8WEEKLY

Op de trekker naar de Zuidpool (2)

Artikel: Op reis met Manon Ossevoort

Theatermaker Manon Ossevoort (28) reed op 8 juli jl. op een stoere groene tractor de Nederlandse grens over met als eindbestemming Antarctica. Haar project Zuidpool, een reis van 19.000 kilometer en daarmee de langste theatervoorstelling ter wereld, zal zo’n anderhalf jaar in beslag gaan nemen. Onderweg speelt ze de voorstelling Doe, een duet met haar tractor, waarmee ze dromen van toeschouwers verzamelt. Al die dromen zal ze uiteindelijk symbolisch in de sneeuw van de poolcirkel begraven, zodat ze daar uit kunnen komen. 8WEEKLY volgt Manon tijdens dit bijzondere avontuur.

~

Manons tractor heeft, zoals intussen bekend, de Belgische nationaliteit aangenomen. In de buurt van Antwerpen werd ze van de weg gehaald omdat ze zonder kenteken reed (in Nederland is een kenteken op een tractor niet mogelijk), maar na een paar dagen werd de reis richting Zuid-Frankrijk voortgezet. De volgwagen, een oude rode brandweerauto, houdt de tractor inmiddels gezelschap en bestuurder/technicus Colin vertoont tijdens de voorstellingen – onder grote hilariteit – zijn kunsten als vertaler van het Twents naar het Frans. Doe werd warm ontvangen op het Mimosfestival in Périgueux. De tractor heeft zijn eerste berg beklommen, het zwaailicht is inmiddels gesmolten door de lange uren op de weg (“fondue” aldus de Franse garagehouder) en Manon zelf is een trainingsprogramma begonnen om fit te zijn voor de ontberingen die in Afrika zullen volgen. De reis is nu echt begonnen, en we interviewden Manon per mail na deze veelbewogen start.

Zuidpool gaat over het waarmaken van je dromen, en de angsten en twijfels die je daarbij soms moet overwinnen. Kun je iets vertellen over hoe je nu zelf onderweg je hindernissen te lijf gaat? Heb je ‘speciale recepten’ tegen paniek of moedeloosheid?
“Ik ben stiekem best een angsthaasje. Hindernissen ga ik meestal erg praktisch te lijf, ik breng al m’n angsten in kaart en pak ze een voor een aan en blijf praktisch nadenken. Pas als ik er achter kom dat iets werkelijk onmogelijk blijkt, doe ik het niet, maar dat is me nog niet echt gebeurd. En dat heeft volgens mij meer te maken met je eigen instelling dan met geluk. Ik probeer problemen te benaderen alsof ze een spel zijn waarvoor je de spelregels nog moet vinden, en soms duurt dat even. Maar meestal vind ik met een beetje creatief nadenken een alternatief, dat soms nog leuker is dan het originele idee. De werkelijkheid blijkt vaak minder heftig dan mijn angsten. Angst is volgens mij bedoeld om ervoor te zorgen dat je goed blijft nadenken tijdens je handelen, niet om je te doen stoppen met handelen.
In België ben ik best geschrokken van al de aandacht die ik kreeg omdat er iets mis was gegaan. Ik had zo m’n best gedaan om dit project goed georganiseerd op poten te krijgen, en nou leek ik verdorie wel een naïeveling die niet eens behoorlijk had nagedacht! Maar goed, bij de pakken neer gaan zitten was ook niet echt een optie. Dus ben ik, ondanks de schok die ik kreeg, ook door de plotselinge negatieve opmerkingen in m’n gastenboek, toch doorgegaan met het oplossen van alle bureaucratische problemen zodat ik weer op pad kon. Even door de zure appel heen bijten, dat wel, maar daarna bleek dat ik vele vliegen in een klap had geslagen. Mijn sponsors werken nu beter samen en het leek wel alsof de hele wereld ineens van het project afwist. Ik werd zelfs door de Australische radio gebeld! Nu is mijn tractor dus een klein Belgisch grapje geworden (zucht).”

In Zuidpool komt de kinderlijke blik aan bod, toch maak je geen jeugdtheater. Is er een groot verschil tussen de reacties van kinderen en van volwassenen op je voorstelling en je reis?

~

“Ik heb bij het maken van deze voorstelling in het bijzonder nagedacht over de projecten van War Child die ik ga bezoeken, en de kinderen die daar aan deelnemen. Volwassen kinderen dus, die eigenlijk graag het liefst weer kind zouden zijn. Ik denk dat veel volwassenen dezelfde wens hebben. Ik hoop in m’n voorstelling een gevoel van kind-zijn of van ultieme vrijheid op te roepen. Ik denk dat het behoud van een gevoel van enthousiasme goud waard is. De voorstelling blijkt erg leuk voor kinderen om naar te kijken, omdat hij beeldend is en met veel humor een verhaal vertelt van een meisje dat op reis wil maar niet durft. Ze ziet beren op haar weg, vervolgens komt de tractor tot leven en sluit vriendschap met het meisje. Voor volwassenen zit er een diepere laag in de voorstelling, die gaat over je angsten overwinnen en het leven aan durven gaan. Volwassenen zijn vaak meer ontroerd, omdat ze worden geconfronteerd met hun eigen wensen en angsten, en die zijn vaak wat groter of serieuzer dan de meeste kinderwensen. Ik heb geprobeerd een feel-good voorstelling te maken en het is leuk om te zien hoe mensen, groot en klein, er ook echt blij van worden. Dit beschouw ik als een waar cadeau.”

Lees hier deel 1

Heb je nog vragen over dit bijzondere avontuur, dan kun je ze ons mailen. 8WEEKLY houdt contact met Manon en legt je vraag aan haar voor.

Boeken / Strip

Verlies door winst

recensie: Hugues Micol & Loo Hui Phang - Een tweede huid

Een tweede huid is een van de nieuwste boeken in de Expresso-reeks van Dupuis. Deze reeks wordt gekenmerkt door hoogwaardige stripboeken voor een redelijke prijs. Dit boek is daar een voorbeeld van. Het is een afwijkend superheldenverhaal, dat is getekend in een bijzondere stijl.

~

Als je Een tweede huid in één zin samenvat, lijkt de vertelling verdacht veel op de superheldenverhalen die we kennen uit de Verenigde Staten, zoals Spiderman en de Hulk. Wetenschapper Paul Farvolino doet onderzoek naar korstmossen voor medicinaal gebruik, morst een experimenteel korstmos op zichzelf en muteert hierdoor in een ‘korstmosman’ met superkrachten waarmee hij heldendaden kan verrichten. Maar zo simpel is het niet in Een tweede huid: het korstmos neemt Farvolino helemaal in beslag, als een parasiet. Hier gaat zijn huwelijk aan ten onder en ook het contact met zijn vierjarige dochtertje wordt steeds moeilijker.

Superkracht en verdriet

Vooral Farvolino’s omgang met zijn dochtertje vormt een belangrijke verhaallijn. Eerst is Farvolino zo druk met zijn werk dat hij haar nooit kan zien. Vervolgens levert zijn symbiose met het korstmos hem meer tijd voor haar op: vanwege zijn vergrootte intelligentie weet hij een aantal bijzondere ontdekkingen te doen die hem een promotie opleveren. In de loop van het verhaal wordt hij zo door het plantje overgenomen dat hij altijd thuis moet blijven en zijn dochtertje steeds kan zien – maar dan wel dik ingepakt, om haar niet te laten schrikken van zijn huid. Aan het eind van het verhaal raakt hij haar helemaal kwijt, omdat zijn vrouw bij hem weg gaat. Dat een bepaalde winst (de superkracht) ook een groot verlies (van zijn familie) kan betekenen is in dit verhaal de centrale gedachte.

