Dit strakke levensritme hield Valéry vol vanaf 1892 – het jaar waarin hij in een hevige crisis belandde vanwege een onbeantwoorde liefde – tot aan zijn dood in 1945. Met als resultaat een duizelingwekkende hoeveelheid aantekeningen die gezamenlijk maar liefst zo’n 30.000 pagina’s in beslag nemen. Een heel leven van denken en schrijven is erin uitgetekend in al zijn weerbarstige onvoltooidheid. Maarten van Buuren heeft nu uit deze Cahiers de rubrieken Kunst en esthetica, Poetica, en Geheugen op uitstekende wijze vertaald en ze van een verhelderende inleiding voorzien.
Geen gewoon dagboek
Wie Valérys Cahiers begint te lezen, begrijpt onmiddellijk waarom ze niet veel gelezen worden. Het is geen gewoon dagboek vol persoonlijke ontboezemingen, maar een verzameling complexe ideeën die ingewikkeld en fragmentarisch zijn en elk moment hoge eisen aan het bevattingsvermogen stellen. Het zou ook nogal naïef zijn om te denken dat ideeën – die gedurende tientallen jaren ontwikkeld zijn – in een paar dagen tijd doorgrond kunnen worden.
~
Voor iedereen die zich intensief met kunst bezighoudt, zullen Valérys aantekeningen echter een bron van plezier zijn. Ze zetten je aan het denken en stimuleren je de fragmentarische ideeën erin tot een coherent geheel om te smelten. Boven alles wordt je als lezer aan het werk gezet en dat is in dit geval in het geheel geen straf: het is een voorrecht om mee te denken met een uiterst veelzijdige en originele denker als Valéry.
Het maken is het hoofddoel
Wie denkt dat de schrijver het vooral moet hebben van de goddelijk inspiratie die hem toevalt, vindt Valéry op zijn weg. “Geïnspireerden,” stelt hij, “willen een kanon afvuren zonder zich te bekommeren om het te richten.” Zo’n in het wilde weg afgevuurd schot sorteert wellicht de nodige opschudding, maar daar blijft het dan ook bij. Er wordt geen doel getroffen, en niemand raakt gewond. Een losse flodder.
Voor Valéry is schrijven vergelijkbaar met wiskunde. De creativiteit van de schrijver komt niet zozeer voort uit zijn eigen ideeën en originaliteit, maar is veeleer gelegen in de structuur die hem dwingt om tot zelfinzicht te komen. “De echte schrijver,” zo stelt Valéry, “is iemand die niet uit zijn woorden komt. En ze dus zoekt. En al zoekend betere vindt.” Valéry wil niets schrijven dat hem zelf niet verbaast en dat hem in zekere zin niet vreemd is.
De activiteit van het zoeken is daarom cruciaal. Het schrijven is een langdurig proces en niet de neerslag van een avondje naar de sterren staren. Voor hem is dit schrijfproces een doel op zichzelf, aangezien de schrijver op dat moment mogelijkheden in zichzelf ontdekt die hij nog niet verwerkelijkt heeft en die hij alsnog tot bloei kan laten komen. “Het maken is, wat mij betreft,” zegt Valéry, “het werk, het hoofddoel, want het afgeronde kunstwerk is niets anders dan andermans werk.” Dat is waarschijnlijk ook de reden waarom Valéry er nooit in geslaagd is zijn Cahiers – dat gerust als zijn magnum opus beschouwd kan worden – te voltooien en uit te geven.
~
Zodra het kunstwerk af is, is het niet langer het eigendom van de schrijver. Het kunstwerk heeft voor de schrijver zijn functie verloren, net zoals de schrijver niet langer van belang is voor het kunstwerk. “Een heel mooi kunstwerk,” aldus Valéry, “richt zijn maker te gronde. Het is niet langer zijn eigendom. Het staat iedereen ter beschikking. Het verslindt zijn vader – Die was niet meer dan een middel. Het zuigt hem leeg.”
De macht van de afwezigheid
Valérys ideeën over het denken en het geheugen zijn nauw verbonden met zijn opvattingen over kunst. Zoals de kunstenaar tijdens het maken nieuwe gebieden in zichzelf ontdekt en zich dus wezenlijk over zichzelf buigt, zo kijkt ieder mens op zichzelf neer, treft daarin de resten van zijn voorbije leven aan en brengt daarmee zijn huidige denken tot stand. Zo vormt het niet-nieuwe, het niet aanwezige de bron voor het nieuwe, het net ontstane.
Het denken is volgens Valéry een wisselwerking tussen geheugen en bewustzijn. In het geheugen ligt de stof voor het denken opgeslagen, het bewustzijn brengt er vervolgens ordening in aan. De geest bestaat dus als opslagplaats (het geheugen) en als activiteit (het bewustzijn), deze twee zijn wezenlijk op elkaar betrokken en kunnen niet zonder elkaar. Het bewustzijn heeft het geheugen nodig om inhoud te verkrijgen, terwijl het geheugen het bewustzijn nodig heeft om structuur en betekenis te krijgen.
In een aantekening uit 1923 schrijft Valéry: “Beeld van de herinnering – een vuur of lamp die blijft branden nadat hout of olie is verteerd. Vlam die de brandstof overleeft.” In dit licht moet de, in eerste instantie wat raadselachtige titel van deze bundel – De macht van de afwezigheid – waarschijnlijk begrepen worden. Terwijl het verleden zelf afwezig is, oefent het – in de vorm van uit elkaar gehaalde eenheden – door middel van het geheugen een ongekende invloed uit op het heden.
