Theater / Voorstelling

Waar zijn vrienden anders voor?

recensie: The Odd Couple (Joop van den Ende Theaterproducties)

Een komedie is geslaagd als je het grootste deel van de avond met een big smile in het theater hebt gezeten en er daarna nog van nageniet. Als de tekst goed gevonden grappen bevat en er ook nog eens een bepaalde chemie is tussen de goed spelende acteurs, dan heb je een sublieme voorstelling. Zo een kun je momenteel zien in de theaters. Schrijver Neil Simon staat al garant voor grappige teksten en Peter Lusse heeft het stuk – waar hij zelf ook in speelt – heel losjes en fraai naar het Nederlands vertaald. Alleen de Engelse titel van de voorstelling is behouden: The Odd Couple.

~

In dit stuk gaan twee vrienden, die elke week samen met een groepje mannen pokeren, samenwonen. Felix is net bij zijn vrouw weg en Oscar is al een tijd gescheiden en kan wel wat aanspraak gebruiken. Dus haalt hij Felix in huis, waar heb je anders vrienden voor!? Alleen weet hij niet zo goed waar hij aan begint. Al snel worden de tegenstellingen duidelijk en gaan de alarmbellen af. Hoe lang gaan die twee het nog met elkaar uithouden?! Irritaties lopen hoog op en je zou er bijna zelf jeuk van krijgen.

Jifnicht

Door Peter Lusse is het een onvermijdelijk Vrienden voor het Leven-achtig stuk geworden. Hoe die man ook zijn best doet om een ander personage te spelen, die blik en die houding roepen herinneringen aan Eddie op. Nu ligt die sullige Felix in The Odd Couple ook niet heel ver bij zijn tv-persoonlijkheid uit de jaren negentig vandaan, dus die vergelijking is snel gemaakt. Hij krijgt daardoor al snel de lachers op zijn hand. Wie eerst in de afwachtende houding gaat zitten, zal ook snel toegeven dat hij hier gewoon een briljant figuur neerzet. Hij speelt het mietje, de huisman, de jifnicht (zoals een van de pokervrienden hem noemt), het keukenprinsje en de man met gevoel.

Zijn mannetje

Hoe anders is zijn tegenspeler Cees Geel (uit de film Simon). Hij speelt Oscar, de macho en de sloddervos. Voordat Felix bij hem introk was er bijna geen stuk schone vloer meer te bekennen in zijn appartement en slingerde overal kleren en bier. Je zou denken dat een acteur naast Lusse snel naar de achtergrond verschuift, maar Geel staat heel duidelijk en sterk zijn mannetje. De twee zijn goed aan elkaar gewaagd en dat zorgt er mede voor dat dit stuk zo goed is geworden.

Overbodig

~

Na de pauze krijgen de heren bezoek van twee giechelende dames. Hier lijkt het even mis te gaan, want dan wordt het stuk wel heel luchtig en flauw. Geel en de dames slaan een beetje door. Gelukkig is dat van korte duur en herstelt Geel zich. Wat dat betreft zijn de bijrollen (niet alleen die van die tikkie ordinaire vrouwen, maar ook die van de pokervrienden) een beetje overbodig. Het is leuk dat ze er zijn voor de afwisseling en een noot tussendoor, maar echt noodzakelijk in het verhaal zijn ze niet. Daarentegen maakt het functionele en mooie appartementendecor wel wat grappen af. Van den Ende heeft oog voor detail.

Niet missen

The Odd Couple is een van de grootste successen van Neil Simon. Vooral in de jaren ’60 en ’70 scoorde het goed. In 2005 misstaat het toneelstuk zeker niet in het theater. Ondanks het dunne verhaal verveel je je geen moment. Door de snelle regie van Bruun Kuijt vliegen de rake opmerkingen over en weer en spreken gezichtsuitdrukkingen en lichaamstaal boekdelen. De tekst is bovendien erg grappig (met een beetje hulp om het wel bij de tijd te houden) en de chemie tussen Lusse en Geel mag je niet missen! Dit feelgood-toneelstuk is er een om niet snel te vergeten.

The Odd Couple is nog tot en met 17 mei 2005 in de theaters te zien.

Theater / Voorstelling

Bloeddorstige broers zoeken naar vrede

recensie: Atreus en Thyestes (Dood Paard)

Al generaties lang wordt het geslacht van de tweelingbroers Atreus en Thyestes geteisterd door een bloedige vloek. Na jaren van ellende, waanzin en strijd proberen de broers nu nader tot elkaar te komen, vrede te sluiten en de ban te breken. Dood Paard brengt deze Griekse mythe over een grimmig gevecht tegen het noodlot op hun eigenzinnige manier tot leven.

