~

Archie Bronson Outfit klinkt onmiskenbaar Engels, door het accent van zanger Sam Windett maar meer nog door het arty geluid dat ook bij Franz Ferdinand prominent aanwezig is. Maar daarmee houdt de vergelijking met Archies labelgenoot meteen op; Fur is namelijk minder gepolijst en klinkt veel rauwer.

Psychedelisch ronkend

Fur is een harde plaat, van het kaliber ronkende gitaren en beukende drums. De opener en eerst single Butterflies zet de toon met een groovende bas, een harde gitaar die af en toe op zijn jaren-zeventig jankt en steunt en de soulvolle stem die ‘I need you!’ uitschreeuwt. Verder is het een echte garagerockplaat. Veel nummers zijn in één sessie opgenomen, zonder overdubs of toeters en bellen. De rauwe nummers komen als stroop uit de boxen – je zult er wel voor moeten gaan zitten want het geluid is zo aards en dik dat het absoluut niet als achtergrondmuziek geschikt is.

Kort maar krachtig?

Zoals veel albums tegenwoordig duurt ook Fur nog geen veertig minuten – waarschijnlijk zal het te maken hebben met de vermeende authenticiteit van de langspeler. Daar ligt evenwel het probleem met de plaat. De opener Butterflies is erg sterk en ook het daaropvolgende Islands overtuigt met een hakkende drum, een overstuurde slaggitaar en psychedelisch jankende elektrische gitaar. Dan echter zakt het wat in en hoewel de Archies hun best doen om variatie aan te brengen lukt dit niet helemaal. De rustige passages duren te lang en zijn eigenlijk vooral irritant, zoals in On the Shore. Dat is een probleem met de garagerockbands: het is blijkbaar lastig om – met hun zelfopgelegde beperkingen – de aandacht vast te houden. Misschien slaagt Archie Bronson Outfit daar met haar tweede plaat wel in. Fur is, om het clichématig te zeggen, vooral een plaat die laat horen dat Archie Bronson in potentie een erg goede band kan worden. Er zijn zeker mooie dingen te ontdekken maar voor een kort album zou de spanningsboog wat strakker moeten zijn.

Tegen het einde van de jaren 1870 was Pjotr Iljitsj Tsjaikovski wel ongeveer de meest beroemde (zij het niet de meest gespeelde) componist van Rusland. Tsjaikovski was als musicus in de eerste plaats gekwelde ziel, maar verder vooral Europeaan. Dat viel niet altijd even lekker bij het Mogoetsjaja Koetsjka (‘machtige hoopje’), een clubje componisten dat had besloten dat nieuwe Russische muziek vooral gebruik moest maken van Russische volksthema’s.

Wodka

Het mogoetsjaja koetsjka: van links naar rechts een zangeres, Modest Moessorgski, Nikolaj Rimski-Korsakov, de criticus Vladimir Stasov (zittend), Mily Balakirev, Cesar Cui en Aleksandr Borodin

Over Moessorgski was Pjotr Iljitsj lyrisch: “mogelijk de meest getalenteerde van het stel” (beetje jammer van die drie liter wodka per dag, dat wel), Borodin was een heel goede vriend, Balakirev weliswaar irritant maar toch een goede inspirator en Rimski-Korssakov, tenslotte, “een heel vaardig musicus”. Je vraagt je dan ook af waarom Tsjaikovski zo’n hekel had aan het ‘machtige hoopje’. De verklaring ligt enerzijds in Balakirevs eigenwijsheid, maar vooral in de activiteiten van Cesar Cui (1835-1918), een militair ingenieur-annex-criticus en tweede-generatie allochtoon (zijn Franse vader was blijven hangen toen Napoleon de aftocht blies). Niet de meest geschikte achtergrond om de idealen van de Russische muziek te promoten, zou je denken.

Volksmuziek

Cui zelf dacht daar bepaald anders over. Door zijn kritieken was hij bepalend voor de manier waarop er in ‘hogere’ kringen over muziek werd gedacht. Critici zijn vaak mislukte musici die aan hun nieuwe baantje een arrogantie ontlenen die ze als componist bespaard zou zijn gebleven en Cesar was bepaald geen uitzondering. Zijn criterium voor ‘goede’ Russische muziek was de muziek die de ‘geest van de natie’, de Russische natie uiteraard, ademde. Voldeed het daar niet aan, dan deugde het niet. Tsjaikovski interesseerde zich echter geen zier voor Russische volksmuziek zolang daar geen lekkere deun in zat en het zal nauwelijks verbazing wekken dat Cui’s recensies van Tsjaikovski’s stukken niet altijd even gunstig waren. Nou kon je van Pjotr Iljitsj veel zeggen, maar dat hij open stond voor kritiek? Nee. Tussen Cui en Tsjaikovski was het dus dikwijls oorlog.

Schaduw

Die oorlog werd overtuigend gewonnen door Tsjaikovski, want zelfs Cui’s medestanders moesten toegeven dat de goede man als componist niet eens in de schaduw van Pjotr Iljitsj kon staan. Musicologen hebben hem sindsdien neergezet als een fantasieloos serpent. Maar ja, musicologen…

Variabel

~

Vulling

De ‘vulling’ van de CD, met elkaar een krappe veertig minuten, is van hetzelfde gehalte als Feast, met de belangrijke uitzondering van de Drie Scherzo’s: zeker charmant, maar ze hadden zo door Rimski of Borodin geschreven kunnen zijn. Wederom wordt bevestigd dat Cui’s talent zich blijkbaar toespitste op het schrijven voor de stem. Bijzonder is vooral het erg geslaagde Les deux ménétriers, een ballade die hier met het gepaste gevoel voor drama wordt neergezet door sopraan Tatjana Sjarova.