De kop van een loser

Ook de tekenstijl zorgt ervoor dat Een tweede huid geen standaard superheldenstrip is. De tekeningen zijn met een kwast geïnkt, wat een enigzins rommelige indruk geeft. De achtergronden zijn heel vol, en samen met het onnauwkeurige inkten zorgt dit voor een heel aanwezige, dreigende sfeer in het verhaal. De personen zijn verder heel boertig en opzettelijk onbeholpen getekend. Het lijkt er op dat de tekenaar met name de kop van Farvolino extra lomp heeft weergegeven, om zijn initiële falen in het verhaal meer kracht bij te zetten. Farvolino is een loser, dus heeft hij de kop van een loser. Zijn min of meer lelijke voorkomen zorgt er ook voor dat je je afvraagt waarom zijn knappe vrouw bij hem blijft. Toch is haar liefde onbreekbaar, op het masochistische af, totdat de gemuteerde Farvolino in de openbaarheid treedt als held. Zij is niet gediend van een held, ze wil een man waarvoor ze moet zorgen.

Vele lagen

Een tweede huid is een heel interessant album, terwijl het op het eerste gezicht misschien een standaard verhaal bevat. Het blijkt echter een vertelling met veel lagen. De tekenstijl is uitzonderlijk te noemen. Door zijn lelijkheid is het voor sommigen misschien zelfs wel een reden om dit boek niet te kopen. Dat zou echter zonde zijn, want hier is sprake van een heel interessant werk, dat zeker herlezen kan worden.

Muziek / Concert

Klasse met drie uitroeptekens

recensie: !!!

Goed. !!! is dus in het land. En hoe prettig is dàt voor alle popfanaten. Het Californische !!! is excentriek, hip hip hip en met acht man een grote band. Verschillende leden van deze band zitten ook in Outhud en LCD Soundsystem. Met deze bands vertoont !!! dan ook veel overeenkomsten, met als kernbegrip ‘punkfunk’.

~

Vaak wordt er gediscussieerd over hoe je toch die merkwaardige bandnaam uitspreekt. De band raadt zelf drie dezelfde klanken aan, zoals ‘pow pow pow’. Bij een kleine rondvraag in de zaal suggereerde men onder andere ’tsjak’ (3x), ’tsk’ (3x), ‘goed’ (3x) en ‘WHAAA!’ (?). De flyer van de show vermeldt de meest gangbare manier: ‘chk chk chk’. Dit is ook het geluid dat de muziek het dichtst benadert. Het is namelijk reteritmisch, funky en verschrikkelijk dansbaar. Dit alles wordt gebracht met zo’n bijdehante attitude, dat je bijna niet stil durft te staan.

Kookpunt

Inderdaad, niemand in de Amsterdamse Melkweg staat stil bij het optreden van !!!. Vanaf het eerste nummer gaat de zaal al goed los. Ze openen sterk met hun nieuwe single Take Ecstasy with me. Dit is nog redelijk lichte kost vergeleken bij het eerdere werk van hun album Louden up Now, waarmee ze vorig jaar in Nederland doorbraken. Het beste van dit album wordt vanavond opgevoerd. Pardon my Freedom is een groot succes, maar het publiek bereikt het kookpunt op afsluiter Me and Guliani down by the Schoolyard.

Losgeslagen multi-percussionisten

~

Ook op het podium is het een feestje. Omdat niemand echt een vaste plek lijkt te hebben in deze band, komt het podium over als een vrije speeltuin voor losgeslagen multi-percussionisten. Er wordt per liedje druk van instrumenten gewisseld, waarbij ze af en toe met zijn allen rond het drumstel drommen om vele verschillende ritmes te trommelen. De liedjes zijn knap opgebouwd rond het ritme. Ook de melodie-instrumenten zoals de gitaren doen vooral dienst als ritmisch slaginstrument. Zelfs zanger Nic Offer zingt niet echt. Hij roept verschillende ritmes en schreeuwt uitdagend tegen zijn publiek: “There’s no fucking rules, man!” Hoe punk. Drummer John Pugh schaart zich halverwege het optreden bij Nic om een deuntje mee te zingen.

Geen adempauze

De samenwerking van deze acht mannen is pure synergie, die als een vlam op het publiek overslaat. Maar opeens zijn ze weg. Nu al? De set leek zo kort. Het verhitte publiek blijft verdwaasd in de zaal achter, als blijkt dat er geen toegift wordt gegeven en de gordijnen het podium afsluiten. Wat een anticlimax. Maar het was dan ook een wervelwind van een optreden, zonder echte rustpunten om de set te structureren en het publiek even een adempauze te geven. Dat is dan de taak van de dj die wat losse soul en motown-evergreens over de mensen uitstrooit.

Boeken / Non-fictie

Cycloop delft onderspit

recensie: Vincent Bijlo - Kort door de bocht

“In het land van de blinden is eenoog koning”. Laat me niet lachen. Weinigen hebben zo’n scherpe visie op de wereld om hen heen als de blinde journalist en cabaretier Vincent Bijlo.

~

In de bundel Kort door de bocht staan de columns die Bijlo van 2002 tot januari 2005 schreef voor het Utrechts Nieuwsblad. Uit deze columns blijkt duidelijk dat Bijlo een interessante kijk heeft op de wereld om hem heen. Voor een blinde ziet hij heel veel. Meer dan je soms lief is, want zijn scherpe inzicht gaat gepaard met een opmerkelijk gebrek aan terughoudendheid. Bij het verwoorden van zijn visie neemt hij geen blad voor de mond. Maar het zijn juist zijn uitgesproken meningen die zijn columns zo interessant maken.

Cabaret

Uit deze bundel blijkt duidelijk dat Bijlo naast journalist ook cabaretier is, en niet alleen uit het feit dat dit als onderwerp nog wel eens de revue passeert. Ook de wijze waarop hij zijn boodschap overbrengt, verraadt zijn afkomst. De stukken zijn doordrenkt van maatschappijkritische humor. Het soort humor dat bij voorkeur door cabaretiers gebruikt wordt. Dat blijkt ook wel uit sommige verrassende overeenkomsten met uitspraken van Youp van ’t Hek. Zoals het volgende stuk dat zo uit Van ‘t Heks oudejaarsconference van 1989 lijkt te komen:

Geïrriteerde Broekema: ‘Maar voelt u dan niets?’

Wormer: ‘Ja, mijn kloten, ik heb mijn handen in mijn zakken.’

Daarmee wil ik verder niets afdoen aan de uniciteit van Bijlo, want hij kan deze uitspraken moeilijk afgekeken hebben van zijn collega.

Luisterrijk

Het is verfrissend om te lezen wat een blinde bijvoorbeeld van onze politici vindt. Ongehinderd door het schild van uiterlijke kenmerken dat bij de ‘zieners’ onder ons de blik vertroebelt, levert Bijlo’s kijk op onze politici interessante inzichten op. Balkenendes stem én boodschap komen wat dat betreft perfect overeen met zijn kapsel: saai en nietszeggend. De schoolmeesterstem van Thom de Graaf en de Boeuf-Bourguignonstem van Dijkstal zijn allemaal zeer herkenbaar als je er even langer bij stil blijft staan. Het is af en toe frappant hoe de auditieve aspecten van een mens aansluiten bij zijn visuele presentatie. Iets waar je, als je zelf niet visueel gehandicapt bent, nauwelijks bij stilstaat.

Het is door alle columns heen duidelijk dat Bijlo anders dan de gemiddelde medemens tegen de wereld aankijkt. Zijn onderwerpen zijn van alle uiterlijk vertoon ontdaan, waardoor de boodschap helder boven komt drijven. Geen schone schijn, maar de naakte waarheid. Weliswaar opgeleukt met de alom vertegenwoordigde humor, maar dat is noodzaak. Niet iedereen is tenslotte blind en kan zonder uiterlijkheden.

Beeld

Het werk van Bijlo, zowel zijn cabaret als zijn columns, is doordrenkt met zijn handicap. Het niet kunnen zien speelt een grote rol in het leven van de schrijver en daardoor ook logischerwijs in zijn teksten. Te veel nadruk op een handicap kan vervelend of aanmatigend worden, maar bij Bijlo is het mooi in balans. Hij maakt gebruik van zijn handicap – nooit misbruik.

