
Prijs: € 4,10
Bladzijden: 29
Misschien ook iets voor u
Overwoekeren
In een tuin in een slaperig stadje in Mississippi groeien verwilderde ligusterhagen en zorgt een tupelo met zeewiergroen loof voor donkere schaduwen. Op een dag, moederdag, hangt plotseling Robin, het negenjarig zoontje van Charlotte Dufresnes, aan een tak van de boom: opgehangen aan een stuk electriciteitskabel.
~
Electriciteitskabel
Robin is vermoord. Onbewust sla je al lezend de details in je op; ze kunnen immers later van pas komen, wanneer het mysterie ontrafeld moet worden. De zwarte werkster Ida die het te druk heeft met de broodjes en het wasgoed, het kleine zusje Allison dat als enige gezien kan hebben wat er gebeurd is. De laatste foto van Robin, genomen door grootmoeder Edie Cleve, soort en dikte van de kabel waarmee de jongen is gewurgd, alles wordt opgeslagen voor later gebruik.
Het thriller-element, of in ieder geval de spanning, zit er al meteen goed in, vooral wanneer Robins zusje Harriet besluit de moordenaar te vinden en te straffen voor het leed dat deze haar moeder en de hele familie Cleve heeft aangedaan. Er is alleen een probleem: Harriet is nu twaalf. De moord is gepleegd toen zij nog een baby was. Het weinige dat ze over het voorval weet komt van haar familie, die vroeger over alle rampen en ongelukken vrolijk kon babbelen, maar nu zwijgt en zich terugtrekt in schemerige kamers in stoffige huizen.
Fijne pen
Niet alleen Harriet, ook de lezer moet het lange tijd doen met de weinige aanwijzingen uit de proloog. Na een voortvarende start belandt het verhaal al gauw in rustiger water. Er is tijd genoeg voor gedetailleerde karakterschetsen. Harriet is twaalf, maar allesbehalve schattig. Koppig, stug, een onruststoker en piekeraar, leergierig en intelligent, competitief en bot. Zelfs haar beste vriend en bewonderaar Hely kan Harriet niet helemaal doorgronden. Ook andere personages, zoals oma Edie, de roze tantes Libby, Tat en Adelaide, het dromerige zusje Allison en de white-trash familie Ratliff worden door Tartt met een fijne pen getekend.
Oerwoud
~
Het is de zwarte werkster Ida die Harriet weer kortstondig terugvoert naar de overzichtelijke asfaltweg. Ze vertelt in een rancuneuze bui (Ida is altijd op iedereen boos) dat ze vlak voor de moord op Robin de jongen Danny Ratliff uit de tuin heeft gejaagd. Omdat Danny, nu twintig, in het stadje bekend staat als ‘een van die Ratliffs’ en de Ratliffs synoniem zijn voor kleine criminaliteit, hillbilly trailer trash en speedsnuivers, besluit Harriet dat Danny de moordenaar is. En die constatering voert de lezer terug de wildernis in.
Koningscobra
Harriet wil Danny vermoorden, maar ze kan natuurlijk niet zomaar met een pistool op hem afstappen, hoewel ze zonder veel problemen aan een vuurwapen kan komen. Maar het moet een ongeluk lijken, en een revolver uit de wapenkast van haar vader leidt de politie natuurlijk meteen naar haar huis.
Samen met Hely bedenkt Harriet een plan. In de bossen en moerassen rond het stadje zijn talloze giftige slangen te vinden. Ze zijn echter gemakkelijker te vinden dan te vangen, ontdekt het duo na een uitputtende middag met broodtrommel en gevorkte stok. Gelukkig heeft een van de broers van Danny Ratliff een kennis op bezoek, die zich bezighoudt met rituele slangenvoorstellingen. De koningscobra wordt gekaapt en het plan uitgevoerd. Maar niet zonder complicaties. Na deze climax volgen er nog vele meer. Niet voor niets telt het boek zeshonderd pagina’s.
De kleine vriend wil maar geen thriller worden. Hoe spannend sommige momenten ook zijn; het stelen van de cobra, de climax in een vermolmde watertoren, de moord wordt niet verhelderd. Tartt introduceert in de proloog een moord en stuurt vervolgens de hoofdpersoon erop af om die moord op te lossen, maar al snel wordt duidelijk dat Harriet niet wil weten waarom Danny het gedaan zou hebben en hoe, maar dat ze gewoon wil dat hij gestraft wordt. Het is voor de lezer een hele omschakeling. Wat begint met de nadruk op schuld, wordt een verhaal over boete. Maar echt boeten voor zijn daden doet niemand in dit verhaal.