~

De tweelingbroers treffen elkaar in het restaurant van Atreus in Parijs. We worden deelgenoot gemaakt van hun gesprekken, terwijl ze wachten op het eten dat maar niet verschijnt. En wij wachten mee. Op wat komen gaat, en veel goeds kan dat ondanks al hun beste bedoelingen haast niet zijn, zo weten we uit de proloog. Want Atreus weet nog niet dat zijn vrouw, die op het punt staat te bevallen, zwanger is van Thyestes. En Thyestes weet nog niet dat zijn vijf kinderen die door Atreus zijn vermoord zo dadelijk als maaltijd zullen worden opgediend. Toch zien we ze om de tafel zitten in een oprechte poging zich met elkaar te verzoenen. Zullen ze in staat zijn om elkaar te vergeven en zo de vloek te breken?

Schijnbaar nonchalant

~

De twee acteurs Oscar van Woensel (Atreus) en Gillis Biesheuvel (Thyestes) zijn ook de makers en de tekstschrijvers van dit stuk. Ze doen geen moeite om in de huid van hun personages te kruipen, en lijken nonchalant en brutaal als zichzelf op het podium te staan. Ze werken echter al jaren samen en zijn goed op elkaar ingespeeld. Hoewel de tekst met veel spreektaal toevallig en associatief lijkt, is elke “eh…” en elke stilte nauwkeurig vastgelegd, zo blijkt uit het tekstboekje. Ook het onhandige dansje aan het begin van het stuk is wel degelijk ingestudeerd. Deze typische speelstijl werkt op een vreemde manier, misschien wel omdat de gedrevenheid er toch van af spat en ook omdat het soms ongemakkelijk dicht op je huid kruipt. Vooral de onvoorspelbare agressiviteit die van Woensel als Atreus uitstraalt is heel indringend.

Dreiging

Het decor is eenvoudig en stijlvol en bestaat voornamelijk uit een mooi gedekte tafel. Maar de lamp daarboven is een immense kluwen gitzwarte spots, decorstukken vallen of bewegen ‘per ongeluk’, de wijn die rijkelijk vloeit ziet er steeds bloederiger uit en er zijn spookachtige lichteffecten die net zo plotseling komen als ze gaan. Ook de spelers kunnen onverwacht een bizar gezicht krijgen door uiterlijk of mimiek. De scènewisselingen zijn abrupt en doen soms denken aan een experimenteel gemonteerde film. Hoewel de setting eigentijds is, sijpelt de rauwe gewelddadigheid van de oude mythe er dreigend doorheen.

Derde stem

De dialoog tussen de twee broers wordt aangevuld met een derde stem: een trompet. Trompettist Boy Raaymakers is als een waardige zen-engel op het toneel aanwezig. Zijn tonen klinken door de tekst heen en geven er zo een extra dimensie aan. Muziek wordt taal, net zoals de bij tijd en wijle onbegrijpelijke tekst van deze voorstelling abstract als muziek wordt. Bovendien spreekt Raaymakers de proloog en de epiloog uit. Hij weet met zijn eenvoud, zijn mooie stem en een natuurlijke vertelstijl moeiteloos te boeien.

Anders

Bij een voorstelling van Dood Paard is het onmogelijk je te laten vermaken en lekker in het pluche achterover te leunen. Daarvoor zijn de stukken te experimenteel. De spelers gooien je scherp en abstract hun ideeën toe en je hebt een open blik nodig om te bukken of te vangen. Ben je daartoe bereid, dan krijg je met deze voorstelling een bitter, bizar en veelzeggend sprookje in je schoot geworpen. Betoverend.

Atreus en Thyestes is nog te zien tot en met 2 april 2005.

Boeken / Fictie

Steeds verder en steeds dichterbij

recensie: Ron McLarty - De geheugenloper

Soms verwacht je heel veel van een boek. En soms verwacht je helemaal niets en ben je alleen maar benieuwd naar wat de schrijver met het onderwerp gedaan heeft. De geheugenloper viel bij mij in de tweede categorie. Geheel onbevangen ging ik het boek te lijf. En het boek kwam als glorieuze winnaar uit deze confrontatie te voorschijn.

De geheugenloper is het verhaal van Smithson Ide. Smithy is 43 jaar, 127 kilo, alcoholist, kettingroker en niet echt heel erg gelukkig. Als op een zekere dag zijn beide ouders in een auto-ongeluk om het leven komen en Smithy per toeval ontdekt dat ook zijn zus Bethany overleden is verandert zijn leven drastisch. Door verdriet overmand en maar half bewust van zijn daden vertrekt hij op zijn oude kinderfiets op een reis door Amerika. Op weg naar Los Angeles, waar het lichaam van zijn zus ligt opgebaard.