De persoonlijkheid
In Valérys Cahiers wordt de lezer niet gespaard; wie desondanks stug doorleest zal ruimschoots beloond worden voor de vereiste inspanningen. In Valérys notities ontpopt zich namelijk een uiterst interessant idee over de menselijke persoonlijkheid als een dynamische ontwikkeling. De mens heeft geen statische identiteit maar brengt zichzelf voortdurend opnieuw tot stand. Of zoals Valéry het zegt: “waar identiteit optreedt is de geest afwezig.”
Valéry slaagt erin – net zoals filosofen als Søren Kierkegaard – om aan te geven wat ervoor zorgt dat iemand op zijn tachtigste nog steeds als dezelfde persoon beschouwd wordt als degene die hij op zijn tiende was, terwijl hij toch een geheel ander mens is geworden.
Tien dagen onder de sterren
/ 0 Reactiesdoor: Marian Visser van Klaarwater0 SterrenTien dagen lang ligt Utrecht onder de rode loper. Onder de slogan ’tien dagen onder de sterren’ ontkomt niemand aan de glitter van de filmwereld. Filmpremières, party’s, talkshows, de Gast van het Jaar en nog veel meer laten Utrecht bruisen. Het filmfestival is meer dan alleen maar een feestje met prijzen, waarvan het Gouden Kalf de allergrootste. De Nederlandse film is een van de meest populaire onderdelen van onze cultuur. Hieronder volgt een kleine selectie.
~
Simon
De lange speelfilm Simon van Eddy Terstall opent het Nederlands Filmfestival. Houd je zakdoek bij de hand want de film is nogal ontroerend. Centraal staat de onwaarschijnlijke vriendschap tussen de homofiele studentikoze Camiel (Marcel Hensema) en vrije jongen, hasjdealer en vrouwenversierder Simon (Cees Geel). Op vakantie in Thailand barst de bom onder de vriendschap. Wanneer ze elkaar na twaalf jaar weer ontmoeten, lijdt Simon aan aids. Simon geeft een overtuigend gespeeld en scherp tijdsbeeld via actuele zaken als drugsbeleid, homo-huwelijk en euthanasie. Met deze film dingt Nederland mee naar een Oscar voor de beste niet Engelstalige film.
One Night-stand: Bijlmer Odyssee
~
Mans Genoeg
Voor deze documentaire zocht Frédérique Spigt diverse partners voor een duet. Van de rauwe stem van Gerard Jolink, de omfloerste stem van Liesbeth List en het gedrevene van Katja Schuurman. Rondom het thema vrede ontstaan de mooiste songs, maar de meeste liedjes gaan over de dood.
Verborgen gebreken
Ontroerende lange speelfilm over de 70-jarige Agnes en twee kinderen die door het noodlot bij elkaar komen. Geschreven naar het gelijknamige boek van Renate Dorrestein over familie, vertrouwen en geheimen. Prachtige natuuropnames worden afgewisseld met emotievolle momenten.
Cool
Uit angst voor rondvliegende bierblikjes, zoals tijdens Shouf-Shouf Habibi, weren sommige bioscopen deze film al bij voorbaat. Dat is jammer, want de veelbesproken film van Theo van Gogh toont in een steile en losse stijl het criminele milieu waarin Marokkaanse jongeren opgroeien. De dreigende sfeer van geweld en groepsdruk wordt versterkt door Nederlandse rapmuziek. ‘Houd je hoofd cool bij alles wat je doet.’ Met Katja Schuurman, Johnny de Mol en Lee Towers.
Ellis in Glamourland
~
Paul Verhoeven
‘Waardering in omstredenheid.’ Onder deze door de jury gekozen titel presenteert Paul Verhoeven een collage van zijn films. Destijds vluchtte hij naar de Verenigde Staten door de negatieve recensies op zijn films als Spetters (1980). Toch scoorde hij de ene kaskraker na de andere. Turks fruit (1973) is met 3,3 miljoen kaartjes nog steeds de best bezochte Nederlandse speelfilm aller tijden. Maar ook: Wat zien ik? (2,35 miljoen kijkers); Keetje Tippel (1,82 miljoen) en Soldaat van Oranje (1,54 miljoen) scoorden hoog. In Hollywood brak hij door met films als Robocop (1987) en Basic Instinct (1992). Voor het Nederlands Filmfestival koos hij naast zijn Amerikaanse successen ook voor Spetters (1,1 miljoen kijkers) en De vierde man (1983).
Nederland 3
Tot en met zondag 26 september vertoont Nederland 3 elke avond een Nederlandse film. Dagelijks kun je ook om 20.00 uur naar het filmjournaal kijken. Op zondag 26 september begint om 19.25 de Avond van de korte film. Vrijdag 1 oktober opent om 20.55 het Gala van de Nederlandse film: de uitreiking van de Gouden Kalveren.
Nederlands Filmfestival
Van 22 september tot 1 oktober 2004 op diverse locaties in Utrecht.
Info: 030 232 26 84 voor reserveringen of www.filmfestival.nl
Entree: € 6,50 per film; drierittenkaart € 18, tienrittenkaart € 55; diverse kortingen.
Misschien ook iets voor u
(On)gein met dinosauriërs en ongewassen Balkanezen
/ 0 Reactiesdoor: Ilja Nieuwland0 SterrenSoms kom je iets tegen waarvan je je afvraagt waarom nog niemand eerder er op is gekomen, terwijl het toch zo voor de hand ligt. Een goede parodie van het Rough Guide– of Lonely Planet-achtige type reisgids bijvoorbeeld. Maar parodiëren is een vaardigheid die niet iedereen gegeven is, zoals Molvanîa aantoont. Gelukkig maken de dinosauriërs weer alles goed.
