Jack Timmermans maakte samen met Guusje Kaayk (beeldend kunstenares) de voorstelling ReAnimatie, een locatievoorstelling voor volwassenen. Verpakt in een cyclisch omhulsel laten zij dans en animatie samenvloeien. Timmermans: “Ik kan ongeremd, associatief en intuïtief te werk gaan”.
Jack Timmermans is artistiek leider, choreograaf en directeur van jeugddansgezelschap de Stilte. Hij vertelt over zijn aandeel op theaterfestival Boulevard en over het ontstaan van ReAnimatie: “Beeldend kunstenares Guusje Kaayk had al veel getekend aan de hand van dansvoorstellingen. We kennen elkaar al een lange tijd vanuit de theaterwereld. Guusje wilde een stap verder gaan door haar tekeningen in beweging te brengen. We besloten om samen de voorstelling ReAnimatie te maken. Guusje heeft toen dans-animaties geschilderd naar aanleiding van ons concept. Deze beelden vormen samen met de dans de voorstelling.”
~
Timmermans praat verder over
ReAnimatie: “De voorstelling gaat over het opnieuw tot leven brengen van materie in een cyclische vorm, de voortdurende herhaling van begrippen als onrust, dreiging, aanval, geweld, overleg en vrede. Ofwel: Hoe lang kan een oorlog wegblijven? We zijn niet anekdotisch met deze thema’s omgegaan, maar hebben het vanuit de sfeer benaderd. Iets wat ik ook bij kindervoorstellingen doe trouwens. Het laatste wat ik aan kinderen zou vragen na afloop van een voorstelling is: “Waar ging het over?” Ik laat de interpretatie graag aan het publiek over, groot en klein. Zoals de Bossche filosoof Cornelis Verhoeven zei: zodra de verafgoding van de duidelijkheid begint, vallen er slachtoffers.”
ReAnimatie speelt zich af in het Kruithuis in Den Bosch, waarom juist dit gebouw?
“Het Kruithuis heeft een ronde bouwvorm, hierin vinden we het cyclische aspect van ReAnimatie terug. Ook past het hele concept van het opnieuw tot leven komen, bij een historische plek. Het Kruithuis heeft iets desoriënterends en roept tegelijkertijd veel beelden op. In de Tachtigjarige Oorlog, ten tijde van de strijd tussen de Spanjaarden en de Oranjes, diende het Kruithuis als opslagplaats voor het gevechtsmaterieel. Het gebouw was volgepakt met kruit en droeg op de voorgevel het motto: ‘Slaapt om te ontwaken’. Dat is toch een fantastische leus als het gaat om kruit! Fascinerend is ook dat de poort van zo’n kruithuis altijd van de stad af werd gebouwd vanwege het risico op ontploffing.”
In ReAnimatie zullen een hoop explosieve dans en dynamische animaties plaats vinden. Is het geschikt voor kinderen?
Timmermans: “ReAnimatie is geen voorstelling voor een specifieke doelgroep en daarmee voor mij een uitstapje. Toen we dertien jaar geleden zijn begonnen met de Stilte hebben we wel wat voorstellingen voor volwassenen gemaakt, maar ik heb me vrij snel toegelegd op het maken van kinderproducties. Dat ik nu weer een voorstelling heb gemaakt voor volwassenen is overigens geen bewuste keuze, dat is simpelweg zo gelopen. En evengoed kan het straks geschikt zijn voor kinderen en mijn eigen denken in doelgroepen ondermijnen. Ik word graag verrast. Ook door mezelf.”
Waarin verschillen beide genres?
“Het verschil is voor mij niet extreem groot. Een grove overeenkomst is bijvoorbeeld de ervaring die centraal staat. In het Kruithuis willen we de mensen echt een belevenis meegeven, een reis in de tijd door diverse vertrekken. Dit geldt natuurlijk ook bij kindervoorstellingen, waarbij je kinderen zintuiglijk probeert te prikkelen en te vermaken. Toch is er een aantal elementen waar je rekening mee moet houden. De scènes die je voor kinderen maakt zijn altijd compacter, korter. Volwassenen hebben uiteraard een grotere concentratieboog, je houdt bij kinderen geen exposé van twintig minuten. Daarnaast is het contact tussen danser en publiek anders. Bij dans voor kinderen is het contact direct. Als je als danser geen oogcontact maakt, ben je ze kwijt. Je verliest hun aandacht, waardoor ze op hun stoel gaan wiebelen en draaien. Bij volwassenen is dit directe contact geen absolute vereiste. Je kunt dan meer vrijheid nemen. Als choreograaf hoef ik nu niet te denken aan hoe ik geweest ben, maar kan ik kiezen voor de intuïtie in het hier en nu.”
