We kunnen vragen om cookies op uw apparaat te plaatsen. We gebruiken cookies om ons te laten weten wanneer u onze websites bezoekt, hoe u met ons omgaat, om uw gebruikerservaring te verrijken en om uw relatie met onze website aan te passen.
Klik op de verschillende rubrieken voor meer informatie. U kunt ook enkele van uw voorkeuren wijzigen. Houd er rekening mee dat het blokkeren van sommige soorten cookies van invloed kan zijn op uw ervaring op onze websites en de services die we kunnen bieden.
Deze cookies zijn strikt noodzakelijk om u diensten aan te bieden die beschikbaar zijn via onze website en om sommige functies ervan te gebruiken.
Omdat deze cookies strikt noodzakelijk zijn om de website te leveren, heeft het weigeren ervan invloed op het functioneren van onze site. U kunt cookies altijd blokkeren of verwijderen door uw browserinstellingen te wijzigen en alle cookies op deze website geforceerd te blokkeren. Maar dit zal u altijd vragen om cookies te accepteren/weigeren wanneer u onze site opnieuw bezoekt.
We respecteren volledig als u cookies wilt weigeren, maar om te voorkomen dat we u telkens opnieuw vragen vriendelijk toe te staan om een cookie daarvoor op te slaan. U bent altijd vrij om u af te melden of voor andere cookies om een betere ervaring te krijgen. Als u cookies weigert, zullen we alle ingestelde cookies in ons domein verwijderen.
We bieden u een lijst met opgeslagen cookies op uw computer in ons domein, zodat u kunt controleren wat we hebben opgeslagen. Om veiligheidsredenen kunnen we geen cookies van andere domeinen tonen of wijzigen. U kunt deze controleren in de beveiligingsinstellingen van uw browser.
Deze cookies verzamelen informatie die in geaggregeerde vorm wordt gebruikt om ons te helpen begrijpen hoe onze website wordt gebruikt of hoe effectief onze marketingcampagnes zijn, of om ons te helpen onze website en applicatie voor u aan te passen om uw ervaring te verbeteren.
Als u niet wilt dat wij uw bezoek aan onze site volgen, kunt u dit in uw browser hier uitschakelen:
We gebruiken ook verschillende externe services zoals Google Webfonts, Google Maps en externe videoproviders. Aangezien deze providers persoonlijke gegevens zoals uw IP-adres kunnen verzamelen, kunt u ze hier blokkeren. Houd er rekening mee dat dit de functionaliteit en het uiterlijk van onze site aanzienlijk kan verminderen. Wijzigingen zijn pas effectief zodra u de pagina herlaadt
Google Webfont Instellingen:
Google Maps Instellingen:
Google reCaptcha instellingen:
Vimeo en Youtube video's insluiten:
De volgende cookies zijn ook nodig - U kunt kiezen of u ze wilt toestaan:
U kunt meer lezen over onze cookies en privacy-instellingen op onze Privacybeleid-pagina.
Disclaimer en privacybeleid
Met een zeppelin boven het oerwoud
Hoe dicht kan een natuurfilmer bij zijn object komen? Heel dicht, zo laat The White Diamond zien. De camera glijdt langzaam langs een oerwoudkikker die over de boomtakken klautert. Een slang wordt in close-up gefilmd. En bijna kun je snuffelen aan de schubbige huid van een hagedisachtige, zo klein is de afstand tot het beest. Alsof dit nog niet genoeg is, is het perspectief vanwaaruit cameraman Rainer Bergomaz dit alles filmt uniek: vanuit de lucht, zittend in een zeppelinachtig luchtvaartuig genaamd The White Diamond.
~
Crash
The White Diamond vertelt het persoonlijke verhaal van Dorrington, een Britse bouwkundige met een droom: stilletjes over de boomtoppen van het regenwoud zweven. Een eerder vliegavontuur in de jungle van Sumatra zag hij echter mislukken. De natuurfilmmaker Dieter Plage die hem op deze tocht vergezelde, kwam om het leven door een crash met het luchtvaarttuig. Terwijl we van Dorringtons schuldgevoel hierover al vanaf het begin van de film op de hoogte zijn, worden de exacte details van het tragische ongeluk pas halverwege onthuld. Om spanning te creëren? Waarschijnlijk wel, want, zo wordt gesuggereerd, het gevaar is ook nu alom aanwezig.
Opstartproblemen
Werner Herzog houdt van grootse, risicovolle uitdagingen. Eerder dook de Duitse regisseur het oerwoud in voor fictiefilms als Aguirre, Zorn des Gottes en het beroemde, op feiten gebaseerde, Fitzcarraldo, waarin een avonturier middenin de Braziliaanse jungle een operazaal wil bouwen en daarvoor een boot over een berg sleept. Herzog heeft een zwak voor mannen die koste wat kost het verwezenlijken van hun droom nastreven – als dat maar moeite kost. Het heeft hem daarom misschien teleurgesteld dat de missie van Dorrington, op wat opstartproblemen na, eigenlijk vrij gladjes is verlopen.