Speurtocht

De tocht van Smithy van het oosten naar het westen van de Verenigde Staten wordt niet alleen gekenmerkt door de gebeurtenissen die tijdens die fietstocht plaatsvinden, maar ook door de herinneringen aan de voorvallen in het verleden rondom zijn zus. Het leven van de familie Ide werd namelijk voornamelijk bepaald door Bethany en haar ‘stem’. Een stem die haar op de vreemdste momenten tot automutilatie of zelfmoordpogingen dwong. Bethany verdween regelmatig voor kortere of langere tijd, waarna de hele familie er weer eens op uit moest om haar weer thuis en vervolgens naar het ziekenhuis te brengen. Deze zus is jaren geleden definitief spoorloos verdwenen. Tot het moment waarop Smithy van haar dood verneemt.
Maar meer nog dan een reis naar Los Angeles op zoek naar het lichaam van zijn overleden zus, is dit het verhaal van een zoektocht naar de ware Smithson Ide. De man met wie hij al jaren niet meer in contact getreden is. De man die zich ergens onder die lagen vet schuil houdt. Hoe meer kilometers Smithy aflegt, hoe meer kilo’s er vanaf gefietst worden, hoe meer hij met zichzelf in aanraking komt.

Afstand

Al deze huidige en vroegere gebeurtenissen worden op een prachtige, ingetogen wijze door Smithy beschreven. Bijna alsof het niet iets is dat hem overkomt, maar een ander. Iemand waar hij verder geheel geen emotionele band heeft. De afstandelijkheid waarmee beschreven wordt hoe Smithy in ijskoude snelstromende rivieren belandt, door auto’s wordt aangereden en door agenten mishandeld wordt geeft een mooi beeld van de afstand die hij genomen heeft van zichzelf en de omringende wereld. Een afstand die naarmate de reis vordert geleidelijk afneemt. En hoe dichter hij bij zijn einddoel geraakt hoe meer Smithy open staat voor andere mensen, maar vooral ook voor zichzelf. Een duidelijke exponent van deze nieuwe Smithson Ide is zijn steeds beter wordende relatie met zijn jeugdliefde Norma, met wie hij onderweg telefonisch contact houdt.

Ongeluk

~

Er overkomen Smithy nogal wat ‘ongelukjes’, zoals aanrijdingen en mishandelingen. Voor een relatief kort fietsritje gebeuren die dingen eigenlijk best vaak. Hoewel hij deze ongelukken niet uitlokt zijn het toch de gevolgen van zijn in zichzelf gekeerde gedrag. Door zijn afstandelijkheid en introversie wordt hij vaak niet meteen begrepen door de mensen om hen heen. Hij doet daar ook niet echt zijn best voor en bij sommige mensen is dat voldoende om agressief op Smithy te reageren. Al naar gelang Smithy beter gaat communiceren met de wereld om hem heen komt hij er echter achter dat de meeste mensen eigenlijk best aardig zijn. En naast de vele verwondingen krijgt hij ook vaak gratis kleding en voedsel. Gewoon een kwestie van beter leren praten en luisteren.

Stijl

Vooral de schrijfstijl die de auteur hanteert past uitstekend bij het beeld dat geschetst wordt van de hoofdpersoon. De in zichzelf gekeerde Smithy komt prachtig naar voren in de afstandelijke, ingetogen bewoordingen. De rustige en transcendente wijze waarop Smithy mishandelingen en aanrijdingen ondergaat is prachtig.

De jonge vrouw glimlachte naar me. Ze probeerde een stap naar voren te zetten, maar struikelde en tuimelde om. Ik stak snel mijn hand uit en probeerde haar middel te grijpen om te voorkomen dat ze in de tent viel, en die rooie vent met zijn dikke kop knalde me neer.

Je leeft daardoor nog meer met hem mee en hoopt voortdurend dat het uiteindelijk goed gaat komen met deze man. En dat vind ik het mooiste aan een goede roman: het meeleven. Als je als schrijver de lezer zover kunt krijgen dat deze lief en leed met de hoofdpersoon deelt dan versta je de kunst van het schrijven. En Ron McLarty is wat dat betreft een ware kunstenaar.

Theater / Voorstelling

Dans hippie dans

recensie: Hair (Stairway Productions)

Love, peace en happiness. Je wordt soms een beetje week van de klefheid die de musical Hair uitstraalt. Maar het publiek eet het en hunkert naar de tijden van Aquarius en Let the Sunshine in. De voorstelling over het wel en wee van een groep hippies lijkt gedateerd, maar sommige onderwerpen raken nog steeds de hedendaagse belevingswereld. Toch is daar geen heel duidelijke vertaling naar gemaakt. De musical ademt duidelijk hippietijd.