~
Het creëren van
ReAnimatie bevat voor Timmermans een luxe die wellicht vraagt naar meer. Toch verkiest hij het maken van kindervoorstellingen: “Wat we ook gaan doen, we blijven altijd een gezelschap voor kinderen, ik word daar simpelweg gelukkiger van. Ik kan niets met mijn zwarte kant als ik voorstellingen voor kinderen maak. Dat ik niet geboren had willen worden, dat ik de wereld van volwassenen veracht, speelt geen enkele rol als ik in het creëren kinderen voor ogen heb. Dan zie ik alleen maar hoop voor me, het laatste restje uit de doos van Pandora. Ik zie kinderen als slachtoffer van onze maatschappij, hun stem wordt dikwijls slecht gehoord. Het welbekende: ‘Alles van waarde is weerloos’ (Lucebert) is hierbij van toepassing . Ik smelt bij kinderen en mijn doel is dan ook ze een uitzicht te bieden, fantasie, de idee dat er altijd weer iets nieuws komt.”
Deze jarenlange drijfveer bracht de Stilte naar een veelbelovende periode: hét Jeugddansgezelschap van het zuiden. De Raad voor Cultuur heeft een positief advies uitgebracht en volgend jaar zal de Stilte voor het eerst structurele subsidie ontvangen. Timmermans beaamt dit: “Het was vooral hard ploeteren, maar na dertien jaar hebben we dan ook heel wat ervaring opgebouwd. Inmiddels heb ik zogeheten parameters ontwikkeld voor wat kinderen wel en niet leuk vinden. Al blijft het altijd interessant deze grenzen te bevragen met gastchoreografen als Jack Gallagher, Ann van den Broek en Dylan Newcomb. Zij hadden voor hun werkperiode bij de Stilte nauwelijks werk voor kinderen gemaakt en dat leverde weer inspirerende dingen op. Maar laten we niet vergeten, we kunnen een hoop bedenken, het ultieme moment is toch het moment dat kinderen het gaan zien, wat trouwens ook geldt voor de bezoekers van ReAnimatie.”
ReAnimatie speelt van 8 tot en met 15 augustus in het Kruithuis in Den Bosch gedurende festival Boulevard.
Verboden liefde in het kwadraat
.
In het kader van de Roze Film Dagen, die in december van dit jaar zullen plaatsvinden, werd op 31 juli als voorproefje de film The Bubble vertoond in Filmtheater De Uitkijk. Samenvallend met de Gay Pride is de film vanaf 1 tot en met 6 augustus elke dag om 21.45 te zien in het Ketelhuis in Amsterdam.
~
Naïviteit
De naïviteit van de drie Israëlische flatgenoten en hun ‘bubbelmentaliteit’ wordt in de structuur van de film het beste naar voren gebracht. Ze zeveren op betweterige manier over het conflict tussen Israël en Palestina, maar willen er eigenlijk liever niet over nadenken. Ze organiseren een protest-rave tegen de bezetting van de Palestijnse gebieden, maar lijken vooral gewoon te willen feesten, XTC slikken en neuken. Behalve de openingsscène bij de checkpoint is er weinig te zien van de strijd tussen de twee volkeren. Daardoor lijkt het alsof de makers het conflict op een luchtige manier als een context voor de romance tussen Ashraf en Noam willen gebruiken, maar het tegendeel is waar. Na een ommekeer in het verhaal blijkt dat de drie vrienden uit hun droom zullen moeten ontwaken en dat er geen simpele weg naar vrede is.
~
Nieuw perspectief
Desondanks verveelt The Bubble zeker niet. Het tempo van de film is prettig, er is een goede dosering humor en dramatiek en de cast is lekker op dreef. Het lijkt alleen op bepaalde momenten dat de makers van deze film dezelfde naïviteit bezitten die ze toeschrijven aan de inwoners van Tel-Aviv, die maakt dat deze film toch een bepaalde scherpte mist. Er is dan wel aandacht voor beide kampen, maar zoals de makers ook al aangeven, is de film voornamelijk een liefdeslied voor Tel-Aviv. Dit zorgt voor gemiste kansen, maar eveneens voor een nieuw perspectief op de groeiende immuniteit ten opzichte van het geweld van de oorlog.
The Bubble
Regie: Eytan FoxJaar: 2024
Link: Roze Film Dagen
Misschien ook iets voor u
Voor u geselecteerd door de auteur:
Uitstap naar volwassenenrepertoire
/ 0 Reactiesdoor: Leonie Kuipers / beeld: Guusje Kaayk 0 SterrenJack Timmermans en zijn gezelschap De Stilte staan met de voorstelling ReAnimatie op theaterfestival Boulevard. Hierin maakt de specialist in dans voor de jeugd een uitstapje naar het volwassenenrepertoire. 8WEEKLY sprak met Timmermans over het waarom van deze volwassenenvoorstelling en over zijn eeuwige liefde voor het maken van kindervoorstellingen.
Jack Timmermans maakte samen met Guusje Kaayk (beeldend kunstenares) de voorstelling ReAnimatie, een locatievoorstelling voor volwassenen. Verpakt in een cyclisch omhulsel laten zij dans en animatie samenvloeien. Timmermans: “Ik kan ongeremd, associatief en intuïtief te werk gaan”.