Perspectief
Het tempo van De kleine vriend ligt nu eens hoog, dan weer tergend laag. Het is bijdrage aan het realisme van de personages, dat ze ook slapen en eten en nadenken, vooral veel nadenken, maar het komt het tempo van het verhaal niet altijd ten goede. Bovendien vertelt Tartt het verhaal niet alleen vanuit Harriets standpunt, maar ze laat ook Danny aan het woord, zijn broers Eugene en Farish, Hely en Edie. Het vergt veel van de opbouw van het verhaal.
De wisselingen tussen de verschillende perspectieven verlopen goed, maar het verhaal wordt er soms onnodig complex door. De spanning had beter behouden kunnen worden door het aantal perspectieven drastisch te beperken. Soms is het verhaaltechnisch nodig om in het duister te tasten omtrent motieven of plannen van een personage. Tartt wil soms al te veel helderheid verschaffen.
Verhaal en realiteit
Dat de kracht van verhalen sterker kan zijn dan je denkt, is een thema dat bijzonder mooi en gedetailleerd is uitgewerkt. Harriets familie kan na de dood van Robin geen verhalen meer vertellen. Harriet doet voor haar tochten inspiratie op in boeken als Schateiland, Ivanhoe, verhalen over Houdini en het dagboek van poolreiziger Scott. Haar eigen belevenissen doen haar denken uit passages uit die boeken en in bange momenten beeldt ze zich bijvoorbeeld in hoe de verkleumde Scott zich gedraagt wanneer hij in zijn tentje dapper ligt te bevriezen. Verhaal en realiteit, al is dat dan de realiteit in dit verhaal, vloeien soms in elkaar over.
Harriet en Hely beleven je reinste avonturenverhalen en één van de kerngedachtes is, dat het verhaal dat je ergens over vertelt, altijd meer indruk maakt dan wat er echt gebeurd is. Zo eindigt het boek dan ook. Onbevredigend wanneer je het begin, de thriller, er nog eens op na slaat. Maar in het licht van het verhalen vertellen is De kleine vriend geslaagd. Wat er precies gebeurd is, is niet van belang. Hoe het opgeschreven is, dat maakt de meeste indruk.
Meer over Donna Tartt?
Purple Glitter
Forum met reacties op het boek
Prijs: 27,50
Bladzijden: 600 bladzijden
Misschien ook iets voor u
De soundtrack van de Koopman van Venetië
.
Bij De Koopman van Venetië draait het spannendste moment van de voorstelling om een pond vlees. Een pond mensenvlees wel te verstaan. Antonio heeft om zijn vriend Bassanio financieel uit de brand te helpen een lening afgesloten bij de rijke woekeraar Shylock. De lening is afgesloten op basis van een enigszins onorthodox contract. Als het Antonio niet lukt de lening op tijd terug te betalen aan Shylock zal deze in plaats van rente een pond vlees uit Antonio’s lichaam mogen snijden. Een gevaarlijk grapje zo zal blijken. Antonio blijkt niet in staat op tijd met de liquide middelen over de brug te kunnen komen. In een rechtszitting wordt beslist of het legitiem is een pond vlees te innen. Shylock moet zich volgens de rechter aan zijn contract houden en Antonio wordt door hem aan de tafel vastgenageld. Shylock komt vervaarlijk dichtbij met een aardappelschilmesje en dit alles onder de vrolijke begeleiding van Stuck In The Middle With You, juist: hetzelfde nummer dat op volle sterkte gedraaid tijdens de roemruchte oorafsnijscène in Quentin Tarantino’s film Reservoir Dogs.
Soundtrack
Een film zonder soundtrack is hetzelfde als Sinterklaas zonder baard, de paashaas zonder paaseieren, een gitaar zonder snaren en ga zo nog maar een tijdje door. Zowel bij de commerciële als bij de arthouse films is de soundtrack onmisbaar onderdeel geworden van de hele merchandise-rataplan rond het verschijnen van de film. Naast de commerciële functie van de soundtrack biedt deze ook de mogelijkheid de film(beelden) op een andere manier her te beleven. Vaak worden er aan de gebruikte liedjes ook stukken conversatie uit de film toegevoegd. Bij het theater ligt het anders. Na afloop van de voorstelling is er zelden of nooit de gelegenheid tot aanschaf van cd’s. Iets vaker worden tekstboekjes aangeboden. Echter soundtracks zijn slechts verkrijgbaar bij cabaretvoorstellingen of musicals (Hier belanden zelfs liedjes in de hitparade, maar dit terzijde).
Onderbuiktheater
Geluid- en beeldmateriaal opgenomen tijdens de voorstelling belandt slechts in archieven en dat is jammer. Zeker nu er een nieuwe generatie theatermakers is opgestaan die de grote zalen verovert met wat men onderbuiktoneel zou kunnen noemen. Alle zintuigen van het publiek worden tijdens hun voorstellingen geprikkeld. Belangrijkste instrument voor deze theatermakers om de voorstelling onontkoombaar te maken voor het publiek is de muziek. Dirk Tanghe en Ola Mafaalani zijn twee belangrijke regisseurs die op deze manier te werk gaan. Niet alleen creëren zij beelden die lang op het netvlies gebrand blijven, juist door hun gebruik van muziek blijft de voorstelling je nog langer bij. In hun voorstellingen wordt zoveel muziek gebruikt dat het uitermate geschikt is om als soundtrack uitgebracht te worden.