Ik weet niet hoeveel ik verklap als ik onthul dat Molvanîa helemaal niet bestaat. Cilauro, Gleisner en Sitch situeren het ergens in Oost-Europa, grenzend aan landen als Duitsland, Polen, Roemenië en Moldavië (toeval?). Een waar geografisch mirakel dus, maar daar moet je maar overheen stappen. Molvanîa is eveneens een land dat de slechtste kanten van ex-Sovjetstaten, Balkanlanden en een gebrek aan publieke en persoonlijke hygiëne in zich verenigt. De gids is dan ook gericht op de meer geharde reiziger en schrikt er niet voor terug om dingen bij de naam te noemen, hoe naar die soms ook zijn.
Molvanîa
~
Het probleem met Molvanîa is de tekst en meer in het bijzonder de indruk dat de auteurs zelden verder hebben gedacht dan hun gimmick. Het idee was goed, maar de invulling ervan laat het nodige te wensen over. Goed, we weten nu wel dat Molvanîa een smerig, dictatoriaal, gevaarlijk en middeleeuws land is. Door het bij elke mogelijke gelegenheid te herhalen wordt het boek er niet grappiger op, integendeel.
Cilauro en de zijnen proberen dat te compenseren met opeenvolgende opstapelingen van meligheid die ook al geen verbetering van het eindresultaat garanderen: ‘The Molvanian Trikolor is unique in the fact that it only has two colours’, ‘when passing the Molvanian Strubl, be on the lookout for poor quality paper, smudged ink and spelling errors; notes displaying these features are likely to be authentic’, ‘with the Mediterranean a mere two days’ drive away you can count on well-frozen seafood’, enzovoort. Één keer is leuk, twee maal ook nog wel, een paar honderd keer hetzelfde trucje begint vermoeiend te worden.
En dat terwijl je zo’n boek ook gewoon interessant zou kunnen maken door bijvoorbeeld boeiende plaatsen te verzinnen. Dat is een mogelijkheid die aan de auteurs geheel voorbij is gegaan – inhoudelijk verschillen de beschrijvingen weinig van elkaar en wordt de gids heel snel repetitief.
Het is sowieso de vraag of je in een dergelijk boek consistent grappig kunt blijven – maar de kans dat je dat bent is een stuk groter als het proza wat afwisselender wordt gehouden. Het gebrek aan variatie waarmee de schrijvers de verschillende plaatsen in hun verzonnen land benaderen en –naar ik vrees- hun stylistische beperktheid maken het nogal een opgave om het boek van voor naar achter door te nemen. Die consistentie houdt de parodie misschien authentiek, maar veel meer dan een keer doorbladeren zal de meeste exemplaren van Molvania niet ten deel vallen.
Dino’s als huisdier
Een verloren kans? Eigenlijk wel, ben ik bang. Een originele gedachte die naar ik oprecht hoop in de niet al te verre toekomst nog eens door meer begaafde krachten wordt aangegrepen. Hoe het wèl moet, wordt bewezen door Robert Mash in zijn hilarische Een dinosauriër als huisdier. Het idee is, alweer, origineel maar nu laat de uitwerking veel minder te wensen over. Het genre dat bij Mash de klos is, is dat van de huisdierengids – en dat van het dinoboek.
Mash schrijft op een ironische manier die telkens net overtuigend blijft en weet de lezer en passant een indrukwekkende hoeveelheid kennis over dinosauriërs bij te brengen. Maar let op: tegenover elke twee stukken informatie staat een deel onzin. De verklaringen van de Latijnse en Griekse dinonamen is bijvoorbeeld accuraat. Meestal. Soms niet, dus. Archaeopteryx lithographica betekent niet ‘eerbiedwaardig voorteken’, hoe waarschijnlijk Mash het ook maakt
Dino’s voor huiselijk gebruik zoals Compsognathus komen voorbij, maar ook uitdagingen voor de gevorderde dinosaurushouder, waaronder Velociraptor (herinnert u zich Jurassic Park nog?). Het laatste hoofdstuk beslaat dinosauriërs die overheidstoestemming vereisen en die zonder veel problemen schades kunnen veroorzaken die je land buiten het Europees stabiliteitspact zetten.
Door middel van een slim ikonensysteem geeft Mash aan waar je bij het houden van de beschreven dinosaurus aan moet denken. Goed kijken is het wel, want de iconen voor ‘houdt van kinderen’ en ‘houdt van kinderen eten’ lijken verdomd veel op elkaar. Verder worden intelligentie (‘bedenkelijk dom’ versus ‘bedenkelijk slim’), benodigde veiligheidsmaatregelen en voeding doorgenomen.
Gelukkig zijn de dino’s naar doelgroep opgesplitst (amateurs, professionals, boeren, dierentuinen met omliggend moeras) en staat het boek vol met waarschuwingen om toch vooral niet teveel hooi op je vork te nemen. Opmerkelijk zijn de hoofdstukken waarin dino’s worden doorgenomen die je kunt houden voor vlees- en andere productie. Ik hoop dat Mash zich snel bezondigd aan een receptenboek; een Riojasaurusburger klinkt niet gek…
Mash weet zijn boek leuk te houden door te variëren en desondanks binnen de grenzen van het typische huisdierenboek te blijven. Verder maken de mooie foto’s, photoshopkunstenarij en de verzorging van het boek dit tot een onmetelijk betere keuze dan het uiteindelijk toch wat fletse Molvanîa.