Jack Timmermans is artistiek leider, choreograaf en directeur van jeugddansgezelschap de Stilte. Hij vertelt over zijn aandeel op theaterfestival Boulevard en over het ontstaan van ReAnimatie: “Beeldend kunstenares Guusje Kaayk had al veel getekend aan de hand van dansvoorstellingen. We kennen elkaar al een lange tijd vanuit de theaterwereld. Guusje wilde een stap verder gaan door haar tekeningen in beweging te brengen. We besloten om samen de voorstelling ReAnimatie te maken. Guusje heeft toen dans-animaties geschilderd naar aanleiding van ons concept. Deze beelden vormen samen met de dans de voorstelling.”
~
ReAnimatie speelt zich af in het Kruithuis in Den Bosch, waarom juist dit gebouw?
“Het Kruithuis heeft een ronde bouwvorm, hierin vinden we het cyclische aspect van ReAnimatie terug. Ook past het hele concept van het opnieuw tot leven komen, bij een historische plek. Het Kruithuis heeft iets desoriënterends en roept tegelijkertijd veel beelden op. In de Tachtigjarige Oorlog, ten tijde van de strijd tussen de Spanjaarden en de Oranjes, diende het Kruithuis als opslagplaats voor het gevechtsmaterieel. Het gebouw was volgepakt met kruit en droeg op de voorgevel het motto: ‘Slaapt om te ontwaken’. Dat is toch een fantastische leus als het gaat om kruit! Fascinerend is ook dat de poort van zo’n kruithuis altijd van de stad af werd gebouwd vanwege het risico op ontploffing.”
In ReAnimatie zullen een hoop explosieve dans en dynamische animaties plaats vinden. Is het geschikt voor kinderen?
Timmermans: “ReAnimatie is geen voorstelling voor een specifieke doelgroep en daarmee voor mij een uitstapje. Toen we dertien jaar geleden zijn begonnen met de Stilte hebben we wel wat voorstellingen voor volwassenen gemaakt, maar ik heb me vrij snel toegelegd op het maken van kinderproducties. Dat ik nu weer een voorstelling heb gemaakt voor volwassenen is overigens geen bewuste keuze, dat is simpelweg zo gelopen. En evengoed kan het straks geschikt zijn voor kinderen en mijn eigen denken in doelgroepen ondermijnen. Ik word graag verrast. Ook door mezelf.”
Waarin verschillen beide genres?
“Het verschil is voor mij niet extreem groot. Een grove overeenkomst is bijvoorbeeld de ervaring die centraal staat. In het Kruithuis willen we de mensen echt een belevenis meegeven, een reis in de tijd door diverse vertrekken. Dit geldt natuurlijk ook bij kindervoorstellingen, waarbij je kinderen zintuiglijk probeert te prikkelen en te vermaken. Toch is er een aantal elementen waar je rekening mee moet houden. De scènes die je voor kinderen maakt zijn altijd compacter, korter. Volwassenen hebben uiteraard een grotere concentratieboog, je houdt bij kinderen geen exposé van twintig minuten. Daarnaast is het contact tussen danser en publiek anders. Bij dans voor kinderen is het contact direct. Als je als danser geen oogcontact maakt, ben je ze kwijt. Je verliest hun aandacht, waardoor ze op hun stoel gaan wiebelen en draaien. Bij volwassenen is dit directe contact geen absolute vereiste. Je kunt dan meer vrijheid nemen. Als choreograaf hoef ik nu niet te denken aan hoe ik geweest ben, maar kan ik kiezen voor de intuïtie in het hier en nu.”
~
Deze jarenlange drijfveer bracht de Stilte naar een veelbelovende periode: hét Jeugddansgezelschap van het zuiden. De Raad voor Cultuur heeft een positief advies uitgebracht en volgend jaar zal de Stilte voor het eerst structurele subsidie ontvangen. Timmermans beaamt dit: “Het was vooral hard ploeteren, maar na dertien jaar hebben we dan ook heel wat ervaring opgebouwd. Inmiddels heb ik zogeheten parameters ontwikkeld voor wat kinderen wel en niet leuk vinden. Al blijft het altijd interessant deze grenzen te bevragen met gastchoreografen als Jack Gallagher, Ann van den Broek en Dylan Newcomb. Zij hadden voor hun werkperiode bij de Stilte nauwelijks werk voor kinderen gemaakt en dat leverde weer inspirerende dingen op. Maar laten we niet vergeten, we kunnen een hoop bedenken, het ultieme moment is toch het moment dat kinderen het gaan zien, wat trouwens ook geldt voor de bezoekers van ReAnimatie.”
ReAnimatie speelt van 8 tot en met 15 augustus in het Kruithuis in Den Bosch gedurende festival Boulevard.
De Stilte - ReAnimatie
Artiest: De StilteMisschien ook iets voor u
De stem van Afrika
De tentoonstelling Snap Judgments toont recent werk van Afrikaanse fotografen. De tentoonstelling biedt inzicht in maatschappelijke en sociale veranderingen van het continent. Wat direct opvalt is de diversiteit aan werk, waarbinnen twee thema’s – het individu en de maatschappij – domineren. Wat daarnaast opvalt is het beeld dat geschetst wordt van Afrika. De geijkte beelden van de kinderen met hongerbuikjes zijn moeilijk te vinden. De fotografen laten juist de kracht en rijkdom zien en dit is erg verfrissend.