Folklore
Vanaf het moment dat De Witte Diamant in de lucht blijft, gebeurt er bitter weinig. Door het zelf opgelegde verbod (géén natuurfilm!), is Herzog genoodzaakt suffe reportages te maken over de lokale bevolking. Geen kwaad woord over zijn goede bedoelingen, maar nergens overstijgen ze het niveau van simplistische folklore. De items voegen bovendien weinig toe aan het échte onderwerp van de film: Dorringtons missie.
Verkeerde keuze
Ja, dan liever een droge maar esthetisch zeer verantwoorde natuurshow. Waren die beelden er dan niet? Dat is haast onvoorstelbaar, aangezien Dorrington en Bergomaz vele vluchten maakten. Of vielen ze tegen? Dat suggereren de impressies die er wèl in zitten niet. Laat je leiden door je onderwerp, luidt een oude documentairewet. Die had Herzog beter moeten kennen.
Cinema Delicatessen
DocuZone is terug, maar wel onder een andere naam: Cinema Delicatessen. Dit biedt de distributeur naar eigen zeggen de mogelijkheid om, behalve documentaires, ook andere genres uit te brengen. Daarnaast mogen theaters nu zelf bepalen wat ze draaien en wanneer, terwijl dat eerder vastlag.
Net als DocuZone distribueert Cinema Delicatessen haar films digitaal. Nieuw is dat ze dit doet via het netwerk van CinemaNet Europe, dat 180 theaters dekt in negen landen. In Nederland zijn er inmiddels 24 bioscopen aangesloten. CinemaNet Europe heeft ook een eigen programma, dat bestaat uit twaalf Europese documentaires per jaar, en dat Cinema Delicatessen in Nederland uitbrengt.
Ondanks het streven het aanbod te verbreden, vertoont Cinema Delicatessen voorlopig alleen documentaires. The White Diamond bijt het spits af. Daarna volgen onder meer Dick Bos, weer in actie! van Jan Bosdriesz, Mana Beyond Belief van Peter Friedman en Roger Manley, Lomax, the Songhunter van Rogier Kappers en I Am The Violin van Paul Cohen.
The White Diamond
Regie: Werner HerzogJaar: 2024
Link: Werner Herzog.com
Misschien ook iets voor u
Voor u geselecteerd door de auteur:
Bindingsangst in New York
Creatieve armoede? Financiële overwegingen? Nieuwe computertechnieken? De reden voor het maken van een remake kunnen nogal verschillen. Alfie is een remake; het origineel verscheen in 1966. Michael Caine speelde als ‘womanizer’ de hoofdrol in deze film, die getypeerd werd als “ondeugend, vrijpostig en brutaal”. In 2005 is het Jude Law die als Alfie Jenkins de vrouwen het hoofd op hol brengt. In 1966 paste de film in het tijdsbeeld van de vrije seks en de veranderende opvattingen over huwelijkse trouw. De film liep zelfs vooruit op die veranderingen en kreeg daarom veel publiciteit. In 2005 maakt Alfie een wip met een getrouwde vrouw op de achterbank van zijn taxi en dumpt haar voordat de relatie te intens wordt. Hij heeft een liefje met een zoontje en neukt de vriendin van zijn beste vriend. In 2005 is Alfie vooral op zoek naar vrije seks.
~
Alfie Jenkins is verhuisd naar New York, omdat daar volgens hem de mooiste vrouwen wonen. Hij levert zelf commentaar bij zijn avontuurtjes. De toeschouwers in de bioscoop krijgen tijdens de eerste neukpartij in zijn limousine al te horen dat de vrouw het werk mag doen. Hij bekommert zich niet om gevolgen, maar neemt met een smoes over een drukke agenda afscheid. Alfie bindt zich niet en wil niet dat zijn veroveringen fantasieën in hun hoofd krijgen over meer dan af en toe een wip. Alfie is een flierefluiter, een uitbuiter die gebroken harten achterlaat.
Kuise seks
~
Erectiel
De makers van Alfie hebben weinig moeite gedaan om na het eerste kwartier iets origineels te verzinnen. Alfie Jenkins loopt een blauwtje, maakt een vriendin zwanger, krijgt erectiele stoornissen, is alleen met kerst. De vriendin pleegt abortus, Alfie ontmoet een ex die hem afwijst, hij heeft een soa (“een knobbeltje op mijn Big Ben”) en krijgt advies van een wat oudere man. Het zijn stuk voor stuk flinterdunne avontuurtjes, thema’s die de film worden ingetrokken en uiteindelijk maar één vraag opleveren: “What’s It All About, Alfie?” – niet zonder reden de slogan van de film.
Hoera
Zoals gezegd is Alfie een remake, en zoals zo vaak is de update weinig meer dan een herhaling van het origineel. Creatieve armoede en financiële overwegingen zijn vertaald naar de kop van Jude Law, die de kijker te veel en te vaak toespreekt. Er is slechts een lichtpuntje: de wat oudere Liz, een pittige rol van Susan Sarandon, die Alfie in alles de baas is. En als Alfie zich ten slotte aan haar wil binden, krijgt hij de deur in zijn gezicht geslagen. Ach… en hoera!