Santo Cilauro, Tom Gleisner & Rob Sitch, Molvanîa. A land untouched by modern Dentistry. Jetlag Travel Guide. Atlantic Books, London. ISBN 1-84354-232-3. € 17,95
Robert Mash, Een Dinosauriër als huisdier. Het Spectrum / Standaard uitgeverij 2004. ISBN 90-712-0629-7. € 15,95
Misschien ook iets voor u
8WEEKLY doet live verslag Noorderzon 2004
/ 0 Reactiesdoor: Jan Auke Brink / beeld: Pierre Borasci 0 SterrenGistermiddag werd er nog hard gewerkt in het Groningse Noorderplantsoen. De laatste bloemenperkjes werden afgezet, cafés-in-tenten opgebouwd en de snackhandelaar en ijscoboer richtten hun kraam in. Alles werd klaargemaakt voor het vanavond losbarstende Noorderzonfestival, dat het park tien dagen lang tot een festivalterrein zal maken.
~
Dagelijks verslag
Ook dit jaar zal voor een groot deel van de bezoekers de Noorderzon-ervaring zich wel weer beperken tot het kijken naar een bandje met een biertje in de hand. Op zich niets mis mee, maar wij van 8Weekly willen meer, veel meer. Naast het drankje en de zon willen wij theater, dans, muziek en grappenmakerij. Wij willen inhoudelijk op de proef gesteld worden, wij willen vermaakt worden; wij willen door de Noorderzon verblind worden. Daarom zullen wij ieder moment van de dag op het festivalterrein rondlopen en zoveel mogelijk voorstellingen bezoeken. En daarbij vinden we –veelzijdig als we zijn- ook nog de tijd om dagelijks verslag te doen.
Prijsvraag
Als je dus niet de mogelijkheid hebt om naar Groningen te komen, maar toch niets wilt missen of als je heel de dag in het gras aan de vijver hebt gehangen en wilt weten wat je gemist hebt, dan bieden wij je die informatie. En we geven ook nog eens, als volstrekt gratis service, drie tips voor de komende dag. En dat tien dagen lang! Tot slot hebben we vanaf maandag een prijsvraag met ondermeer Noorderzon goodies en kaarten voor de komende tournee van André Manuel. Het feest kan niet op.
Tips voor donderdag 19 augustus:
1. 19.30 uur: Comic trust – White side story – Theater zonder tekst: dans, mime en muziek zijn de ingrediënten van dit feel good gezelschap – €12,50
2. 22.00 uur: Feria Musica – Le vertige du papillon – mengeling van circus en muziek; belooft een mooie voorstelling te zijn – €16.00
3. 22.30 uur: De Kift – El Kift – Het bekende theatrale muziekgezelschap – gratis
Misschien ook iets voor u
Flauwe, doch ouderwetse punkplaat
.
~
Over lul en liefde
The Vandals deinzen op Hollywood Potato Chip zelfs niet terug voor een liefdesliedje, althans, op hun manier dan. Zanger Dave Quackenbush zingt tegen zijn oude verloren liefde “I realize it’s been a while//you might be married or have a child// So give me your adress and I can help you pack.” The Vandals staan bekend om hun humoristische teksten, maar op Hollywood Potato Chip is het soms toch wel een beetje van de flauwe kant zoals in Manimal waarin Dave zingt over zijn lot om als man achter je lul aan te lopen; “One hundred million daily/manufactured and are ready for the journey to conception/Not unlike a loaded gun.”
Volwassen?
Leuk is de cover van Queens Don’t Stop Me Now, een zin die zeker van toepassing is op The Vandals. Het zijn onhoudbare en enthousiaste muzikanten, waar we nog lang niet vanaf zijn. Ondanks de soms wat voorspelbare en flauwe teksten is Hollywood Potato Chip over het algemeen best een aardige plaat, waarop driftig gehakketakt, geramd, geschreeuwd en gezweet wordt. Het is echter toch maar hopen dat de heren van The Vandals op hun volgende plaat wat volwassener worden.
The Vandals
Album: Hollywood Potato ChipAantal tracks: 13
Misschien ook iets voor u
Pijnlijk mooie komedie
Om maar meteen met de deur is huis te vallen: De Kruistochten is geen geschiedenisverhaal, zoals de titel wellicht doet vermoeden. Toneelgroep Amsterdam biedt je iets anders. Zoek het bijvoorbeeld in de figuurlijke betekenis van een kruistocht; een actie van een groep/iemand om een bepaald doel te bereiken. De hoofdpersoon probeert alle vrouwen in het stuk te veroveren met zijn charmes. De verovering en de ultieme bestemming zijn z’n doelen.
~
De originele titel van het stuk, The Norman Conquests, klinkt minder vaag. Het draait immers voor een groot deel om womanizer Norman die een familieweekend bijna weet te verzieken met zijn veroveringen. Hij had een romantisch weekendje in Nieuw-Vennep gepland met Annet (z’n schoonzus). Zij had daarom de rest van de familie opgetrommeld om dat weekend voor haar zieke moeder te zorgen, zodat zij ervan door kon gaan. Maar haar geweten speelt op en ze besluit thuis te blijven. Een ‘gezellig’ weekend met haar broer, schoonzus, zus, een huisvriend (waar ze ook wel wat voor voelt) en zwager Norman. Kan het nog ingewikkelder? Je begrijpt dat de gemoederen hoog op lopen. En de liefde..?
Verrassen
Deze trilogie zit geniaal in elkaar. Drie maal worden de gebeurtenissen van dat weekend vanuit een ander perspectief verteld. Saai? Nee, integendeel. De gesprekken zijn intrigerend en elk stuk brengt heel veel moois. Alle gaten worden opgevuld en er wordt naar antwoorden gezocht op de opgeroepen vragen als: hoe lang is liefde houdbaar en hoe overleef je het huwelijk? Het toneelstuk blijft verrassen, keer op keer. Er wordt steeds wel weer voor een grappige of aparte wending gezorgd. Het zorgt ervoor dat je je geen moment verveelt, ook niet als je denkt dat een bepaalde scène je toch wel bekend voorkomt. Een klein detail: De Kruistochten duurt in totaal maar liefst vijf uur.