Een voorbeeld hiervan zijn de foto’s van Nontsikelelo Veleko. In de serie Beauty Is in the Eye of the Beholder toont ze de identiteit van afzonderlijke personen. De afgebeelde mensen dragen geen traditionele kleding, zoals omslagdoeken, maar hippe leren jackjes, straksluitende bloesjes en felgekleurde panty’s. Hiermee wordt getoond dat de Afrikanen qua mode niet onderdoen voor de westerlingen. Maar belangrijker is dat de Veleko de personen als individuen toont.
Fotografie
De foto’s laten ook zien dat de Afrikaanse fotografie niet achterloopt op de westerse fotografie. Genres die tot voor kort alleen door westerse fotografen werden vastgelegd hebben nu ook hun plaats gekregen binnen de Afrikaanse fotografie. De militaire uniformen in ‘Parade Uniform’ uit de serie Trappings (2000-2002) die door Hentie van der Merwe zijn gefotografeerd gaan voorbij aan de commerciële modefotografie en krijgen door hun abstractie en onscherpte een documentair karakter. Het gaat niet langer om de kostuums an sich, maar om de betekenis -de dienstplicht ten tijde van de apartheid- die ermee verbonden is.
Naast de gekozen genres zijn ook de gebruikte technieken niet anders dan die in de westerse wereld. Een voorbeeld hiervan is het gebruik van mixed media; de foto’s zijn niet meer autonoom, maar zijn een onderdeel geworden van het kunstwerk. Allan deSouza heeft nieuwe werken gemaakt van oude familiefoto’s. Hij heeft de foto’s op deuren en andere plekken in zijn huis geplakt. De foto’s zijn versmolten met zeep- en etensresten. Dit heeft hij vervolgens digitaal bewerkt. Het levert een spannend geheel op dat tegelijkertijd een duidelijke verwijzing is naar het verleden en veranderingen van de Afrikaanse maatschappij.
Maatschappij
De foto’s van DeSouza zijn een voorbeeld van een persoonlijke manier van werken. Ook Mohamed Camara werkt vanuit zijn persoonlijke belevingswereld. Hij portretteert zichzelf tijdens zijn reizen. Dit levert humoristische foto’s op, maar Camara geeft met zijn foto’s kritiek op de absurditeiten en tegenstrijdigheden van de moderne Afrikaanse samenleving. Zo is de foto waar hij in een schel verlicht kerstlandschap erg grappig, maar laat deze tegelijkertijd zien dat hier een nepwereld wordt gecreëerd.
Andere foto’s zijn minder persoonlijk en verschillen van kritiek op de maatschappij tot een weergave van minder leuke aspecten uit de maatschappij, zoals de foto’s uit de serie Rooftops of Caïro van Randa Shaath, waarin wordt getoond hoe mensen op daken leven, omdat ze naast het dak alleen een kleine kamer bezitten. Het verschil met deze foto’s is dat Saath niet als een buitenstaander heeft gefotografeerd, maar vanaf haar eigen dak.
Dit maakt de tentoonstelling de moeite waard. Niet alleen de foto’ zijn van goede kwaliteit, ook de genres en technieken zijn zeer divers. Het meest interessante van de tentoonstelling is echter dat we nu geen beeld krijgen van Afrika gefotografeerd door westerlingen, maar door fotografen die van binnenuit een beeld geven van de samenleving. We zien hoe de Afrikanen zelf hun wereld zien en welke kritiek ze hebben. Hierdoor krijgen we een rijk en divers beeld van het continent dat nog niet zo lang geleden eenzijdig bekend stond om zijn hongerbuikjes.
Snap Judgments
Gezien in: Stedelijk Museum CS, AmsterdamNog te zien tot: dinsdag 30 september 2008
Misschien ook iets voor u
Het geluid van beton
.
Deze wisselwerking tussen het eeuwige zielloze steen en de vluchtige levende mens staat centraal in de performance Ik beweeg en het beton danst. Beeldend en audiovisueel kunstenaar Frouke Wiarda en mimespeler Janneke Albers maakten in het kader van het project Retort & Friends in korte tijd samen een kunstwerk. Deze performance was de zesde en laatste van dit project.
Overal steen
~
Boze brieven
Zelfs het geluid is van beton. Het spel met de tegels en de brokstukken veroorzaakt geluid dat door Frouke Wiarda tijdens de performance digitaal wordt opgevangen, herhaald, vervormd en versterkt. Het geschuur, gekraak en gepiep wordt zo harder teruggekaatst naar het personage. Er is geen ontsnappen aan. Daarnaast blijken de stukken steen zelfs muziek te kunnen maken. Wiarda schuurt met een aantal brokstukken over de vloer, elk op een verschillende toonhoogte, wat samen met het vrolijke accordeonspel van Harmen Jan Homan een verfrissend effect heeft. Toch blijft Ik beweeg en het beton danst ondanks associaties met dood, verwoesting en beklemming een prettige, speelse ervaring. Weliswaar zit het personage gevangen in beton, ze blijft vrolijk en gaat er niet aan ten onder. Uiteindelijk kan het personage haar frustraties met de situatie uitleven, door een paar tegels met potlood vol te krassen. Van dichterbij is te zien dat veel meer van de tegels vol zijn geschreven. Deze boze brieven gericht aan de eeuwigheid vormen een kleine, maar triomfantelijke overwinning.
