De verwachtingen waren dan ook hooggespannen toen dit jaar het inmiddels zevende album The Human Equation uitkwam. Wederom is er een indrukwekkende set aan vocalisten opgetrommeld. De hoofdrol is hierbij weggelegd voor de zanger van Dream Theater: James LaBrie. Het album kenmerkt zich door een realistisch verhaal over een man die in coma ligt en door een grote diversiteit aan emoties heen en weer wordt geslingerd. Elk van deze emoties wordt door een vocalist vertolkt. De luisteraar wordt door een twintig dagen durende hel, voor de gewonde man en zijn naasten, meegenomen.

“Ik kan geen muziek lezen of schrijven”

Lucassen geeft aan dat hij het de laatste tijd behoorlijk druk heeft met de release van het nieuwe album. “Hij verkoopt als een speer”, zegt de langharige artiest. Hij wordt zelf het liefst componist genoemd, en daarnaast producer. Hij voelt zich pas in de laatste plaats muzikant, hoewel hij een groot aantal instrumenten beheerst. Maar hij is zeker geen potentiële klassieke componist. Lucassen is daarin heel stellig: “Ik kan geen muziek lezen of schrijven en ben ook niet zo op de hoogte van klassieke muziek. Bovendien hou ik niet van operastemmen.” Lucassen gaat dus duidelijk niet als een componist met inkt en papier te werk, maar laat zich zelf door de muziek inspireren: “Ik schrijf de nummers eerst instrumentaal, dan laat ik me door de muziek inspireren tot een verhaal, vervolgens zoek ik de geschikte vocalisten en uiteindelijk schrijf ik de teksten op de karakters en stemmen van de vocalisten.”

Lucassen kiest er dus voor om de teksten pas te schrijven als hij duidelijk weet door wie ze worden gezongen. Dat is ook de reden dat hij er telkens weer in slaagt om een goede combinatie aan stemmen in zijn studio te krijgen. Op de vraag waar hij bij het kiezen van stemmen specifiek op let antwoordt hij: “In dit geval was ik vanwege het verhaal en de muziek op zoek naar emotionele stemmen en zangers. Zo extreem mogelijk, dus zowel extreem lief (Heather Findlay in de rol van ‘Love’) als extreem heftig (Devin Townsend in de rol van ‘Rage’). Het is eigenlijk heel simpel, ik moet kippenvel krijgen als ik een zanger hoor of opneem.” Lucassen is duidelijk een muzikant die vanuit gevoel met zijn muziek bezig is. Op de vraag waarom muziek voor hem belangrijk is antwoordt hij dan ook kordaat: “Ik zou niet weten wat ik anders zou moeten doen.”

“De basis is geen coma”

Met The Human Equation koos Lucassen ervoor om geen muzikanten mee te laten doen die hij op andere albums van Ayreon al een keer voor de microfoon had gehad. “Deze regel gold gelukkig alleen voor dit album. Ik ben zeker van plan om vaker te werken met mensen waarmee ik nu op The Human Equation gewerkt heb.” Het verhaal van dit album is wederom ontstaan uit de muziek die Lucassen al geschreven had: “Hiervoor hebben diverse verhalen de revue gepasseerd, zelfs een vervolg op Electric Castle.” Uiteindelijk koos Lucassen voor een verhaal waarin twee locaties een hoofdrol spelen: die van de man die in coma ligt en zijn hele eigen leven kritisch bekijkt, en die van zijn vrouw en beste vriend die aan zijn bed zitten te wachten tot hij ontwaakt. Lucassen: “De basis van het verhaal is niet de coma, maar zijn juist de emoties. Ik vroeg me af of iemand die in coma ligt misschien een strijd op leven en dood uitvecht met zijn emoties of gevoelens. Doordat ik verschillende stijlen kan verwerken in Ayreon, kan ik ook veel emoties kwijt. Zowel in het verhaal als in de muziek.” Het valt dan ook dat op in The Human Equation vaak gewerkt wordt met erg wisselende stemmingen die het verhaal constant spannend houden.

“Als ik geen muziek maak ben ik ongelukkig”

Van het album is direct het nummer Day eleven: Love als single uitgebracht. Wij vragen Lucassen of hij niet bang is dat mensen een verkeerd beeld krijgen van zijn (conceptuele) rockmuziek door het uitbrengen van slechts één nummer op single. Lucassen: “Dat is zeker een nadeel, en daar ben ik zeker bang voor. Maar ik wil mijn muziek met zoveel mogelijk mensen delen, en een single die op de radio gedraaid wordt is een ideaal middel om meer mensen te bereiken die anders nooit van mijn muziek zouden horen.” Hij vindt het moeilijk om zijn favoriete nummers van het album te noemen, maar kiest uiteindelijk voor Day seven: Hope en Day sixteen: Loser. Lucassen: “Dit zijn mijn favorieten op dit moment en inderdaad de twee ‘duidelijkste’ nummers.”

Tijdens de opnames van The Human Equation, die totaal een jaar is beslag namen, is Lucassen niet gefrustreerd geraakt. “Nee, niet echt. Ik ben wel gefrustreerd als ik helemaal geen ideeën of inspiratie heb, maar als ik de ideeën eenmaal heb gaat de uitwerking ervan meestal soepel.” Lucassen hoeft dan ook niet ongelukkig te zijn om een goed nummer te maken: “Ik draai het om: als ik muziek maak of componeer ben ik gelukkig, als ik geen muziek maak ben ik ongelukkig.”

Ook non-fictie

De verhalen achter de rockopera’s van Ayreon waren meestal erg futuristisch, maar met The Human Equation komt Lucassen juist met een erg realistisch verhaal. Toch grijpt hij in de laatste minuut nog even naar het buitenaardse leven door een alien het laatste woord te laten hebben. Het bloed kruipt waar het niet gaan kan? Lucassen: “Zeker weten! Het leek me aan het einde ineens een goed idee om dit verhaal toch nog deel uit te laten maken van het Ayreon-universum, en te linken naar mijn vorige albums. Stiekem wilde ik met The Human Equation misschien ook wel even bewijzen dat ik ook non-fictie verhalen kan maken.”