Ook Vincent Bijlo heeft niet de waarheid in pacht, maar hij kan wel proberen je de ogen te openen. Het kan nooit kwaad eens anders tegen de wereld aan te kijken. Het wordt misschien wel tijd dat we eens beter naar andermans mening luisteren en daar niet meteen een aanval in zien. Zoals hij ook aangeeft in zijn column over de dood van Theo van Gogh. Het was niet het woord waarvoor hij gestorven is. Het was het beeld. Het beeld dat Van Gogh met de film Submission liet zien.

Theater / Achtergrond
special: Verslag van Boulevard 2005

Cultureel dwalen en vermaakt worden

~

Zo’n zeventig producties uit binnen- en buitenland passeerden van 5 tot en met 14 augustus de revue in de binnenstad van Den Bosch tijdens het succesvolle theaterfestival Boulevard. Optredens waren er van bijvoorbeeld de Bloeiende Maagden, Le Cirque de la Licorne, André Manuel, Dries Verhoeven, Productiehuis Brabant, de Wetten van Kepler en het Syndicaat. Verder werden er ook films vertoond, waren er concerten en beeldende kunst projecten te zien. Boulevard trok dit jaar ongeveer 95.000 bezoekers en 8WEEKLY was erbij.

13 augustus

Festival Boulevard heeft een geslaagde week achter de rug. Met een eigenzinnige en gevarieerde programmering van meer dan zeventig voorstellingen op verrassende locaties, een groeiend bezoekersaantal, waaronder meer jonge toeschouwers, en een prima sfeer staat Den Bosch weer op de theaterkaart. Het was goed toeven onder de torens van de Sint Jan.

Stichting Matzer – Tij

Foto: Joep Lennarts.
Foto: Joep Lennarts.

Na een welkomstbittertje aan dek van een klipperaak neem je plaats op de witte leren banken in het ruim. Daar ontwaken net een jonge vrouw en een oudere man uit de roes van hun one-night-stand. Wat begon als aangenaam pleziertje zie je ontaarden in een grimmige maar ook spetterende en tedere krachtmeting, waarin alles op het spel wordt gezet. Het schip koerst inmiddels de rivier af, er is geen ontkomen meer aan. De beide acteurs, met het publiek op de lip, staan op scherp. De tekst is helder maar suggestief. En de boot met de schipper achter het roer, het uitzicht door de patrijspoorten, en de toeschouwers worden subtiel opgenomen in het spel. Regisseur Jutten-Matzer bewerkte eerder Hokwerda’s kind voor het toneel, en de thematiek van Tij heeft veel met die van deze roman gemeen. Foute mannen liegen en bedriegen en laten zich niet kennen. Wat maakt ze toch zo onweerstaanbaar? Zijn vrouwen soms gewoon zo onverdraaglijk onnozel? Stichting Matzer kiest geen partij, maar licht een boeiend tipje van de sluier op. (Ellen op de Weegh)

Wende Snijders – Wende

Foto: Anne de Beus.
Foto: Anne de Beus.

Kun je naar La valse a mille temps luisteren en Brel bijna vergeten? Ja, dat kan, als je Wende ziet zingen. Wende Snijders is al veel bejubeld – en terecht. Haar prachtige stem combineert ze met een sensuele, bezielde vertolking van het Franse chanson. Behalve van Brel zingt ze nummers van onder anderen Piaf, Barbara en Montand. Zelfs als ze fluistert neemt ze moeiteloos de hele zaal in bezit. Haar gedreven performance en de opbouw van het programma (meerdere nummers achter elkaar zonder applaus) zorgen ervoor dat de voorstelling meer wordt dan enkel een serie liedjes. Ook de muzikanten (een altviolist, violiste, celliste, pianist en een percussionist die ook bugel en accordeon speelt) dragen hier aan bij met hun sterke spel en presentatie. Wende zong slechts één nummer in het Engels, en sprak heel even Nederlands, maar ook zonder de Franse taal die haar zo op het lijf lijkt geschreven, blijft haar talent overeind. Een vakvrouw met de vanzelfsprekende allure van een echte diva. (Ellen op de Weegh)

12 augustus

Het festivalterrein van Boulevard ziet er dit jaar bijzonder fraai uit. Behalve de bekende houten banken staan er ook ligstoelen onder de bomen en liggen er grote rubberen banden op kunstgras om lui in te hangen. Hoewel het bezoekersaantal boven verwachting is, is het nooit te druk om een hoekje te vinden waar je lekker kan zitten, kijken en napraten.

Het Syndicaat – Hoofse liefde/harde porno

Foto: Digibaan.
Foto: Digibaan.

“Ik zie,” zegt schilder/acteur Niek van der Horst terwijl hij de zaal rondkijkt, “dat er vanavond weer veel mensen op de titel zijn afgekomen.” Tijdens Hoofse liefde/harde porno ben je getuige van het ontstaan van een schilderij. De performance en het schilderij zijn iedere avond anders, omdat van der Horst zich laat inspireren door de improvisaties die componist Ivar van Urk ten gehore brengt. Het grote witte doek, waar het publiek omheen zit, vormt het speelvlak waarop schilder en muzikant het schilderij laten ontstaan. Van der Horst smijt de verf op de vloer, rent, kruipt en smeert. Van Urk speelt gitaar en synthesizer. Het lijkt een vrijblijvende improvisatie, deze twee mannen die wat rondlopen, wat spelen, wat doen, en veel over vrouwen praten. Maar de muziek is meeslepend en staat als een huis, en het schilderij dat je langzaam ziet opdoemen is krachtig en expressief. Er ontstaat iets dat groter is dan de makers zelf, en hoewel je er met je neus bovenop zit, blijft het scheppingsproces mysterieus. Er lijkt gevoeligheid en zoeken voor nodig te zijn, maar ook drift en confrontatie. Hoofse liefde/Harde porno is een mooie, fascinerende performance. (Ellen op de Weegh)

Relax

Waar de bands op het jongerenpodium regelmatig te kampen hebben met een beroerd podiumgeluid, hebben de Nederlandse soul/hiphoptoppers van Relax nergens last van. Ze staan als afsluiter op het Muziekpodium, midden op de Parade. De band, met als enthousiast middelpunt rapper Llewy is Sell, speelt enthousiast, maar zelfs hits als Mr. Sleeves krijgen het publiek nauwelijks mee. Ook de ingezette polonaise kan geen wonderen verrichten. (Linda van Loon)

11 augustus

Bij de halte van de pendelbussen naar de verschillende festivallokaties staat Frits. Gehuld in een fluorescerend oranje wegwerkershort, voorzien van pretogen en een stem als een klok zorgt Frits er hoogstpersoonlijk voor dat iedereen in de juiste bus terechtkomt. Het is aangenaam wachten bij de bushalte, bij Frits en zijn geregel. Zo aangenaam, dat twee nietsvermoedende mevrouwen nieuwsgierig dichterbij komen. ‘En waar wilt u graag heen?’ buldert Frits vriendelijk, ‘naar de Brabanthallen of de Verkadefabriek?’ De mevrouwen zwijgen en giechelen wat. Ze hoeven nergens heen, ze wachten op de voortzetting van deze leuke straattheateract. Maar ook dat kan geregeld worden. ‘Wilt u mijn achterkant dan misschien ook even zien?’ stelt Frits voor. De mevrouwen knikken besmuikt. Frits draait langzaam een rondje en krijgt applaus.