Retort
~
Frouke Wiarda en Janneke Albers - Ik beweeg en het beton danst
Artiest: Frouke Wiarda en Janneke AlbersGezien op zondag 27 juli 2008 in Projectruimte Retort, Amsterdam
Misschien ook iets voor u
Een vos verliest wel zijn haren, maar…
De hoes van het titelloze debuutalbum van Fleet Foxes laat direct een associatie ontstaan met hoezen van bands uit het begin van de jaren zeventig, zoals Jethro Tull of Genesis. En zelfs als je de eerste tonen van het album tot je laat komen zou je nog kunnen denken met ouder werk van deze bands te maken te hebben. Maar het gaat hier toch echt om Fleet Foxes, een band van deze tijd.
Het vijftal muzikanten dat Fleet Foxes vormt heeft duidelijk zijn roots in de vroege jaren zeventig liggen. Namen zoals Crosby, Stills, Nash & Young, Beach Boys en de al eerder genoemde formaties komen in je op bij het beluisteren van dit debuutalbum. Maar tegelijkertijd merk je ook dat het een product van deze tijd is. Niet dat je daar meteen je vinger op kunt leggen, maar de productie klinkt gewoonweg moderner.
Dat Fleet Foxes geïnspireerd is door bands uit vervlogen tijden is niet vreemd gezien de uitspraak die bandlid Robin Pecknold eerder deed:
De combinatie van klassieke akoestische muziek met de vocale samenzang van de diverse bandleden en het gebruik van vele verschillende instrumenten, zoals gitaren, piano’s, banjo’s, mandolines en zelfs een Chinese zither zorgt voor een uniek geluid. Een geluid dat boven het maaiveld uitsteekt. Er zijn tegenwoordig wel meer bands die de akoestische, traditionele stijl van spelen weer hanteren, maar Fleet Foxes biedt net dat beetje meer. En zeker niet in de laatste plaats door de al genoemde harmonische zang.
Boers?
~
De muziek van Fleet Foxes verschilt echter wel degelijk van die van de eerdergenoemde, oudere bands. Waar de muziek uit de jaren zeventig vaak iets vrolijks en optimistisch uitstraalde, is Fleet Foxes somberder en ingetogener. Door de harmonische, meerstemmige zang krijgt de muziek soms zelfs een haast religieuze uitstraling. Sereen en mystiek. Hier geen ophitsende rock- of popnummers, maar langzame ingetogen songs die zo vanaf het Amerikaanse platteland lijken te komen. Muziek gemaakt door een aantal arbeiders die na een lange dag hard werken nog even op de veranda bijeenkomen om samen muziek te maken. Om te ontspannen en de stress van alledag weg te spelen.
Haldern
Fleet Foxes kreeg al lovende kritieken op hun eerder uitgebrachte ep Sun Giant, maar met dit eerste volledige album zal de band ongetwijfeld nog verder in achting stijgen bij de ‘kenners’. Belangrijker is natuurlijk dat de ‘gewone’ muziekliefhebber de band gaat waarderen. Dus als je kennis wilt maken met de muziek van deze vijf jonge mannen kun je 7 augustus even een bezoekje brengen aan Haldern (over de grens bij Nijmegen). Daar komen ze namelijk op het lokale festival hun kunsten vertonen voor alle geïnteresseerden. Het festival is uitverkocht, maar wie weet kun je bij de ingang nog een kaartje bemachtigen…
Fleet Foxes
Album: Fleet FoxesLink: Sub Pop
Misschien ook iets voor u
Verbonden in eenzaamheid
.
In de blik van Salma Zidane ligt alles verscholen. De teleurstelling in een leven dat haar niet gebracht heeft wat ze hoopte, de woede om het feit dat haar enige dierbare bezit, haar citroenboomgaard, van haar wordt afgenomen. En tenslotte de berusting in dit onomkeerbare feit en in haar eenzaamheid, een berusting die het gehele conflict tussen Israël en Palestina symboliseert.
~
Melancholie
Lemon Tree is een volgend hoofdstuk in de opmerkelijke opkomst van de Israëlische cinema de afgelopen jaren. De meest succesvolle exponenten hiervan, Jellyfish, The Band’s Visit en Lemon Tree hebben één opmerkelijke overeenkomst: melancholie. De films ontlenen hun kracht aan de melancholische gevoelens van de personages, in wie de onvervulde verlangens eenvoudig te herkennen zijn. Is het toevallig dat deze films allen dit gevoel uitdragen of heeft het wellicht te maken met de erfenis van het jarenlange geweld dat een schaduw heeft geworpen over het beloofde land Israël?