Jaap
~
Derde oog
Apart in dit stuk is het zogenaamde derde oog. Na elke scène zie je op een groot scherm de gebeurtenissen nog eens in rap tempo. Ze zijn meestal van bovenaf gefilmd. Soms voegt het iets toe, maar meestal is het een herhaling van wat je net hebt gezien. Het derde oog is misschien de zieke moeder, die je het hele stuk niet te zien krijgt. Het is in ieder geval een leuke vondst en onderbreking. Het podium biedt verder weinig behalve chaos. Er is geen duidelijke woonkamer, keuken of tuin. Wel staat er een portocabine midden op het podium. Op de voorkant daarvan geeft een lichtkrant steeds de tijd en de dag aan.
Opmerkelijk
~
Het moge duidelijk zijn dat dit een toneelstuk is dat je gerust iedereen kan aanbevelen. Vertel er voor de zekerheid maar niet bij dat het 5 uur duurt, want dat wil nog wel eens afschrikken. Maar in de zaal merk je daar weinig van. Goed spel en een prachtig, grappig verhaal met ontroerende momenten: De Kruistochten bevredigt tot het eind.
De Kruistochten wordt nog tot en met 18 februari 2005 gespeeld.
De Kruistochten
Artiest: Toneelgroep AmsterdamGezien op dinsdag 22 juni 2004 in Stadsschouwburg, Amsterdam
Misschien ook iets voor u
Kippenvel #4
/ 0 Reactiesdoor: Desmond Haneveer0 SterrenIn het Engelse plaatsje Swindon gebeurt nooit iets. Echt nooit iets. Maar dan ook helemaal, absoluut nooit iets. Swindon is het Surhuisterveen van Engeland, het woord saai klinkt er op straat nog te avontuurlijk. Des te opmerkelijker is het dus dat uit dat stadje één van de meest fantasierijke bands uit de Britse muziekgeschiedenis komt. XTC heeft de Beatle-achtige pop van een stevige punkinjectie voorzien. Al die hippe bandjes van nu met hun hoekige gitaren en ouderwetse synthesizers zijn zonder uitzondering op de een of andere manier schatplichtig aan XTC.
~
de despoot en de voetsoldaat
Andy Partridge is de leider van de band. Ten minste, dat vindt hij zelf. Als een verlicht despoot heerst hij over zijn manschappen. Hij schrijft de meeste liedjes, heeft het hoogste woord tijdens interviews. Hij belichaamt XTC, zijn podiumangst sloot na een aantal slopende toernees een verdere live-carrière uit. Colin Moulding is het tegendeel van Andy Partridge. Rustig, bedachtzaam, meer een denker dan een doener. En belangrijker, zijn liedjes worden wél hits (voor zover je van hits kan spreken). Hoewel hij doorgaans per plaat een kwart van de liedjes voor zijn rekening neemt, zijn het juist die liedjes die hoog in de hitlijsten terechtkomen. De doorbraakhit Making Plans For Nigel uit 1979 is van hem. XTC begon als een kwartet, met toetsenist Barry Andrews en drummer Terry Chambers. Na twee jaar verving gitarist Dave Gregory Andrews en toen XTC niet meer live kon spelen en een studioband werd, was voor Terry Chambers de lol eraf en verliet hij de band. Dave Gregory hield het als trouwe voetsoldaat vol tot 1997.
ruimte voor experiment
Langzaam groeide de band van nerveuze punkpop, via pastorale akoestische pareltjes, langs ronkend gitaarrock naar de volwassen popmuziek eind jaren negentig. In een tijdperk waarin bands worden afgerekend op het succes van hun eerste plaat en nauwelijks meer ruimte krijgen zich te ontwikkelen, is het van belang dat er nog artiesten zijn die laten zien dat je kunt groeien als popmuzikant. Dat je een oeuvre kunt opbouwen. Dat de dieptepunten nodig zijn om de hoogtepunten reliëf te geven. Kortom dat er ruimte is om te experimenteren, op je bek te gaan en fantastische liedjes te schrijven.
Toegegeven, Andy Partridge zingt af en toe als een gewonde zeeleeuw, klinkers worden vervormd tot onverstaanbare onomatopeeën, zijn teksten zijn soms onbegrijpelijke psychedelische waanbeelden, maar wie onweerstaanbare liedjes als We’re All Light (van Wasp Star, 1999) of The Disappointed (van Nonsuch, 1992) kan schrijven heeft flink wat krediet bij mij.
staking
~
Willekeurige Top 5 Van XTC-Kippenvelmomenten:
1. De overgang van Summer’s Cauldron naar Grass op het album Skylarking (1986).
2. De rubberen baslijn van Mayor Of Simpleton van het album Oranges And Lemons (1989).
3. Het refrein van Easter Theatre van het album Apple Venus vol.1 (1999).
4. De brug van Senses Working Overtime van het album English Settlement (1982).
5. De live versie van Meccanik Dancing (Oh We Go) in Sidney (1979).
Andy en Colin wonen nog steeds in Swindon. Ze knutselen wat aan liedjes. Kijken uit over het weiland. Eten een boterham met kaas. Doen af en toe een kort optreden voor een radio-station. Er gebeurt nog steeds niet zoveel in Swindon.