Silence is Sexy en Tom Musca

Speciaal voor jongeren heeft Festival Boulevard dit jaar een aparte plek ingericht. Bij Het Bossche Broek is naast een (concert)podium, ook een skateramp en ruimte voor graffitiartiesten te vinden. De lokatie is prachtig gekozen: aan de rand van het centrum, bij de oude stadswallen. Eén van de bands die hier spelen is Silence is Sexy. Deze formatie, die eerder al op Metropolis en Parkpop speelde, brengt nu-wave die momenteel behoorlijk populair is. Ofwel, deze Utrechtse heren gaan verder waar Joy Division ophield. Ook invloeden van Radiohead zijn duidelijk hoorbaar. Geheel in het zwart gekleed zetten ze, ondanks het matige geluid, een goede show neer. Silence is Sexy onderscheidt zich van bands als Interpol door de goede meerstemmige zang en het opvallende gitaarspel (met hulpstukken). (Linda van Loon)

Tom Musca houdt het bij zang en gitaarspel. Helaas heeft ook hij te kampen met een slecht geluid. Het volume staat te laag, waardoor de muziek van deze singer/songwriter naar de achtergrond wordt verdreven, en dit terwijl hij het best verdient om gehoord te worden. Zijn teksten worden echter onverstaanbaar en ik vraag me dan ook af of de mensen achterin door hebben dat er iemand speelt. (Linda van Loon)

Dries Verhoeven – Uw koninkrijk kome

Foto: Dries Verhoeven
Foto: Dries Verhoeven

Als ik na twintig minuten de witte bouwkeet weer uit duikel waar ik deze voorstelling heb beleefd, ziet het festivalterrein er ineens heel anders uit. Mijn ogen kijken anders, want mijn hart is gestolen. Verschrikt realiseer ik me dat er ook nog een stukje geschreven moet worden. Glad vergeten netjes op te letten. Met minieme middelen, met grote zorg voor details, met veel humor en een perfecte timing zorgt Uw koninkrijk kome ervoor dat je oprechte tederheid gaat voelen voor een onbekende, argeloze, willekeurige medebezoeker. Die overigens even verwonderd glimlachend de wereld weer in zweeft als jij. Dries Verhoeven is scenograaf en tovenaar en heeft haast niets nodig voor deze wonderlijk indringende ervaring. Hij zet enkel fijnzinnig en vakkundig je eigen verbeelding aan het werk. Op het Festival aan de Werf bewees hij overigens met Spoorzoeken dat hij ook in de gigantische ruimtes van het monumentale Spoorwegmuseum moeiteloos onder je huid kan kruipen. Wegens het succes van vorig jaar wordt Uw koninkrijk kome nu opnieuw op Boulevard getoond. Van mij mag dat volgend jaar best nog een keer. En in de tussentijd graag dit witte bouwkeetje op wintertour langs alle marktpleinen van Nederland. (Ellen op de Weegh)

Buringh, Bonarius en Nollen – Pain Perdu

~

Pain Perdu speelt zich af op een ‘geheime locatie’: een idyllisch binnenplaatsje, zo blijkt, waar de vogels zingen in het groen, de kippetjes worden gevoerd en een potje wordt gekookt. Er redderen twee vrouwen rond, wier leven een andere wending neemt met de komst van een energieke vreemdeling. De landelijke eenvoud krijgt een steeds raadselachtiger karakter en naarmate de voorstelling vordert, blijken de gebeurtenissen van een heel andere aard dan je in het begin had vermoed. Punten voor het vindingrijke toneelbeeld, het geluid en de verrassende special effects. Er werd niet veel toegevoegd aan de bestaande locatie, maar de uitwerking is maximaal. Het verhaal blijft echter luchtig, het vileine, de poëzie en de humor van de vertelling komen niet altijd even goed uit de verf. Wellicht komt dat omdat het spel van met name de twee actrices soms te wensen over laat. Met Pain Perdu krijg je een amusant sprookje op een bijzonder mooie plek voorgeschoteld. Met een geheimzinnig hapje toe. (Ellen op de Weegh)

10 augustus

Tot dusver zijn de weergoden Boulevard gelukkig goed gezind geweest. Met name bij voorstellingen die in de openlucht plaatsvinden blijft het altijd spannend hoe het weer uitpakt. Maar tot nu toe leek het soms zelfs op een zwoele zomeravond in de Brabantse hoofdstad. Als het tot zondag elke avond droog blijft, dan mag de organisatie van Boulevard wat dat betreft terugkijken op een geslaagde editie van het theaterfestival.

Fanfare Savale

Het grote muziekpodium op het festivalplein de Parade wordt woensdag afgesloten door Fanfare Savale. Dit Gypsy Speed-Brass-orkest uit een dorpje in Roemenië brengt met veel plezier haar snelle Balkanmuziek. De fanfare bestaat vooral uit wat oudere mannetjes die hun blaasinstrumenten buitengewoon goed beheersen. Jammer genoeg is niet de hele band aanwezig; enkele leden bleven in Roemenië, vanwege de hevige overstromingen daar. Toch komen de vaak enorm snel gespeelde nummers goed over. Men speelt nog Mesecina en Kalashnikov, die bekendheid verwierven via de soundtracks van Goran Bregovic. Waar de hippe Cubaanse band van een dag eerder nog wel wat heupen in beweging bracht, is de publieksparticipatie bij Fanfare Savale bedroevend. Snelle Balkanmuziek heeft kennelijk nog weinig zieltjes gewonnen in Nederland. Maar misschien ligt het ook wel aan het aanwezige publiek, waarvan minstens tachtig procent geen notie neemt van de muziek en voortijdig vertrekt. (Koen ter Heegde)

JUDKA – Lily

Foto: J. Venrooij
Foto: J. Venrooij

Voor het waargebeurde verhaal Lily maakte regisseur Judith Bruynzeels een rondreis door Europa, op zoek naar de geschiedenis van haar oma Lilian Cziffra. De ouders van Lilian waren Joodse zigeuners uit Hongarije. Sofie van der Vleuten speelt in een monoloog de rol van hun kleindochter Lily. Lily vertelt ons dat bij haar de feiten moeten kloppen tot in het kleinste detail. Als iets niet klopt, dan wil ze dat uitzoeken. Wanneer blijkt dat zowel geboorte- als overlijdensdatum van haar oma volgens de burgerlijke stand van de gemeente anders zijn dan zij dacht te weten, krijgt Lily twijfels over de waarheid. De regisseur gaat echter niet dieper in op de vragen die dat gegeven oproept: waar die verschillende data vandaan komen blijft een raadsel. De monoloog speelt zich af in een tuin. Het publiek komt daar binnen onder begeleiding van Hongaarse zigeunermuziek. Het verhaal van Lily is aangenaam om naar te luisteren, maar ook niet meer dan dat. Het half uur durende theaterstuk heeft een niets-aan-de-hand-sfeer. Niet spannend, maar wel een stuk met een sfeervol, zelfs romantisch karakter. Over het algemeen is dat acceptabel voor een echte zomeravondvertelling bij knetterend kampvuur. (Yoerak van Voorst)

9 augustus

Het theaterpubliek van festival Boulevard struint van de ene locatie naar de andere, om telkens weer nieuwe avonturen op cultureel gebied te beleven. Maar ook de gezelligheid is heel voornaam. Elke voorstelling laten we voorafgaan door een kopje koffie, als dat tenminste verkrijgbaar is. Helaas moet er nog wel eens naar gezocht worden. En na afloop doet een goed glas wijn wonderen bij het verwerken van alle culturele versnaperingen.