Wat meteen opvalt is de trage manier van opbouw van deze musical, wat heel goed pas bij de mooie spirituele uitstraling van de show. Maar dus veel minder snel en heftig dan het rockerige The Who’s Tommy, waarin de band ook nog eens prominenter aanwezig was op het toneel. Het zijn allemaal keuzes. De vaart in Hair komt vooral voort uit de rapheid waarmee de nummers achter elkaar worden gezongen en de dansen. Lange gesprekken hoef je niet te verwachten tijdens deze voorstelling.

Goede uitstraling

~

Hair is na bijna 35 jaar nog steeds vooral een muzikaal spektakel, waarin in deze versie ook oprecht goed en mooi wordt gezongen en geacteerd. Deze Amerikaanse cast heeft precies de goede uitstraling voor zo’n hippiestuk als deze. In de Nederlandse tour wordt de cast bijgestaan door René van Kooten en Chaira Borderslee, die beiden in de musical Aïda hebben gespeeld. Helaas moest Borderslee het af laten weten tijdens deze avond, maar ze werd prima vervangen door de Amerikaanse Kristen Hertzenberg, die zich – zo leek het – helemaal vrij voelde in haar doen en laten. Van Kooten speelt met wapperende lange haren één van de hoofdrollen (Claude, die verliefd wordt op Sheila en wordt opgeroepen om als soldaat in Vietnam te vechten) en dat doet hij uitstekend. Hij zit goed in zijn vel in deze rol. Tussen al die Amerikanen valt hij niet eens zo heel erg op, zelfs zijn Engelse accent is best oké.

Visuele lust

Regisseur David Gilmore heeft het weer voor elkaar gekregen om van zo’n klassieker weer wat leuks te maken. Dit keer niet alleen een visuele lust (dans, projecties, kleding), maar ook een muzikale. Gilmore heeft nu de mazzel dat hij samenwerkt met een veel betere en sprankelende cast dan tijdens Grease. Maar ook deze musical leunt weer op herkenbaarheid, daar waar het Nederlandse publiek graag behoefte aan heeft. Maar bovenal is het een uitbundige voorstelling, waarin uiteraard ook de boodschap van hoop en verlangen duidelijk wordt uitgedragen. Verder hoef je weinig diepgang te verwachten.

Meebrullen

Na een wat sloom begin weten de acteurs in Hair naar het eind toe het publiek helemaal mee te krijgen. Iedereen gaat los. Nog een keer lekker meebrullen met al die evergreens en de hippiesfeer inademen. Om vervolgens weer heel ontspannen en de liedjes nog naneuriënd de zaal te verlaten.

Hair toert nog tot en met 10 juli 2005 door Nederland.

Muziek / Album

Lente uit een laptop

recensie: Kettel - Through Friendly Waters

Kettel is het eenmansproject van de klassiek geschoolde Reimer Eising, een 23-jarige student uit Groningen. Sinds een jaar of vier maakt hij prachtige laptopmuziek die via verschillende in de underground bekende labels de wereld in gebracht werd (onder andere Kracfive en Planet Mu). Zijn nieuwste album, Through Friendly Waters, wordt uitgegeven op het gloednieuwe Nederlandse label Sending Orbs en is een van de meer interessante Nederlandse elektronicaproducties van de laatste tijd.

Wanneer je niet weet wie Kettel is, doet de eerste luisterbeurt van Through Friendly Waters het vermoeden opborrelen dat je luistert naar een Britse of IJslandse artiest van het beroemde Warp-label. Het Britse Plaid is voor Reimer duidelijk een bron van inspiratie geweest en ook zijn er Squarepusher-achtige ritmes te horen. Gelukkig weet hij er een geheel eigen draai aan te geven. In tegenstelling tot veel Warp-producties is zijn muziek erg toegankelijk, het is vrolijke, dromerige muziek voor bij een pril lentezonnetje. In zijn vriendelijke, gemakkelijk mee te neuriën composities hoor je bloeiende sneeuwklokjes en rustig kabbelende beekjes. Een glimlach rond de lippen.

Bij elkaar gezocht

De cd is helaas een beetje een allegaartje: nieuwe nummers, een oud nummer en live-tracks. Gelukkig zijn de nummers over het algemeen wel erg prettig om naar te luisteren. De eerste vijf nummers van de cd vormen een compact geheel. De nummers zijn dromerig maar opgewekt en hebben een heel relaxt en speels karakter. Het tweede nummer, Pinch of Peer, is wat dat betreft heel representatief en van een ongekende schoonheid. De twee nummers die op deze eerste helft volgen, hebben iets meer drum en tempo en zijn iets steviger. Iets minder Plaid en Boards of Canada en iets meer Aphex Twin en Squarepusher (al blijft het lieflijke ruimschoots overheersen). Hieronder valt ook het oude nummer Purple Jacket Trot, wat duidelijk iets minder goed in elkaar zit dan zijn nieuwe werk. De cd wordt afgesloten met twee nummers uit de live-sessie bij VPRO’s Club Lek in 2003. Deze beide tracks zijn sferischer en iets melancholischer dan de rest van de cd. Het lijkt haast alsof Boards of Canada Sigur Rós remixt.