Kippenvel #1: Miles Davis – Kind Of Blue
Kippenvel #2: A. F.Th (van der Heijden)
Kippenvel #3: Johnny Cash – Hurt
Misschien ook iets voor u
’s Lands beste songwriters
Het is alweer een jaar of vier/vijf geleden dat Michiel Flamman onder de naam J Perkin een dubbelalbum uitbracht met de titel Exhibit A/ExhibitB. Die plaat, half akoestisch half met band, maakte een behoorlijke indruk door de directheid en de passionele stem van Flamman. Nadat ik een aantal jaar niets van hem had gehoord, zag ik vorig jaar een mooi optreden van zijn band Perkin, dus zonder de letter J op het Utrechtse Zinin festival. Perkin is inmiddels passé, maar daar rouwen wij niet om, want J komt nu al terug met een Soloplaat. Solo is de naam van de band, Songs ’n Sounds is de naam van het album en Simon Gitsels (piano/keys) is de naam van zijn partner in crime.
Schuim
Binnen het ambacht van songwriten is het perfect liedje het hoogste goed. J Perkin is zo iemand die zeer bedreven is in het schrijven van liedjes die de perfectie naderen. Songs ’n Sounds kent zo een tiental prachtige luisterliedjes met hier en daar een uitbarsting, die in eerste instantie niet om aandacht schreeuwen, maar erg goed voor je zijn wanneer je ze een kans geeft. De productie van vaste producer Martijn Groeneveld voelt als een heerlijk warm bad en J’s prachtige stem is als de geurende olie. Het badwater blijft een kleine 35 minuten lekker heet en het schuim wil maar niet inzakken, je kunt het zelfs nog van je handen blazen voordat je gerimpeld de teil verlaat om zo snel mogelijk weer terug te keren.
Luwte
Voor de volledigheid doet ook Minco Eggersman, brein achter At The Close Of Every Day, doet mee aan dit heerlijke waterballet. Solo is geenszins een project van J Perkin alleen. Hoewel hij zelf alles schreef wordt muziek al decennia lang niet meer alleen voortgebracht door de artiest zelf, maar met behulp van anderen. De productie maakt deze plaat nog mooier dan dat hij zou zijn geweest wanneer J zijn liedjes gewoon akoestisch had ingespeeld zoals hij vroeger wel eens deed. Songs ’n Sounds is een volwassen album, misschien iets te bescheiden voor een grootschalige doorbraak, maar wel veruit zijn beste werk. Het is een gloedvolle plaat van iemand die zich doorgaans in de luwte van de storm bevindt (de hits geeft hij wel door naar Birgit Schuurman) maar in de tussentijd is uitgegroeid tot één ’s lands beste songwriters.
Solo
Album: Songs 'n SoundsLink: Website Solo
Misschien ook iets voor u
The Lunatics zijn altijd op zoek naar die ene seconde magie
/ 0 Reactiesdoor: Mireille van der Werff0 Sterren.
~
De laatste puntjes worden op de i gezet voor Tempeest, de jongste voorstelling van theatergroep The Lunatics. Artistiek leider Koos Hogeweg luistert regelmatig ingespannen naar de stemmen die uit de walkie talkie komen, een glimlachje speelt om zijn lippen. Een echte storm heeft invloed gehad op de voorbereidingen van Tempeest (storm), maar de eerste voorstelling werd aangepast en kon toch gewoon doorgaan, ondanks hevige wind en regen.
“We zijn 10 jaar geleden met niets begonnen,” vertelt Koos Hogeweg. “Samen met drie vrienden heb ik toen afgesproken dat we de eerste 10 jaar niets zouden verdienen. We hebben alle kansen die we kregen gepakt, alles wat we verdienden ging naar onze stichting en al na 5 jaar sloeg de bom in: we wonnen een eerste prijs op een festival en daarmee ook onze eerste subsidie voor een project. Dat geld hebben we weer geïnvesteerd en zo kwamen we iedere keer een stapje verder.”
“Sinds 2001 hebben we een vaste kern in dienst en kunnen we ook een salaris betalen. Daarnaast kijken we per project hoeveel mensen we nodig hebben, zoals nu bij Tempeest lopen hier zo”n 30 mensen rond. En onze droom is uitgekomen: vanaf volgend jaar zijn we opgenomen in het kunstenplan en krijgen we dus subsidie. Dat geeft een goed gevoel, hoewel het moeilijk te verkroppen is dat men zo weinig aandacht heeft voor het buitentheater. Als je de subsidie van bijvoorbeeld het Holland Festival vergelijkt met de subsidie van Oerol, daar begrijp ik echt helemaal niets van! Er wordt wel gezegd dat het geld op is, maar geef dan maar wat minder aan zo’n elitair gebeuren als het Holland Festival. Buitentheater is in essentie voor alle mensen en zou eigenlijk gratis moeten zijn! In Duitsland en Frankrijk is dat wel zo, bijvoorbeeld, waarom hier in Nederland dan niet? Hier moet altijd overal voor betaald worden!”
Geraakt
De artistiek leider van The Lunatics oogt gefrustreerd als hij het over de subsidiegevers heeft. Heel anders vertelt hij over zijn drijfveren en de successen van The Lunatics. Want de theatergroep reist met hun beeldende locatievoorstellingen de hele wereld over, Zuid-Afrika, Mexico, Frankrijk, Carácas, noem maar op. “Bij gewone theatervoorstellingen draait het om het vertellen, maar wij willen met onze voorstellingen dingen laten zien, mensen raken met behulp van de elementen, zoals vuur, lucht en water. Laten zien dat ze niet achter de computer hoeven te zitten om spektakel mee te maken. Ergens in de voorstelling moet een klein stukje magie zitten, al is het maar één seconde! Als mensen geraakt worden is dat geweldig.”