~
~
Lemon Tree
Regie: Eran RiklisJaar: 2024
Misschien ook iets voor u
Voor u geselecteerd door de auteur:
Ieder hoofdstuk een nieuwe man
.
In 2006 debuteert de Vlaamse Els Moors (1976) in de poëzie met Er hangt een hoge lucht boven ons, dat meteen genomineerd wordt voor de C. Buddingh’-prijs. Het oorspronkelijke plan is om eerst een roman te schrijven, maar haar uitgeverij publiceert liever eerst haar gedichten. Daarna mag ze de reis van het romanschrijven afleggen. Moors wilde een avonturenverhaal maken en dat is zeker gelukt. Maar het is wel een chaotisch avonturenverhaal geworden.
Hooghangende kokosnoten
Alice woont samen met haar man Louis, een rekenkundig wonder dat voor een baggerbedrijf werkt. Louis laat haar vrij en dat heeft Alice nodig ook: ze zoent met elke man die ze tegenkomt. Ook met een collega van haar man, die op een privé-eiland woont dat hij eigenhandig heeft afgebaggerd. Als Louis en Alice zijn eiland bezoeken, gaat Alice er meteen op uit om de omgeving te verkennen. Het eiland ziet er precies zo uit als Alice zich had voorgesteld.
Een van deze hooghangende kokosnoten valt op het hoofd van Louis en maakt een einde aan zijn leven. Na zijn crematie verschijnen er aan de lopende band nieuwe mannen in het leven van Alice, die allemaal iets van haar willen – of zij iets van hen. Op een terras ontmoet ze een zanger met veel wit in zijn oog. Met hem reist ze af naar het Zuiden. De reis gaat verder naar een hotel waar Alice inziet dat ze de overleden Louis mist, maar dat de zanger met wie ze op reis is misschien nog wel het meest in de buurt komt van een nieuwe liefde. De nacht in het hotel, en daarmee ook het boek, eindigt in een chaos van rondrennende personages die allen op zoek zijn naar elkaar. Maar Alice kiest voor de enige persoon die haar werkelijk begrijpt: zichzelf.
Stoere praat
De zinnen van Moors rollen ritmisch over de bladzijden heen. Het is duidelijk te merken dat ze ook gedichten schrijft, want haar beeldende talent komt ook in dit prozaverhaal volledig tot zijn recht. De woorden zijn recht voor zijn raap en niets verbloemend. Alice zoent niet, ze steekt haar tong in de mond van de mannen die ze tegenkomt en na een paar whisky’s roept ze dat ze wel eens iemand zou willen pijpen. Toch schuilt er achter die stoere praat een vrouw die op zoek is naar de liefde en waardering van anderen. Els Moors slaat af en toe een beetje door in de gesprekken die Alice met zichzelf voert: ze zijn te lang, te dwarrelend en leiden nergens toe.
En dat geldt in mindere mate ook voor het hele boek. Sommige personages, zoals de man met het wit in de ogen, zijn met hun vele eigenaardigheden prachtig uitgewerkt. Anderen vliegen langs en waaien direct weer uit beeld, zonder ooit nog terug te keren en zonder waarde toe te voegen aan het verhaal. Een man die Alice ’s nachts tegenkomt en die naast haar op de grond in slaap valt, blijkt de volgende ochtend te zijn overleden. De politie identificeert hem als een gevaarlijke, ontsnapte crimineel. En dan? Dan niks. Dan staat de introductie van de volgende man op de volgende pagina al te springen.
Els Moors vertelt in een interview met radioprogramma De Avonden dat het oorspronkelijke idee ‘per hoofdstuk een man’ was, maar zoveel zijn het er uiteindelijk niet geworden. En dat is maar goed ook, want de lezer heeft na het lezen van dit boek al genoeg pogingen moeten doen om deze stoet aan bonte figuren met eigenaardige eigenschappen te begrijpen.
Prijs: 16,50
Bladzijden: 219
ISBN: 978 90 46 80 36 08
Misschien ook iets voor u
Orishas doet de zon schijnen
.
Tijdens een dipje in de Nederlandse zomer is het heerlijk genieten met de zomerse klanken van Orishas. Iedere koukleum zal ontdooien bij de zonnige klanken van deze band uit Spanje. De basis van de muziek ligt op Cuba met de ritmes van son en merengue, maar deze zijn gemixt met rock en hiphop. Stevige beats ondersteunen de samenzang en rap.
De bandleden Ruzzo en Youtel zijn geboren in Havana, Cuba, en verhuisden met een schooluitwisselingsprogramma naar Parijs aan het einde van de jaren negentig. Dit markeerde het begin van het kwartet Orishas, dat door het vertrek van Ruzzo na het eerste album inmiddels was uitgedund tot een trio. De kenmerkende mix van Afrikaanse en Cubaanse ritmes is gebleven. De bandleden overgieten het geheel met rap en samenzang en voegen nu ook Arabische invloeden toe. Ondanks deze nieuwe invloeden zet Orishas nog steeds een zeer herkenbaar geluid neer. Dit geluid is al sinds het debuutalbum in 2000, A Lo Cubano, het handelsmerk van deze wervelende band. De afwisseling tussen rap en zang is verfrissend. Ook voor wie niet houdt van hiphop is Orishas een tropische verrassing die je doet watertanden.