Rustgevende beats

Hoewel de cd niet echt één geheel uitstraalt, is Through Friendly Waters een prettige luisterervaring. Deze organisch geproduceerde cd staat bol van de lieflijke melodieën, ondersteund door rustgevende, relaxte beats. De composities zijn aan de ene kant erg origineel maar klinken aan de andere kant ook bekend in de oren. Commercieel is niet het goede woord maar Reimer Eising weet donders goed hoe hij de luisteraar kan vermaken en blijven boeien. Vooralsnog ligt Through Friendly Waters niet in de cd-winkels maar is alleen aan te schaffen via de website van Sending Orb. Als je nog op zoek bent naar de ultieme soundtrack voor de komende lente, weet je waar je moet zijn.

Film / Films

De keuze tussen macht en sympathie

recensie: Vera Drake

Hoewel het schijnbaar van weinig respect getuigt, maakt Mike Leigh eigenlijk al jaren dezelfde film. Leigh is een regisseur die duidelijke keuzes maakt. Hij kiest altijd voor de ‘lower class’, is geen bewonderaar van de Engelse overheid en de helden in zijn films zouden naast de bioscoopbezoeker kunnen wonen. In Vera Drake draait alles om Vera. Ze zorgt voor man en twee kinderen, maakt schoon bij de ‘upper class’ en heeft een geheim.

~

Leigh maakte films als Naked (1993), Secrets & Lies (1996) en Career Girls (1997). In de films gaat het om de gemeenschap, de gewone man en de gewone vrouw in een huurhuis ergens in Engeland. In de films van Leigh gaan mensen naar hun werk om op vrijdagavond een pint in de kroeg te kunnen kopen. Ook Vera gaat op pad. Ze maakt schoon, stoft en maakt daarbij een praatje met de dames voor wie ze werkt. De gefortuneerde dames zitten met een sigaret op de bank en wachten op manlief. Ze doen de hele dag niets, ze wachten.

Onbaatzuchtig

Vera gaat van het een werkadres naar het volgende huis waar ze schoonmaakt, kent alle zwakkere en ziekelijke mensen uit de buurt en gaat na haar werk even bij ze langs. Vera is onbaatzuchtig, heeft een hart van goud en vraagt voor geen van haar werkzaamheden erg veel geld. Ze helpt vrouwen met problemen zelfs voor niets. Vera verzorgt namelijk al jaren, pijnloos en gratis, abortussen. Ze gaat bij de vrouwen langs, stelt ze gerust en doet haar werk. Na een of twee dagen buikpijn is het probleem door te trekken. Vera werkt in opdracht van een mevrouw uit de buurt, die blijkt te verdienen aan de arbeid van Vera. De dokter uit de buurt krijgt op een dag te maken met een door Vera geholpen vrouw, die buikpijnklachten heeft. En dan gaat de medische wereld en Vrouwe Justitia zich met Vera bemoeien.

Prijskaartje

~

Vera heeft een man en twee volwassen kinderen. Pas als de politie aan de deur komt, horen ze van de werkzaamheden van Vera. De arme Vera is zich van geen kwaad bewust. Haar arrestatie leidt tot verwondering en verbijstering. De arts die Vera laat oppakken, blijkt ook abortussen uit te voeren. Bij die ingrepen is er echter een gediplomeerde arts aanwezig en hangt er een stevig prijskaartje aan de ingreep. De rechtelijke macht mag zich dan over de zaak buigen. Vera wordt voorgeleid en veroordeeld.

De wet

Mike Leigh maakt in Vera Drake opnieuw een aantal duidelijke keuzes. Hij kiest voor het respect waarmee Vera de vrouwen in problemen helpt. Hij toont onbarmhartig de financiële belangen van de medische wereld en de macht van politie en justitie. Leigh vergeet daarbij niet zijn film te kleuren met leuke karakters. Haar man werkt in een garage en ligt te slapen op voor het gezin belangrijke momenten, de zoon heeft hersenen en dus ambities, de dochter heeft nauwelijks hersenen en is maagd, de buurjongen wordt een schuchtere minnaar.

Bij Leigh is het duidelijk waar zijn sympathie ligt. In zijn films winnen de mensen met macht en goedgevulde beurzen. De toeschouwer verlaat de bioscoop met een duidelijke boodschap. Vera Drake zou een kei van een buurvrouw zijn en bij politie, justitie en medici telt slechts de wet van het geld. De gewone burger verliest het in dit machtsgeweld in alle gevallen, maar behoudt de sympathie van de toeschouwer en de filmmaker.