Kassa
Op het eerste gezicht lijkt er nogal wat werk gemaakt van de soundtrack, maar ook hier is de werkelijkheid minder mooi dan het aanvankelijke idee. Dave Stewart (ex-Eurythmics) en Mick Jagger zijn verantwoordelijk voor de nummers en hebben deze klus wat armoedig aangepakt. Jagger had waarschijnlijk nog wat oude teksten liggen en Stewart schreef een paar deuntjes waarvan er minimaal veertien van in een dozijn gaan. “Mild rockende, prettig herkenbare pop,” zo valt er in recensies te lezen en dat zonder een vleugje ironie. En zo rinkelt de kassa driemaal: in de bioscoop, in de platenzaak voor de soundtrack en straks weer voor de video of dvd.
Gebakken lucht
Voor fans van Jude Law is Alfie 106 minuten zwijmelen. Voor gewone stervelingen betekent het kijken naar een flinterdun verhaaltje in commerciële verpakking, luisteren naar veel goed gesoigneerde, gebakken lucht en is het eindresultaat vooral teleurstellend. Alfie levert in 2005 een leuke rol van Susan Sarandon op, maar maakt nieuwsgierig naar de originele film.
Alfie
Regie: Charles ShyerJaar: 2024
Misschien ook iets voor u
Voor u geselecteerd door de auteur:
Hoestend en hallucinerend in de sneeuw
Regisseur Aleksej German jr. debuteerde in 2003 met The Last Train. Vorig jaar heeft de film op diverse festivals prijzen gewonnen en nu verschijnt de film in enkele filmhuizen. The Last Train is een film over de gewone burger versus het geweld van een oorlog. De waardigheid van het individu is in alle gevallen in het geding. German jr. laat zien dat in oorlogssituaties de mens, vriend of vijand, altijd verliest.
~
In The Last Train arriveert de Duitse legerarts Paul Fischbach in de strenge winter van 1943 bij een geïsoleerd gelegen ziekenhuis in Rusland. De meest levendige bewoners van het ziekenhuis zijn een aantal paarden. Er is een gebrek aan medicijnen, apparatuur en gelukkig ook patiënten. Hij wordt gedwongen het ziekenhuis te verlaten en samen met de soldaat Kreutzer trekt hij richting de kou en het geweld. Ze komen een groep Russische soldaten tegen, worden gespaard en trekken steeds verder door de surrealistische wereld van oorlog en verlies. Door koude en hun laatste sigaretten slepen mannen en vrouwen zich hoestend en hallucinerend door het oorlogslandschap.
Verliezen
~
Familie
De film is geïnspireerd op een familiegeschiedenis. De grootmoeder en moeder van German jr. werden in de Tweede Wereldoorlog gered door een Duitse soldaat, die mensen uit een treinwagon hielp ontsnappen. Zijn grootvader vond elders aan het front de dood door een nazikogel. The Last Train duurt 82 minuten. Bij het bekijken van de film leek dit langer door het lage bewegingstempo van alle mensen in de film. De koude bepaalt alles en is af en toe bijna voelbaar in de bioscoopzaal. The Last Train is geen toegankelijke film, die het de kijker geen moment gemakkelijk maakt.
Jr. en sr.
Ter gelegenheid van The Last Train zijn drie films van Aleksej German sr. opnieuw in roulatie gebracht. German senior wordt algemeen als een van de belangrijkste filmmakers van deze tijd beschouwd. Twee van deze films (Trial On The Road en Twenty Days Without War) zijn jarenlang verboden geweest in de Sovjet-Unie.
The Last Train
Regie: Aleksej German jr.Jaar: 2024
Misschien ook iets voor u
Betoverend labyrint
Marcel Prousts romancyclus A la recherche du temps perdu is een bildungsroman, een sociale satire, een mystieke openbaring, een gedetailleerd tijdsdocument en een filosofisch geschrift in één. 3200 pagina’s vol duistere gevoelens, complexe gedachten, tegenstrijdigheden van het fin de siècle, emotionele overgevoeligheid en seksuele ambiguïteit. En de langste zin uit deze zoektocht kun je – als je dat zou willen tenminste – 17 keer om de onderkant van een wijnfles wikkelen. Regisseur Guy Cassiers probeert met het Ro Theater dit werk op de planken te zetten, wat een krankzinnige onderneming is. Proust 3 was op de achtste plaats geëindigd in onze Crazy 88 en nu de voorstelling in reprise is, willen we je een uitgebreidere recensie niet onthouden.
~
Cassiers en literatuur gaan goed samen. Hij werkte al eerder met teksten van o.a. Duras, Tolstoj en Rushdie. Maar zijn eigenzinnige multimediale aanpak komt in deze serie van vier voorstellingen wel heel goed tot zijn recht. Proust 1: de kant van Swann bracht de kindertijd van Marcel tot leven. Proust 2: de kant van Albertine verhaalde van een jeugdliefde. In dit derde deel wordt Marcel ingewijd in het sociale leven van de Parijse salons. De excentrieke Baron de Charlus is Marcels gids in de ontgoochelende wereld van grootsheid en verval, verfijning en obsceniteit.