“We hebben in Mexico gespeeld en daar kwam iedere avond een gezin met zijn allen van de berg af lopen, stoeltjes onder de arm. We stonden daar 5 avonden en iedere avond kwamen ze weer kijken. Na de 5e avond stonden de kinderen na de voorstelling alles zelf na te spelen. Dan realiseer ik me weer waarom ik 10 jaar geleden deze keuze heb gemaakt. Mijn kwaliteit van leven is enorm gestegen, mijn idealisme wordt op zulke momenten beloond, ik leef van het ene avontuur naar het andere. Dat klinkt fantastisch, natuurlijk maak ik ook heel veel vervelende dingen mee, maar de mooie dingen hebben nog altijd de overhand”.
~
Herrezen
Koos Hogeweg moet zich weer met de voorbereidingen gaan bemoeien. Op het Domplein is het een drukte van belang, op de achtergrond is de Domkerk te zien in haar oorspronkelijke proporties. De metalen constructie is vijftig meter lang, dertig meter breed, vijfenveertig meter hoog en 260.000 kilo zwaar. Het middenschip werd in 1674 bij een storm weggevaagd en is nooit herbouwd. Maar nu, ter gelegenheid van de 750ste verjaardag van de Domkerk, is het tijdelijk herrezen in een constructie van metalen buizen.
Rond kwart over elf “s avonds is het zover. Het publiek staat vol verwachting te wachten, wat hebben The Lunatics voor hen in petto? Plots klinkt er gerommel vanuit het middenschip, gevolgd door een enorme knal. Wat volgt is een fantastische show, waarbij je als toeschouwer soms niet weet waar je moet kijken, er gebeurd van alles. Brandweermannen vliegen af en aan, de beschermengel van het middenschip (een rol van Claudia de Breij) vertelt en zingt liedjes, de toren (Herman van Veen) richt zich tot het publiek en zingt samen met hen het Utrechts volkslied. En ondertussen wordt geprobeerd om de Domkerk voor een nieuwe ondergang te behoeden…
Koos Hogeweg loopt tijdens de voorstelling tussen de spelers, druk met het regisseren van de voorstelling. Want de hovercraft moet natuurlijk wel op het juiste moment verschijnen! Gelukkig gaat alles goed. Tempeest heeft in ieder geval die ene seconde magie zeker in zich, dus The Lunatics kunnen tevreden zijn!
Weer te zien: 18 tm 21 augustus en 3 en 4 september, Domplein te Utrecht. Gratis toegankelijk, aanvang rond 22 uur (als de totale duisternis is gevallen)
Tempeest op het Domplein in Utrecht
Artiest: The LunaticsGezien op dinsdag 07 mei 2024 in Domplein, Utrecht
Misschien ook iets voor u
De wondere wereld van seks, drugs en moord
Wat is dat toch met het menselijk ras? Hoe komt het dat we altijd zo geïnteresseerd zijn in verhalen over het overschrijden van de algemeen geaccepteerde normen en waarden? Hoeveel films gaan er niet of over seks of over drugs of over moord? En ze worden over het algemeen vrij goed bekeken. ‘Dan zoek ik gewoon een verhaal wat veel van alledrie in zich heeft en maak ik daar een film van,’ moet regisseur James Cox gedacht hebben toen hij het waargebeurde verhaal van de Wonderland-moorden verfilmde. Gegarandeerd succes bij een grote groep sensatiebeluste mensen. Maar in het geval van The Wonderland Murders blijft het daar niet bij, ook de echte filmliefhebber komt aan zijn trekken met deze film, mits je geen hele originele film verwacht.
~
In The Wonderland Murders (in Amerika uitgebracht als Wonderland) zijn we getuige van het politieonderzoek naar de wereldschokkende moorden in Los Angeles waar in het huis van een drugsdealer vier vermoorde en zwaar verminkte mannen en één zwaargewonde vrouw in een poel van bloed aangetroffen werden. John Holmes, junkie en grootste pornoster allertijden, (gespeeld door Val Kilmer) is één van de verdachten en wordt door de politie ingerekend om verhaal te doen maar hij is niet de enige die wat te vertellen heeft. Op een Rashomon-achtige manier krijg je als kijker verschillende alternatieven voorgeschoteld maar blijf je in het ongewisse over wat de juiste versie is. Dit wordt versterkt door de intelligente montage die op de juiste momenten dingen laat zien of juist knipt en zo de kijker informatie onthoudt.
Paris Hilton
~
Geuren en kleuren
Met deze special Collector’s Edition wordt de kijker getrakteerd op redelijk wat extra’s. De interviews met de cast zijn leuk. Hierin is goed te zien hoe een grote ster als Kilmer en de mindere goden verschillend met de media omgaan (popiejopie versus veel te serieus op hun werk ingaand). Achter de schermen was klaarblijkelijk niet veel te zien, want dat stelt niet zo veel voor. Het absolute hoogtepunt van de extra’s is de documentaire over het ware leven van John Holmes. Hierin komen mensen aan het woord die de eerste echte pornoster persoonlijk gekend hebben, en met name geen onbekenden waren van zijn beroemde 30 centimeter. Opvallend is hoe (ex-)pornosterren in geuren en kleuren en zonder enige schaamte over het werk in de branche vertellen. Daar sta je als nuchtere Groningse jongeman soms wel van te kijken. Ach, zo leer je elke dag weer wat…
The Wonderland Murders
Regie: James CoxJaar: 2024
Distributeur: Dutch Filmworks
Misschien ook iets voor u
‘Ik wil niet schrijven wat me niet verbaast’
Geloof het of niet maar een half uurtje voordat de gemiddelde monnik zijn bed uit komt, was Paul Valéry (1871-1945) gewoonlijk reeds uit de veren om enkele uren lang ‘entre la lampe et le soleil’ in zijn cahiers te schrijven.