Film / Films

Massale vernietiging

recensie: Team America: World Police

.

~

De makers van South Park, Trey Parker en Matt Stone, hebben een nieuwe film gemaakt. En alle rollen worden gespeeld door marionetten. En er is geen enkele poging gedaan om de draden waar de poppen mee in beweging worden gezet te verbergen: “Freedom Hangs By A Thread”. Vanaf het eerste moment is duidelijk dat de kijker naar een poppenkast vol humor, romantiek, seks en spektakel kijkt. De humor is ranzig, de romantiek vol tranen, de seks uitbundig en het spektakel voorspelbaar. De filmmakers jatten uit de films van James Bond, hebben Charlie’s Angels meerdere malen bestudeerd, lenen het uiterlijk van Kelly McGillis (Top Gun) voor de seksscènes en gebruiken vliegmobielen en andere vervoersmiddelen uit Thunderbirds en hebben daarmee een eigen team terroristenbestrijders opgezet. Met succes!

Acteur

~

Parker en Stone hebben het Team America volgestopt met stereotiepe helden. Joe is de sportieve sul, Sarah is de blinde vamp, Chris de specialist in gevechtssporten en Lisa is de psychologe van het stel. Ze worden geleid door Spottswoode. Deze mentor heeft het vloekwoord voor op de tong liggen. Hij vertaalt alles naar orale seks. Het team heeft versterking nodig. Acteur Gary Johnston wordt in de limousine van Spottswoode uitgenodigd en naar het hoofdkwartier gebracht. Hij moet met zijn acteerkwaliteiten de terroristen om de tuin leiden.

1000 x 9/11

Daarna verlopen de ontwikkelingen in een razend tempo. Van Caïro in Egypte verplaatst men zich naar Panama, blijkt Michael Moore een zelfmoordcommando, verenigen Amerikaanse acteurs als Alec Baldwin, Sean Penn, George Clooney en Tim Robbins zich om wereldvrede op een niet politieke manier te bewerkstelligen, voert Kim Jong II, de leider van Korea, vredesduif Hans Blix aan de haaien in zijn eigen aquarium en spreekt iedereen in wiskundige formules over 9 september. De schade aan de aarde bij een terroristische aanslag zou 1000 x 9/11 kunnen worden. Voor wat dat waard is en over die waarde laat niemand zich uit.

Knipoog

Team America: World Police is een film vol humor, verwijzingen naar eerdere spektakelfilms en veel speciaal voor de film geschreven muziek (met titels als I Need You Like Ben Affleck Needs Acting Lessons). De terroristen blijken weinig te vernietigen, Team America des te meer. Zo zit de film vol met grappige omkeringen en knipogen naar hedendaagse politiek. In deze poppenwereld is alle politiek ridicuul, zijn de echte sterren warhoofden en is het portie poppenseks dampend. Team America: World Police hangt van clichés met draadjes aan elkaar en heeft voldoende eigen smoel om overeind te blijven. Amusement met een vette knipoog.

Film / Films

Raging Babe

recensie: Million Dollar Baby

Clint Eastwood lijkt erop uit te zijn om als regisseur nog meer naam te gaan maken dan hij als acteur al heeft gedaan. Met Unforgiven zette hij zijn regietriomftocht in en zijn laatste film, Mystic River, haalde zelfs twee Oscars binnen. Ook zijn nieuwe film, Million Dollar Baby, gooit hoge ogen en heeft zeven Oscarnominaties op zak. Een afvaardiging van de Amerikaanse filmpers riep het in slechts zeven weken gefilmde Million Dollar Baby zelfs uit tot beste film van 2004. Niets dan lof dus voor Eastwood. Maar iemand anders steelt de show…

~

Naast de regie nam Eastwood zelf ook een van de hoofdrollen voor zijn rekening. Hij speelt Frankie Dunn, een boxtrainer aan het einde van zijn carrière die samen met Scrap (Morgan Freeman) een bokshal runt. Op een dag komt Maggie (Hilary Swank) binnen, een vrouw van een jaar of dertig die vastbesloten is om onder leiding van Frankie wereldkampioene boxen te worden en hij begeleidt haar op weg naar de top. Vlak voordat het zo ver is, neemt het verhaal echter een onverwachte wending die aankomt als een rechtse directe.