Huiveringwekkende elegantie
~
Gelaagde werkelijkheid
Een nagenoeg leeg toneel met enkel de prachtig gekostumeerde spelers, en de videoprojecties – niet meer weg te denken uit het werk van Cassiers – geven de voorstelling een betoverende abstractie. De indrukwekkende en soms vervreemdende filmbeelden geven het sterke spel van de acteurs nog een extra dimensie. Geprojecteerde teksten roepen daarbij eigen beelden en geluiden op. Soms tonen de videobeelden een live-registratie van het spel op het toneel, soms ook spelen de acteurs op het podium synchroon aan een geprojecteerde scène zodat je je steeds afvraagt wat werkelijk is en wat niet. En wat het woord werkelijkheid eigenlijk precies betekent, in het theater en daarbuiten. Een heel Proustiaanse vraag.
Zuivere muziek
Proust zou zich in de loop van zijn leven steeds meer terugtrekken om in eenzaamheid onophoudelijk te kunnen schrijven. In Proust 4: de kant van Marcel zullen we daar vast meer van gaan vernemen. Maar de roep om zuiverheid klinkt in dit deel vol wereldse verwikkelingen al door in de hemelse muziek van Bach, gezongen door zeven kleine zwartfluwelen engelen van het Rotterdamse Jongenskoor.
Wonderschone zoektocht
Cassiers wil je met zijn voorstellingen niet zozeer een kant op sturen, maar je eerder een palet aanbieden van muziek, woorden en beelden waarmee je je eigen weg kunt zoeken en je eigen verhaal kunt vinden. Met dit wonderschone labyrint maakt hij die zoektocht wel heel erg aangenaam. Gaat dat zien. En vergeet de tijd.
Proust 3: De kant van Charlus speelt in reprise tot en met 19 februari 2005. Proust 4: De kant van Marcel zal spelen van 4 mei tot en met 19 juni 2005. Een Proustmarathon (deel 1 t/m 4 achter elkaar) is nog te zien op het Holland Festival in Amsterdam van 2 t/m 5 juni 2005.
Proust 3: De kant van Charlus (Ro Theater)
Artiest: Ro TheaterGezien op vrijdag 07 januari 2005 in het Chassé Theater, Breda
Misschien ook iets voor u
Postmoderne luchtkastelen
Terwijl de Nederlandse filmindustrie steeds meer afglijdt naar een bedroevend laag niveau waarin er alleen nog maar plaats is voor overbodig massavermaak dat internationaal geen enkele relevantie heeft, doen andere Europese landen als Denemarken en Frankrijk het aanmerkelijk beter. Vooral Frankrijk timmert stevig aan de weg en wordt tegenwoordig ook wel het Europese Hollywood genoemd. De Franse cinema heeft dit voornamelijk te danken aan een aantal ervaren regisseurs die ook internationaal aanzien genieten, zoals Jean-Piere Jeunet en François Ozon. Van deze laatste is er in Nederland recentelijk een verzamelbox verschenen waarin drie van Ozons belangrijkste films (Sous le sable, 8 femmes en Swimming Pool) zijn opgenomen. Tegelijkertijd komt ook de al wat oudere film Sitcom op dvd uit.
Sous le sable
~
8 femmes
~
Swimming Pool
~
Sitcom
~
Korte films
Aan Sitcom zijn twee interessante extra’s toegevoegd. Allereerst de lichtvoetige korte film Une robe d’été (Een zomerjurk) waarin een homoseksuele jongen die op het strand naakt ligt te zonnen de bosjes induikt met een passerend meisje. Verder is ook het middellange Regarde la mer (Zie de zee) opgenomen, een duistere film vol driften en verlangens. De eenzame Sasha verblijft samen met haar dochtertje in een vakantiehuisje, terwijl haar man in Parijs aan het werk is. Dan komt er een rondreizend, ernstig vervuild meisje bij haar op het erf kamperen. Ondanks verschillende aanwijzingen dat deze boerse en onbeschofte troela psychisch niet helemaal gezond is, zoekt Sasha toenadering.
François Ozon is een enfant terrible die de regels van de verfijnde smaak aan zijn laars lapt en schaamteloos met filmgenres flirt. Hij gaat er prat op dat hij jaarlijks een nieuwe titel uitbrengt en stoort zich er niet aan dat hij daarbij wel eens een film moet afraffelen. Zijn films staan bol van gewelddadige erotiek en opgekropte seksuele verlangens en spelen daarbij met de overschrijding van seksuele en morele grenzen. Hij doet dit op een luchtige en licht-ironische manier en balanceert daarbij op het smalle randje tussen kitsch en kunst. Ozons laat de kijker door het sleutelgat loeren van zowel zweterige peeskamertjes als postmoderne luchtkastelen.
François Ozon op dvd
Regie: François OzonJaar: 2024
Distributeur: Homescreen
Misschien ook iets voor u
Rusland in het klein
Als Groninger werd ik altijd een beetje pissig als ik weer ergens een Amerikaan, Ozzie of Canadees tegenkwam die er voetstoots vanuit ging dat ik rondliep met een kilo wiet omdat ik uit Nederland kwam. Nederland stond gelijk aan Amsterdam, en Amsterdam ogenschijnlijk aan onschuldige sukkels die rondliepen met een kilo wiet. Maar waar ik het de doorsnee tiener nog wel vergeef dat hij sinds zijn kleutertijd geen onsje savoir-vivre heeft aangeleerd, is het moeilijker te snappen hoe ook gerenommeerde gidsen als de Rough Guide en de Lonely Planet bij het beschrijven van Nederland nauwelijks verder komen dan station Duivendrecht. Met dat in het achterhoofd ga je ook wel twijfelen aan wat die gidsen dan over andere landen te zeggen hebben.