Uitgebalanceerd

Het niveau van de uitvoerenden is dan ook wat deze CD boven het gemiddelde uittrekt. De hele cast van Feast (die ook de overige stukken voor zijn rekening neemt) spant zich tot het uiterste in en het resultaat is ernaar. Daarbij slagen bariton Andrei Baturkin en Sjarova er nog in om boven het hoge gemiddelde uit te steken. De begeleiding door Polyansky en zijn orkest is voorbeeldig. De opname is prachtig uitgebalanceerd, waardoor de rol van het orkest in de ondersteuning van het drama nog eens wordt benadrukt.

Een revelatie, deze schijf. Cesar Cui mag dan een middelmatig componist geweest zijn in het meeste van zijn werk, hier stijgt hij boven zichzelf uit. Het feit dat de uitvoerenden en de technici van Chandos dat ook doen, maakt het tot een regelrechte aanrader voor iedereen die gecharmeerd is van deze muziek.

Cesar Cui, Feast in a Time of Plague; 3 Scherzo’s; Les Deux Ménétiers; Lente; Boedrys en zijn zoons. Andrei Baturkin (bariton), Aleksei Martinov (tenor), Dmitri Stepanovitsj (bas), Ljudmila Kuznetsova (mezzosopraan), Tatjana Sjarova (sopraan). Russisch Staats Symfonieorkest o.l.v. Valeri Polyansky. Chandos 10201. Ong. 20 Euro.

~

Masters Of War

In Benaroya Hall speelde Pearl Jam een set die laat zien dat de band volwassen is geworden in wat je misschien wel de Springsteen-traditie kunt noemen. Ouderwetse, typisch Amerikaanse rock ‘n’ roll met een belangrijke rol voor de akoestische en elektrische gitaar. En voor de boodschap: Eddie Vedder beseft zich terdege wat een frontman van een grote band op maatschappelijk vlak kan betekenen. Hij zette zich eerder in voor de groene Ralph Nader en gaat nu samen met Springsteen, Dave Matthews en de onvermijdelijke Bonnie Raitt op tournee tegen die machtige Texaan in Washington. Het zal Vedder bewogen hebben om zijn interpretatie van Dylans Masters Of War, die hij jaren geleden voor het eerst speelde bij het 35-jarige jubileum van His Royal Bobness, weer eens van stal te halen op dit album. Toepasselijker kan het niet.

Passie en gedrevenheid

De muziek is dan misschien niet meer zo urgent als vroeger, maar wordt de laatste jaren eigenlijk alleen maar beter. De laatste plaat Riot Act was weer een hoogtepuntje in het oeuvre, maar wat Pearl Jam aan muzikale invloed verliest wint de band aan maatschappelijk belang. Benaroya Hall is weer een prachtig plaatje. Twee uur muziek van een solide band die zichzelf helemaal heeft gevonden en daardoor passie en gedrevenheid uitstraalt. Hoe lang gaat Bruce Springsteen eigenlijk al mee?

~

Er werd op voorhand gedacht dat het moeilijk zou worden om het geniale The Fat of The Land te evenaren. En dat blijkt dus wel, want al is Howlett zelf erg over Always outnumbered, never outgunned te spreken, natuurlijk ga je hem onbewust vergelijken. En dan blijkt het album al snel niet zo sterk als zijn voorganger.

One by one

Less is more kan geweldige resultaten opleveren, maar Memphis Bells, Medusa’s Path (met een sample van Robin ‘Jaydee’Albers) en You’ll be under my wheels zijn net eventjes te kaal en te nietszeggend. Wake up call rocks met dank aan Kool Keith, Action Radar doet wel heel erg denken aan de jaren tachtig new wave en als Paul Jackson dan ook nog eens gaat schreeuwen als een Ian Curtis on speed dan ben ik verkocht. Juliette Lewis is voor ondergetekende de ontdekking van Always outnumbered, never outgunned en vooral Hot Ride is puur genieten. Spitfire legt het helaas af tegen Firestarter, Phoenix werd in de Oor omschreven als ‘Hollands Glorie, deel 2: Love Buzz van Shocking Blue, beatsgewijs’ . Mooi nummer, alleen die beat irriteert mateloos. Van The way it isis het enige noemenswaardige dat de baslijn gejat is van Michael Jackson’s Thriller, Get up get off is ronduit vervelend, het door Liam Gallagher trashy gezongen Shoot down memoreert wel erg duidelijk aan Aphex Twin en Girls (een aanstekelijke mix van electro en breakbeats) is terecht verkozen tot eerste single.

Op de kaart

Het eindoordeel luidt: te wisselvallig om echt indruk te maken. Zeer zeker geen slecht album, maar van Howlett mag je meer verwachten. En over het al dan niet evenaren/overtreffen van The Fat of the Land hoeven we het niet eens te hebben. The Prodigy heeft zichzelf weer op de kaart gezet, maar daar is alles ook wel mee gezegd. Misschien verwachtten we ook wel gewoon te veel.