Moolaadé

Plaats van handeling is een klein dorpje op het platteland van Senegal. De in felle kleuren gehulde dorpelingen werken hard voor hun dagelijks brood. De mannen in het dorp zijn de baas en de traditie schrijft voor dat alle meisjes op jonge leeftijd besneden moeten worden. Collé Ardo Gallo Sy is de enige vrouw in het dorp die haar eigen dochter zeven jaar geleden niet heeft laten besnijden. Als er vier jonge meisjes vluchten bij hun ‘reinigingsritueel’, kloppen ze aan bij Collé. Om de meisjes te redden, roept ze een heiligplaats aan die hun bescherming zal bieden, een Moolaadé. De meisjes zijn voorlopig veilig maar de druk van de dorpelingen neemt al snel toe. Als ook de dorpsoudsten zich tegen haar keren komt zelfs het aanstaande huwelijk van haar dochter in gevaar.

Represailles

Het twee uur durende drama speelt zich volledig af binnen de muren van het dorp. Dit geeft een gevoel van gevangenschap en maakt de benauwende positie van de hoofdpersonen voelbaar voor de kijker. Ondanks het zware thema is Moolaadé geen onaangename film. Het schetst met veel humor het leven in het dorp. We zien de dorpsbewoners in hun dagelijkse beslommeringen, rijkelijk aangezet met metaforen en symbolen. Toch staat de kleurrijke omgeving in schril contrast met de verstikkende kracht van traditie. Sembene laat zien hoe er om de macht geconcurreerd wordt, en welke middelen daarbij gebruikt kunnen worden. Een belangrijk middel is het geloof in hogere machten. De Moolaadé boezemt angst in bij de dorpsoudsten. Ze zullen de Moolaadé nooit verbreken uit angst voor represailles van de geesten. De Moolaadé kan alleen ongedaan gemaakt worden als degene die hem aangeroepen heeft een magisch woord uitspreekt. Collé weigert dit zolang ze niet de garantie heeft dat de meisjes niet besneden zullen worden.

Media

Een van meisjes vraagt Collé op een gegeven moment of een Bilakoro (een vrouw die niet besneden is) wel kinderen kan krijgen. Deze voor ons westerlingen, rare, zelfs grappige vraag geeft pijnlijk weer hoe diep vrouwenbesnijdenis in deze cultuur verankerd ligt. Als oorzaak voor het opstandige gedrag van Collé wordt de radio aangewezen. De dorpsoudsten besluiten dat alle radio’s in het dorp ingenomen en vervolgens verbrandt moeten worden. De film eindigt met een lang shot van een antenne. Sembene lijkt te willen zeggen dat er een belangrijke rol is weggelegd voor de media in de strijd voor vrouwenemancipatie.

Belangrijke les

Ondanks de luchtige ondertoon blijf je als kijker achter met de vraag in hoeveel dorpen in Afrika nog steeds de meisjes dit ritueel moeten ondergaan. En hoeveel vrouwen zoals Collé er écht bestaan. Sembene leert je een belangrijke les, namelijk hoe groot de kracht van traditie is en hoeveel levens het kost om deze traditie te doorbreken.