~
Rusland in het klein
Dat geldt dus ook voor Moskou en daarom deugt de basis van dit boek niet. Daarmee hebben we, kort door de bocht, de conclusie wel gehad. Zeker, de Franse journaliste Anne Nivat weet een verhaal neer te zetten en doorspekt dat met inzichten, observaties en anekdotes op een buitengewoon nuttige en intelligente manier. Maar de uitgangspunt van het boek is dat de Vysotka (wolkenkrabber) waarin ze woont in het klein de problemen laat zien waarmee Moskou en Rusland worden geconfronteerd. Hoe voor de hand liggend die parallel ook lijkt, bij nadere beschouwing blijkt er weinig van te kloppen.
All-in-one
De wolkenkrabber in kwestie is één van de zeven die Stalin in de jaren dertig en veertig in Moskou liet neerzetten en die tot op de dag van vandaag de skyline bepalen. De architectuur wordt wel omschreven als ‘suikerbakkerstijl’: een merkwaardig samenraapsel van trends en stijlen die de laatste handvol eeuwen op gebouwen zijn losgelaten met een stevige scheut Kremlintoren. Maar zoals bij de meeste totalitaire architectuur is het meer de schaal dan de stijl die er toe doet en dat zie je aan de Moskouse wolkenkrabbers ook af. Ze zijn enorm. Nivats gebouw telt 3500 bewoners, met inpandige voorzieningen als een sporthal, een supermarkt en winkels.
Rococo
Grootse gebouwen moesten natuurlijk gevuld worden met grootse mensen. Stalins getrouwen zochten meest loyale Russen bij elkaar en gooiden ze in de nieuwe appartementen. Niet altijd met onverdeeld succes, overigens: de hoogte van de gebouwen bood nieuwe mogelijkheden aan levensmoeie Moskovieten en niet zelden waren dat de nieuwe bewoners, die ondanks ideologische gehardheid vaak maar moeilijk konden aarden in deze anonieme kolossen. Sommige appartementen worden nog steeds bevolkt door Stalins getrouwen; andere door hun nazaten en een paar door de biznizmenni, de nieuwe Russische überyuppen met geld als water en alle gevoel voor goede smaak van Donald Trump. Denk ivoren kranen met gouden knoppen en een platina pleebril. In Rococo-stijl. Met een biesje.
Leven in het verleden
Als je de pretentieuzigheid vergeet, blijft er echter een buitengewoon genietbaar boek over. De ouwe getrouwen worden uiteraard geïnterviewd, zoals Felix Dzerzjinski, een afstammeling van de Tsjeka(voorloper van de KGB)-oprichter Felix Dzerzjinski die het moderne Rusland een gruwel is. Maar ook meer dwarse types zoals de ex van de beroemde Russische dichter Jevgeni Jevtoesjenko. Maar eigenlijk leven al deze mensen in het verleden. Wat hun oordeel over de Sovjet-Unie ook geweest mag zijn, hun leven heeft zich er grotendeels binnen afgespeeld en dus gaan de verhalen daar ook over.
Datsja
Anders is dat met de yuppen. Die lijken, geheel in lijn met de als een maniak om zich heen slopende burgemeester Loezjkov, elk gevoel voor het verleden overboord te hebben gezet en Jan-des-Bouvrieën er naar hartelust op los in hun paleizen. En met een verleden als dat van de Sovjet-Unie kun je ze dat niet eens helemaal kwalijk nemen. Want ook de financieel meer zelfstandige oude garde besteedt, ondanks alle nostalgieverhalen, meer tijd in de datsja en het buitenland dan in de Moskouse suikertaart.
Hoogtepunt
Over Tsetsjenië zegt dit wolkenkrabberverhaal dus niets. Of over Petersburg. Of over Moskou als geheel. Maar wel over het gebouw aan de Moskouse Ketellapperskade zelf. Dat verhaal is het vertellen meer dan waard en Nivat vertelt het bovendien op een goede manier, bewust van de diversiteit en overeenkomst van de bewoners van de flat. Je hart gaat daarbij nog het meest uit naar de mensen die echt weinig anders hebben dan die flat, en voor wie de dag dat ze er in trokken zo ongeveer het hoogtepunt van hun leven moet zijn geweest.
Ontsierd
O ja, de volgende keer kan de Arbeiderspers misschien de moeite nemen om de omslagfoto door een echte fotograaf te laten maken – de afdruk die het kaft nu ontsiert ziet eruit alsof-ie in een verloren moment bij elkaar is gegoogled. Dat, en de buitengewoon ongeïnspireerde vertaling van de titel La Maison haute zouden op zich goede redenen zijn om het ding op de plank te laten staan. Toch maar niet doen, misschien.
ISBN: 90 295 3689 6
Misschien ook iets voor u
Een reis door het Hoge Noorden
.
