Postmoderne luchtkastelen

Sous le sable

Als Marie (Charlotte Rampling) na een klein middagdutje op het strand wakker wordt, is haar man Jean (Bruo Cremer) verdwenen. Een vlakke zee en een licht briesje maken het hoogst onwaarschijnlijk dat hij verdronken is, maar desondanks zet de kunstwacht een zoekactie op touw. Jean wordt echter niet gevonden. Marie tast volledig in het duister en probeert de situatie onder controle te krijgen. Waarom is Jean verdwenen? Was hij haar zat? Of hij soms toch verdronken? Is Jean dood of niet? De kracht van het verhaal komt voort uit deze onzekerheid die nergens wordt weggenomen. Sous le sable (onder het zand) is zonder twijfel Ozons meest serieuze en aangrijpende film: een gevoelig portret van een vrouw op middelbare leeftijd die haar grip op de werkelijkheid verliest en met haar eigen innerlijk wordt geconfronteerd.

8 femmes

Kerst, 1950. Een afgelegen landhuis. De Pater familias wordt dood aangetroffen. De telefoonlijn is afgesneden en de auto is onklaar gemaakt. Een van de acht aanwezige vrouwen moet de moordenaar zijn, maar wie? Terwijl de vrouwen dit onderling proberen uit te zoeken, komt het ene na het nadere geheim boven tafel. Zo blijkt de aan een rolstoel gekluisterde grootmoeder te kunnen lopen en heeft de meid met de vermoorde vader des huizes geslapen. In zijn meest succesvolle film brengt Ozon vrijwel alle belangrijke Franse actrices uit verschillende generaties bij elkaar (Catherine Deneuve, Isabelle Huppert, Emmanuelle Béart, Fanny Ardant, Virginie Ledoyen, Danielle Darrievoor) in een kitscherige whodunit á la Agatha Christie. De film is een visuele pastiche met een vette knipoog waarbij het onwaarschijnlijke plot en de typische Technicolor-kleuren slechts uit zijn op de bevrijdende lach van de toeschouwer.

Swimming Pool

Als Sarah, een beroemde detectiveschrijfster, haar inspiratie kwijt is en zichzelf gaat herontdekken in het vakantiehuis van haar uitgever, wordt ze daar geconfronteerd met de uitdagende en sensuele Julie, de dochter van haar uitgever. Tussen deze twee vrouwen vindt een steekspel plaats dat in eerste instantie op een lesbische verhouding uit lijkt te gaan lopen, maar uiteindelijk meer op een moeder-dochter relatie gaat lijken. In Ozons eerste Engelstalige film staat het zwembad centraal. Het merendeel van de scènes vindt plaats rondom het zwembad, het domein van de verleiding. In fysieke zin, in de vorm van het zonnende en zwemmende lichaam dat druipt van zweet, vocht of olie. Verleiding in metaforische zin, als een soort transparant filmdoek waarop de regisseur beelden projecteert om de kijker te verleiden en te misleiden. Ozon speelt als het ware met zijn kijkers en geeft voortdurend valse aanwijzingen die bij de kijker vermoedens oproepen die later niet waar blijken te zijn. Het blijft dan ook de vraag in hoeverre de kijker heeft gezien wat hij denkt te hebben gezien.

Sitcom

Los van bovenstaande verzamelbox brengt Homescreen ook nog de film Sitcom uit. Als vader een laboratoriumrat mee naar huis neemt, begint er iets te broeien in huis. Een geheimzinnig seksuele spanning beheerst de atmosfeer en zet de bewoners aan tot het ten uitvoer brengen van hun diepste en donkerste verlangens. De dochter werpt zich door het raam naar buiten en raakt gehandicapt. De zoon ontdekt zijn homo-erotische verlangens en de ernstig verwaarloosde moeder zoekt troost bij diezelfde zoon. Dit alles mondt uit in een enigszins teleurstellende film die krampachtig probeert de groteske films van Bunuël te imiteren. Dit mislukt doordat er geen goede vermenging optreedt tussen de werkelijke en de absurde werkelijkheid. Het thema van de film is de doorbreking van alle mogelijke traditionele seksuele patronen: incest wordt opeens normaal, groepsseks is geen probleem, kinky seks met zweepjes en andere attributen is aan de orde van de dag. Doordat al deze seksuele overschrijdingen zo alomtegenwoordig zijn en erg schematisch worden uitgewerkt, blijft de film nogal oppervlakkig en wil de kritiek op de bourgeoisie niet goed van de grond komen.

Korte films

Aan Sitcom zijn twee interessante extra’s toegevoegd. Allereerst de lichtvoetige korte film Une robe d’été (Een zomerjurk) waarin een homoseksuele jongen die op het strand naakt ligt te zonnen de bosjes induikt met een passerend meisje. Verder is ook het middellange Regarde la mer (Zie de zee) opgenomen, een duistere film vol driften en verlangens. De eenzame Sasha verblijft samen met haar dochtertje in een vakantiehuisje, terwijl haar man in Parijs aan het werk is. Dan komt er een rondreizend, ernstig vervuild meisje bij haar op het erf kamperen. Ondanks verschillende aanwijzingen dat deze boerse en onbeschofte troela psychisch niet helemaal gezond is, zoekt Sasha toenadering.

François Ozon is een enfant terrible die de regels van de verfijnde smaak aan zijn laars lapt en schaamteloos met filmgenres flirt. Hij gaat er prat op dat hij jaarlijks een nieuwe titel uitbrengt en stoort zich er niet aan dat hij daarbij wel eens een film moet afraffelen. Zijn films staan bol van gewelddadige erotiek en opgekropte seksuele verlangens en spelen daarbij met de overschrijding van seksuele en morele grenzen. Hij doet dit op een luchtige en licht-ironische manier en balanceert daarbij op het smalle randje tussen kitsch en kunst. Ozons laat de kijker door het sleutelgat loeren van zowel zweterige peeskamertjes als postmoderne luchtkastelen.