Minder vrolijke kant

Er zijn veel elementen in de film die Million Dollar Baby tot een topfilm maken. Als eerste zijn de boksscènes vreselijk spannend, erg overtuigend gespeeld en realistisch gefilmd: een kleine Raging Bull flashback. Als kijker krijg je het gevoel dat je op de tribune je favoriete boksheld zit aan te moedigen. Naast spanning weet de film een breed scala aan emoties naar buiten te trekken: blijdschap, medeleven, angst, trots en pijn (haast letterlijk). Met name de tweede helft van de film speelt met haar rustige tempo erg in op de gemoedstoestand van de kijker. De sfeer wordt naar het einde toe steeds duisterder, unheimischer, zoals in Mystic River. Hier wordt de minder vrolijke kant van de menselijke geest ontleed.

Oscars

~

Het allersterkste punt aan Million Dollar Baby is het acteerwerk van de drie hoofdrolspelers, Swank, Eastwood en Freeman. Alleen Freeman heeft nog nooit een Oscar weten te verzilveren, maar nu spelen ze echt de rollen van hun leven. De twee oude rotten, Eastwood en Freeman spelen een sterk uitgebalanceerd koppeltje dat wel een zestig jaar getrouwd stel lijkt. Deze beide heren hebben ontzettend veel ervaring maar toch acteren ze absoluut niet op de automatische piloot. En sorry Clint, maar de show wordt absoluut gestolen door de ongelofelijk sterk acterende Swank. Haar southern white-trash boksende Maggie is stoer en breekbaar tegelijkertijd, ze roept een licht gevoel van afkeer op maar tegelijkertijd steelt ze je hart. Daarnaast speelt ze de boksscènes echt ontzettend overtuigend. Als er één van deze drie een Oscar verdient, is Swank het wel.

Knock-out

Na het zien van Million Dollar Baby kom je naar adem happend de bioscoop weer uit. Eastwood jaagt je de touwen in. Het predikaat ‘Beste Film van 2004’ is misschien iets overdreven, dat doet de film te veel eer aan. Maar eerlijk is eerlijk, Million Dollar Baby is een prachtig stukje werk met een iets dramatisch maar ijzersterk einde dat je knock-out achterlaat. Nog heel even de Oscaruitreiking afwachten om te zien of Clint en kompanen beloond worden voor dit pareltje. Ze verdienen het.

Theater / Voorstelling

Een theatrale lunchpauze is niet zonde!

recensie: Zonde! (Teatro en Bellevue Lunchtheater)

.

De zeven hoofdzonden komen allemaal aan bod: hebzucht, ijdelheid, jaloezie, luiheid, lust, vraatzucht en wraakzucht. Wij mensen zijn allemaal zondig. De ene mens alleen wat meer dan de ander. In deze voorstelling worden verhalen verteld over mensen die een flinke portie van één of meerdere van deze zonden bezitten. Toneelgroep Teatro benaderde zeven Nederlanders (o.a. Kim van Kooten, Gerardjan Rijnders en Ine te Rietstap) om een toneeltekst te schrijven over mensen die gedreven worden door deze hoofdzonden. Elke schrijver is gekoppeld aan een zonde op basis van stijl en de mate van uitdaging voor de schrijver. Dit resulteerde in zeven zeer uiteenlopende verhalen, met stuk voor stuk sterke teksten. De verhalen schakelen tussen komisch en pijnlijk. Met onderwerpen als het pijnlijk stukgaan van een relatie, een uit de hand gelopen reallife televisieprogramma, kindermishandeling, een Michael Jackson- dansje en naïeve toeristen. En dan is er ook nog een verhaal over hebzucht gespeeld door een kabouter, Superman, een banaan, een gorilla en Cupido, die ruziën om kartonnen dozen.

~

Naakte lichamen in de mist

Al bij binnenkomst vergeet je waar je mee bezig was en gaat de lunchpauze echt beginnen. Decorontwerper Dries Verhoeven heeft de ruimte vindingrijk aangekleed. De gekozen muziek helpt ook steeds weer de juiste sfeer te vinden. Midden in de zaal staat een glazen tuinhuis, gevuld met dikke witte stoom. Aan weerszijden van het huisje staan rijen met kerkbanken. De ramen van de zaal zijn beplakt met gekleurd plastic waardoor een mysterieus licht binnenvalt. De lucht is zwoel door wierrook en op de achtergrond klinkt kerkmuziek. Deze setting sluit prachtig aan bij de eerste acte over eten, die als hymne wordt uitgevoerd. De acteurs bevinden zich in het huisje en drukken hun naakte lichamen tegen de ramen, ze verschijnen en verdwijnen steeds weer in de dikke mist. Alle vertellingen vinden plaats in deze kleine ruimte die qua aankleding steeds aangepast wordt aan het verhaal. Het publiek aan de ene kant van de zaal ziet weer iets anders dan de mensen aan de andere kant.