Het Loodztheater – Haverdromen

~

Wie graag verrast wil worden op Boulevard, moet naar Haverdromen gaan. Deze voorstelling wordt gespeeld op een geheime locatie. Het Loodztheater, dat voor de productie van Haverdromen verantwoordelijk is, begeleidt het publiek vanaf het festivalplein naar een achtertuin. Het decor is het huis van een jong stel dat kampt met relatieproblemen. De relatie van Oscar (Emile Jansen) en Sofia (Miriam van de Wiel) lijkt niet meer te lijmen. In een laatste poging neemt Sofia een week vakantie en gaat Oscar een week in therapie. Bij terugkomst doen beiden hun uiterste best om aardig te zijn. Woede-uitbarstingen gaan over tot liefkozingen. Dat wisselt soms erg snel en niet realistisch. Na een bekentenis dreigt het echt mis te gaan. Totdat Oscar en Sofia dan uiteindelijk de ‘haverdromen’, zelfgebakken koekjes, eten. Of hun relatie daardoor echt gered is? Daarover mag het publiek haar eigen oordeel vellen. Van oorsprong is Haverdromen, van de Zweedse schrijver Peter Barlach, een hoorspel. Het Bredase gezelschap Het Loodztheater heeft het stuk opnieuw bewerkt, waarbij de regisseur het intieme en voyeuristische karakter heeft behouden. Haverdromen is confronterend, ontroerend en intrigerend. Het is maar goed dat de voorstelling op vijf minuten lopen van het festivalplein wordt gespeeld, want juist die tijd is nodig om het verhaal te verwerken. (Yoerak van Voorst)

8 augustus

Het leuke aan festival Boulevard zijn de vele, soms verrassende, locaties waar de voorstellingen worden gespeeld. Het festivalplein op de Parade is het centrum en van daaruit kan de culturele zoektocht beginnen. Er rijden bussen langs alle locaties, maar je kunt natuurlijk ook op de fiets of lopend enkele voorstellingen bezoeken. Tenminste, als het niet om een geheime locatie gaat, want dan is het gezamenlijk vertrekken vanaf de Parade.

Compagnie KAiET! – Tour de Force

~

Hoera, de tour komt voorbij! De Belgische theatergroep Compagnie KAiET! verbeeldt in Tour de Force de wielrennerij van vlak na de oorlog. De burgemeester van een Belgisch dorpje in de buurt van Roubaix wil de bevolking na de zware oorlogstijd opvrolijken met brood en spelen. De Tour de France moet dat jaar het dorp passeren en of dat nog niet genoeg is, zal de zoon van de bakker meedoen. Zijn enige opdracht is het uitrijden van de Tour en als eerste over het dorpsplein rijden. Als hij daarin slaagt, wacht er een verleidelijke beloning op hem. Geert Hautekiet neemt het publiek mee naar 1948, en doet dat in zijn eentje. Hij neemt alle rollen op zich, en hij zingt, vertelt en bespeelt vele muziekinstrumenten. Erg leuk om te zien, is dat hij al fietsend een spoortreintje van wielrenners laat rijden. Als Nederlander is het eventjes wennen aan het platte Vlaamse accent van Hautekiet, maar na een kwartier weet je niet beter. Je hoeft geen fanatieke sportliefhebber te zijn om van deze voorstelling te houden. Het gaat om de kunst en charme van de wielersport. De monoloog eindigt met een soort balkonscène van de bakkerszoon. Met een fietspomp haalt hij geluid uit een langspeelplaat van Chopin, waardoor vrouwelijk schoon als verleidelijke beloning in het raam verschijnt. Met een vleugje humor en de melancholiek van 1948 is het spel van Hautekiet indrukwekkend voor elke theaterliefhebber. (Yoerak van Voorst)

7 augustus

Voor wie na de Parade zijn buik vol heeft van het flaneren, de ontelbare liters rosé en de (al te) licht verteerbare voorstellingen, is theaterfestival Boulevard in Den Bosch een verademing. Op het gezellig drukke festivalplein kun je gemakkelijk een plekje vinden, genieten van het gratis straattheater of je met ingenieuze behendigheidsspelletjes vermaken. De sfeer is gemoedelijk, de voorstellingen zijn prikkelend en zonder valse pretenties.

Theatergroep Max. – Vallende Meisjes

Foto: Joep Lennarts.
Foto: Joep Lennarts.

Boem! Daar vallen twee meisjes uit de lucht. Ze zijn terechtgekomen op aarde, in de woestijn. Waar komen ze vandaan, wat moeten ze doen op aarde en hoe komen ze weer terug op hun planeten? Over wat er gebeurt als er zomaar twee meisjes uit de lucht komen vallen maakte de Delftse jeugdtheatergroep Max. een schattige kleine voorstelling: Vallende Meisjes, geïnspireerd door Le Petit Prince, voor iedereen vanaf zes jaar. Kinderboekenillustratrice Annet Schaap vervult de rol van verteller en illustrator van het verhaal. In de loop van de voorstelling tekent ze het sprookjesachtige universum van de meisjes op een groot vel papier waar het publiek omheen zit. Het is spannend om te zien hoe de tekeningen van planeten, sterren en hun bijzondere bewoners geleidelijk aan vorm krijgen. De twee meisjes (José Kuijpers en Daniëlle van de Ven) willen terug naar hun planeten. De ene is rotsachtig met vulkanen, op de andere staat een bloem. Een kist, sterren tellen, een koning en een eeuwig ondergaande zon: op een luchtige, vrolijke manier worden de verhaallijnen uit De Kleine Prins in de voorstelling geweven. Met mooie, eenvoudige vondsten weten ze toeschouwers van alle leeftijden te verrassen. Jammer is echter dat de meer trieste passages uit het boek achterwege zijn gelaten, terwijl de vele wijsheden erin zijn gebleven. Want door een gebrek aan conflicten komen die wijze uitspraken net zo plotseling uit de lucht vallen als de meisjes zelf, en zo wordt Vallende Meisjes wel èrg zoet en schattig. (Sara van der Kooi)

De Bloeiende Maagden gaan vreemd met Bambie – Waan zin

Mime en cabaret. Twee theatergenres die ogenschijnlijk mijlenver uit elkaar liggen. Wat zou er gebeuren als je die twee samenbrengt? De meiden van het controversiële cabaretduo de Bloeiende Maagden en de jongens van de experimentele mimegroep Bambie stellen zich die vraag tijdens festival Boulevard. Iedere avond presenteren ze onder de noemer Waan zin de voorlopige vruchten van hun onderzoek. En hoewel nog lang niet rijp, zijn die vruchten zondermeer overrompelend.
Als inspiratiebron voor het onderzoek hebben deze vier theaterbeesten de film The Idiots van Lars von Trier genomen. Een groep mensen doet zich bewust voor als gekken omdat zij het gevoel hebben dat hun ‘binnenkant’ niet bij hun ‘buitenkant’ past. Met dit uitgangspunt zijn de Maagden en de Bambies aan het improviseren geslagen. Een waanzinnige keten van absurdistische, rauwe, smerige en vaak ontroerende scènes is het resultaat. Op de meest uiteenlopende manieren keren de spelers zich -fysiek en mentaal- binnenstebuiten.
Niet elke scène is even goed geslaagd: soms vervallen de spelers in hun bekende maniertjes van cabareteske teksten en slapstick en zakt de spanning weg. Maar op de momenten dat ze echt iets nieuws uitproberen en de grenzen van de theatraliteit opzoeken, spatten het spelplezier en de inventiviteit er vanaf. En gelukkig zijn er heel veel van dit soort momenten, want deze veelzijdige theatermakers halen echt alles uit de kast. Wie gefascineerd is door lelijkheid, rauwheid, zwarte, absurde humor en de schoonheid van het theatrale zoekproces mag dit kijkje in de keuken niet missen. (Sara van der Kooi)

6 augustus

Bekende plekken in de Bossche binnenstad bijzonder maken of bijzondere plekken bekend maken bij het theaterpubliek; dat heeft de organisatie van het theaterfestival Boulevard als doel gesteld. Een tent op het dek van een boot, een klein podium op het plein van de parade en de diverse theaters in de binnenstad van Den Bosch zijn de locaties waar de voorstellingen plaatsvinden. Het publiek wordt uitgedaagd om dagtochtjes langs deze voorstellingen te maken.

Kommil Foo & Katinka Polderman – Liedjes aan de keukentafel II

Foto: Diana Broeders.
Foto: Diana Broeders.