Dit strakke levensritme hield Valéry vol vanaf 1892 – het jaar waarin hij in een hevige crisis belandde vanwege een onbeantwoorde liefde – tot aan zijn dood in 1945. Met als resultaat een duizelingwekkende hoeveelheid aantekeningen die gezamenlijk maar liefst zo’n 30.000 pagina’s in beslag nemen. Een heel leven van denken en schrijven is erin uitgetekend in al zijn weerbarstige onvoltooidheid. Maarten van Buuren heeft nu uit deze Cahiers de rubrieken Kunst en esthetica, Poetica, en Geheugen op uitstekende wijze vertaald en ze van een verhelderende inleiding voorzien.
Geen gewoon dagboek
Wie Valérys Cahiers begint te lezen, begrijpt onmiddellijk waarom ze niet veel gelezen worden. Het is geen gewoon dagboek vol persoonlijke ontboezemingen, maar een verzameling complexe ideeën die ingewikkeld en fragmentarisch zijn en elk moment hoge eisen aan het bevattingsvermogen stellen. Het zou ook nogal naïef zijn om te denken dat ideeën – die gedurende tientallen jaren ontwikkeld zijn – in een paar dagen tijd doorgrond kunnen worden.
~
Het maken is het hoofddoel
Wie denkt dat de schrijver het vooral moet hebben van de goddelijk inspiratie die hem toevalt, vindt Valéry op zijn weg. “Geïnspireerden,” stelt hij, “willen een kanon afvuren zonder zich te bekommeren om het te richten.” Zo’n in het wilde weg afgevuurd schot sorteert wellicht de nodige opschudding, maar daar blijft het dan ook bij. Er wordt geen doel getroffen, en niemand raakt gewond. Een losse flodder.
Voor Valéry is schrijven vergelijkbaar met wiskunde. De creativiteit van de schrijver komt niet zozeer voort uit zijn eigen ideeën en originaliteit, maar is veeleer gelegen in de structuur die hem dwingt om tot zelfinzicht te komen. “De echte schrijver,” zo stelt Valéry, “is iemand die niet uit zijn woorden komt. En ze dus zoekt. En al zoekend betere vindt.” Valéry wil niets schrijven dat hem zelf niet verbaast en dat hem in zekere zin niet vreemd is.
De activiteit van het zoeken is daarom cruciaal. Het schrijven is een langdurig proces en niet de neerslag van een avondje naar de sterren staren. Voor hem is dit schrijfproces een doel op zichzelf, aangezien de schrijver op dat moment mogelijkheden in zichzelf ontdekt die hij nog niet verwerkelijkt heeft en die hij alsnog tot bloei kan laten komen. “Het maken is, wat mij betreft,” zegt Valéry, “het werk, het hoofddoel, want het afgeronde kunstwerk is niets anders dan andermans werk.” Dat is waarschijnlijk ook de reden waarom Valéry er nooit in geslaagd is zijn Cahiers – dat gerust als zijn magnum opus beschouwd kan worden – te voltooien en uit te geven.
~
De macht van de afwezigheid
Valérys ideeën over het denken en het geheugen zijn nauw verbonden met zijn opvattingen over kunst. Zoals de kunstenaar tijdens het maken nieuwe gebieden in zichzelf ontdekt en zich dus wezenlijk over zichzelf buigt, zo kijkt ieder mens op zichzelf neer, treft daarin de resten van zijn voorbije leven aan en brengt daarmee zijn huidige denken tot stand. Zo vormt het niet-nieuwe, het niet aanwezige de bron voor het nieuwe, het net ontstane.
Het denken is volgens Valéry een wisselwerking tussen geheugen en bewustzijn. In het geheugen ligt de stof voor het denken opgeslagen, het bewustzijn brengt er vervolgens ordening in aan. De geest bestaat dus als opslagplaats (het geheugen) en als activiteit (het bewustzijn), deze twee zijn wezenlijk op elkaar betrokken en kunnen niet zonder elkaar. Het bewustzijn heeft het geheugen nodig om inhoud te verkrijgen, terwijl het geheugen het bewustzijn nodig heeft om structuur en betekenis te krijgen.
In een aantekening uit 1923 schrijft Valéry: “Beeld van de herinnering – een vuur of lamp die blijft branden nadat hout of olie is verteerd. Vlam die de brandstof overleeft.” In dit licht moet de, in eerste instantie wat raadselachtige titel van deze bundel – De macht van de afwezigheid – waarschijnlijk begrepen worden. Terwijl het verleden zelf afwezig is, oefent het – in de vorm van uit elkaar gehaalde eenheden – door middel van het geheugen een ongekende invloed uit op het heden.
De persoonlijkheid
In Valérys Cahiers wordt de lezer niet gespaard; wie desondanks stug doorleest zal ruimschoots beloond worden voor de vereiste inspanningen. In Valérys notities ontpopt zich namelijk een uiterst interessant idee over de menselijke persoonlijkheid als een dynamische ontwikkeling. De mens heeft geen statische identiteit maar brengt zichzelf voortdurend opnieuw tot stand. Of zoals Valéry het zegt: “waar identiteit optreedt is de geest afwezig.”
Valéry slaagt erin – net zoals filosofen als Søren Kierkegaard – om aan te geven wat ervoor zorgt dat iemand op zijn tachtigste nog steeds als dezelfde persoon beschouwd wordt als degene die hij op zijn tiende was, terwijl hij toch een geheel ander mens is geworden.
Prijs: 24,95
Bladzijden: 275
Misschien ook iets voor u