~
WAGGER
Directs
Wagner
Daar zit veel waars in. Veel klassieke muziek is een kwestie van ensembles: kwartetten, kwintetten, orkesten en koren. Maar daarnaast is er een rol voor het individu en die is altijd een beetje tweeslachtig geweest. Niet voor niets referereert het woord concert aan concertare, wedijveren. Een pianoconcert is een constante strijd tussen orkest en pianist, tussen collectief en individu. Dat is misschien ook de reden dat bepaalde solisten het perspectief wel eens zijn verloren tot een punt dat redding niet meer mogelijk lijkt.
Dat gold lange tijd vooral voor vocale solisten, en helemaal kwalijk nemen kun je het ze ook niet. Enrico Caruso was niet de meest bescheiden mens op aarde, maar als je Napolitanen zo gek krijgt dat ze een 7.1 op de schaal van Richter niet eens merken heb je wel wat in je mars. De Russische bas Fyodor Sjaljapin werd door collega’s veracht omdat zij naast hem zo’n beetje ineenstortten – soms letterlijk, vanwege zijn ongecontroleerde bewegingen. En Sjaljapin genoot ervan.
De zee
Niets van dat al bij Bo Skovhus. De Zweedse bariton brengt hier een persoonlijke selectie van over het algemeen onbekende Scandinavische stukken en het eerste dat opvalt is dat de selectie niet uitsluitend ingegeven lijkt te zijn door mogelijkheden voor Skovhus om uit te blinken. Natuurlijk er zijn ‘showpieces’, maar over het algemeen zoekt Skovhus zijn heil in het detail, met heel mooie resultaten. Het centrale thema is de zee, maar het de opmerking zij mij vergeven dat die er een beetje met de haren bij wordt gesleurd. Niets ten nadele van de muziek (in zeer tegendeel zelfs), maar met de zee heeft die niet zo bar veel te maken. Ach, het beest moet een naam hebben.
Slechte PR
Scandinavische muziek heeft er altijd een beetje onder geleden dat ze niet Duits was. PR is in het Hoge Noorden nooit erg voortvarend aangepakt en daarom zijn bijvoorbeeld Wilhelm Stenhammar en Peter Heise erg goed bewaarde geheimen gebleven. De enige serieuze uitzonderingen zijn Grieg en Sibelius, maar die zijn eigenlijk ook maar door één of twee werken bij het grote publiek bekend. En laten we eerlijk zijn: met Peer Gynt heb je het na een tijdje ook wel gehad. Wat we hier van Grieg horen is eigenlijk ook veel meer de moeite waard dan die door overmatig reclame- en Discoverygebruik nogal vermoeid geworden orkestmuziek. Maar Grieg wordt overspoeld door de briljante liederen van Heise, Lange-Müller en Rangström. Lange-Müllers liederen zijn prachtig lyrisch, heel teruggehouden en doen in melodisch opzicht vaak denken aan de rustiger momenten van Sibelius; Heise is traditioneler, ritmischer (maar ook vroeger).
Brecht
Het hoogtepunt van de cd is wat mij betreft echter Ture Rangströms cyclus Ur Kung Eriks Visor (‘Koning Eriks liederen’), die deze CD afsluit. Over Rangström bij een andere gelegenheid meer, maar ook hier laat hij zijn vermogen zien om juist steeds dat te doen dat je het minst verwacht – in karakter heeft dit stuk wel iets van Brechts Dreigroschenoper, met delen die afwisselen tussen spreekstem en zang, met grote dynamische verschillen die Skovhus zonder al te veel problemen neemt.
Grote boze wolf
Anderzijds weet ik niet helemaal zeker of ik helemaal te winnen ben voor zijn nogal gespierde voordracht. Voor het stoere Stormen paa Kjøbenhavn (‘Storm over Kopenhagen’) van Otto Maling is het een ideale benadering, maar bij stukken die wat meer subtiliteit konden gebruiken (zoals die van Lange-Müller) blaast Skovhus als een Grote Boze Wolf het huis om – of dreigt dat te doen.
Toch niet nederig
Maar laat dat geen reden zijn om de CD in de schappen te laten liggen, want deze muziek wordt toch al veel te weinig gehoord en de begeleiding door het Deens Nationaal Orkest is magistraal. Als ik heeeel eerlijk ben, wint het orkest dan ook de strijd met de solist. De opname is wat we van Chandos gewend zijn: heel helder en vol detail. De solist staat wellicht een beetje ver ‘naar voren’, dus wellicht is Skovhus’ ego toch niet zo nederig als ik wel heb gedacht. Maar desondanks blijft dit een schijf die met al zijn poolzeeën (of het gebrek daaraan) overloopt van warmte.
Bo Skovhus en het Deens Nationaal Orkest
Album: Songs by the Sea: A Scandinavian JourneyMisschien ook iets voor u
Meer dan veelbelovend
.
In De uitvoering maken we kennis met Kallista, een aan het conservatorium afgestudeerde pianolerares. Kallista is getrouwd met Mark, maar heimelijk verliefd op Filo. Dat die situatie enige spanning met zich meebrengt moge duidelijk zijn. Zeker als blijkt dat Filo haar broer is – een toch niet echt makkelijke situatie. Als dan ook nog haar jeugdvriendin Agnes, na twaalf in coma te hebben gelegen, sterft en Filo na bijna even lange tijd terugkeert uit Amerika raakt haar leven in een stroomversnelling.