Flamenco
Dit geldt ook voor Mafaalani’s meest recente voorstelling De koopman van Venetië bij Toneelgroep Amsterdam. De DJ die in Macbeth het podium domineerde met housemuziek is naar achter in de zaal verdwenen, maar de muzikaliteit van de voorstelling is er niet minder om. In anderhalf uur komen zeer veel verschillende muziekstromingen voorbij. De voorstelling begint met live gezongen bluesrock van Hajo Bruijns (Antonio): Got To Get Away. Muziek wordt door Mafaalani als illustratiemiddel gebruikt. De introductie van de prinsen die Portia, een rijke vrouw die op de juiste man wacht, willen veroveren wordt sterk aangezet door de folkloristische muziek: raïmuziek bij de Marokkaanse prins en flamenco bij de Spaanse. Hier klappen alle acteurs ter verhoging van de dansvreugde mee.
Britney
Naast klappen zingen de acteurs regelmatig met alle liederen mee. Verder lijkt er constant in de wereld van Portia tangomuziek op de achtergrond te spelen. Maar het kan ook zijn dat deze van een andere zaal in de Stadsschouwburg afkomstig was. Ze leek aan de ene kant niet gelijk te lopen aan de acties op het toneel en aan de andere kant gaven ze doordat ze van ver achter het toneel leken te komen iets sprookjesachtigs aan de gebeurtenissen op het toneel. Na de Raï en de flamenco schakelt de geluidstechnicus over naar Britney Spears. Overprotected. Een perfecte keuze ter illustratie van de gevoelens van Jessica, Shylock’s dochter. Jessica is het namelijk niet eens met vaders gierigheid en als iedere rechtgeaarde puber ziet ze in het meezingen van popsongs de perfecte vorm van protest. Maar Jessica gaat nog een stapje verder door ervandoor te gaan met haar lief en haar vaders juwelen.
Stilte
De muzikaliteit van de voorstelling uit zich echter niet alleen in het laten horen van muziek. De manier waarop de acteurs met hun stem omgaan, het afwisselend gebruik van door microfoons spreken of onversterkt spreken, de verschillende plekken waar het geluid vandaan kwam dragen allemaal hier toe bij.
Doordat de voorstelling zo doordrongen is van muziek komen de stiltes nog harder aan. Mocht de soundtrack van De Koopman van Venetië inderdaad op de markt verschijnen, dan mag aan die stiltes en het soms plotselinge afkappen van de muziek, zeker niet voorbijgegaan worden. Mogen er net als bij soundtracks van films stukken dialoog opgenomen worden. En kunnen we jaren na dato nog genieten van de Gentse tongval van Wim Willaert.
De Koopman van Venetië tourt nog tot november door Nederland. Kijk voor meer informatie op www.toneelgroepamsterdam.nl
De Koopman van Venetië
Artiest: Toneelgroep AmsterdamMisschien ook iets voor u
Een zege voor de popmuziek
~
Geezers need excitement
Het is bij The Streets niet zo dat degene die het hardste schreeuwt wint. Dit is geen vocale krachttoer, geen stoer doen om niets. Skinner heeft wat te vertellen en aarzelt niet om zijn gevoelige kant te laten zien. In het prachtige, bijna wanhopige It’s Too Late geeft hij een prachtig relaas van een liefde. Voorafgegaand door Geezers Need Excitement, een opzwepend verhaal over verveling en de afleiding daarvan.
~
Toekomst
Een dichter is het. Een straatdichter van het zuiverste water. Misschien is rap het verkeerde woord, maar de vocalen op Original Pirate Material klinken als de toekomst. Eigenlijk klinkt het hele album als de toekomst. Zo veelzijdig, emotioneel en bovenal authentiek moet muziek klinken. Niet alleen in de stad maar ook in de provincie en niet alleen in Engeland maar over de hele wereld. Original Pirate Material is een ongekend universeel, doch persoonlijk portret van urban city life. The Great British Empire mag dan trots zijn op haar talent.
Als de koningin toch eens zou weten wat er echt omgaat in de Britse muziekwereld dan zou ze op haar feestje al die oudgedienden persoonlijk van haar gazon hebben verjaagd. Ze zou de Rolls naar The Streets hebben gestuurd, want dat is waar het gebeurt. “Get me Mike Skinner!” Illusies? Waarschijnlijk wel. Ik weet echter niet hoe het met Elizabeth zit maar als ik voor mijzelf spreek: this Geezer is excited.
The Streets
Album: Original Pirate MaterialPrijs: €
Misschien ook iets voor u