Plezier en intensiteit

De jonge acteurs, allemaal zo rond de 25 jaar, zitten nog op de toneelschool. Ze spelen met zichtbaar veel plezier en intensiteit. De sfeer van de verhalen zijn erg verschillend en vraagt van de acteurs om snel te schakelen van serieus naar melig spel. Dit doen ze heel goed. Ook hebben ze geen moeite om naakt op het podium zo dicht op het publiek te staan. Doordat de groep bestaat uit zes jonge mannen en één jonge vrouw brengt dit ook de nodige onderhuidse spanning mee, in zo’n kleine ruimte. De vrouw staat ook enigszins buiten de groep, op afstand, als een soort object waar de mannen naar hunkeren.

Herkenning en emoties

In het spel worden de slechtste eigenschappen van de mens in de verhalen blootgelegd. Maar wat doet dit met ons en hoe gaan we om met de spiegel die ons wordt voorgehouden? Voelen we ons ongemakkelijk? Gaan we ons bezinnen op ons doen en laten? Mensen zijn koppig en hardleers en een theaterstuk zal daar weinig aan veranderen. Dat het toch iets met de kijker doet is duidelijk, ongeacht of men zich wel of niet kan identificeren met de verhalen. Er worden opmerkingen van herkenning gemaakt en het spel zorgt een scala aan emoties: van verrassing, ontroering, verbazing, plezier en schok tot medelijden en verdriet.

Zo’n klein avontuurtje tijdens het middaguur inspireert weer voor de rest van de dag. Ik raad het iedereen aan. Maar vergeet niet te eten, zo kan men vernemen uit één van de verhalen: “van honger komt chagrijn. In Amerika is iedereen op dieet. Dat zegt genoeg”.

Zonde! is nog te zien tot en met 13 maart 2005.

Muziek / Album

Reis terug in de tijd met emotionele hoogtepunten

recensie: Tori Amos - The Beekeeper

Als we de verzamelaar Tales of a Librarian en het verknipte tussendoortje Welcome to Sunny Florida uit 2004 even vergeten is het drie jaar geleden dat we de laatste studioplaat (Scarlet’s Walk) van Tori Amos mochten horen. Persoonlijk begon Tori Amos mijn aandacht te verliezen met het album To Venus and Back uit 1999, dat elke richting mist en nooit echt een duidelijke plaat wil worden. Met The Beekeeper lijkt Amos zich echter hervonden te hebben in een lange plaat, met stuk voor stuk composities waarbij ze succesvol teruggrijpt op haar over het algemeen ijzersterke muzikale verleden.

~

Het eerste wat opvalt bij The Beekeeper is dat Tori Amos gestopt is met experimenteren. Deze lijn, die met Scarlet’s Walk was ingezet is hiermee bevestigd. De inmiddels 41-jarige Amos grijpt terug naar ervaringen uit het verleden. Dit is logisch, omdat ze tijdens het maken van het album samen met de journalist Ann Powers haar autobiografie Piece by Piece aan het afronden was. Dit hoor je in het hele album waarin duidelijk telkens weer een andere ‘oude’ Tori Amos opduikt.

Emotioneel hoogtepunten

Een opvallend nummer is The Power of Orange Knickers, een intiem duet met de Ierse folkzanger Damien Rice. Dit nummer valt vooral op door de mooie tweestemmige zang. Opvallend is dat Rice de ritmische zang van Tori Amos met een lage stem goed weet te accentueren. Het totaal is een emotioneel en toch eenvoudig nummer. Een ander emotioneel hoogtepunt is Ribbons Undone een nummer dat Amos schreef als ode aan haar dochter van vier. Ook dit ingetogen nummer is door zijn eenvoud een hoogtepunt van de plaat geworden. Het grijpt je bij je strot, zoals goede muziek dat hoort te doen.

Ongestructureerde inspiratie

~

De rest van de nummers is opvallend gevarieerd. Rustige tracks als Goodbye Pisces, worden afgewisseld met meer elektronische songs als The Beekeeper. Wat jammer is van het gevarieerde album is dat het zo afwisselend is dat het niet een geheel wil worden. Dit wordt al duidelijk als je naar de hoes kijkt, waar achterop de indrukwekkende lijst van 19 nummer in drieën is verdeeld, terwijl er in het boekje zelf voor een verdeling in vijf categorieën is gekozen. Het lijkt wel alsof Tori Amos van de reis door haar eigen verleden zoveel inspiratie heeft opgedaan dat deze zich moeilijk laat structureren. Je luistert dus een verzameling nieuwe liedjes met allemaal een bekend geluid en die ook allemaal vertrouwd in het gehoor liggen. De grote vraag blijft of dit het definitieve einde is van de experimentele kant van Tori Amos, of dat het slechts een tussenstap is voor nieuwe creatieve verrassingen.

Op 11 juni 2005 is Tori Amos te zien in Ahoy’ Rotterdam.