Nieuwe dimensies
~
Op dit vierde album, Cosita Buena, weet het trio uit Spanje (hun thuisbasis na de start in Parijs) opnieuw zijn spelplezier uit de boxen te laten knallen. Geen herhalingsoefeningen van vorige albums maar een verdere verdieping en vernieuwing van de sound. Als je deze muziek in een hokje probeert te plaatsen dan zullen de leden van Orishas er alles aan doen om er bij een volgende release weer uit te springen. Deze mannen zijn in staat om, net als Manu Chao, de eigen latin-stijl nieuwe dimensies te geven, waardoor je als luisteraar telkens weer wordt verrast. Luister bijvoorbeeld naar ‘Borron’, dat net als ‘Macheto’ Arabische invloeden herbergt.
Vernieuwend, verfrissend en energiek
Wie Orishas laatst op Parkpop heeft gezien zal concluderen dat de ‘live-ontmoeting’ de ultieme manier is om te genieten van de muziek van dit trio. Gelukkig is deze band al jaren een terugkerende gast in Nederland. In 2002 stonden ze al op het Drum Rythm festival. Houd dus de concert- en festivalagenda in de gaten. Tot die tijd is Cosita Buena een aangename vervanger voor een concert. En als je nog meer van deze band wilt horen dan zijn de andere drie cd’s stuk voor stuk aanraders. Je zult je geen moment vervelen met de zich steeds ontwikkelende muziek van Orishas. Deze band is vernieuwend, verfrissend en energiek!
Orishas
Album: Cosita BuenaLink: Orishas (MySpace)
Misschien ook iets voor u
Op zoek naar het nieuws
.
Zoals dit voorbeeld illustreert, gaan journalisten soms weinig subtiel te werk bij het vergaren van het ‘nieuws’. Joris Luyendijk publiceerde in 2006 zijn inmiddels bekende werk Het zijn net mensen, waarin hij vertelt over zijn tijd als buitenlandcorrespondent in het Midden-Oosten en onder meer de invloed hekelt van persbureaus op de berichtgeving uit het buitenland. Luyendijks werk gaf het publiek het idee dat de misstanden in de journalistiek eindelijk aan het licht kwamen. Onlangs verscheen er een reactie uit de journalistiek; de bundel Het maakbare nieuws nuanceert het door Luyendijk opgeroepen beeld en betoogt dat journalisten juist een belangrijke rol vervullen in het verrijken en verklaren van het nieuws.
Buitenlandjournalistiek
In Het maakbare nieuws vertellen achttien journalisten – buitenlandcorrespondenten voor krant, radio en televisie – over hun manier van werken en hun visie op de buitenlandjournalistiek. Het boek is samengesteld door twee buitenlandredacteuren van de NOS: Monique van Hoogstraten en Eva Jinek. De selectie is zeer divers: de bundel begint met een bijdrage van Afrikacorrespondent Bram Vermeulen, er is ruimte voor het verhaal van fotograaf Kadir Lohuizen en Jan Blokker schreef het nawoord.
Het grootste gedeelte van Het maakbare nieuws is ingevuld met praktijkverhalen van Nederlandse buitenlandcorrespondenten van over de hele wereld. Een kijkje in de keuken van de buitenlandjournalistiek, waarbij de lezer meer te weten komt over het werk van journalisten als de camera uit staat. Openhartig vertellen de journalisten over hun vak; zo blijkt dat ze sommige zaken niet kunnen publiceren omdat er geen bewijs voor is of omdat ze hun bronnen niet kunnen citeren. De talloze voorbeelden in Het maakbare nieuws plaatsen de verwijten van Luyendijk in een heel ander licht.
Luyendijk betoogt dat journalistiek in het buitenland vrijwel onmogelijk is omdat de waarheid niet te ontdekken valt en de buitenlandcorrespondent enkel achter het nieuws aanholt. Het maakbare nieuws toont echter aan dat het wel mogelijk is om als journalist aandacht te besteden aan onderwerpen die je zelf belangrijk vindt. Het is wellicht ook naïef om te veronderstellen dat journalisten de ultieme waarheid in pacht hebben of op wetenschappelijke wijze te werk gaan. Journalisten geven elke dag informatie in de vorm van verschillende meningen en opvattingen, waardoor in de loop van de tijd een duidelijker beeld ontstaat over de gebeurtenissen in de wereld. Natuurlijk is die informatie niet altijd volkomen objectief, en daarom heeft de ontvanger ook de verantwoordelijkheid om meerdere bronnen te bestuderen.