Vorig jaar maakten we tijdens Boulevard al kennis met Katinka Polderman. Zij was één van de gasten aan de muzikale keukentafel onder leiding van Gerard van Maasakkers. Dit jaar mag Katinka een publiekstrekker genoemd worden; in februari won zij immers het Leids cabaretfestival. Samen met de Vlaamse broers Mich en Raf Walschaerts, bekend als Kommil Foo, staat de kleinkunstenares drie avonden in het Koningstheater in Den Bosch. Polderman en de gebroeders Walschaerts leerden elkaar kennen tijdens academielessen en optredens. Als snel bleek de theatrale vonk over te slaan. Voor hen is het dan ook geen probleem om elkaars repertoire te spelen. Om er één nummer uit te lichten: Polderman zingt onder begeleiding van de Vlaamse broers over zinloos geweld. Over de hoop nooit te worden doodgeslagen, al is het alleen maar om te voorkomen dat er dan stille tochten, briefjes en bloemen voor haar zouden volgen. De drie kleinkunstenaars waren blijkbaar wel bang dat drie kwartier te lang zou zijn om louter liedjes te zingen. Het publiek moet ook vermaakt worden met cabareteske scènes, die bedoeld lijken als een adempauze. Het publiek moest er wel een beetje om lachen, maar echt hartelijk ging dat niet. Na het applaus kwam de verrassende toegift Uit moeders fotoalbum, dat echter niet zomaar een liedje bleek te zijn. Een toegift die meer laat zien dan muzikale woorden en klanken kunnen teweegbrengen. Ontroerende, gevoelige en leuke liedjes aan een gezellige ‘keukentafel’ op de Bossche Boulevard, waar Vlaamse en Nederlandse kleinkunst goed samen blijken te gaan.Naast Kommil Foo & Katinka Polderman wagen ook andere cabaretiers zich aan Liedjes aan de keukentafel II: André Manuel & Pepijn Koole en Theo Nijland & Pieter Derks. (Yoerak van Voorst)

Film / Films

Nieuwe dvd’s

recensie: My Girl // Jan Dara // Bright Future // Young Gods

.

My Girl (Fan Chan)

~

In deze Thaise film zien we het leven van Jan Dara in het Thailand van de jaren ’30 en ’40. Hij wordt door zijn vader verstoten omdat zijn moeder bij zijn geboorte is overleden, en zo moet Jan zonder echte ouders door het leven. Hij zoekt zijn troost in seks met verschillende vrouwen. Langzamerhand zien we hoe Jan verandert in de man die hij zo haat. De hoeveelheid seks die er te zien is, zorgde voor veel opschudding in het thuisland, maar naar Nederlandse maatstaven valt dit erg mee. Jan Dara is ook geen erotische film maar eerder een tragisch familieportret. En het is een mooi portret! Visueel is de film een waar genot. Het licht (of de afwezigheid daarvan) is schitterend en de beelden zijn prima geschoten. Ook het acteerwerk is uitstekend (met een enorme pluim voor Santisuk Promsiri die de rol van Jans vader vertolkt). Niet heel bijzonder of uniek, maar wel mooi. (Harrie de Vries)

Bright Future (Akarui miura)

(Kiyoshi Kurosawa, 2003 • De Filmfreak)

~

Kiyoshi Kurosawa begon zijn carrière als regisseur van horror en erotiek, maar heeft zich in het afgelopen decennium ontwikkeld als auteur van eigenzinnige en vaak raadselachtige, meer kunstzinnige uitbouwingen van genrefilms. Polariseerde Kurosawa met bizarre, ontoegankelijke producties als Cure en Pulse zijn publiek al behoorlijk, zijn laatste film zal hem ook weinig nieuwe bewonderaars opleveren. Bright Future vertelt het verhaal (bij wijze van spreken: het narratief is fragmentarisch) van een fabrieksmedewerker (Joe Odagiri) die geobsedeerd raakt door zijn kompaan (steracteur Asano Tadanobu), en vervolgens door diens huisdier (een giftige kwal) en vader (Tatsuya Fuji uit In the Realm of the Senses). Kurosawa presenteert absurde karakters en gebeurtenissen als grauw realisme, maar gebruikt net zo lief lyrische, surreële beelden en raadselachtige elementen. Waar het precies over gaat blijft onduidelijk: existentialisme, generatieverschillen, de onmogelijkheid van menselijke interactie? Een wisselend perspectief, een curieuze vertelwijze en ondoorgrondelijke karakters maken van Bright Future een intrigerend, maar afstandelijk schouwspel. De film wemelt van de metafysische implicaties en onduidelijke symboliek, en boeit zonder te beklijven.

Ook te koop in een speciale versie, voorzien van een zeer uitgebreide documentaire over de opnames van de film en Kurosawa’s carrière, en een fraai boekje met een bewonderende recensie. (Paul Caspers)

Young Gods (Hymypoika)

(Jukka-Pekka Siili, 2003 • Paradiso)

~

“Jonge viriele Finnen doen hun best”, zegt een van de personages uit Young Gods, doelend op de seksuele escapades van een groepje jongeren uit Helsinki. Hetzelfde kan niet gezegd worden van de makers van deze snel vergeten film. Een aantal verwende, verveelde jongens besluit hun geslachtsdaden te filmen, met alle gevolgen van dien. Het verloop van het verhaal doet in voorspelbaarheid, ongeloofwaardigheid en diepzinnige pretenties niet onder voor de mindere Hollywood-jongerenfilm waar we de laatste jaren mee overspoeld worden, de vormgeving evenmin. De functieloze look van Young Gods, met zijn glossy beelden, de snelle montage en vele zinloze close-ups – we hebben het allemaal al veel vaker in vergelijkbare films gezien, en het is nog steeds niet om aan te zien: even oppervlakkig als inhoudsloos. Tel daar nog eens een aantal matte vertolkingen van de jonge tv-acteurs bij op, en de indruk van een erg slechte film is onontkoombaar. Het is fijn dat er eindelijk eens een moderne Finse film in ons land uitgebracht wordt, maar jammer dat het zulke pretentieuze rommel moet zijn. (Paul Caspers)

Film / Films

Veel actie, nog steeds geen diepgang

recensie: The Chronicles of Riddick (Director’s Cut)

Wat in 2000 begon als een degelijke scifi-monsterfilm met Vin Diesel in één van zijn eerste hoofdrollen, groeide in 2004 uit tot een commerciële actiefilm met een monsterbudget. Was de mysterieuze Richard B. Riddick (Diesel) in Pitch Black nog een moordenaar met nightvision die het moest opnemen tegen een stel geflipte aliens, in het vervolg neemt zijn levensverhaal een epische wending. Na het verschijnen van The Chronicles of Riddick op dvd is het nu tijd voor een director’s cut met 15 minuten nooit eerder vertoond beeldmateriaal.

~

Riddick houdt zich al vijf jaar schuil wanneer hij wordt opgespoord door bountyhunters. Er is maar één man die hem kan hebben verraden: Abu ‘Imam’ al-Walid, één van de drie overlevenden uit Pitch Black. En dus reist Riddick af naar Helion Prime, waar hij – en de rest van de planeet – kennismaakt met de Necromongers. Dit ras is vastbesloten de gehele mensheid te bekeren of te vermoorden en vernietigt daarbij gehele planeten. Aan antiheld Riddick de taak het tegen de Necromongers op te nemen, ook al kan het hem eigenlijk weinig schelen wie er wint.

Diepgang

Regisseur David Twohy verzorgde niet alleen de regie van zowel Pitch Black als The Chronicles of Riddick, maar hij schreef ook het verhaal. Hoewel The Chronicles bovenal een actiefilm is, doet Twohy in zijn director’s cut hard zijn best meer diepgang aan het geheel te geven. De vijftien extra minuten die aan de film zijn toegevoegd moeten achtergronden verschaffen voor werelden, rassen en personages. Helaas maken de extra scènes het verhaal alleen maar verwarrender en roepen ze meer vragen op dan dat ze antwoorden geven. Daar komt nog bij dat ze de film ophouden – precies de reden waarom ze aanvankelijk de bioscoopversie niet haalden.