Experimenteren
Waar Hoekstein zich in haar debuut voornamelijk richtte op het verhaal en in de vorm nog wel eens tekort schoot, heeft ze nu juist zwaar ingezet op die vorm. Kallista’s verhaal wordt na elk hoofdstuk onderbroken door een vertelling over één van haar leerlingen. Hierdoor krijgt de schrijfster meer mogelijkheden om met haar schrijfstijl te experimenteren. En waar haar debuutroman vrij toegankelijk was, is deze tweede roman door de vele stijlwisselingen een stuk minder toegankelijk. Hoekstein maakt uitvoerig gebruik van de mogelijkheid om van toon, stijl en expressievorm te wisselen. Dat maakt niet elk hoofdstuk meteen even makkelijk te volgen. Ook de hoofdstukken over Kallista zijn veel rommeliger opgezet dan wat we uit haar debuutroman gewend zijn. Maar ‘rommelig’ is in dit geval niet negatief bedoeld. Je merkt gewoon dat de schrijfster veel meer durft uit te proberen, veel meer expressie durft te leggen in haar schrijfstijl. Het mag dan ook wel duidelijk zijn dat Janine Hoekstein veel geleerd heeft van haar eerste roman.
Terug naar de inhoud
Door al die aandacht voor de vorm loop je nu dus wel het gevaar dat de inhoud ondergesneeuwd raakt. En inhoudelijk is het verhaal van Kallista dan ook redelijk magertjes te noemen. Het hoofdverhaal is eigenlijk in vier zinnen weer te geven. Maar eerlijk gezegd maakt dat van De uitvoering geen slecht boek. De tussenhoofdstukken zijn zo gevarieerd en bevatten zulke mooie portretten van de diverse leerlingen, dat het geheel toch de moeite waard blijft. Door de verschillende verhalen krijg je bij wijze van spreken een kijkje achter de schermen. De volgende keer dat deze leerling in de ‘Kallista-hoofdstukken’ opduikt heb je een heel ander beeld van hem of haar, en kun je als het ware haast de gedachten van de leerling volgen als Kallista een opmerking maakt of een vraag stelt. En ondanks dat het hoofdverhaal niet voldoende is uitgewerkt, heeft het toch genoeg elementen in zich om te blijven boeien. Wederom heeft de schrijfster namelijk de worsteling van een jonge vrouw met haar verleden, heden en toekomst op een pakkende wijze weten te beschrijven.
Toekomst
Na haar debuutroman gelezen te hebben gaf ik aan dat ik zeer benieuwd was naar haar tweede roman. Nu ik hem dan eindelijk gelezen heb, kan ik eigenlijk alleen maar herhalen wat ik toen ook al zei. Gezien de vorderingen van Janine Hoekstein sinds haar vorige roman kan ik alleen maar concluderen dat ik ook haar derde werk met goede moed tegemoet zie. Want als deze trend zich voortzet is het niet lang meer wachten op een waar meesterwerk van deze veelbelovende schrijfster. Veelbelovend, maar ook nu al veel presterend.
Prijs: € 15,95
Bladzijden: 224
ISBN: 9063051425
Misschien ook iets voor u
Geneuzel, gezwets en jazz
Zijn films zijn herkenbaar uit duizenden, niet alleen omdat Woody Allen met zijn opvallende verschijning vaak de hoofdrol voor zich opeist maar ook om de inhoud: (quasi-)intellectueel gebrabbel over psychologische en amoureuze problemen van de moderne Amerikaanse stadsmens. In deze dvd-box zitten vier recente films en een documentaire, niet zijn meest bekende werk maar stuk voor stuk typische Allen-films.
~
De eerste film, Celebrity, is een van de vele autobiografisch getinte werken van de joodse New-Yorker. De matig succesvolle romanschrijver Lee Simon (Kenneth Branagh) zit in een midlife-crisis. Hij verlaat zijn vrouw en heeft wat avontuurtjes, zet zijn romans aan de kant en probeert via de New Yorkse rich and famous een zelfgeschreven filmscript te slijten. We zien de strubbelingen waarmee Lee en zijn ex-vrouw te maken krijgen na de scheiding, veel psychologisch geklets over relaties, dromen en verlangens, een zoektocht naar de dingen die ze denken te missen maar gewoon binnen handbereik liggen.
Freud
Zo mogelijk nog autobiografischer is Deconstructing Harry, een interessante postmoderne hink-stap-sprong vol onverwachte situaties en bizarre humor. De aan een writer’s block lijdende auteur Harry Block speurt met behulp van psychiaters en kennissen in zijn verleden en zo zijn heden om te zien waar de kink in de kabel ligt. Harry’s ploegwerk door alle door hem geschreven autobiografische verhalen staat symbool voor het leven van Allen zelf, vol verwijzingen naar zijn joodse achtergrond, zijn interesse in Dantes Goddelijke Komedie en neurotische aanvallen. Een fraai gelaagde film waar Freud zich wekenlang zoet mee zou kunnen houden (wat eigenlijk voor haast al Allens films geldt).