Persoonlijke noot
Eigenlijk verschillen de twee boeken niet zoveel qua inhoud. Beide belichten het leven van een correspondent in het buitenland, wat er gedaan wordt om hem te misleiden en de moeilijkheden die hij ondervindt bij het vergaren van betrouwbare informatie. Het verschil zit vooral in de toon van het betoog. Luyendijk gaf uiteindelijk zijn correspondentschap op om te gaan werken als televisiepresentator, zodat hij de voor hem zo belangrijke persoonlijke noot wel kwijt kan. In hun bijdragen aan Het maakbare nieuws erkennen zijn voormalige collega’s dezelfde problemen, maar zij beschouwen deze als onderdeel van hun werk. Hierdoor is de conclusie van Het maakbare nieuws veel positiever.
De bijdragen in de bundel verschillen nogal van elkaar in opzet en stijl, waardoor een genuanceerd beeld ontstaat van het werk van correspondenten. Bovendien zijn de meeste artikelen erg goed geschreven. Het is aardig om zoveel verschillende visies over hetzelfde onderwerp te lezen, waardoor er een bredere kijk en daarmee een realistischer beeld ontstaat van de werkelijkheid dan alleen de visie van Luyendijk. Uit beide boeken klinkt overigens een roep om aandacht voor de invloed die de actualiteit heeft op burgers. De taak van de buitenlandcorrespondent is om ter plaatse sfeertekeningen te maken bij het nieuws en zo te laten zien wat voor effect de gebeurtenissen hebben op de gewone man.
Prijs: 16,95
Bladzijden: 239
ISBN: 978 90 5018 918 7
Misschien ook iets voor u
Parallelle werelden in Freiburg
In de filosofische detective Vrije val van Juli Zeh vormt Freiburg het decor van het laatste onderzoek van commissaris Riet. De hoofdrolspelers in die zaak zijn de jeugdvrienden Sebastian en Oscar. Zij zijn allebei beroemde natuurkundigen, maar Oscar heeft Sebastian nooit vergeven dat hij de wetenschap niet zo serieus neemt als hij.
Sebastian heeft namelijk een leven met zijn mooie echtgenote Maike en hun zoontje Liam verkozen boven een carrière als vooruitstrevend fysicus. Hij is desalniettemin een gerespecteerd onderzoeker, die zojuist een populairwetenschappelijk artikel heeft geschreven over de parallellewereldentheorie. In de roman verweeft de schrijfster de omgeving en de gebeurtenissen naadloos met de theorieën uit de kwantumfysica waar Oscar en Sebastian over disputeren: ‘Freiburg vanuit de lucht [lijkt] wel een tapijt van in elkaar overvloeiende kleuren. Een bont wriemelende massa waarvan niemand kan zeggen of hij er deel van is, of die deel is van hem.’
Filosofische detective
~
De mix van misdaad en filosofie in Vrije val werkt goed. Aan een klassiek thema in het detectivegenre – een commissaris die werkt aan zijn laatste klus – voegt de schrijfster haar eigen ingrediënten toe. Commissaris Riet lijkt op een karakter uit The Matrix, met zijn theorie over een broncode die achter de realiteit ligt. Hij wordt bijgestaan door de ambitieuze commissaris Rita Skura, zijn complete tegenpool, die volgens het volgende stramien te werk gaat: ‘Volledig. Grondig. Snel. Zoals steeds tot volle tevredenheid.’ Samen onderzoeken zij de vele mysteries in het boek: de moord, de ontvoering en een schimmige reeks doden in het plaatselijke ziekenhuis. Zijn de zaken met elkaar verbonden? Wie ontdekt de connectie tussen de misdaden die de rust in Freiburg verstoren; de ijverige Skura of de wijze Riet, die zijn hoofd breekt over de wedstrijden tegen zijn schaakcomputer?
Show, don’t tell
Vrije val is geen detectiveroman in de pure zin van het woord. Het onderzoek van de commissaris stelt inhoudelijk niet zoveel voor en de stem van de schrijfster is soms te aanwezig voor een goed spannend boek, waarin het principe van ‘show, don’t tell’ streng gehanteerd dient te worden. Het is ook jammer dat sommige delen van Vrije val overbodige zinnen bevatten. Toch blijft het boek de lezer van begin tot eind boeien dankzij de uitstekend uitgewerkte karakters. Vooral commissaris Riet met zijn gevoel voor morele ambiguïteit is erg sterk. Daarnaast is Zeh zo’n vaardige auteur dat het haar gelukt is om op een geloofwaardige manier theorieën uit de filosofie en kwantumfysica in haar verhaal te verwerken.
Vrijwel moeiteloos schakelt Juli Zeh tussen de verschillende stijlen van de filosofische roman en de detective. De schrijfster verwierf al eerder bekendheid met haar romans Speeldrift (2004) en Adelaars en engelen (2006). In het dagelijks leven werkt Zeh als juriste, iets wat je terugziet in de gedetailleerde beschrijvingen van de methodische manier van werken bij het rechercheteam. Daarnaast is Zeh een bijzonder goede schrijfster; zo is de plot van Vrije val bijvoorbeeld zeer degelijk uitgewerkt. De constante kwaliteit van haar werk is bewonderenswaardig.
Prijs: 19,95
Bladzijden: 268
ISBN: 978 90 414 1291 1
Misschien ook iets voor u