Overdreven loftuitingen

Naast de verlengde versie van de film staan er uiteraard verschillende extra opties op de twee discs tellende editie. Om te beginnen is er het audiocommentaar, een extra die tegenwoordig eigenlijk op geen enkele (special edition) dvd mag ontbreken. Hoofdrolspeler Diesel schittert door afwezigheid en laat het werk over aan regisseur Twohy en acteur Karl Urban (Lord Vaaku) en actrice Alexa Davalos (Jack/Kyra). Twohy slaagt erin een aantal leuke dingen te vertellen over het productieproces en het verhaal, en Urban zorgt hier en daar voor humor. Davalos is de enige die vrijwel niets toevoegt, behalve overdreven loftuitingen waar je als kijker/luisteraar helemaal niets aan hebt.

Op dezelfde disc zijn ook enkele verwijderde scènes te zien, met of zonder commentaar van Twohy, waarin hij uitlegt waarom ze de uiteindelijke versie niet haalden. Zoals zo vaak zijn die scènes volkomen terecht gesneuveld, maar zijn ze leuk om te bekijken omdat ze vaak nog niet af zijn. Je ziet dus de blauwe schermen en half afgemaakte special effects en dat geeft een leuk kijkje achter de schermen.

Weetjes

Een leuke extra die zeker moet worden genoemd is Riddick Insider op de eerste disc. Je kunt hiermee de film bekijken terwijl er constant weetjes over zowel het verhaal als het productieproces in beeld verschijnen. In tegenstelling tot de toegevoegde scènes voegt dit wel degelijk iets toe, al zal het vooral voor de echte fans interessant zijn.

~

Van de rits extra’s op de tweede disc zijn vooral enkele uitgebreide kijkjes achter de schermen geslaagd. Hierin komen verschillende betrokkenen aan het woord, van de kostuumontwerpster tot Vin Diesel. Zo is er een special over de special effects en over de creatie van verschillende planeten. Helaas stellen de rest van de extra’s op disc twee niet heel veel voor. Vooral Toombs’ Chase Log, waarin bountyhunter Toombs vertelt over zijn belevenissen, is visueel simpelweg saai en weet inhoudelijk ook niet te boeien. Het lijkt daarom eerder een poging tot een creatieve extra of opvulling van de dvd. Kortom, niet echt geslaagd.

Missie mislukt

Twohy wil met zijn director’s cut meer diepgang geven aan The Chronicles of Riddick, maar helaas voor hem slaagt hij hier niet in: de toegevoegde scènes maken het verhaal alleen maar verwarrender en houden de film op. De overige extra’s zijn uitgebreider dan op de normale dvd, waarbij vooral Riddick Insider, het audiocommentaar en de kijkjes achter de schermen de moeite waard zijn. Zulke toevoegingen verschaffen fans en geïnteresseerden leuke achtergrondinformatie. Verder blijft The Chronicles of Riddick een vermakelijke sci-fi-actiefilm uit Hollywood en daar is verder niet heel veel diepgang voor nodig.

Film / Films

Het genot van een tongzoen

recensie: The Island

The Island is een van de zomerfilms die de komende maanden veel publiek naar de bioscoop moeten trekken. Met Ewan McGregor en Scarlett Johansson heeft de film twee zeer aansprekende sterren in huis. Regisseur Michael Bay was eerder verantwoordelijk voor Armageddon en Pearl Harbor en heeft opnieuw een megabudget gekregen om deze futuristische actie-thriller te maken. Het resultaat is amusement; misschien wat pretentieloos, maar het aankijken waard. De film mixt technologie én een onderhoudend verhaal.

~

Bay neemt ruim de tijd om de planeet waaraan het eiland uit de titel verbonden is te introduceren. Vanaf het opstaan is er voor de bewoners van deze planeet controle. Na een ‘goedemorgen’ op een lichtkrant, volgt de agenda voor die dag. Op het toilet wordt de urine gescreend; bij een te hoog natriumgehalte is bacon bij het ontbijt verboden. Daarna volgt er een dag met veel ontspanning. De bewoners worden bezig gehouden, werken af en toe, mogen genieten van vrije tijd en leven volgens een agenda, die geen verrassingen inhoudt. Vandaag lijkt op gisteren en morgen zal hetzelfde zijn als vandaag.

Emoties

Na de introductie wordt er meer duidelijk. De mensen op de planeet tonen nauwelijks emoties, bejegenen elkaar alleen maar vriendelijk, en hun vaste dagindeling wordt van bovenaf geregisseerd. Elke bewoner heeft slechts één wens en dat is de hoofdprijs winnen in de loterij: een reis naar The Island, dat volgens de bewoners het paradijs is. De bewoners lijken gelukkig, tot twee van hen (McGregor en Johansson) het sprookje van het eiland doorprikken. Ze slagen er in het eiland te bereiken en belanden in een nachtmerrie, die vooral bestaat uit achtervolgingen en gewaagde ontsnappingen.

Min

~

The Island is een film met een groot budget, de achtervolgingen zijn dan ook spannend en talrijk. Elke wending in het verhaal lijkt voor regisseur Bay een reden om nog meer auto’s de lucht in te laten vliegen, om opnieuw zijn sterren in een hachelijke positie te brengen waar ze natuurlijk uit ontsnappen. Gezien door de lenzen van Bay is The Island een film, die vooral aantoont waar het geld van de producers voor is gebruikt.

Plus

Pluspunten? In ruim twee uur film zijn deze ruimschoots aanwezig. In de scènes waarin Lincoln Six-Echo (McGregor) tegenover zijn opdrachtgever uit de buitenwereld staat, is het moeilijk te bepalen wie de show steelt. Scarlett Johansson wordt alleen maar mooier. Het verhaal is voorspelbaar, maar onderhoudend. De miljoenen aan blik die regisseur Bay de lucht in mag laten vliegen, zijn spectaculair in beeld gebracht. En als laatste is het opvallend dat, in een film waar de technologie de hoofdrol lijkt te hebben, de emoties bij de hoofdpersonen vermeldenswaardig zijn. (De ontdekking van het genot van een tongzoen wordt prachtig in beeld gebracht.) Misschien is het niet de bedoeling van de regisseur geweest, maar deze boodschap is voor de kijker de enige belangrijke. In een vele miljoenen kostende futuristische actie-thriller, wint de emotie van de gewone mens.

Muziek / Album

De ophef waard

recensie: Hard-Fi - Stars of CCTV

Zo om de drie weken wordt er aan de overkant van Het Kanaal gesproken van een nieuwe hype op muziekgebied. De naam van Franz is nog niet uitgegalmd of Bloc Party staat in alle bladen om vervolgens plaats te maken voor de Chiefs. Stuk voor stuk goede bands, dat wel, maar om nou elke keer van een hype te spreken… Je wordt er toch doodziek van. Gelukkig vergoedt de muziek van de bands veel, zo ook bij de nieuwe ‘hype’ Hard-Fi. Iedereen die maar iets betekent in de muziekwereld in Groot-Brittannië is lovend en ook door de media wordt Hard-Fi geknuffeld en geroemd. En terecht. Hun debuut, Starts of CCTV, is namelijk een heerlijke luisterplaat vol lekkere Britse gitaarmuziek.

~

Hard-Fi bestaat uit vier jonge Britten met als boegbeeld zanger en schreeuwlelijk Richard Archer (ik heb nog geen interview gelezen waarin niet minimaal veertig keer het woord ‘Fuck’ wordt gespuid). Als we de woorden van de excentrieke zanger mogen geloven, zullen ze niet rusten voor ze mega-succesvol zijn, op nummer 1 in de Verenigde Staten staan en meer platen hebben verkocht dan Eminem. Gelukkig leggen ze de lat niet al te hoog, met een debuut dat buiten Groot-Brittannië nog niet eens verschenen is… Maar goed, genoeg over de poppetjes, over naar de muziek.

Afwisselend en boeiend

Het eerste dat opvalt aan de plaat is dat hij erg afwisselend en daardoor uitermate boeiend is. Nummer na nummer laten de heren horen dat ze vocaal en muzikaal erg veel in hun mars hebben: creatieve melodieën, slimme loopjes op diverse instrumenten, verrassende ritmes en invallen, verrassende maar passende overschakelingen van hard naar zacht en andersom – het kwartet doet zijn uiterste best om de luisteraar geen halve seconde te vervelen. En dat lukt. Van opener Cash Machine tot afsluiter en titelnummer Stars of CCTV bewijst de plaat alle ophef waard te zijn.

Punkfunk

De cd klinkt als een manifest, als de soundtrack van de jeugd van de ‘Lower&Middle-class Britain’, oproepend tot zelfbewustwording en geestelijke oproer. Het album, van begin tot eind geschreven door Archer, is tot stand gekomen nadat hij naar Staines verhuisde, een klein stadje waar hij het gemis van echte concerten, goede bioscopen en fatsoenlijke kroegen proefde. Het ademt een vleugje jaren tachtig en roept een sfeertje op dat ergens tussen Joy Division en The Clash inhangt (hoewel het muzikaal anders klinkt). Het grootste deel van de cd wordt gevuld met uiterst swingende en dansbare nummers waar Tied up to Tight en de single Hard to Beat (de tweede single, na Cash Machine) goede voorbeelden van zijn. Gotta Reason klinkt punkfunk-achtig en er staat zelfs een prachtige pianoballad op (Move on Now), en ook nog Better do Better, het op reggae gefundeerde favorietje van de recensent. Ja, prima plaatje.

Voor iedereen die aan de plaat nog niet genoeg heeft: op 6 oktober staat Hard-Fi in Paradiso. Zou dat zo’n concert zijn waarvan je over vijf jaar kan zeggen dat je erbij bent geweest…?

Boeken / Fictie

Bavilski is een groot verteller

recensie: Dmitri Bavilski (vertaling: Aai Prins) - De aardappeleters

De Russische klassieken hebben de Nederlandse lezer altijd weten te boeien. Ook vandaag de dag worden schrijvers als Tsjechov en Dostojevki nog volop gelezen. Dit jaar verscheen er zelfs een vertaling van de oerversie van Oorlog en Vrede. Ook de moderne Russische romans, zoals Venedikt Jerofejevs Moskou op sterk water, kunnen steevast rekenen op de sympathie van het Nederlandse publiek. Het kortgeleden in Nederlandse vertaling verschenen De aardappeleters van de Dmitri Bavilski zal deze reputatie van de Russische roman niet beschamen.

~

De aardappeleters vertelt het verhaal van Lidia Albertovna, museumsuppoost in het Viktor Novitsjkov-museum in Tsjerdatsjinsk, een plaats aan de voet van de Oeralgebergte. Dit museum is vooral bekend vanwege het feit dat het een voorstudie van Vincent van Goghs De aardappeleters in zijn bezit heeft. Om die reden doet de grote internationale tentoonstelling van Van Gogh in de roman ook deze stad in Rusland aan. Lidia is een van de uitverkorenen die in de prestigieuze tentoonstelling als suppoost mogen optreden. Het werk van de Nederlandse schilder kan Lidia echter niet echt bekoren. Liever zit ze op wacht bij de Hollandse meesters uit de zestiende eeuw, met hun kleine landschapschilderijen.

Weinig opwindend

Lidia’s leven thuis is net als haar werk weinig opwindend. Haar man, een componist, werkt eigenlijk nauwelijks en sluit zich meestal op in zijn mottige kamer, terwijl hun zoon Artjom vooral veel bij vrienden is. Mede daarom bevalt de aandacht van Danila, een vriend van Artjom, Lidia wel. De oudere vrouw en de jongeman beginnen een verhouding. Lidia laat zich meeslepen in deze vreemde, maar passionele relatie. De komst van de internationale tentoonstelling van Van Gogh brengt voor Lidia echter nog meer verrassingen dan alleen de bijzondere, zintuiglijke ervaringen die ze heeft bij het aanschouwen van de schilderijen:

En daar had je weer hetzelfde: ook op dit schilderij had de realiteit onzichtbare tektonische verschuivingen, breuken ondergaan, ze leek geknakt en verwrongen. Alsof er een zo’n hevige pijn in was samengebald dat het je duizelde en er tegelijkertijd allerakeligste sensaties werden opgeroepen: misselijkheid, braakneigingen, hevige dronkenschap, menstruatiekampen. Waar was zo’n monsterlijke zelfkwelling nou voor nodig? […] Lidia Albertovna was een flauwte nabij.

Postmodernisme

~

De laatste jaren is er in Rusland het een en ander met het postmodernisme geëxperimenteerd, met het werk van Vladimir Sorokin als bekendste en meest controversiële voorbeeld. In het werk van Bavilski heeft dit ook zo zijn sporen nagelaten. Zo benadrukt hij herhaaldelijk dat zijn boek een fictioneel product is. Hierdoor wordt de lezer ’teruggeworpen’ op de werkelijkheid buiten de roman, waardoor de magie dreigt te verdwijnen. Verder staan in het boek enkele op zichzelf staande hoofdstukken waarvan de schrijver zelf zegt dat ze niet per se gelezen hoeven te worden. Deze hoofdstukken bestaan uit korte zinnen en associaties. Het zijn antwoorden op een soort quasi existentiële vragen: wat intrigeert een mens, of waar beleef je plezier aan? Soms is het grappig of serieus, een andere keer herkenbaar, zoals wanneer er uiteen wordt gezet dat je mensen altijd in twee groepen kunt indelen:

In verstokte Pepsi-drinkers en Coca-Cola-drinkers (dat zijn de meeste). Pepsi is wel beter. En verliest daardoor afzetmarkten.

In wie geboren is en wie niet.

In wie eerder doodgaat dan ik, en wie later.

Die hun zelfbevestiging vinden ten koste van zichzelf of ten koste van anderen.

Er zijn er die na de wc hun handen niet wassen (en die dat wel vóór de wc doen). Er zijn mensen die nooit hun gezicht wassen.

In hen die alleen donkere (liefst zwarte) katoenen sokken dragen, en in hen die het niks kan schelen hoe hun voeten eruit zien.

In zangers en dansers (mensen van het woord en mensen van het beeldend denken).

De positie van deze op zichzelf staande hoofdstukken binnen het verhaal is niet altijd even duidelijk. Soms vormen ze een illustratie van het hoofdstuk dat er aan voorafging. Als Lidia bijvoorbeeld dreigt in te storten door een vervelende ontdekking, worden in het hoofdstuk wat erop volgt verschillende manieren besproken om zelfmoord te plegen. Het hoofdstuk is een interpretatie van Lidia’s gevoelens, zij het op een nogal wrange manier. Een andere keer lijken de op zichzelf staande hoofdstukken gedachten weer te geven van een ander personage die zich niet in het verhaal van Lidia bevindt, maar op een ander fictioneel niveau. In feite ontwikkelen zich in De aardappeleters twee verhaaldimensies: de belevenissen van Lidia en de dagboekaantekeningen of hersenspinsels van een onbekende derde, een metatekst. De onbekende maakt lijstjes van dingen die hij belangrijk vindt, waardoor je hem, ondanks zijn beperkte rol in het verhaal, wel steeds beter leert kennen.

Groot verteller

In deze roman doet het er niet precies toe wat er precies gebeurd is of hoe het verhaal afloopt. Er is wel een climax, maar de climax vormt niet het hoogtepunt van de roman. Het is eerder een gevolg van andere vreemde gebeurtenissen, waarin Bavilski de lezer meesleept. Soms waan je je in Misdaad en straf door de overeenkomsten tussen de vreemde Danila en de warrige Raskolnikov. Een andere keer verbaas je je over de combinatie van de poëtische omschrijving van de afschuw voor het werk van Van Gogh, én de liefde voor kunst die er uitspreekt, evenals de eerbied voor de kracht van een kunstwerk. De aardappeleters is een tragikomisch verhaal vol citaten van Russische dichters, grappige personages en treurige ontwikkelingen. Bavilski is een groot verteller.