Praatzieke eenling
~
Ratjetoe
In Small Time Crooks speelt Allen zelf weer de hoofdrol. Ray is een kleine crimineel, ontevreden met zijn leven. Samen met zijn vrouw en drie vrienden plant hij een overval op een bank door vanuit een nabijgelegen leegstaand pand, waarin ze als denkmantel een koekjeswinkel openen, een tunnel te graven. Dan worden de koekjes een nationaal succes en een jaar laten hebben ze zelfs een heel imperium opgebouwd. Zo neemt het verhaal elk kwartier een andere wending en is er absoluut geen gemene deler. Interessant, dat wel, maar de film wordt zo een ratjetoe van de eerste orde.
New Orleans
De laatste film uit deze box is Wild Man Blues, een documentarie over Woody Allen als jazzmuzikant. We volgen hem met zijn band op een Europese tournee en Allen vertelt over zijn liefde voor de oude New Orleans-jazz. Maar hij wordt ook off stage gevolgd, zodat we een glimp krijgen van de persoon Woody Allen, zijn humor en neuroses. Een leuke documentaire voor geïnteresseerden in jazz en in de privépersoon Allen.
In al zijn films zie je dezelfde motieven terugkomen: seksuele frustraties, midlife-crises, hoofdpersonages die vrouwen en psychiaters verslinden, die door het leven stuntelen en nooit eens geluk lijken te hebben (omdat ze niet gelukkig zijn met zichzelf). New York. Jazz. Nihilisme, sarcasme, orgasme. En altijd ondersteund door een heel scala aan beroemde acteurs, zelfs in de bijrollen. Liefhebbers van Allen zullen smullen van deze box, maar de films (die – heel flauw – op drie dvd’s zijn gepropt in plaats van op vijf) zijn te typisch Allen en te weinig verassend om nieuwe zieltjes te winnen.
Woody Allen Box
Regie: Woody AllenJaar: 2024
Distributeur: Indies
Misschien ook iets voor u
Films als deze worden niet meer gemaakt
Leve de digitale filmbewerking! Niet alleen vanwege de nieuwe creatieve mogelijkheden die de techniek makers biedt, maar ook en vooral omdat slijtende klassiekers een opfrisbeurt kunnen krijgen. Dat is goed voor de filmconservering, én zorgt ervoor dat wij films als Il Gattopardo van Luchino Visconti nog eens in de bioscoop mogen bewonderen.
~
Want wat een genot is deze film uit 1963, ook meer dan veertig jaar na dato! Il Gattopardo hóórt ook vertoond te worden op zo’n groot wit doek als dat van Cinerama 1 in Amsterdam. De schitterende totaalshots van het ruige, stoffige Siciliaanse bergland, de opstandige massa’s tijdens de revolutie op het eiland, de klassiek geworden slotsequentie in een balzaal: alles herinnert eraan dat dit grootse cinema was, en is.
Meedenken
~
Roerige geschiedenis
Visconti schetst met grote precisie een portret van misschien wel de roerigste periode uit de Siciliaanse geschiedenis. Het is midden 19e eeuw, de maatschappij is georganiseerd langs duidelijke scheidslijnen: je hebt de steenrijke adel, de gegoede middenklasse en het straatarme arbeidersvolk. Maar dan breekt de revolutie uit. Prins en familiehoofd Salina (Burt Lancaster) heeft een simpele filosofie om te overleven: “Alles moet veranderen,” zegt hij, “zodat alles hetzelfde blijft.” Natuurlijk krijgt hij gelijk. Sicilië sluit zich aan bij Italië, er komt een machtswisseling, de adelstand gooit het op een akkoordje met de burgerij, en de standen blijven in stand.
Dertig jaar ellende
Dit is zo ongeveer wat er gebeurt in het drie uur durende epos. De kracht van de film schuilt erin dat wat we niet zien even belangrijk is als wat we wel zien. Visconti vertelt het verhaal vanuit het gezichtspunt van Salina. Dat is een keus voor het tonen van adelijke pracht en praal. Toch schitteren de lagere sociale klassen op het bal aan het eind, waar adel, burgerij en nieuwe machthebbers elkaar liefdevol in de armen sluiten, door afwezigheid. Het perspectief verbloemt eveneens niet dat Salina, ten koste van zijn eigen gezin, alleen aandacht heeft voor ‘neef’ Tancredi (Alain Delon) en diens muze Angelica (Claudia Cardinale). Ergens merkt hij op dat zijn eigen huwelijk één jaar geluk was en dertig jaar ellende, maar als Salina het stel ziet verandert hij accuut in een romanticus.
In stijl ten onder
Lancaster tovert het veelzijdige karakter van de edelman op magnifieke wijze op het scherm. Als een ware Don Corleone bestuurt Salina met ijzeren vuist zijn imperium. Toch leren we hem ook kennen als een realist met een even cynische als weemoedige inborst, die zo nu en dan haarscherp de situatie analyseert. Op hetzelfde bal beseft Salina dat zijn tijd gekomen is. Prachtig is zijn laatste wals, die hij danst met Angelica, en die iedereen nog eenmaal voor hem inneemt. Visconti laat hem waardig en in stijl ten onder gaan.
Il Gattopardo
Regie: Luchino ViscontiJaar: 1963
Misschien ook iets voor u
Voor u geselecteerd door de auteur: