Leonard Rutgers, hoogleraar Antieke Cultuur aan de Universiteit Utrecht, begint zijn boek over joodse catacomben in Rome met de ontdekking ervan door Antonio Bosio (1602). Hij was, schrijft Rutgers, een kind van zijn tijd. ‘Net als iedereen.’ Ook Rutgers is dat in de accenten die hij legt. Fascinerend om te lezen.
Bosio leefde in een tijd waarin de verhouding tussen joden en christenen op scherp stond, Rutgers leeft in een tijd van dialoog en aandacht voor integratie en identiteit. Hij stapt in de jaren tachtig van de vorige eeuw in, toen hij in Rome ging studeren.
De focus lag op de vraag ‘Hoe de joodse en vroegchristelijke catacomben van Rome zich tot elkaar verhielden’. Lang verhaal kort: de kunstzinnige elementen waren evenzeer met elkaar verweven als het dagelijks leven zelf, met als opvallende bezienswaardigheid de overal voorkomende menora, de zevenarmige kandelaar. Er was bijvoorbeeld een schilderstijl van fresco’s maken, de zogenaamde rood-groene lijnen, die zowel in joodse, heidense als vroegchristelijke catacomben werd toegepast.
Prachtige illustraties
In het boek zijn zeer veel prachtige voorbeelden (kleurenfoto’s) van dergelijke fresco’s opgenomen. Het gaat bijvoorbeeld om fresco’s in de Vigna Randanini-catacomben zonder joodse iconografie, maar volledig in de Romeinse stijl van die tijd en wellicht ook door Romeinse kunstenaars gemaakt. De conclusie die Rutgers trekt, is verrassend: ‘De joden in het oude Rome (…) wisten heel goed wat ze deden. Bij hen was er sprake van een hele ontspannen manier van omgaan met de grotere wereld waarin zij leefden. Juist omdat ze zeker waren van hun eigen joodse identiteit, konden zij de omringende niet-joodse wereld vol vertrouwen tegemoet treden.’
Dat vertrouwen is er niet altijd geweest, weten we al vanaf het begin van het boek. Ook verderop wordt er melding gemaakt van joodse slaven en krijgsgevangenen die in Rome terecht kwamen in de tijd van een generaal als Titus (66-73). De nadruk wordt in dit boek echter niet hier op gelegd, eerder op wat de catacomben ons aan rijkdommen overlieten. Overigens zouden hier en daar wat meer jaartallen of een tijdtafel de lezer behulpzaam kunnen zijn geweest, zoals er wel een Verklarende woordenlijst achterin is opgenomen alsmede een thematisch geordende, selecte bibliografie van begrijpelijkerwijs maar helaas alleen Engelstalige literatuur.
Brede context
Daar staat tegenover dat er veel context wordt gegeven met betrekking tot het joodse denken in het algemeen en dat in Rome in het bijzonder. Bijvoorbeeld over het geloof in al dan niet een leven na de dood, maar ook over iets heel anders als de methode van koolstofdatering waardoor de catacomben niet alleen ouder bleken te zijn dan gedacht, maar ook nog eens langer in gebruik waren, tot in de vijfde eeuw en mogelijk zelfs de vroege zesde eeuw na Christus aan toe.
Wat opvalt, is Rutgers’ enorme kennis van zaken. Niet alleen van archeologie en antieke oudheid, maar ook van het jodendom. Ook valt zijn voorzichtige, wetenschappelijk verantwoorde benadering te prijzen waarin hij zich verre houdt van gissingen en suggesties die mogelijkerwijs op de loer kunnen liggen.
Bovendien heeft Rutgers ook nog eens een fijne pen, zodat zijn boek voor elke geïnteresseerde lezer toegankelijk is. Of die nu is geïnteresseerd in archeologie, antieke oudheid, Rome en/of het jodendom.
Alleen moeten we nu niet denken, dat er voor het eerst over joodse catacomben is geschreven. Ja, wel zo uitvoerig en met veel uniek fotomateriaal als in dit boek, maar Sam Wagenaar deed het al beknopt in zijn boek De joden van Rome (1978). Het verschil is ook, dat Rutgers enerzijds afwijkt ‘van diens traditionele diasporatheorie (…) van een gemeenschap die in den vreemde haar dagen in maatschappelijk isolement en ellende doorbracht’ en anderzijds een nuancering aanbrengt in het beeld dat de vroege christenen alleen maar strijdlustig waren en tegen de joden gericht om hun gelijk te halen dat hun geloof het joodse zou hebben vervangen; er was wel degelijk sprake van acculturatie, waarbij beide groepen elementen van elkaar overnamen. Hoe actueel wil je het hebben!
Nino, dé grote beschermheilige van Georgië, die het vroegere ‘Iberië’ kerstende en daarmee de grondlegger was van de Georgische Orthodoxe Kerk. Schrijfster Nino Haratischwili, vernoemd naar deze ‘heldin’ met een kardinale rol in de Kaukasus, schreef het veelgeprezen boek Het achtste leven voor Brilka. Theater Oostpool kocht de rechten: het all-female popconcert Dochters van Nino is geïnspireerd op de thematiek uit Het Achtste Leven. Het theater bereidt zich ook voor op een marathonvoorstelling Het Achtste Leven, die volgend jaar in première gaat. Een ingrijpend toneelstuk, gevoed met de muzikaliteit van Démira Jansen en Sharon Harman.
Geen woord schiet tekort
De historische Nino betrad 1684 jaar geleden voor het eerst Georgië en dat ging niet zonder slag of stoot. Een nieuwkomer, een vrouw zelfs, die in een door mannen bestuurd land een nieuw geloof komt prediken, kan rekenen op veel weerstand en een algemeen sluimerend gevoel van onveiligheid. Net als de door iedere Georgiër aanbeden beschermheilige, worden de vier dochters van Nino in het gelijknamige concert/toneelstuk geteisterd door het land dat ze liefhebben en dat hen tegelijkertijd onderdrukt. Je zou verwachten dat je voor sommige verschrikkingen woorden tekortkomt, maar gelukkig had Haratischwili woorden te over om te schrijven over haar geboorteland. Geïnspireerd door de thematiek uit Het Achtste Leven schreef Vera Morina een geheel nieuwe tekst voor Dochters van Nino.
Mama Nino
Het verhaal start met een dialoog die voor vele ouders herkenbaar is: de jonge Nino heeft een korte en bozige woordenwisseling met haar moeder, eveneens Nino geheten. Aanleiding voor de discussie is een DNA-test, in het kader van een schoolopdracht voor geschiedenis. Moeder Nino is afwijzend tegenover het verzoek van haar dochter om meer te vertellen over haar voorgeschiedenis. ‘Je kreeg te eten en te drinken, je kon op handbal en uitgaan tot midden in de nacht’, zegt ‘moeder Nino’. ‘Terwijl ik er twee banen op nahield om alles te kunnen betalen.’
Diezelfde voorgeschiedenis die de jonge Nino onthouden wordt, krijgt het publiek wél te zien. We duikelen terug in de geschiedenis en starten bij de oma van ‘moeder Nino’, Nino 1 (voor het gemak nummeren we iedere Nino). Klauwend in een grote hoop aarde die op het podium ligt, vertelt ze over haar land, dat de ‘hele wereld beslaat’. Haar wereld, beperkt tot dat ene land, is zo afgezonderd van alles en iedereen. De dictator dicteert zijn volk hoe het moet spreken tot elkaar, hoe het moet omgaan met alles wat vreemd en eigenaardig is (toeristen) en hoe het zijn dochters moet opvoeden. Van intellectuelen, zoals het schoolvriendinnetje van de dochter van Nino 1 (‘Nino 2’), moet men in dit land niets hebben. Dit meisje, Elona, en Nino 2, bezien de wereld vanuit een nieuwsgierige blik, die onmiddellijk eigenhandig vermorzeld wordt door Nino 1.
Onwetendheid
Nino 2 baart op haar beurt ook weer een dochter: Nino 3. Nino 2 weet uit eigen ervaring dat een gelukkig bestaan in haar thuisland niet mogelijk is en ze geeft haar dochter mee aan een soldaat, die een overzees avontuur aangaat om een nieuw leven te beginnen. Ontworteld uit het land van haar ‘voormoeders’, begint Nino 3 een leven in een nieuw thuisland. Ze heeft een biografie nodig om het zo felbegeerde paspoort te krijgen, maar ze weet niet wie ze is. Met die onwetendheid moet ze leren leven én het zal die onwetendheid zijn waarin haar dochter, Nino 4, later wil wroeten voor een opdracht voor school…
Vrouwelijke empowerment
Het spel van de actrices wordt op verscheidene manieren ondersteund: zowel door het decor met de vele stroboscopische lichten, afgezet tegen een achtergrond met doeken vol rotsachtige landschappen, als door de door Démira Jansen en Sharon Harman speciaal voor deze gelegenheid gecomponeerde muziek. Meteen schuilt daarin ook een groot jammerlijk feit: de zang van Jansen is niet altijd even goed te verstaan. Soms krijg je de indruk dat er ook wat Georgische woorden doorklinken in de Engelstalige klaagzangen, in dat geval zou de theaterbezoeker evengoed kunnen horen wat hij/zij zelf wil. De liedjes blijven beperkt tot het Engels en zijn prachtige intermezzo’s die het toneelspel even stilleggen. Het getuigt van empowerment dat alle samenwerkende lieden op het toneel een vrouwelijk geslacht hebben. Wat van ieder personage ook zo’n sterke vrouw maakt, is het feit dat ze op een aangrijpende wijze gehele monologen afsteken tegenover het publiek. Van dialogen is bijna geen sprake. Deze techniek, de monologue intérieur, is dé manier bij uitstek om de gedachtestroom van iedere protagonist weer te geven en het geeft ieder van hen een uniek stemgeluid.
Hoewel je aan het begin van de show start met een kennisachterstand en je nog vele open plekken bespeurt, wordt het verhaal stilaan begrijpelijker en daarmee ook indrukwekkender. Het samenspel tussen Jansen, Harman en de vier actrices komt ook steeds beter tot uitdrukking en wint gaandeweg alleen maar aan kracht. Het doet je opnieuw, na deze voorstelling, stilstaan bij al die belangrijke voormoeders uit je eigen geschiedenis.
Nog te zien tot zaterdag 20 mei 2023, Stadsschouwburg Nijmegen.
Dochters van Nino – Theater Oostpool
Regie:Mette Bouhuijs, Koen Verheijden en Seppe Salomé Artiest:Démira Jansen, Eeke Boonstra, Sharon Harman, Ezra Koppejan, Shelley Bos en Gonca Karasu Gezien opzaterdag 11 maart 2023inStadstheater, Arnhem Nog te zien tot zaterdag 20 mei 2023
Travelling Willbury’s, Cream en Crosby, Stills, Nash & Young move over! Nederland heeft haar eigen supergroep: Vreemde Kostgangers. De band bestaande uit drie iconen uit de Nederlandse muziekgeschiedenis, George Kooymans, Henny Vrienten en Boudewijn de Groot, ontstond in 2013 als gelegenheidsband voor de verjaardag van Golden Earring drummer Cesar Zuiderwijk.
Eigenlijk gaat hun geschiedenis nog terug tot wel decennia daarvoor, naar de jaren zestig en zeventig toen Kooymans en De Groot elkaar al tegenkwamen op menig poppodium. Vrienten was in de seventies eerst onderdeel van de band van De Groot voordat hij met collega Ernst Jansz de band Doe Maar vormde. Maar goed, in 2013 (her)ontdekten ze hun onderlinge chemie – en daar wilden ze meer mee. Ze reisden Nederland rond voor hun succesvolle theatertournees en kwamen in 2017 met de twee albums Debuutplaat en Nachtwerk. Op 17 maart 2023 komt hun laatste album Mist uit, en 8WEEKLY kreeg al een voorproefje.
Een bewogen ontstaansgeschiedenis
Helaas voor de drie muzikanten volgen na hun eerste twee succesvolle albums enkele bewogen jaren. Hun optreden in Arnhem van maart 2020 blijkt de allerlaatste te zijn, vanwege de uitgebroken pandemie. In 2021 raakt bekend dat Kooymans aan de spierziekte ALS lijdt en hierdoor moet stoppen, en het daaropvolgende jaar in april overlijdt Vrienten aan longkanker. Gelukkig voor het drietal, en voor ons als luisteraars, zijn de opnames voor de derde en laatste plaat van Vreemde Kostgangers grotendeels al af. Het was de uitdrukkelijke wens van Henny Vrienten dat dit laatste album er zou komen. Dankzij de inzet van de bandleden zelf, producer en percussionist Dave Menkehorst, toetsenist Jasper Slijderink, drummer Rick van Wort en bassist Xander Vrienten komt deze wens tot vervulling. Mist is het sluitstuk van de trilogie van deze Nederlandse supergroep en komt met de pijnlijke wetenschap dat dit zal behoren tot de laatste muzikale activiteiten van Vrienten en Kooymans.
Ieder zijn eigen stempel
Mist bevat dertien nummers, waarvan elk nummer een duidelijke handtekening van één van de bandleden draagt. Typische Vrienten nummers zijn bijvoorbeeld ‘Tijd Tekort’, ‘Zeg me’ en ‘Niet Wederzijds’. Kooymans straalt in ‘Lippen’, ‘Liefde Kent Geen Tijd’ (geschreven door Thé Lau) en bezingt de liefde voor zijn 88 gitaren in ‘Fender Strat’. De Groot schreef het nummer ‘Hoe Meer Ik Dichterbij Kom’ voor zijn moeder en zette dit nummer op zijn soloalbum Windveren en Kooymans verzorgde voor dit nummer de muziek. De Groot was echter zo’n fan van hoe Kooymans de demo had ingezongen, dat ze dit nummer met Kooymans vocals op hun derde album hebben geplaatst. Zo weet elk van de kostgangers zijn eigen stempel op het album te drukken.
Het voordeel van deze aanpak is dat het album genoeg afwisseling en dus voor ieder wat wils bevat. Maar het haast niet te vermijden gevolg is dat je als luisteraar ook een voorkeur ontwikkelt voor specifieke nummers. Persoonlijk keert deze schrijfster als groot Doe Maar en Vrienten fan steeds terug naar het nummer ‘Tijd Tekort’, dat duidelijk zijn stijl (én zangstem) bevat.
Een wrange smaak
De heren laten in hun nieuwste nummers duidelijk weer zien hoe goed ze met taal zijn en leveren teksten af die eenieder doet glimlachen, en ons soms weemoedig laat zijn. Teksten als “er zijn nog jaren te gaan” uit het nummer ‘De Luie Liefde’ en “zal ik ooit aan liggen kunnen wennen?” uit het nummer ‘Tijd Tekort’ klinken nu wat wrang, maar nummers als ‘Zeg Me’ en ‘Fender Strat’ laten lichtere, op momenten komische teksten horen.
Een waardige afsluiter
Het album Mist laat het drietal horen zoals we ze kennen, met gezellige gitaren, teksten die ons doen glimlachen en ons weten te raken, genoeg ruimte voor intermezzo’s en prachtige, meerstemmige harmonieën. De drie heren die samen goed zijn voor meer dan 150 jaar aan Nederlandse muziekgeschiedenis en meer dan vijfhonderd weken aan singles in de hitlijsten voegen met dit laatste album weer minutenlang luisterplezier aan hun repertoire toe. Mist is een prachtig eerbetoon aan drie poplegendes en vormt een passend vaarwel voor dit illustere trio.
/ door: Kim Saris / beeld: foto Thomas Brand 3 Sterren
‘Ongemak’, zegt de vrouw op de eerste rij. ‘Dat kwam in me op tijdens het kijken naar de uitvoering.’ Het publiek gaat in gesprek met actrices Meike van den Akker en Cat Smits over hun toneeladaptatie van het manifest Nouveau Fuck van Stella Bergsma. Maanden geleden sloten de actrices zichzelf op in een vissersdorpje in Noorwegen om een voorstelling tot stand te brengen die gaat over ‘buiten de norm vallen’ in onze maatschappij en die zich in het bijzonder richt op de rol van de vrouw binnen dat geheel. Ondanks de haast poëtische boodschappen die zo nu en dan klinken, de eerlijke inkijk in hun onzekerheden en een prachtig decor, rest vooral de vraag: waar heb ik in godsnaam naar zitten kijken? Het antwoord daarop laat zich niet makkelijk formuleren.
Gezocht: triggerwarning
foto Thomas Brand
‘Wie wil er nu gaan?’, vraagt Van den Akker na de eerste scène, waarin Cat Smits zojuist een levensgrote clitoris bevredigde. Even draaien enkele vertwijfelde hoofden zich naar elkaar om, maar niemand maakt aanstalten om daadwerkelijk de zaal te verlaten. Iedereen weet in ieder geval: ‘Wees gewaarschuwd, dit was nog slechts het begin…’ De scènes lijken niet alleen toe te nemen in geluidsvolume, maar ook in intensiteit. Iedere scène is weer een losse voorstelling op zichzelf en gaat over een geheel andere invalshoek. De actrices deinzen er niet voor terug om ook heftige onderwerpen te behandelen: zo voel je hoe de krampen in je lichaam toenemen wanneer een ongemakkelijke dans met een pop eindigt in een verkrachting. Vervolgens verwordt het slachtoffer tot een ‘dierlijk’ wezen dat leuzen als ‘Hoer!’ en ‘Slet!’ naar haar hoofd geslingerd krijgt. Tijdens het aanschouwen, kan het zomaar gebeuren dat je dieper in je stoel wegzakt. Het is niet de enige confrontatie die je voor ogen krijgt. Een triggerwarning was wellicht op zijn plaats geweest… Aan het einde van deze ‘poppenkast’ geven de twee artiesten aan dat ze de keuze voor een disclaimer volledig overlaten aan de locatie waar ze optreden. Wat maakt dat je de ene toeschouwer wel en de andere niet behoedt voor het eventueel komen bovendrijven van traumatische herinneringen?
Protest à la Extinction Rebellion
Vrolijk kun je de voorstelling geenszins noemen. De zorgen over diverse onderwerpen buitelen over elkaar heen en de actrices praten ook over hun eigen innerlijke onrust. Wanneer ze praten over innerlijke en uiterlijke worstelingen, zoals ‘een grote kont’ en ‘spillenbenen’, roept het herkenning op. Wie mag bepalen of je wel of niet kwetsbaar mag zijn? Wie zegt dat je je niet onzeker mag uitlaten over lichamelijke gebreken? De twee geven zich niet alleen figuurlijk, maar ook letterlijk bloot. ‘Als ik de stem van mijn moeder in mijn oor voelde – “Cat, is dat niet te bloot?” – dan wilde ik het juist doen,’ zegt Smits over de keuze om in haar lingerie over de podiumvloer te kruipen. De poster was natuurlijk al een zekere voorbode over wat komen ging: de tepel op de poster staat niet in verhouding tot al het naakt in de voorstelling. Op een gegeven moment lijkt het alsof de actrices onderdeel uitmaken van Extinction Rebellion als ze naakt met protestborden op de bühne staan om hun kritiek ten gehore te brengen.
Een nieuw ‘vrouwtype’
Wat hun protestgeluid precies is, is moeilijk onder woorden te brengen door de harde muziek en het onbegrijpelijke ronddartelen. En dat geldt niet alleen voor deze ene scène: met zoveel gefragmenteerde beelden die worden voorgeschoteld, is het lastig om de ‘rode draad’ te volgen. Na, voor én tijdens iedere scène komt die prangende vraag weer bovendrijven: wat is nu precies de boodschap, dé intentie van deze mix van woorden en spel? Het zou enorm helpen om iedere bezoeker bij zijn of haar ticket een kopie van het manifest van Stella Bergsma mee te geven. De enige écht duidelijke momenten – en ook meteen de meest diepzinnige – zijn die waarop de stem van Bergsma spreekt (via de speakers, niet in levenden lijve) en ze allerlei wijze boodschappen uit haar manifest naar voren brengt. Dit gebeurt via een levensgrote mond, die Van den Akker en Smits laten meebewegen op de stem van Bergsma.
Schijt aan alles!
Wie Bergsma’s woorden aan elkaar knoopt, kan het beschouwen als didactische poëzie. De slotsom is dat Van den Akker en Smits als twee ‘losgeslagen’ vrouwen laten zien dat wij vrouwen ook meer schijt mogen hebben. Schijt aan het hokje waarbinnen wij ongevaarlijk, vol mededogen, beschaamd en bescheiden moeten leven. Het toneelstuk biedt een nieuwe, radicalere vorm van feminisme: laat zien hoe gevaarlijk je bent. Bijt! Schuur! Toon hoe geil, vies, woedend en slecht wij vrouwen kunnen zijn. Oftewel: beste maatschappij, maak plaats voor een nieuw type vrouw. Van den Anker en Smits zijn duidelijk pleitbezorgers van deze nieuwe ‘radicale’ vrouw. Samen met hen staat er nog een derde ‘vrouw’ op het podium: de pop wiens mond letterlijk ‘gesnoerd’ is, omdat zij er geen heeft. Ze helpen deze pop om tot grotere hoogten te stijgen (ze tillen de pop steeds hoger op in een rode jurk) en iets te bereiken wat zovelen niet gegund wordt: de vrouwen staan klaar voor een andere vrouw en helpen haar om weer uit het ‘slijk’ te komen en weer op te bloeien als mens. Het doet denken aan de bekende quote: ‘We rise by lifting others’. Het podium biedt hierbij een helpende hand. Het decor is prachtig vormgegeven door Elze van den Akker en vormt een mooi geheel met het beeldmateriaal van Thomas Brand. De schreeuwerige dialogen staan in een interessant contrast met de klassieke muziek die Wim Selles heeft gekozen.
Van den Akker en Smits hebben een zeer opmerkelijk toneelstuk georkestreerd. Het betreft een voorstelling waarmee ze iedereen willen aanspreken. De vraag is of dat gaat lukken. Staat de wereld al open voor zo’n radicale versie van de vrouw? Als er al zoveel ophef is om een ietwat uitdagende poster (die overigens wel goed werd ontvangen in Noorwegen waar het toneelstuk ook op de planken is én wordt gebracht), wat zegt dat dan over de normen en waarden in Nederland? Het is zeker goed om de denkbeelden van je publiek op te rekken. Als het echter op zo’n radicale manier gebeurt, is het altijd maar de vraag of je mensen aan je kunt verbinden of slechts van je kan afstoten. Het oordeel mag je zelf vellen. De voorstelling is vanaf 24 mei twee weken lang als lunchvoorstelling te zien in theater Bellevue. Sta je klaar voor een turbulente avond, waarin een nieuw vrouwtype wordt gepresenteerd?
Nouveau Fuck – Cat Smits Company
Regie:Cat Smits, gebaseerd op/tekst: Nouveau Fuck van Stella Bergsma Artiest:Meike van den Akker/Cat Smits/Sanne van Dijk Gezien opdinsdag 07 maart 2023inLUX, Nijmegen Nog te zien tot zondag 04 juni 2023
Schaarste speelt een grote rol in het boek Het schaarse licht van Nino Haratischwili. Niet alleen is er in het verhaal spreekwoordelijk gezien weinig ruimte voor lichtpuntjes, er is ook een tekort aan diepgaande vriendschappen, liefde voor elkaar en de meest alledaagse dingen waarmee wij ons in onze levensbehoefte voorzien. Haar vorige romans waren de prelude voor deze duistere roman, die weer vol prachtige zinsneden staat die je zullen bekoren. Het verhaal daarentegen is lastiger te volgen, maar is daarom niet minder krachtig van aard.
Een marteling van een systeem
Schrijfster Nino Haratischwilli stond er middenin en plaatst nu zelf haar vier vrouwelijke hoofdpersonages Keto, Dina, Ira en Nene in het Tsibili (de hoofdstad van Georgië) van eind jaren tachtig. Midden in de grote omwenteling van het communisme naar totale anarchie. De personages zitten in de nadagen van het Breznjev-tijdperk. Mensen verliezen langzaam het vertrouwen in het systeem: de politie perst de bevolking af en de ‘buurtcrimineel’ is nog betrouwbaarder dan de gemiddelde politicus. Mensen worden vanzelf slecht – of maken slechte keuzes – als je hen in een situatie zonder hoop op beter plaatst. Zo zijn de personages te typeren: stuk voor stuk staat het leven hen tegen vanwege het grootschalige gebrek aan een toekomstperspectief en kansen. De enige kansen die de broers van de hoofdpersonages (de immer rivaliserende Tsotne en Rati) zien, is opklimmen in de machowereld van de drugshandel met alle gevolgen van dien. Na de inval van de Sovjet-Unie in Afghanistan, stroomden de drugs het land binnen en werden vele slachtoffers ‘slaven’ van het middel…
Afgedrukte pijn
Ditmaal is Georgië niet de enige ruimte met een symbolische betekenis. Brussel, thuisstad van het Europees parlement, is de stad van waaruit de drie oudere versies van Ira, Nene en Keto in het jaar 2019 spreken. Het is de stad waar wordt bepaald welke landen mogen toetreden tot de Europese Unie. De droom van vele Georgiërs. Laat dat nu nét de plek zijn waar de foto’s van Dina – die dan overleden is – met de wereld worden gedeeld. De foto’s vormen momentopnamen van hun gezamenlijke verleden en deze worden nu openbaar gemaakt in een overzichtstentoonstelling. Tijdens de expositie worden de drie vriendinnen geconfronteerd met het verleden. In de hoofdstukken lees je afwisselend over dit ‘zwarte’ verleden. Iedere foto uit de collectie roept een andere herinnering, op. Via deze raamvertelling krijgen we als lezerspubliek op chronologische wijze het gehele verleden tot ons.
Romeo en Julia en de drugsbende
Te midden van de machtsstrijd en de oorlog om Abchazië proberen Keto en haar vriendinnen in de jaren 70 en 80 een leven op te bouwen dat niet half zo corrupt is als de levens van hun dierbare families. Dat blijkt nogal een opgave, want veel mannelijke vrienden verliezen hun leven in de bendeoorlogen. Moord en doodslag zijn de enige constanten in hun leven. De enige die zich daar met enig succes van weet los te koppelen, is Dina. Zij ziet voor zichzelf een toekomst als fotografe weggelegd. Keto kijkt naar haar vriendin op en probeert haar voor onheil te behoeden als ze de speelbal van Keto’s broer Rati en Totsne, de broer van Nene, lijkt te worden. Nene is degene met het grootste lef en – misschien daardoor – ook degene die de zwaarste lasten lijkt te verduren. Als een ware Julia worstelt ze met haar gevoelens voor haar Romeo, de knappe Saba. Net als in het verhaal van de geliefden kunnen ze het noodlot niet afwenden. Gelukkig heeft Nene een eigen beschermheilige in de gedaante van haar vriendin Ira, de slimste van het stel, die tevens als enige een mooie toekomst voor zichzelf veilig weet te stellen.
In het razendsnelle tempo dat je van de auteur gewend bent, lees je over de personages die komen en gaan. Kortstondig raken sommige levens van vreemdelingen verweven met het leven van de vier vriendinnen en altijd is de nasleep daarvan enorm. Zo redden Keto en Dina het leven van een jongen door de vereiste som geld aan zijn afperser te geven. Geld dat bedoeld was om Rati vrij te krijgen, die door Totsne in de gevangenis terecht is gekomen. Iedere actie eist een reactie en hier is altijd sprake van een kettingreactie. Deze gebeurtenis laat inzien dat Dina al langzaam wegglijdt in de duisternis. Je voelt hoe de vriendschap door de vingers van Keto glipt en daardoor snap je alle wanhopige handelingen die de vriendinnen treffen. Haratischwili weet ieder personage zo weer te geven dat je het gevoel hebt dat je hebt rondgekeken in de hersenpan van menig bijfiguur. Zelfs de meest kwaadaardige drugsbaron van de buurt, Tapora, lijkt nog een zekere familieman te zijn en ook de altijd stoere jongens in de wijk zijn slechts onzekere pionnen op een schaakbord. De onmacht heeft hen allemaal gegijzeld en maakt dat voor ieder van hen het onderscheid tussen goed en kwaad vervaagt.
Onuitspreekbare tastbaar maken
Het boek vereist de nodige kennis van de Georgische geschiedenis. Dat is wellicht het enige minpuntje dat bespeurd kan worden. De verwijzingen naar vele gebeurtenissen uit het verleden volgen elkaar haastig op en je hebt enige context nodig. Het biedt helaas ook een betreurenswaardige gelijkenis met de situatie in Oekraïne. Tegelijkertijd gaat het ook voornamelijk over prille vriendschap en dat sommige vriendschappen uitgroeien tot verbintenissen voor het leven. Zoals haar personage Dina haar omgeving in foto’s kan vangen en daarmee het onuitspreekbare tastbaar maakt, kan Haratischwili met een objectieve en toch zo’n medeleven biedende beschrijving een geschiedenis navertellen.
Of je nou vriend of vijand bent van het Hongaars-Amerikaanse financiële mirakel George Soros, niemand kan een pink krijgen achter wie deze gesloten man nou eigenlijk echt is. Theatergezelschap Mugmetdegoudentand doet een poging het raadsel te doorgronden in de even charmante als rommelige The Making of Soros the Musical.
De speelvloer heeft nog het meeste weg van een kringloopwinkel, met kapotte fauteuils en afgetrapte vloerkleden. En dat is ook de bedoeling: de theatermakers zijn nog volop bezig met het in elkaar zetten van een musical. We treffen ze aan op het moment dat George Soros, het onderwerp van de musical, komt binnenlopen. Hij komt controleren wat er wordt gedaan met de één miljoen dollar die hij heeft gestopt in dit project, in de veronderstelling dat dit een vriendelijk verhaal zal worden over hem, zijn politieke missie en zijn goedgevigheid.
Van speculant tot filantroop
George Soros (Boedapest, 1930) is een Joodse Amerikaan van Hongaarse komaf. Hij maakte zijn onwaarschijnlijke fortuin -dat wordt geschat op 6 tot 7 miljard- in de tweede helft van de twintigste eeuw door behendig te speculeren met geld; vooral met dat van The Bank of England, om precies te zijn. En door allerlei andere financiële kansen precies op het goede moment te zien. Vervolgens ging in zijn hoofd de knop om, en veranderende hij van nietsontziende speculant in empathische filantroop: Soros geeft enorme bedragen weg aan goede doelen. Zijn ideaal is het kapitalisme de nek om te draaien.
Hij heeft echter aan beide uitersten van het politieke spectrum vijanden: rechts haat hem, omdat hij mensen met veel geld pootje probeert te haken. Links wantrouwt hem, omdat het knap vreemd is dat iemand die zo veel geld heeft verdiend door kapitalistisch handelen, nu opeens het licht zou hebben gezien en de wereld wil redden.
The Making of
In The Making of Soros The Musical proberen regisseur (Lineke Rijxman) en acteur (Jasper Stoop) een verhaal te maken waarin de ‘echte’ drijfveren en persoonlijke achtergrond van de filantroop duidelijk worden. Soros zelf (Vincent van der Valk) wil zijn persoonlijke verhaal niet zien; hij wil dat alleen zijn politieke boodschap in zang, dans en sketches zal worden verwoord: ‘dood aan het kapitalisme’, kort gezegd. Hij heeft betaald voor deze productie, de makers moeten de voorstelling neerzetten zoals hij die voor ogen heeft.
Helder en eerlijk
Wat volgt is een lang en rommelig geheel, waarin op alle mogelijke manieren wordt geprobeerd een helder en eerlijk beeld te schetsen van de mens George Soros. Heel even verschijnt de man ook zelf in beeld, wanneer een Amerikaans interview met hem wordt geprojecteerd op een schermpje. In dat gesprek reageert de harde zakenman stamelend op vragen over zijn Joodse jeugd tijdens de Tweede Wereldoorlog in genazificeerd Hongarije.
Tussen het verhaal van Soros door, passeren de meest uiteenlopende (levens-)vragen de revue. Vragen over ieders identiteit, over ik en de ander, over inclusiviteit – zelfs over het leven in een door toeristen en partyboten overspoeld Amsterdam. De acteurs wisselen van personage, worden nu en dan zichzelf, of de ander. De handeling wordt geregeld onderbroken door dansjes en liedjes, veelal geleend uit andere musicals.
Hart
Daarmee is The Making of Soros The Musical niet bepaald een well made play, maar een rommeltje; maar wel een buitengewoon sympathiek en charmant rommeltje. Mugmetdegoudentand is een groep die het hart op de juiste plaats heeft, die maatschappelijk recht en onrecht graag mag bespreken. Ze gebruiken deze voorstelling dan ook om het eens te hebben over het noodzakelijk einde van het kapitalisme, omdat de samenleving er niet alleen slechter van wordt, maar er ook aan ten onder gaat. “Het kapitalisme wordt begraven”, aldus Soros.
IJzersterk is de scène waarin Vincent van der Valk als Soros in een razendsnel en vlijmscherp betoog uiteenzet hoe hij de -uit gebakken lucht bestaande- Bank of England onderuit heeft gehaald.
Hoogtepunt van de voorstelling is de finale, waarin Lineke Rijxman -zelf Joods- het kantelpunt in Soros’ leven verbeeldt. Ze zet de veertienjarige Joodse jongen in Hongarije neer, die moet toezien hoe zijn vader door de Nazi’s wordt gedwongen de bezittingen van weggevoerde mede-Joden te stelen, louter om zichzelf en zijn zoon de gang naar het concentratiekamp te besparen. De boodschap: als je je afvraagt hoe George Soros is geworden tot wie hij is: hier heb je je antwoord.
Stoppen
Mugmetdegoudentand heeft aangekondigd na 38 jaar theatermaken als groep te gaan stoppen. The Making of Soros the Musical is de laatste voorstelling die het collectief maakt. De leden van de groep gaan steeds meer hun eigen weg; en de financiële nekslag die corona heeft betekend, maakt voortgang en voldoen aan hun eigen kwaliteitseisen niet echt mogelijk. Het stoppen is wel oprecht jammer, zeker wanneer ze met deze maffe en hilarische musical opnieuw laten zien hoe belangrijk hun boodschap is en hoe verfrissend hun visie op theater is.
The Making of Soros the Musical - mugmetdegoudentand
Regie:Lineke Rijxman, Freek Vielen Artiest:mugmetdegoudentand: Lineke Rijxman, Vincent van der Valk, Jasper Stoop Gezien opvrijdag 10 maart 2023inDe Schuur, Haarlem Nog te zien tot zaterdag 13 mei 2023
De tentoonstelling Mediations in het Antwerpse Fotomuseum focust op een aantal reeksen uit de vijftigjarige carrière van Susan Meiselas. Deze expo toont hoe Meiselas er meesterlijk in slaagt empathie en grotere politieke actie aan elkaar te koppelen in haar werk.
Mediations vangt op lichte toon aan, met de portretten die Meiselas over een periode van vijftien jaar (1975-1990) maakte van een groepje vriendinnen in Little Italy, New York. Vanaf het begin valt op dat ze de mensen die ze fotografeert ook een stem wil geven; ze maakt audio-opnames van interviews met hen en laat hen reageren op hun eigen portret, zoals in de reeks 44 Irving Street. Zelf geeft de fotografe te kennen dat ze steeds op zoek is naar manieren waarop fotografie een dialoog kan worden: “Er is altijd dat ongelijke machtsevenwicht. Hoe doorbreek je dat?[1]”
In de volgende ruimte wordt de expo al wat ruwer, met de beelden uit de reeks Carnival Strippers die tevens in boekvorm verscheen. Ook in deze reeks bleef Meiselas meerdere jaren in de buurt van de vrouwen die ze fotografeerde. Frappant zijn de portretten van Lena op haar eerste dag als stripper en, twee jaar later, tijdens haar derde seizoen als stripper. Deze opeenvolging van beelden zonder verdere duiding geeft de bezoeker het onbehaaglijke gevoel iets van de veronderstelde miserie van het stripper-zijn te projecteren op Lena, alsof ze in die twee jaar tien jaar ouder zou zijn geworden.
Lena zelf schreef in een brief aan de fotografe dat ze het maken van het boek over ‘the girls’ belangrijk werk vond, omdat men zo de vaak slecht begrepen en fout gerepresenteerde mensen achter de strippers kan ontmoeten. “We are people with feelings. We have a heart, and a brain. We breathe, we fuck, we sleep, we need to eat,” schrijft ze in een groot, onregelmatig handschrift met veel agressieve doorhalingen. Mensen als mensen tonen, het lijkt de kern van Meiselas’ fotografische project. Ook in haar latere, meer politiek geëngageerde werk zal het belang van persoonsnamen in haar werk overeind blijven.
Het leven van een beeld
Zo ging ze tien jaar nadat ze de bekende foto van de tot dan toe anonieme ‘Molotov Man’ nam opnieuw naar hem op zoek en liet ze hem op video getuigen over zijn tot icoon verworden actie tegen het dictatorschap in Nicaragua; een beeld dat zo in het collectieve geheugen staat geprent dat velen de oorsprong ervan wellicht niet meer kennen. Meiselas ging op zoek naar alle mogelijke recuperaties van de foto die zij in 1979 maakte en die er mee voor zorgden dat het beeld in het publieke geheugen gegrift werd. Ze vindt haar Molotov Man in eindeloze variaties terug in de vorm van street art, monumenten en op t-shirts.
Ook haar andere foto’s van de revolutie in Nicaragua worden in grote getale overgenomen en getoond door de massamedia. Haar fascinatie voor die eindeloze reproducties lijkt vele malen groter dan haar frustratie over het kapen van haar beeld, al uit ze wel een bezorgdheid over de keuzes die media nemen wanneer ze een bepaald beeld, vaak ontdaan van context, tonen in plaats van een ander. Het zien van die foto’s in verschillende contexten roept belangrijke vragen op over de impact van beelden.
Een foto van een vrouw die met haar zoontje aan de arm wegrent van een bom heeft, ingekaderd in een wit passe-partout, iets bijna contemplatiefs, alsof we een in de tijd bevroren deel van iemands leven zien. Dezelfde foto, paginagroot afgedrukt en omgeven door tekst en andere beelden van de revolutie, heeft niets meer van die afstand die de foto als kunstwerk heeft. De foto doet een appèl op de toeschouwer. Het stemt tot denken over de macht van beelden en over het machtsmisbruik dat kan ontstaan wanneer een beeld niet in de juiste context wordt geplaatst.
De fotograaf als getuige
Het laatste en meest heftige deel van de tentoonstelling vangt aan met Saddam Husseins genocide op Iraakse Koerden en mondt uit in het tot op heden verder lopende project akaKURDISTAN waarin Koerden over de hele wereld een collectieve identiteit opbouwen aan de hand van hun herinneringen – of het gebrek daaraan, want veel Koerdische families vernietigden uit veiligheidsoverwegingen hun fotoalbums.
Waar fotografen vaak observator blijven, is Meiselas een kunstenaar die actief ingrijpt in wat haar bezighoudt. Zo is ze als fotograaf aanwezig bij de opgraving van massagraven in Noord-Irak en legt ze de hartverscheurende stillevens vast waarin opgegraven kleding een graf herkenbaar moet maken voor eventuele nabestaanden. Door het visueel zichtbaar maken van de graven en massagraven valt het geweld tegen de Koerden niet meer te ontkennen en worden families in staat gesteld te rouwen over hun vermoorde dierbaren.
Susan Meiselas stelt zichzelf en haar camera zowel op macro- als op microniveau ter beschikking van degenen die ze voor haar lens haalt. Haar eigen vraag of ze erin slaagt in dialoog te gaan met haar subjecten is moeilijk te beantwoorden, maar vast staat dat in Meiselas’ werk het leven en de kunst in uitzonderlijk nauw contact staan met elkaar. De tentoonstelling is nog tot 04/06/2023 te bezoeken in FOMU Antwerpen.
Susan Meiselas in FOMU Antwerpen
Gezien in:Fotomuseum FOMU,Antwerpen Nog te zien tot:zondag 04 juni 2023
De Nederlandse band The Analogues is in 2014 gestart met het live spelen van albums van The Beatles. Ze hebben sindsdien een machtige staat van dienst opgebouwd. En dat bracht ze al eens in Ziggo Dome waarbij zelfs de technicus Geoff Emerick van The Beatles hun toehoorder mocht zijn en genoot. Op 3 maart speelden ze in een uitverkochte Schouwburg in Gouda.
De muziek van The Beatles is voor velen de oer-popmuziek bij uitstek. Er zijn zelfs puristen die vinden dat er na de muziek van deze vier uit Liverpool nooit meer mooiere muziek is gemaakt. Eigenlijk is voor die liefhebbers dat of niets. Of deze puristen genieten van de uitvoeringen van The Analogues is nog maar de vraag. Er gaat immers niets boven het origineel, volgens hen.
Onder de titel Hello Goodbye (The Very Best Of The Studio Years) trekken The Analogues de komende maanden langs de podia. De tour eindigt voorlopig op 25 augustus in Liverpool, de bakermat van The Beatles zelf. Deze show is de tweede in Gouda en de vijfde van een lange reeks optredens die gaat volgen in de vaderlandse theaters. Deze tweede avond op rij is stijf uitverkocht. Uw recensent voelt zich dan ook vereerd dit optreden te mogen meemaken. Een avond ondergedompeld worden in de muziek die de jaren zestig en zeventig zoveel kleur gaf is een weldadig bad. Het podium is soms gevuld met maar liefst veertien muzikanten. Deze avond wordt vaste drummer Fred Gehring vervangen door Kees Schaper en er is een gastvocalist, te weten de ex-zanger van The Analogues, Jan van der Meij. Van de Meij zien we vooral naar voren komen als er een McCartney vocaal gedaan moet worden met wat flinke uithalen.
Ruim twee uur topmuziek
De band zet direct stevig in met ‘Daytripper’ gevolgd door een aantal valse starts, door technische issue, van ‘Paperback Writer’. Deze haperingen van de techniek zijn snel vergeten als we worden meegenomen in een rollercoaster van geweldige muziek die voornamelijk afkomstig is van vier albums die vanavond centraal staan. Dat zijn achtereenvolgens: Magical Mystery Tour, Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band, The White Album en Abbey Road. Bart van Poppel wijst ons er nog even op dat de mellotron helaas de geest heeft gegeven waardoor ze, in tegenstelling tot hun naam, een niet-analoog instrument moeten inzetten in de vorm van synthesizer om te kunnen spelen wat er op de setlist staat.
De band wordt ondersteund door vier (en soms zelfs zes) blazers en een strijkkwartet. De vaart zit dermate in het optreden dat de crew hard moet werken om de muzikanten steeds op tijd te voorzien van vers gestemde en juiste instrumenten. Soms moeten zelfs hele toetseninstrumenten het podium op en af gereden worden in vorm van harpsichord en een heuse concertvleugel. Diezelfde technici letten overigens uitermate goed op. Als even het snoer van gitarist Jac Bico lijkt te haperen, wordt het tijdens zijn spel in de stille passages razendsnel gewisseld en alles omgeschakeld zodat de show er totaal geen last van heeft. Bico die heerlijk opgaat in zijn snarenspel in bijvoorbeeld de geweldige uitvoering van ‘My Guitar Gently Weeps’.
Alle details van de liedjes kloppen, zodat er soms razendsnel van instrument gewisseld moet worden om niets verloren te laten gaan. Het applaus na ieder lied is gemeend, maar wordt al heel snel gevolgd door het volgende prachtig liedje. The Analogues beperken zich duidelijk niet tot de hits, maar schuwen totaal niet om ook minder makkelijk in het gehoor liggende albumtracks de revue te laten passeren, wat de show zeer onderhoudend maakt. Als de hits gespeeld worden hoor je het publiek om je heen voorzichtig meezingen zonder de band te overstemmen. Want de stemmen van The Analogues kleuren zo’n prachtig palet dat The Beatles eer aan doet, dat je daar natuurlijk niets van wilt missen. Het publiek geeft overigens goed gehoor aan de oproep geen foto’s en filmpjes te maken om zo de medebezoekers niet te storen.
Ondanks dat we ons heerlijk in The Beatles-tijd onderdompelen, zijn muzikanten wel zichzelf en willen ze geen kopie zijn van de idolen. Ze dragen bijna allen heerlijk eigentijdse sneakers, ze persen er geen imitatieshow uit maar een fantastisch eerbetoon aan de muziek die zo velen inspireerden. En vaak op de achtergrond aangevuld met videobeelden.
In feite horen en zien we hier een klassiek (pop)concert gespeeld door ras/beroepsmuzikanten die de stukken meer dan eer aan doen. Zo gaat dat immers ook als een orkest Beethoven speelt, om maar wat te noemen.
The Analogues
Gezien opvrijdag 03 maart 2023inGoudse Schouwburg, Gouda
“Professioneel bezig zijn met Nederlands is het mooiste wat er bestaat.” Jos Joosten, hoogleraar Nederlandse letterkunde, is erg blij met zijn beroep en schrijft in Hoera! Een boek over de verschillende mooie kanten van de Nederlandse letterkunde en Neerlandistiek.
Neerlandistiek is veel in het nieuws, bijvoorbeeld als het gaat om de eindexamens Nederlands, de slechte leesvaardigheid van jongeren, de leeslijst of veranderde spellingregels. Kranten staan er vol mee en in talkshows zijn het vaak hot topics. Paradoxaal genoeg lopen de studies Nederlands bijna leeg, is er een groot tekort aan docenten Nederlands en vinden leerlingen het één van de stomste vakken op school.
Een mooi en veelzijdig onderwerp voor een boek dus. Hoera! Een boek over Nederlands en Nederlandse letterkunde van nu bestaat uit een aantal losstaande onderdelen: de beschrijving van het brede veld van de Neerlandistiek, ‘mijn kleine canon’ met aanbevelingen en afraders van eenentwintigste-eeuwse Nederlandse boeken en wat meer academische teksten over de literatuurwetenschap buiten het boek en Neerlandistiek in het publieke domein. Een aantal hoofdstukken verscheen al eerder in een andere vorm online of in (wetenschappelijke) tijdschriften. Dit is duidelijk te merken, want de stukken verschillen soms behoorlijk van toon en stijl.
Een klein modern canon
Een groot deel van het boek bestaat uit beschrijvingen van aanbevelingen en afraders van eenentwintigste-eeuwse boeken, die soms vergeten of juist overschat zijn door het publiek. Joosten leeft zich uit in dit stuk en steekt zijn mening niet onder stoelen of banken. Meer nog, hij weet deze treffend te verwoorden, bijvoorbeeld: “Lees ik Baudets proza dan heb ik het gevoel dat James Last de literatuur is binnengemarcheerd.” De bestseller Huidpijn van Saskia Noort noemt hij ”[…] net zo spannend als historische stadswandeling door Lelystad […]”.
Naast het afraden van een aantal boeken, is Joosten ook erg enthousiast over een paar teksten. Zo raadt hij de dichtbundel Er is een band die rapemachine heet (2020) van Levina van Winden aan. Hierover is hij laaiend enthousiast, omdat met weinig worden treffende beelden en emoties worden geschetst. Andere boeken waarover hij positief te spreken is, zijn onder meer het boekenweekgeschenk van Hanna Bervoets en DJ van Kluun.
Dit moderne canon is waardevol, want er wordt nog niet zoveel aan canonvorming gedaan bij boeken die verschenen zijn na 2010. Joosten kraakt een aantal boeken af, die veel in de media zijn verschenen en bejubelt boeken die daar juist werden verzwegen.
Actualiteit en wetenschap
Naast de bespreking van een aantal boeken, wordt er veel aandacht besteedt aan de actualiteit en wetenschap rondom de neerlandistiek. Zo opent Joosten met de geschiedenis en ontwikkeling van het vakgebied en gaat hij uitgebreid in op haar huidige imago. Dit eerste deel leest gemakkelijk en zal bij de meeste neerlandici of geïnteresseerden herkenning opwekken. Zo wordt de mythe van de leeslijst in het voorgezet onderwijs ontkracht.
Het laatste deel van het boek is wat wetenschappelijk van toon en gaat over de literatuurwetenschap buiten het boek. Hoe wetenschappelijk is het genre de biografie? Hoe autonoom is de literatuur? En, gezien de ophef rondom kinderboekenschrijver Pim Lammers, zeer actueel:de relatie tussen literatuur en rechtspraak in Nederland. Joosten brengt de discussie rond wat een schrijver wel en niet kan schrijven, volgens rechtszaken uit het verleden.
Tenslotte trekt Joosten een aantal redelijk positieve conclusies over het vakgebied. Zo lijkt de terugloop in studentenaantallen te stagneren, blijft er veel interesse vanuit de media en is er nog altijd veel publiek voor taalprogramma’s als De Taalstaat. Bovendien blijkt de politiek ook veel waarde te hechten aan het vakgebied.
Joosten preekt voor eigen parochie. Het is geen boek dat ongeïnteresseerden probeert te bekeren tot de Neerlandistiek, maar eerder een boek voor neerlandici of geïnteresseerden in de Neerlandistiek, die door het lezen nóg enthousiaster zullen worden voor dit vakgebied. Het toont dus aan dat neerlandistiek een vakgebied is met vele facetten, waarvan het er slechts een aantal belicht.
Hoera! Een boek over Nederlands en Nederlandse letterkunde van nu
/ door: Malin Hollaar / beeld: Ben Houdijk 5 Sterren
Binnen het thema ‘jij noemt het muziek, ik noem het emotie’ werden op maandagavond 6 maart de Edisons Pop 2023 uitgereikt tijdens de AFAS Edisons. Het presentatieduo Défano Holwijn en Raven van Dorst overhandigden de welverdiende bronzen beeldjes aan de winnaars binnen de twaalf categorieën. 8WEEKLY was aanwezig bij deze besloten show in het AFAS Theater in Leusden. Ben je benieuwd naar de winnaars en hoe het er tijdens een awardshow aan toe gaat? Lees dan verder!
Edisons: de Grammy’s van Nederland
De Edisons zijn de meest vooraanstaande en oudste muziekprijzen van Nederland. Ze worden toegekend in drie genres: klassiek, jazz en pop. Gisteravond draaide de uitreiking volledig om het popgenre. De felbegeerde bronzen beeldjes (gemaakt door Pieter d’Hont) worden toegekend door een onafhankelijke vakjury, die per categorie drie genomineerden heeft gekozen op basis van kwaliteit en artistieke waarde. Naast juryvoorzitter Wilbert Mutsaers (Spotify Benelux) bestond gisteren de jury uit Hester Carvalho (NRC), Martijn Biemans (Qmusic), Anna Veenstra (programmeur Melkweg), Nils Brokerhof (Music Director 100% NL / SLAM!) en Randall Spann (Music Director FunX).
Categorie Rock
· Floor Jansen (2022 single releases) · Di-Rect (2022 single releases)
· Orange Skyline (album: Orange Skyline)
De spits werd afgebeten door de categorieën Rock en Hiphop. In de categorie Rock waren de winnaars met hun uitverkochte clubtours, optredens in Ahoy en de Nederlandse Airplay Top 40-hit van 2022, meer dan terecht: de mannen van Di-Rect. Ondanks dat dit alweer de zesde Edison was voor hun collectie, bleven ze bescheiden. Zo spraken ze in hun speech: ‘Het is heel[MT1] cliché, muziek is geen wedstrijd. Maar vanaf het moment dat je genomineerd bent heb je wel een probleem, want je kan wel verliezen en dat is minder leuk. Dus heel erg bedankt voor deze!’
Categorie Hiphop
· Broederliefde (album: Strandje Aan De Maas)
· KA (album: Recklezz) · sor (album: Bae Doven No. 1/No. 2/No. 3)
In de categorie Hiphop waren sor, KA en Broederliefde genomineerd. Daar viel sor met het drieluik Bae Doven No. 1 / No. 2 / No. 3 in de prijzen. Sor was gelijk onder de indruk van het gewicht van het beeldje en vertelde hoelang hij en zijn team al naar het album hebben toegewerkt. Meer dan twee jaar hebben ze gewerkt aan het neerzetten van iets wat nog niet bestond, het eerste hiphop en klassieke album in de wereld. De jury lichtte toe dat hiphop altijd een plek is geweest waar geëxperimenteerd kan worden en dat sor op een unieke wijze twee werelden heeft samengebracht. Toch vertelde sor dat hij de winst niet zag aankomen, hij is zwaar onder de indruk en vertelde dat het nu compleet voelt: het album en nu een Edison.
Categorie Nederlandstalig
· Jaap Reesema (2022 single releases)
· Maan (album: Leven) · S10 (album: Ik Besta Voor Altijd Zolang Jij Aan Mij Denkt)
De avond werd na een muzikaal intermezzo verzorgd door de band Rondé, vervolgd door de categorie Nederlandstalig. Presentator Défano vertelde tijdens de introductie van de winnaar dat muziek soms een medicijn is, zowel voor de luisteraar als voor de maker. Hierop sloot winnares S10 aan in haar speech. De zangeres die ondanks haar vier nominaties aangaf dat ze de winst niet zag aankomen, maakte bekend dat muziek voor haar helend is geweest in de eenzaamheid die het leven met zich meebrengt. Ze hoopt dat haar muziek, voor wie het nodig heeft, daar ook mee kan helpen.
Categorie Alternative
· Lucky Fonz III (album: Hemellichamen)
· DeWolff & Dawn Brothers (album: Double Cream) · Froukje (EP: Uitzinnig)
Vervolgens werd de Edison in de categorie Alternative uitgereikt. Lucky Fonz III, DeWolff & Dawn Brothers en Froukje hoefden niet lang in spanning te wachten. Hoewel presentator Défano nog geen naam had genoemd, werd al in het introductiepraatje duidelijk dat de Edison naar een zij en een winnares zou gaan. Froukje sprak dat muziek haar grote liefde is en dat ze blij is om in die grote liefde erkend te worden. En hoewel het niet had gehoeven, vindt ze dit toch wel heel fijn. De categorie werd met een woordspeling naar haar EP afgesloten, Froukje was immers uitzinnig van vreugde!
Froukje met haar Edison voor de categorie Alternative en S10 met haar Edison voor de categorie Nederlandstalig
Categorie Videoclip
· Regisseurs Cas Mulder en Simon Becks (Froukje ft. S10 – ‘Zonder Gezicht’) · Regisseur Véras Fawaz (Maan ft. Goldband – ‘Stiekem’)
· Regisseur Shay Latukolan (Typhoon – ‘Alleen In De Pauze’)
De avond werd vervolgd met de categorie waarvoor de spotlights even niet op de artiesten zelf staan, maar op de makers van hun videoclips. Regisseur Véras Fawaz sleepte de winst binnen en zag dat zelf niet aankomen, hij was immers erg fan van de andere twee videoclips. De jury lichtte echter toe dat het knap is hoe hij in korte tijd hele (lichtelijk macabere) verhalen weet te vertellen. Passend is dan ook de mededeling van Fawaz dat hij na de Edison voorlopig stopt met videoclips en zich volledig wil focussen op zijn toekomstige speelfilm. Als die film net zulke spannende verhalen in beeld brengt als zijn videoclips (o.a. de clip van ‘Noodgeval’ – Goldband is ook van zijn hand), belooft het veel goeds.
Categorie Dance
· Sefa (album: Klaagzang)
· Weval (2022 single releases/EP: Time Goes) · Tiësto (2022 single releases)
Di-Rect heeft al een aardige collectie aan Edisons te pakken, maar in de categorie Dance kan Tiësto hierover meepraten. De DJ wist mede door zijn collectie aan internationale samenwerking met o.a. zangeres Tate McRea en Charli XCX de winst binnen te slepen. Zelf zat hij in Los Angeles, maar hij had voor de gelegenheid nog wel een videoboodschap ingesproken met zijn bedankspeech.
Categorie Song
· S10 – ‘De Diepte’
· Son Mieux – ‘Multicolor’ · Maan ft. Goldband – ‘Stiekem’
Toen was het tijd voor de categorie Song, waarin de winst werd aangekondigd voor het nummer dat ons vertelt hoe een ontluikende liefde zowel vurig als ingewikkeld kan zijn. Een verhaal dat de makers uit eigen ervaring kunnen vertellen. Maan en Goldband bestormden vol enthousiasme het podium en wisten weer geheel in eigenzinnige stijl de prijs in ontvangst te nemen. Maan benadrukte aan het einde dat ze nog jarenlang alle festivals plat wil spelen samen met Goldband, en dat willen wij natuurlijk ook!
Goldband, Maan en Véras Fawaz met hun drie Edisons voor de categorieën Videoclip, Song en Nieuwkomer
Categorie Hollands
· Ammar (2022 single releases)
· Sophie Straat (2022 single releases) · Mart Hoogkamer (2022 single releases)
De winst in de categorie Hollands ging naar de kroegtijger die ook wist uit te blinken met diepgaandere nummers. In zijn glitterende smokingjas nam Mart Hoogkamer de Edison in ontvangst. In het interview met Raven van Dorst vertelde hij blij te zijn dat mensen ook zijn serieuzere kant waarderen, zoals zijn nummer ‘Diamant’, en hem niet alleen maar opzoeken voor zijn welbekende ‘Ik Ga Zwemmen’.
Categorie Nieuwkomer (presented by TikTok)
· Goldband (2022 single releases)
· Claude (nummer ‘Ladada (Mon dernier mot)’)
· Zoë Tauran (2022 single releases)
De eerstvolgende categorie Nieuwkomer, zette de spotlights wederom op Goldband. De band sleepte de Edison weer op geheel eigen, chaotische wijze binnen. Ondanks dat zanger Milo namens de band aangaf dat zij de winst wél verwacht hadden, bleek zanger Boaz nog niet op het podium te zijn vanwege een korte rookpauze. Milo en Karel lieten hem beeldbellen terwijl hij met de rooktuktuk terug werd gebracht van zijn rookpauze. Toen Boaz eindelijk op het podium stond, gaf hij namens de band een wat uitgebreidere bedankspeech. In het interview met Van Dorst kwam ter sprake wat ‘Nieuwkomer’ nu precies inhoudt – Goldband timmert immers al een tijdje aan de weg. Karel grapte dat je in die categorie belandt wanneer je een goed jaar hebt gehad en ze dan eindelijk denken van: goh, die kunnen dus wel wat? Het in ontvangst nemen van hun derde beeldje was natuurlijk niet compleet zonder extra chaos, maar met goede reden: zanger Milo bleek vandaag jarig te zijn en zo kregen ze de hele zaal aan het zingen. Gefeliciteerd Milo!
Edisons Pop 2023 rooktuktuk
Categorie Pop
· Antoon (2022 single releases)
· Flemming (album: Flemming)
· Rondé (2022 single releases)
Presentator Raven van Dorst benadrukte tijdens het introductiepraatje nog eens het belang van de volgende categorie, we waren immers bij de Edison Pop uitreiking, dus de categorie Pop is extra belangrijk. De winst ging naar de artiest die meerdere singles uitbracht én meerdere nummer 1-hits wist te scoren: Antoon. Helaas was hij zelf wegens ziekte afwezig, maar zijn vader nam de prijs namens hem in ontvangst. Hij ziet deze prijs als een aanmoedigingsprijs: Antoon is begonnen en is er om te blijven.
De Edison Oeuvreprijs: Kensington
Vervolgens was het tijd voor misschien wel de grootst haalbare Edison uit het rijtje: de Oeuvreprijs. Deze prijs werd voorafgegaan aan een optreden van een strijkorkest dat een nummer speelde van de (vooraf bekendgemaakte winnaar) Kensington. De band heeft een gekke tijd achter de rug, in september 2022 traden ze voor het laatst op met frontman Eloi Youssef. Ondanks dit afscheid stonden ze met zijn vieren op het podium om de prijs in ontvangst te nemen.
Van Dorst stelt terecht de vraag of de band niet wat jong is voor de Oeuvreprijs, ze bestaan immers nog maar veertien jaar. Gitarist Casper Starreveld lichtte toe dat ze zich inderdaad nog erg jong voelen en het niet voelt alsof ze klaar zijn. De band ziet naar eigen zeggen de winst als bekroning op oeuvre 1.0 en als startschot voor oeuvre 2.0.
Categorie Album
· S10 – Ik Besta Voor Altijd Zolang Jij Aan Mij Denkt · sor – Bae Doven No. 1/No. 2/No. 3
· Flemming – Flemming
Als laatste was het tijd voor de uitreiking binnen de categorie Album. S10, sor en Flemming hebben een tijdje op dit moment moeten wachten, maar kregen gauw het verlossende woord te horen. Met zijn muziek die je ‘niet alleen hoort, maar ook voelt’ weet sor met de verzameling Bae Doven No. 1/ No. 2/ No. 3 zijn tweede Edison van de avond aan zijn collectie toe te voegen. Zijn eerste reactie op het podium was een herhaaldelijke, maar korte: ‘What the fuck?’ Hij maakte van de gelegenheid gebruik om meer mensen te bedanken dan bij zijn vorige speech, voordat hij weer in verbazing (met een enkele ‘what the fuck’) zijn weg vervolgde richting zijn interview.
sor met zijn twee Edisons, voor de categorieën Hiphop en Album
Intermezzo’s door een nieuwe generatie artiesten
Om de energie tijdens de uitreiking hoog te houden, werden er tussen de categorieën door intermezzo’s verzorgd door enkele genomineerde bands. Zo konden de eerste twee winnaars opgelucht ademhalen en ontspannen tijdens het eerste intermezzo van Rondé. De band was zelf genomineerd voor de categorie Pop, maar konden hun zenuwen nog even uitstellen door vol enthousiasme het nummer ‘Love Myself’ ten gehore te brengen.
Het tweede intermezzo werd gespeeld door de aanwezige ‘jonkies’ van de avond: Claude, Flemming en Zoë Tauran. Zij brachten een energieke mash-up van hun hits ‘Ladada (Mon dernier mot)’, ‘Automatisch’ en ‘Therapie’ ten gehore. Vanuit de perstribune klonk er meermaals dat er goed opgelet moest worden, want deze drie jongeren vormen samen de nieuwe generatie aan artiesten. Als ze niet deze avond al een Edison binnenslepen, is het niet ondenkbaar dat dit in de toekomst wel het geval gaat zijn.
Kleurrijk einde aan emotionele avond
Als klap op de vuurpijl stond de band Son Mieux klaar om deze mooie avond af te sluiten, alvorens de genodigden en winnaars flink feest konden vieren na het besloten diner. Extra hard zal er gefeest worden door Goldband en sor, die ieder binnen meerdere categorieën hun nominaties wisten te verzilveren en hiermee de grote verzamelaars van de avond werden. Gefeliciteerd!
Overzicht Winnaars Edison Pop 2023: Rock Di-Rect – 2022 single releases Hiphop Sor – Bae Doven No. 1/ No. 2 / No. 3 Nederlandstalig S10 – Ik Besta Voor Altijd Zolang Jij Aan Mij Denkt Alternative Froukje – Uitzinnig Videoclip Véras Fawas | Maan & Goldband – Stiekem Dance Tiësto – 2022 single releases Song Maan & Goldband – Stiekem Hollands Mart Hoogkamer -2022 single releases Nieuwkomer Goldband – 2022 single releases Pop Antoon – 2022 single releases Album Sor – Bae Doven No. 1/ No. 2 / No. 3 Oeuvre Kensington
We kunnen vragen om cookies op uw apparaat te plaatsen. We gebruiken cookies om ons te laten weten wanneer u onze websites bezoekt, hoe u met ons omgaat, om uw gebruikerservaring te verrijken en om uw relatie met onze website aan te passen.
Klik op de verschillende rubrieken voor meer informatie. U kunt ook enkele van uw voorkeuren wijzigen. Houd er rekening mee dat het blokkeren van sommige soorten cookies van invloed kan zijn op uw ervaring op onze websites en de services die we kunnen bieden.
Essentiële Website Cookies
Deze cookies zijn strikt noodzakelijk om u diensten aan te bieden die beschikbaar zijn via onze website en om sommige functies ervan te gebruiken.
Omdat deze cookies strikt noodzakelijk zijn om de website te leveren, heeft het weigeren ervan invloed op het functioneren van onze site. U kunt cookies altijd blokkeren of verwijderen door uw browserinstellingen te wijzigen en alle cookies op deze website geforceerd te blokkeren. Maar dit zal u altijd vragen om cookies te accepteren/weigeren wanneer u onze site opnieuw bezoekt.
We respecteren volledig als u cookies wilt weigeren, maar om te voorkomen dat we u telkens opnieuw vragen vriendelijk toe te staan om een cookie daarvoor op te slaan. U bent altijd vrij om u af te melden of voor andere cookies om een betere ervaring te krijgen. Als u cookies weigert, zullen we alle ingestelde cookies in ons domein verwijderen.
We bieden u een lijst met opgeslagen cookies op uw computer in ons domein, zodat u kunt controleren wat we hebben opgeslagen. Om veiligheidsredenen kunnen we geen cookies van andere domeinen tonen of wijzigen. U kunt deze controleren in de beveiligingsinstellingen van uw browser.
Google Analytics Cookies
Deze cookies verzamelen informatie die in geaggregeerde vorm wordt gebruikt om ons te helpen begrijpen hoe onze website wordt gebruikt of hoe effectief onze marketingcampagnes zijn, of om ons te helpen onze website en applicatie voor u aan te passen om uw ervaring te verbeteren.
Als u niet wilt dat wij uw bezoek aan onze site volgen, kunt u dit in uw browser hier uitschakelen:
Overige externe diensten
We gebruiken ook verschillende externe services zoals Google Webfonts, Google Maps en externe videoproviders. Aangezien deze providers persoonlijke gegevens zoals uw IP-adres kunnen verzamelen, kunt u ze hier blokkeren. Houd er rekening mee dat dit de functionaliteit en het uiterlijk van onze site aanzienlijk kan verminderen. Wijzigingen zijn pas effectief zodra u de pagina herlaadt
Google Webfont Instellingen:
Google Maps Instellingen:
Google reCaptcha instellingen:
Vimeo en Youtube video's insluiten:
Andere cookies
De volgende cookies zijn ook nodig - U kunt kiezen of u ze wilt toestaan:
Privacy Beleid
U kunt meer lezen over onze cookies en privacy-instellingen op onze Privacybeleid-pagina.
It takes two to tango
Leonard Rutgers, hoogleraar Antieke Cultuur aan de Universiteit Utrecht, begint zijn boek over joodse catacomben in Rome met de ontdekking ervan door Antonio Bosio (1602). Hij was, schrijft Rutgers, een kind van zijn tijd. ‘Net als iedereen.’ Ook Rutgers is dat in de accenten die hij legt. Fascinerend om te lezen.
© Wikimedia Commons
Bosio leefde in een tijd waarin de verhouding tussen joden en christenen op scherp stond, Rutgers leeft in een tijd van dialoog en aandacht voor integratie en identiteit. Hij stapt in de jaren tachtig van de vorige eeuw in, toen hij in Rome ging studeren.
De focus lag op de vraag ‘Hoe de joodse en vroegchristelijke catacomben van Rome zich tot elkaar verhielden’. Lang verhaal kort: de kunstzinnige elementen waren evenzeer met elkaar verweven als het dagelijks leven zelf, met als opvallende bezienswaardigheid de overal voorkomende menora, de zevenarmige kandelaar. Er was bijvoorbeeld een schilderstijl van fresco’s maken, de zogenaamde rood-groene lijnen, die zowel in joodse, heidense als vroegchristelijke catacomben werd toegepast.
Prachtige illustraties
In het boek zijn zeer veel prachtige voorbeelden (kleurenfoto’s) van dergelijke fresco’s opgenomen. Het gaat bijvoorbeeld om fresco’s in de Vigna Randanini-catacomben zonder joodse iconografie, maar volledig in de Romeinse stijl van die tijd en wellicht ook door Romeinse kunstenaars gemaakt. De conclusie die Rutgers trekt, is verrassend: ‘De joden in het oude Rome (…) wisten heel goed wat ze deden. Bij hen was er sprake van een hele ontspannen manier van omgaan met de grotere wereld waarin zij leefden. Juist omdat ze zeker waren van hun eigen joodse identiteit, konden zij de omringende niet-joodse wereld vol vertrouwen tegemoet treden.’
Dat vertrouwen is er niet altijd geweest, weten we al vanaf het begin van het boek. Ook verderop wordt er melding gemaakt van joodse slaven en krijgsgevangenen die in Rome terecht kwamen in de tijd van een generaal als Titus (66-73). De nadruk wordt in dit boek echter niet hier op gelegd, eerder op wat de catacomben ons aan rijkdommen overlieten. Overigens zouden hier en daar wat meer jaartallen of een tijdtafel de lezer behulpzaam kunnen zijn geweest, zoals er wel een Verklarende woordenlijst achterin is opgenomen alsmede een thematisch geordende, selecte bibliografie van begrijpelijkerwijs maar helaas alleen Engelstalige literatuur.
Brede context
Daar staat tegenover dat er veel context wordt gegeven met betrekking tot het joodse denken in het algemeen en dat in Rome in het bijzonder. Bijvoorbeeld over het geloof in al dan niet een leven na de dood, maar ook over iets heel anders als de methode van koolstofdatering waardoor de catacomben niet alleen ouder bleken te zijn dan gedacht, maar ook nog eens langer in gebruik waren, tot in de vijfde eeuw en mogelijk zelfs de vroege zesde eeuw na Christus aan toe.
Wat opvalt, is Rutgers’ enorme kennis van zaken. Niet alleen van archeologie en antieke oudheid, maar ook van het jodendom. Ook valt zijn voorzichtige, wetenschappelijk verantwoorde benadering te prijzen waarin hij zich verre houdt van gissingen en suggesties die mogelijkerwijs op de loer kunnen liggen.
Bovendien heeft Rutgers ook nog eens een fijne pen, zodat zijn boek voor elke geïnteresseerde lezer toegankelijk is. Of die nu is geïnteresseerd in archeologie, antieke oudheid, Rome en/of het jodendom.
Alleen moeten we nu niet denken, dat er voor het eerst over joodse catacomben is geschreven. Ja, wel zo uitvoerig en met veel uniek fotomateriaal als in dit boek, maar Sam Wagenaar deed het al beknopt in zijn boek De joden van Rome (1978). Het verschil is ook, dat Rutgers enerzijds afwijkt ‘van diens traditionele diasporatheorie (…) van een gemeenschap die in den vreemde haar dagen in maatschappelijk isolement en ellende doorbracht’ en anderzijds een nuancering aanbrengt in het beeld dat de vroege christenen alleen maar strijdlustig waren en tegen de joden gericht om hun gelijk te halen dat hun geloof het joodse zou hebben vervangen; er was wel degelijk sprake van acculturatie, waarbij beide groepen elementen van elkaar overnamen. Hoe actueel wil je het hebben!
Israël aan de Tiber. Joods leven in het oude Rome
Schrijver: Leonard RutgersUitgever: Uitgeverij Balans
Prijs: € 24,95
Bladzijden: 296
ISBN: 978 94 638 2228 2
Misschien ook iets voor u
De dappere dochters van de beschermheilige
Nino, dé grote beschermheilige van Georgië, die het vroegere ‘Iberië’ kerstende en daarmee de grondlegger was van de Georgische Orthodoxe Kerk. Schrijfster Nino Haratischwili, vernoemd naar deze ‘heldin’ met een kardinale rol in de Kaukasus, schreef het veelgeprezen boek Het achtste leven voor Brilka. Theater Oostpool kocht de rechten: het all-female popconcert Dochters van Nino is geïnspireerd op de thematiek uit Het Achtste Leven. Het theater bereidt zich ook voor op een marathonvoorstelling Het Achtste Leven, die volgend jaar in première gaat. Een ingrijpend toneelstuk, gevoed met de muzikaliteit van Démira Jansen en Sharon Harman.
Geen woord schiet tekort
De historische Nino betrad 1684 jaar geleden voor het eerst Georgië en dat ging niet zonder slag of stoot. Een nieuwkomer, een vrouw zelfs, die in een door mannen bestuurd land een nieuw geloof komt prediken, kan rekenen op veel weerstand en een algemeen sluimerend gevoel van onveiligheid. Net als de door iedere Georgiër aanbeden beschermheilige, worden de vier dochters van Nino in het gelijknamige concert/toneelstuk geteisterd door het land dat ze liefhebben en dat hen tegelijkertijd onderdrukt. Je zou verwachten dat je voor sommige verschrikkingen woorden tekortkomt, maar gelukkig had Haratischwili woorden te over om te schrijven over haar geboorteland. Geïnspireerd door de thematiek uit Het Achtste Leven schreef Vera Morina een geheel nieuwe tekst voor Dochters van Nino.
Mama Nino
Het verhaal start met een dialoog die voor vele ouders herkenbaar is: de jonge Nino heeft een korte en bozige woordenwisseling met haar moeder, eveneens Nino geheten. Aanleiding voor de discussie is een DNA-test, in het kader van een schoolopdracht voor geschiedenis. Moeder Nino is afwijzend tegenover het verzoek van haar dochter om meer te vertellen over haar voorgeschiedenis. ‘Je kreeg te eten en te drinken, je kon op handbal en uitgaan tot midden in de nacht’, zegt ‘moeder Nino’. ‘Terwijl ik er twee banen op nahield om alles te kunnen betalen.’
Diezelfde voorgeschiedenis die de jonge Nino onthouden wordt, krijgt het publiek wél te zien. We duikelen terug in de geschiedenis en starten bij de oma van ‘moeder Nino’, Nino 1 (voor het gemak nummeren we iedere Nino). Klauwend in een grote hoop aarde die op het podium ligt, vertelt ze over haar land, dat de ‘hele wereld beslaat’. Haar wereld, beperkt tot dat ene land, is zo afgezonderd van alles en iedereen. De dictator dicteert zijn volk hoe het moet spreken tot elkaar, hoe het moet omgaan met alles wat vreemd en eigenaardig is (toeristen) en hoe het zijn dochters moet opvoeden. Van intellectuelen, zoals het schoolvriendinnetje van de dochter van Nino 1 (‘Nino 2’), moet men in dit land niets hebben. Dit meisje, Elona, en Nino 2, bezien de wereld vanuit een nieuwsgierige blik, die onmiddellijk eigenhandig vermorzeld wordt door Nino 1.
Onwetendheid
Nino 2 baart op haar beurt ook weer een dochter: Nino 3. Nino 2 weet uit eigen ervaring dat een gelukkig bestaan in haar thuisland niet mogelijk is en ze geeft haar dochter mee aan een soldaat, die een overzees avontuur aangaat om een nieuw leven te beginnen. Ontworteld uit het land van haar ‘voormoeders’, begint Nino 3 een leven in een nieuw thuisland. Ze heeft een biografie nodig om het zo felbegeerde paspoort te krijgen, maar ze weet niet wie ze is. Met die onwetendheid moet ze leren leven én het zal die onwetendheid zijn waarin haar dochter, Nino 4, later wil wroeten voor een opdracht voor school…
Vrouwelijke empowerment
Het spel van de actrices wordt op verscheidene manieren ondersteund: zowel door het decor met de vele stroboscopische lichten, afgezet tegen een achtergrond met doeken vol rotsachtige landschappen, als door de door Démira Jansen en Sharon Harman speciaal voor deze gelegenheid gecomponeerde muziek. Meteen schuilt daarin ook een groot jammerlijk feit: de zang van Jansen is niet altijd even goed te verstaan. Soms krijg je de indruk dat er ook wat Georgische woorden doorklinken in de Engelstalige klaagzangen, in dat geval zou de theaterbezoeker evengoed kunnen horen wat hij/zij zelf wil. De liedjes blijven beperkt tot het Engels en zijn prachtige intermezzo’s die het toneelspel even stilleggen. Het getuigt van empowerment dat alle samenwerkende lieden op het toneel een vrouwelijk geslacht hebben. Wat van ieder personage ook zo’n sterke vrouw maakt, is het feit dat ze op een aangrijpende wijze gehele monologen afsteken tegenover het publiek. Van dialogen is bijna geen sprake. Deze techniek, de monologue intérieur, is dé manier bij uitstek om de gedachtestroom van iedere protagonist weer te geven en het geeft ieder van hen een uniek stemgeluid.
Hoewel je aan het begin van de show start met een kennisachterstand en je nog vele open plekken bespeurt, wordt het verhaal stilaan begrijpelijker en daarmee ook indrukwekkender. Het samenspel tussen Jansen, Harman en de vier actrices komt ook steeds beter tot uitdrukking en wint gaandeweg alleen maar aan kracht. Het doet je opnieuw, na deze voorstelling, stilstaan bij al die belangrijke voormoeders uit je eigen geschiedenis.
Nog te zien tot zaterdag 20 mei 2023, Stadsschouwburg Nijmegen.
Dochters van Nino – Theater Oostpool
Regie: Mette Bouhuijs, Koen Verheijden en Seppe SaloméArtiest: Démira Jansen, Eeke Boonstra, Sharon Harman, Ezra Koppejan, Shelley Bos en Gonca Karasu
Gezien op zaterdag 11 maart 2023 in Stadstheater, Arnhem
Nog te zien tot zaterdag 20 mei 2023
Misschien ook iets voor u
Eerbetoon van en aan drie muzieklegendes
Travelling Willbury’s, Cream en Crosby, Stills, Nash & Young move over! Nederland heeft haar eigen supergroep: Vreemde Kostgangers. De band bestaande uit drie iconen uit de Nederlandse muziekgeschiedenis, George Kooymans, Henny Vrienten en Boudewijn de Groot, ontstond in 2013 als gelegenheidsband voor de verjaardag van Golden Earring drummer Cesar Zuiderwijk.
Eigenlijk gaat hun geschiedenis nog terug tot wel decennia daarvoor, naar de jaren zestig en zeventig toen Kooymans en De Groot elkaar al tegenkwamen op menig poppodium. Vrienten was in de seventies eerst onderdeel van de band van De Groot voordat hij met collega Ernst Jansz de band Doe Maar vormde. Maar goed, in 2013 (her)ontdekten ze hun onderlinge chemie – en daar wilden ze meer mee. Ze reisden Nederland rond voor hun succesvolle theatertournees en kwamen in 2017 met de twee albums Debuutplaat en Nachtwerk. Op 17 maart 2023 komt hun laatste album Mist uit, en 8WEEKLY kreeg al een voorproefje.
Een bewogen ontstaansgeschiedenis
Helaas voor de drie muzikanten volgen na hun eerste twee succesvolle albums enkele bewogen jaren. Hun optreden in Arnhem van maart 2020 blijkt de allerlaatste te zijn, vanwege de uitgebroken pandemie. In 2021 raakt bekend dat Kooymans aan de spierziekte ALS lijdt en hierdoor moet stoppen, en het daaropvolgende jaar in april overlijdt Vrienten aan longkanker. Gelukkig voor het drietal, en voor ons als luisteraars, zijn de opnames voor de derde en laatste plaat van Vreemde Kostgangers grotendeels al af. Het was de uitdrukkelijke wens van Henny Vrienten dat dit laatste album er zou komen. Dankzij de inzet van de bandleden zelf, producer en percussionist Dave Menkehorst, toetsenist Jasper Slijderink, drummer Rick van Wort en bassist Xander Vrienten komt deze wens tot vervulling. Mist is het sluitstuk van de trilogie van deze Nederlandse supergroep en komt met de pijnlijke wetenschap dat dit zal behoren tot de laatste muzikale activiteiten van Vrienten en Kooymans.
Ieder zijn eigen stempel
Mist bevat dertien nummers, waarvan elk nummer een duidelijke handtekening van één van de bandleden draagt. Typische Vrienten nummers zijn bijvoorbeeld ‘Tijd Tekort’, ‘Zeg me’ en ‘Niet Wederzijds’. Kooymans straalt in ‘Lippen’, ‘Liefde Kent Geen Tijd’ (geschreven door Thé Lau) en bezingt de liefde voor zijn 88 gitaren in ‘Fender Strat’. De Groot schreef het nummer ‘Hoe Meer Ik Dichterbij Kom’ voor zijn moeder en zette dit nummer op zijn soloalbum Windveren en Kooymans verzorgde voor dit nummer de muziek. De Groot was echter zo’n fan van hoe Kooymans de demo had ingezongen, dat ze dit nummer met Kooymans vocals op hun derde album hebben geplaatst. Zo weet elk van de kostgangers zijn eigen stempel op het album te drukken.
Het voordeel van deze aanpak is dat het album genoeg afwisseling en dus voor ieder wat wils bevat. Maar het haast niet te vermijden gevolg is dat je als luisteraar ook een voorkeur ontwikkelt voor specifieke nummers. Persoonlijk keert deze schrijfster als groot Doe Maar en Vrienten fan steeds terug naar het nummer ‘Tijd Tekort’, dat duidelijk zijn stijl (én zangstem) bevat.
Een wrange smaak
De heren laten in hun nieuwste nummers duidelijk weer zien hoe goed ze met taal zijn en leveren teksten af die eenieder doet glimlachen, en ons soms weemoedig laat zijn. Teksten als “er zijn nog jaren te gaan” uit het nummer ‘De Luie Liefde’ en “zal ik ooit aan liggen kunnen wennen?” uit het nummer ‘Tijd Tekort’ klinken nu wat wrang, maar nummers als ‘Zeg Me’ en ‘Fender Strat’ laten lichtere, op momenten komische teksten horen.
Een waardige afsluiter
Het album Mist laat het drietal horen zoals we ze kennen, met gezellige gitaren, teksten die ons doen glimlachen en ons weten te raken, genoeg ruimte voor intermezzo’s en prachtige, meerstemmige harmonieën. De drie heren die samen goed zijn voor meer dan 150 jaar aan Nederlandse muziekgeschiedenis en meer dan vijfhonderd weken aan singles in de hitlijsten voegen met dit laatste album weer minutenlang luisterplezier aan hun repertoire toe. Mist is een prachtig eerbetoon aan drie poplegendes en vormt een passend vaarwel voor dit illustere trio.
Vreemde Kostgangers
Album: MistAantal tracks: 13
Misschien ook iets voor u
Provocatief staaltje kunst
‘Ongemak’, zegt de vrouw op de eerste rij. ‘Dat kwam in me op tijdens het kijken naar de uitvoering.’ Het publiek gaat in gesprek met actrices Meike van den Akker en Cat Smits over hun toneeladaptatie van het manifest Nouveau Fuck van Stella Bergsma. Maanden geleden sloten de actrices zichzelf op in een vissersdorpje in Noorwegen om een voorstelling tot stand te brengen die gaat over ‘buiten de norm vallen’ in onze maatschappij en die zich in het bijzonder richt op de rol van de vrouw binnen dat geheel. Ondanks de haast poëtische boodschappen die zo nu en dan klinken, de eerlijke inkijk in hun onzekerheden en een prachtig decor, rest vooral de vraag: waar heb ik in godsnaam naar zitten kijken? Het antwoord daarop laat zich niet makkelijk formuleren.
Gezocht: triggerwarning
foto Thomas Brand
‘Wie wil er nu gaan?’, vraagt Van den Akker na de eerste scène, waarin Cat Smits zojuist een levensgrote clitoris bevredigde. Even draaien enkele vertwijfelde hoofden zich naar elkaar om, maar niemand maakt aanstalten om daadwerkelijk de zaal te verlaten. Iedereen weet in ieder geval: ‘Wees gewaarschuwd, dit was nog slechts het begin…’ De scènes lijken niet alleen toe te nemen in geluidsvolume, maar ook in intensiteit. Iedere scène is weer een losse voorstelling op zichzelf en gaat over een geheel andere invalshoek. De actrices deinzen er niet voor terug om ook heftige onderwerpen te behandelen: zo voel je hoe de krampen in je lichaam toenemen wanneer een ongemakkelijke dans met een pop eindigt in een verkrachting. Vervolgens verwordt het slachtoffer tot een ‘dierlijk’ wezen dat leuzen als ‘Hoer!’ en ‘Slet!’ naar haar hoofd geslingerd krijgt. Tijdens het aanschouwen, kan het zomaar gebeuren dat je dieper in je stoel wegzakt. Het is niet de enige confrontatie die je voor ogen krijgt. Een triggerwarning was wellicht op zijn plaats geweest… Aan het einde van deze ‘poppenkast’ geven de twee artiesten aan dat ze de keuze voor een disclaimer volledig overlaten aan de locatie waar ze optreden. Wat maakt dat je de ene toeschouwer wel en de andere niet behoedt voor het eventueel komen bovendrijven van traumatische herinneringen?
Protest à la Extinction Rebellion
Vrolijk kun je de voorstelling geenszins noemen. De zorgen over diverse onderwerpen buitelen over elkaar heen en de actrices praten ook over hun eigen innerlijke onrust. Wanneer ze praten over innerlijke en uiterlijke worstelingen, zoals ‘een grote kont’ en ‘spillenbenen’, roept het herkenning op. Wie mag bepalen of je wel of niet kwetsbaar mag zijn? Wie zegt dat je je niet onzeker mag uitlaten over lichamelijke gebreken? De twee geven zich niet alleen figuurlijk, maar ook letterlijk bloot. ‘Als ik de stem van mijn moeder in mijn oor voelde – “Cat, is dat niet te bloot?” – dan wilde ik het juist doen,’ zegt Smits over de keuze om in haar lingerie over de podiumvloer te kruipen. De poster was natuurlijk al een zekere voorbode over wat komen ging: de tepel op de poster staat niet in verhouding tot al het naakt in de voorstelling. Op een gegeven moment lijkt het alsof de actrices onderdeel uitmaken van Extinction Rebellion als ze naakt met protestborden op de bühne staan om hun kritiek ten gehore te brengen.
Een nieuw ‘vrouwtype’
Wat hun protestgeluid precies is, is moeilijk onder woorden te brengen door de harde muziek en het onbegrijpelijke ronddartelen. En dat geldt niet alleen voor deze ene scène: met zoveel gefragmenteerde beelden die worden voorgeschoteld, is het lastig om de ‘rode draad’ te volgen. Na, voor én tijdens iedere scène komt die prangende vraag weer bovendrijven: wat is nu precies de boodschap, dé intentie van deze mix van woorden en spel? Het zou enorm helpen om iedere bezoeker bij zijn of haar ticket een kopie van het manifest van Stella Bergsma mee te geven. De enige écht duidelijke momenten – en ook meteen de meest diepzinnige – zijn die waarop de stem van Bergsma spreekt (via de speakers, niet in levenden lijve) en ze allerlei wijze boodschappen uit haar manifest naar voren brengt. Dit gebeurt via een levensgrote mond, die Van den Akker en Smits laten meebewegen op de stem van Bergsma.
Schijt aan alles!
Wie Bergsma’s woorden aan elkaar knoopt, kan het beschouwen als didactische poëzie. De slotsom is dat Van den Akker en Smits als twee ‘losgeslagen’ vrouwen laten zien dat wij vrouwen ook meer schijt mogen hebben. Schijt aan het hokje waarbinnen wij ongevaarlijk, vol mededogen, beschaamd en bescheiden moeten leven. Het toneelstuk biedt een nieuwe, radicalere vorm van feminisme: laat zien hoe gevaarlijk je bent. Bijt! Schuur! Toon hoe geil, vies, woedend en slecht wij vrouwen kunnen zijn. Oftewel: beste maatschappij, maak plaats voor een nieuw type vrouw. Van den Anker en Smits zijn duidelijk pleitbezorgers van deze nieuwe ‘radicale’ vrouw. Samen met hen staat er nog een derde ‘vrouw’ op het podium: de pop wiens mond letterlijk ‘gesnoerd’ is, omdat zij er geen heeft. Ze helpen deze pop om tot grotere hoogten te stijgen (ze tillen de pop steeds hoger op in een rode jurk) en iets te bereiken wat zovelen niet gegund wordt: de vrouwen staan klaar voor een andere vrouw en helpen haar om weer uit het ‘slijk’ te komen en weer op te bloeien als mens. Het doet denken aan de bekende quote: ‘We rise by lifting others’. Het podium biedt hierbij een helpende hand. Het decor is prachtig vormgegeven door Elze van den Akker en vormt een mooi geheel met het beeldmateriaal van Thomas Brand. De schreeuwerige dialogen staan in een interessant contrast met de klassieke muziek die Wim Selles heeft gekozen.
Van den Akker en Smits hebben een zeer opmerkelijk toneelstuk georkestreerd. Het betreft een voorstelling waarmee ze iedereen willen aanspreken. De vraag is of dat gaat lukken. Staat de wereld al open voor zo’n radicale versie van de vrouw? Als er al zoveel ophef is om een ietwat uitdagende poster (die overigens wel goed werd ontvangen in Noorwegen waar het toneelstuk ook op de planken is én wordt gebracht), wat zegt dat dan over de normen en waarden in Nederland? Het is zeker goed om de denkbeelden van je publiek op te rekken. Als het echter op zo’n radicale manier gebeurt, is het altijd maar de vraag of je mensen aan je kunt verbinden of slechts van je kan afstoten. Het oordeel mag je zelf vellen. De voorstelling is vanaf 24 mei twee weken lang als lunchvoorstelling te zien in theater Bellevue. Sta je klaar voor een turbulente avond, waarin een nieuw vrouwtype wordt gepresenteerd?
Nouveau Fuck – Cat Smits Company
Regie: Cat Smits, gebaseerd op/tekst: Nouveau Fuck van Stella BergsmaArtiest: Meike van den Akker/Cat Smits/Sanne van Dijk
Gezien op dinsdag 07 maart 2023 in LUX, Nijmegen
Nog te zien tot zondag 04 juni 2023
Misschien ook iets voor u
Een gruwelijke werkelijkheid in de spotlight
Schaarste speelt een grote rol in het boek Het schaarse licht van Nino Haratischwili. Niet alleen is er in het verhaal spreekwoordelijk gezien weinig ruimte voor lichtpuntjes, er is ook een tekort aan diepgaande vriendschappen, liefde voor elkaar en de meest alledaagse dingen waarmee wij ons in onze levensbehoefte voorzien. Haar vorige romans waren de prelude voor deze duistere roman, die weer vol prachtige zinsneden staat die je zullen bekoren. Het verhaal daarentegen is lastiger te volgen, maar is daarom niet minder krachtig van aard.
Een marteling van een systeem
Schrijfster Nino Haratischwilli stond er middenin en plaatst nu zelf haar vier vrouwelijke hoofdpersonages Keto, Dina, Ira en Nene in het Tsibili (de hoofdstad van Georgië) van eind jaren tachtig. Midden in de grote omwenteling van het communisme naar totale anarchie. De personages zitten in de nadagen van het Breznjev-tijdperk. Mensen verliezen langzaam het vertrouwen in het systeem: de politie perst de bevolking af en de ‘buurtcrimineel’ is nog betrouwbaarder dan de gemiddelde politicus. Mensen worden vanzelf slecht – of maken slechte keuzes – als je hen in een situatie zonder hoop op beter plaatst. Zo zijn de personages te typeren: stuk voor stuk staat het leven hen tegen vanwege het grootschalige gebrek aan een toekomstperspectief en kansen. De enige kansen die de broers van de hoofdpersonages (de immer rivaliserende Tsotne en Rati) zien, is opklimmen in de machowereld van de drugshandel met alle gevolgen van dien. Na de inval van de Sovjet-Unie in Afghanistan, stroomden de drugs het land binnen en werden vele slachtoffers ‘slaven’ van het middel…
Afgedrukte pijn
Ditmaal is Georgië niet de enige ruimte met een symbolische betekenis. Brussel, thuisstad van het Europees parlement, is de stad van waaruit de drie oudere versies van Ira, Nene en Keto in het jaar 2019 spreken. Het is de stad waar wordt bepaald welke landen mogen toetreden tot de Europese Unie. De droom van vele Georgiërs. Laat dat nu nét de plek zijn waar de foto’s van Dina – die dan overleden is – met de wereld worden gedeeld. De foto’s vormen momentopnamen van hun gezamenlijke verleden en deze worden nu openbaar gemaakt in een overzichtstentoonstelling. Tijdens de expositie worden de drie vriendinnen geconfronteerd met het verleden. In de hoofdstukken lees je afwisselend over dit ‘zwarte’ verleden. Iedere foto uit de collectie roept een andere herinnering, op. Via deze raamvertelling krijgen we als lezerspubliek op chronologische wijze het gehele verleden tot ons.
Romeo en Julia en de drugsbende
Te midden van de machtsstrijd en de oorlog om Abchazië proberen Keto en haar vriendinnen in de jaren 70 en 80 een leven op te bouwen dat niet half zo corrupt is als de levens van hun dierbare families. Dat blijkt nogal een opgave, want veel mannelijke vrienden verliezen hun leven in de bendeoorlogen. Moord en doodslag zijn de enige constanten in hun leven. De enige die zich daar met enig succes van weet los te koppelen, is Dina. Zij ziet voor zichzelf een toekomst als fotografe weggelegd. Keto kijkt naar haar vriendin op en probeert haar voor onheil te behoeden als ze de speelbal van Keto’s broer Rati en Totsne, de broer van Nene, lijkt te worden. Nene is degene met het grootste lef en – misschien daardoor – ook degene die de zwaarste lasten lijkt te verduren. Als een ware Julia worstelt ze met haar gevoelens voor haar Romeo, de knappe Saba. Net als in het verhaal van de geliefden kunnen ze het noodlot niet afwenden. Gelukkig heeft Nene een eigen beschermheilige in de gedaante van haar vriendin Ira, de slimste van het stel, die tevens als enige een mooie toekomst voor zichzelf veilig weet te stellen.
In het razendsnelle tempo dat je van de auteur gewend bent, lees je over de personages die komen en gaan. Kortstondig raken sommige levens van vreemdelingen verweven met het leven van de vier vriendinnen en altijd is de nasleep daarvan enorm. Zo redden Keto en Dina het leven van een jongen door de vereiste som geld aan zijn afperser te geven. Geld dat bedoeld was om Rati vrij te krijgen, die door Totsne in de gevangenis terecht is gekomen. Iedere actie eist een reactie en hier is altijd sprake van een kettingreactie. Deze gebeurtenis laat inzien dat Dina al langzaam wegglijdt in de duisternis. Je voelt hoe de vriendschap door de vingers van Keto glipt en daardoor snap je alle wanhopige handelingen die de vriendinnen treffen. Haratischwili weet ieder personage zo weer te geven dat je het gevoel hebt dat je hebt rondgekeken in de hersenpan van menig bijfiguur. Zelfs de meest kwaadaardige drugsbaron van de buurt, Tapora, lijkt nog een zekere familieman te zijn en ook de altijd stoere jongens in de wijk zijn slechts onzekere pionnen op een schaakbord. De onmacht heeft hen allemaal gegijzeld en maakt dat voor ieder van hen het onderscheid tussen goed en kwaad vervaagt.
Onuitspreekbare tastbaar maken
Het boek vereist de nodige kennis van de Georgische geschiedenis. Dat is wellicht het enige minpuntje dat bespeurd kan worden. De verwijzingen naar vele gebeurtenissen uit het verleden volgen elkaar haastig op en je hebt enige context nodig. Het biedt helaas ook een betreurenswaardige gelijkenis met de situatie in Oekraïne. Tegelijkertijd gaat het ook voornamelijk over prille vriendschap en dat sommige vriendschappen uitgroeien tot verbintenissen voor het leven. Zoals haar personage Dina haar omgeving in foto’s kan vangen en daarmee het onuitspreekbare tastbaar maakt, kan Haratischwili met een objectieve en toch zo’n medeleven biedende beschrijving een geschiedenis navertellen.
Het schaarse licht
Schrijver: Nino HaratischwiliUitgever: Meridiaan Uitgevers
Prijs: €34,99
Bladzijden: 832
ISBN: 9789493169838
Misschien ook iets voor u
Het geheim achter het raadsel George Soros
Of je nou vriend of vijand bent van het Hongaars-Amerikaanse financiële mirakel George Soros, niemand kan een pink krijgen achter wie deze gesloten man nou eigenlijk echt is. Theatergezelschap Mugmetdegoudentand doet een poging het raadsel te doorgronden in de even charmante als rommelige The Making of Soros the Musical.
De speelvloer heeft nog het meeste weg van een kringloopwinkel, met kapotte fauteuils en afgetrapte vloerkleden. En dat is ook de bedoeling: de theatermakers zijn nog volop bezig met het in elkaar zetten van een musical. We treffen ze aan op het moment dat George Soros, het onderwerp van de musical, komt binnenlopen. Hij komt controleren wat er wordt gedaan met de één miljoen dollar die hij heeft gestopt in dit project, in de veronderstelling dat dit een vriendelijk verhaal zal worden over hem, zijn politieke missie en zijn goedgevigheid.
Van speculant tot filantroop
George Soros (Boedapest, 1930) is een Joodse Amerikaan van Hongaarse komaf. Hij maakte zijn onwaarschijnlijke fortuin -dat wordt geschat op 6 tot 7 miljard- in de tweede helft van de twintigste eeuw door behendig te speculeren met geld; vooral met dat van The Bank of England, om precies te zijn. En door allerlei andere financiële kansen precies op het goede moment te zien. Vervolgens ging in zijn hoofd de knop om, en veranderende hij van nietsontziende speculant in empathische filantroop: Soros geeft enorme bedragen weg aan goede doelen. Zijn ideaal is het kapitalisme de nek om te draaien.
Hij heeft echter aan beide uitersten van het politieke spectrum vijanden: rechts haat hem, omdat hij mensen met veel geld pootje probeert te haken. Links wantrouwt hem, omdat het knap vreemd is dat iemand die zo veel geld heeft verdiend door kapitalistisch handelen, nu opeens het licht zou hebben gezien en de wereld wil redden.
The Making of
In The Making of Soros The Musical proberen regisseur (Lineke Rijxman) en acteur (Jasper Stoop) een verhaal te maken waarin de ‘echte’ drijfveren en persoonlijke achtergrond van de filantroop duidelijk worden. Soros zelf (Vincent van der Valk) wil zijn persoonlijke verhaal niet zien; hij wil dat alleen zijn politieke boodschap in zang, dans en sketches zal worden verwoord: ‘dood aan het kapitalisme’, kort gezegd. Hij heeft betaald voor deze productie, de makers moeten de voorstelling neerzetten zoals hij die voor ogen heeft.
Helder en eerlijk
Wat volgt is een lang en rommelig geheel, waarin op alle mogelijke manieren wordt geprobeerd een helder en eerlijk beeld te schetsen van de mens George Soros. Heel even verschijnt de man ook zelf in beeld, wanneer een Amerikaans interview met hem wordt geprojecteerd op een schermpje. In dat gesprek reageert de harde zakenman stamelend op vragen over zijn Joodse jeugd tijdens de Tweede Wereldoorlog in genazificeerd Hongarije.
Tussen het verhaal van Soros door, passeren de meest uiteenlopende (levens-)vragen de revue. Vragen over ieders identiteit, over ik en de ander, over inclusiviteit – zelfs over het leven in een door toeristen en partyboten overspoeld Amsterdam. De acteurs wisselen van personage, worden nu en dan zichzelf, of de ander. De handeling wordt geregeld onderbroken door dansjes en liedjes, veelal geleend uit andere musicals.
Hart
Daarmee is The Making of Soros The Musical niet bepaald een well made play, maar een rommeltje; maar wel een buitengewoon sympathiek en charmant rommeltje. Mugmetdegoudentand is een groep die het hart op de juiste plaats heeft, die maatschappelijk recht en onrecht graag mag bespreken. Ze gebruiken deze voorstelling dan ook om het eens te hebben over het noodzakelijk einde van het kapitalisme, omdat de samenleving er niet alleen slechter van wordt, maar er ook aan ten onder gaat. “Het kapitalisme wordt begraven”, aldus Soros.
IJzersterk is de scène waarin Vincent van der Valk als Soros in een razendsnel en vlijmscherp betoog uiteenzet hoe hij de -uit gebakken lucht bestaande- Bank of England onderuit heeft gehaald.
Hoogtepunt van de voorstelling is de finale, waarin Lineke Rijxman -zelf Joods- het kantelpunt in Soros’ leven verbeeldt. Ze zet de veertienjarige Joodse jongen in Hongarije neer, die moet toezien hoe zijn vader door de Nazi’s wordt gedwongen de bezittingen van weggevoerde mede-Joden te stelen, louter om zichzelf en zijn zoon de gang naar het concentratiekamp te besparen. De boodschap: als je je afvraagt hoe George Soros is geworden tot wie hij is: hier heb je je antwoord.
Stoppen
Mugmetdegoudentand heeft aangekondigd na 38 jaar theatermaken als groep te gaan stoppen. The Making of Soros the Musical is de laatste voorstelling die het collectief maakt. De leden van de groep gaan steeds meer hun eigen weg; en de financiële nekslag die corona heeft betekend, maakt voortgang en voldoen aan hun eigen kwaliteitseisen niet echt mogelijk. Het stoppen is wel oprecht jammer, zeker wanneer ze met deze maffe en hilarische musical opnieuw laten zien hoe belangrijk hun boodschap is en hoe verfrissend hun visie op theater is.
The Making of Soros the Musical - mugmetdegoudentand
Regie: Lineke Rijxman, Freek VielenArtiest: mugmetdegoudentand: Lineke Rijxman, Vincent van der Valk, Jasper Stoop
Gezien op vrijdag 10 maart 2023 in De Schuur, Haarlem
Nog te zien tot zaterdag 13 mei 2023
Link: Speellijst The Making of Soros The Musical
Misschien ook iets voor u
Geen vlieg op de muur
De tentoonstelling Mediations in het Antwerpse Fotomuseum focust op een aantal reeksen uit de vijftigjarige carrière van Susan Meiselas. Deze expo toont hoe Meiselas er meesterlijk in slaagt empathie en grotere politieke actie aan elkaar te koppelen in haar werk.
Mediations vangt op lichte toon aan, met de portretten die Meiselas over een periode van vijftien jaar (1975-1990) maakte van een groepje vriendinnen in Little Italy, New York. Vanaf het begin valt op dat ze de mensen die ze fotografeert ook een stem wil geven; ze maakt audio-opnames van interviews met hen en laat hen reageren op hun eigen portret, zoals in de reeks 44 Irving Street. Zelf geeft de fotografe te kennen dat ze steeds op zoek is naar manieren waarop fotografie een dialoog kan worden: “Er is altijd dat ongelijke machtsevenwicht. Hoe doorbreek je dat?[1]”
[1] Susan Meiselas, https://fomu.be/expos/susan-meiselas-mediations.
We are people with feelings
Lena on the Bally Box, Essex Junction, Vermont, 1973 © Susan Meiselas / Magnum Photos
In de volgende ruimte wordt de expo al wat ruwer, met de beelden uit de reeks Carnival Strippers die tevens in boekvorm verscheen. Ook in deze reeks bleef Meiselas meerdere jaren in de buurt van de vrouwen die ze fotografeerde. Frappant zijn de portretten van Lena op haar eerste dag als stripper en, twee jaar later, tijdens haar derde seizoen als stripper. Deze opeenvolging van beelden zonder verdere duiding geeft de bezoeker het onbehaaglijke gevoel iets van de veronderstelde miserie van het stripper-zijn te projecteren op Lena, alsof ze in die twee jaar tien jaar ouder zou zijn geworden.
Lena zelf schreef in een brief aan de fotografe dat ze het maken van het boek over ‘the girls’ belangrijk werk vond, omdat men zo de vaak slecht begrepen en fout gerepresenteerde mensen achter de strippers kan ontmoeten. “We are people with feelings. We have a heart, and a brain. We breathe, we fuck, we sleep, we need to eat,” schrijft ze in een groot, onregelmatig handschrift met veel agressieve doorhalingen. Mensen als mensen tonen, het lijkt de kern van Meiselas’ fotografische project. Ook in haar latere, meer politiek geëngageerde werk zal het belang van persoonsnamen in haar werk overeind blijven.
Het leven van een beeld
Zo ging ze tien jaar nadat ze de bekende foto van de tot dan toe anonieme ‘Molotov Man’ nam opnieuw naar hem op zoek en liet ze hem op video getuigen over zijn tot icoon verworden actie tegen het dictatorschap in Nicaragua; een beeld dat zo in het collectieve geheugen staat geprent dat velen de oorsprong ervan wellicht niet meer kennen. Meiselas ging op zoek naar alle mogelijke recuperaties van de foto die zij in 1979 maakte en die er mee voor zorgden dat het beeld in het publieke geheugen gegrift werd. Ze vindt haar Molotov Man in eindeloze variaties terug in de vorm van street art, monumenten en op t-shirts.
Sandinistas at the walls of the National Guard headquarters, ‘Molotov Man’, Estelí, Nacaragua, 1979 © Susan Meiselas / Magnum Photos
Ook haar andere foto’s van de revolutie in Nicaragua worden in grote getale overgenomen en getoond door de massamedia. Haar fascinatie voor die eindeloze reproducties lijkt vele malen groter dan haar frustratie over het kapen van haar beeld, al uit ze wel een bezorgdheid over de keuzes die media nemen wanneer ze een bepaald beeld, vaak ontdaan van context, tonen in plaats van een ander. Het zien van die foto’s in verschillende contexten roept belangrijke vragen op over de impact van beelden.
Een foto van een vrouw die met haar zoontje aan de arm wegrent van een bom heeft, ingekaderd in een wit passe-partout, iets bijna contemplatiefs, alsof we een in de tijd bevroren deel van iemands leven zien. Dezelfde foto, paginagroot afgedrukt en omgeven door tekst en andere beelden van de revolutie, heeft niets meer van die afstand die de foto als kunstwerk heeft. De foto doet een appèl op de toeschouwer. Het stemt tot denken over de macht van beelden en over het machtsmisbruik dat kan ontstaan wanneer een beeld niet in de juiste context wordt geplaatst.
De fotograaf als getuige
Het laatste en meest heftige deel van de tentoonstelling vangt aan met Saddam Husseins genocide op Iraakse Koerden en mondt uit in het tot op heden verder lopende project akaKURDISTAN waarin Koerden over de hele wereld een collectieve identiteit opbouwen aan de hand van hun herinneringen – of het gebrek daaraan, want veel Koerdische families vernietigden uit veiligheidsoverwegingen hun fotoalbums.
Waar fotografen vaak observator blijven, is Meiselas een kunstenaar die actief ingrijpt in wat haar bezighoudt. Zo is ze als fotograaf aanwezig bij de opgraving van massagraven in Noord-Irak en legt ze de hartverscheurende stillevens vast waarin opgegraven kleding een graf herkenbaar moet maken voor eventuele nabestaanden. Door het visueel zichtbaar maken van de graven en massagraven valt het geweld tegen de Koerden niet meer te ontkennen en worden families in staat gesteld te rouwen over hun vermoorde dierbaren.
Susan Meiselas stelt zichzelf en haar camera zowel op macro- als op microniveau ter beschikking van degenen die ze voor haar lens haalt. Haar eigen vraag of ze erin slaagt in dialoog te gaan met haar subjecten is moeilijk te beantwoorden, maar vast staat dat in Meiselas’ werk het leven en de kunst in uitzonderlijk nauw contact staan met elkaar. De tentoonstelling is nog tot 04/06/2023 te bezoeken in FOMU Antwerpen.
Susan Meiselas in FOMU Antwerpen
Gezien in: Fotomuseum FOMU, AntwerpenNog te zien tot: zondag 04 juni 2023
Misschien ook iets voor u
Perfecte Beatlesbeleving
De Nederlandse band The Analogues is in 2014 gestart met het live spelen van albums van The Beatles. Ze hebben sindsdien een machtige staat van dienst opgebouwd. En dat bracht ze al eens in Ziggo Dome waarbij zelfs de technicus Geoff Emerick van The Beatles hun toehoorder mocht zijn en genoot. Op 3 maart speelden ze in een uitverkochte Schouwburg in Gouda.
De muziek van The Beatles is voor velen de oer-popmuziek bij uitstek. Er zijn zelfs puristen die vinden dat er na de muziek van deze vier uit Liverpool nooit meer mooiere muziek is gemaakt. Eigenlijk is voor die liefhebbers dat of niets. Of deze puristen genieten van de uitvoeringen van The Analogues is nog maar de vraag. Er gaat immers niets boven het origineel, volgens hen.
The Analogues live Hello Goodbye show © Ferdy Damman
Nieuwe tournee
Onder de titel Hello Goodbye (The Very Best Of The Studio Years) trekken The Analogues de komende maanden langs de podia. De tour eindigt voorlopig op 25 augustus in Liverpool, de bakermat van The Beatles zelf. Deze show is de tweede in Gouda en de vijfde van een lange reeks optredens die gaat volgen in de vaderlandse theaters. Deze tweede avond op rij is stijf uitverkocht. Uw recensent voelt zich dan ook vereerd dit optreden te mogen meemaken. Een avond ondergedompeld worden in de muziek die de jaren zestig en zeventig zoveel kleur gaf is een weldadig bad. Het podium is soms gevuld met maar liefst veertien muzikanten. Deze avond wordt vaste drummer Fred Gehring vervangen door Kees Schaper en er is een gastvocalist, te weten de ex-zanger van The Analogues, Jan van der Meij. Van de Meij zien we vooral naar voren komen als er een McCartney vocaal gedaan moet worden met wat flinke uithalen.
Ruim twee uur topmuziek
De band zet direct stevig in met ‘Daytripper’ gevolgd door een aantal valse starts, door technische issue, van ‘Paperback Writer’. Deze haperingen van de techniek zijn snel vergeten als we worden meegenomen in een rollercoaster van geweldige muziek die voornamelijk afkomstig is van vier albums die vanavond centraal staan. Dat zijn achtereenvolgens: Magical Mystery Tour, Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band, The White Album en Abbey Road. Bart van Poppel wijst ons er nog even op dat de mellotron helaas de geest heeft gegeven waardoor ze, in tegenstelling tot hun naam, een niet-analoog instrument moeten inzetten in de vorm van synthesizer om te kunnen spelen wat er op de setlist staat.
De band wordt ondersteund door vier (en soms zelfs zes) blazers en een strijkkwartet. De vaart zit dermate in het optreden dat de crew hard moet werken om de muzikanten steeds op tijd te voorzien van vers gestemde en juiste instrumenten. Soms moeten zelfs hele toetseninstrumenten het podium op en af gereden worden in vorm van harpsichord en een heuse concertvleugel. Diezelfde technici letten overigens uitermate goed op. Als even het snoer van gitarist Jac Bico lijkt te haperen, wordt het tijdens zijn spel in de stille passages razendsnel gewisseld en alles omgeschakeld zodat de show er totaal geen last van heeft. Bico die heerlijk opgaat in zijn snarenspel in bijvoorbeeld de geweldige uitvoering van ‘My Guitar Gently Weeps’.
The Analogues © Tereza Cervanova
Alle details razendsnel en kloppend
Alle details van de liedjes kloppen, zodat er soms razendsnel van instrument gewisseld moet worden om niets verloren te laten gaan. Het applaus na ieder lied is gemeend, maar wordt al heel snel gevolgd door het volgende prachtig liedje. The Analogues beperken zich duidelijk niet tot de hits, maar schuwen totaal niet om ook minder makkelijk in het gehoor liggende albumtracks de revue te laten passeren, wat de show zeer onderhoudend maakt. Als de hits gespeeld worden hoor je het publiek om je heen voorzichtig meezingen zonder de band te overstemmen. Want de stemmen van The Analogues kleuren zo’n prachtig palet dat The Beatles eer aan doet, dat je daar natuurlijk niets van wilt missen. Het publiek geeft overigens goed gehoor aan de oproep geen foto’s en filmpjes te maken om zo de medebezoekers niet te storen.
Ondanks dat we ons heerlijk in The Beatles-tijd onderdompelen, zijn muzikanten wel zichzelf en willen ze geen kopie zijn van de idolen. Ze dragen bijna allen heerlijk eigentijdse sneakers, ze persen er geen imitatieshow uit maar een fantastisch eerbetoon aan de muziek die zo velen inspireerden. En vaak op de achtergrond aangevuld met videobeelden.
In feite horen en zien we hier een klassiek (pop)concert gespeeld door ras/beroepsmuzikanten die de stukken meer dan eer aan doen. Zo gaat dat immers ook als een orkest Beethoven speelt, om maar wat te noemen.
The Analogues
Gezien op vrijdag 03 maart 2023 in Goudse Schouwburg, GoudaMisschien ook iets voor u
Voor u geselecteerd door de auteur:
Hoera Nederlands leeft!
“Professioneel bezig zijn met Nederlands is het mooiste wat er bestaat.” Jos Joosten, hoogleraar Nederlandse letterkunde, is erg blij met zijn beroep en schrijft in Hoera! Een boek over de verschillende mooie kanten van de Nederlandse letterkunde en Neerlandistiek.
Neerlandistiek is veel in het nieuws, bijvoorbeeld als het gaat om de eindexamens Nederlands, de slechte leesvaardigheid van jongeren, de leeslijst of veranderde spellingregels. Kranten staan er vol mee en in talkshows zijn het vaak hot topics. Paradoxaal genoeg lopen de studies Nederlands bijna leeg, is er een groot tekort aan docenten Nederlands en vinden leerlingen het één van de stomste vakken op school.
Een mooi en veelzijdig onderwerp voor een boek dus. Hoera! Een boek over Nederlands en Nederlandse letterkunde van nu bestaat uit een aantal losstaande onderdelen: de beschrijving van het brede veld van de Neerlandistiek, ‘mijn kleine canon’ met aanbevelingen en afraders van eenentwintigste-eeuwse Nederlandse boeken en wat meer academische teksten over de literatuurwetenschap buiten het boek en Neerlandistiek in het publieke domein. Een aantal hoofdstukken verscheen al eerder in een andere vorm online of in (wetenschappelijke) tijdschriften. Dit is duidelijk te merken, want de stukken verschillen soms behoorlijk van toon en stijl.
Een klein modern canon
Een groot deel van het boek bestaat uit beschrijvingen van aanbevelingen en afraders van eenentwintigste-eeuwse boeken, die soms vergeten of juist overschat zijn door het publiek. Joosten leeft zich uit in dit stuk en steekt zijn mening niet onder stoelen of banken. Meer nog, hij weet deze treffend te verwoorden, bijvoorbeeld: “Lees ik Baudets proza dan heb ik het gevoel dat James Last de literatuur is binnengemarcheerd.” De bestseller Huidpijn van Saskia Noort noemt hij ”[…] net zo spannend als historische stadswandeling door Lelystad […]”.
Naast het afraden van een aantal boeken, is Joosten ook erg enthousiast over een paar teksten. Zo raadt hij de dichtbundel Er is een band die rapemachine heet (2020) van Levina van Winden aan. Hierover is hij laaiend enthousiast, omdat met weinig worden treffende beelden en emoties worden geschetst. Andere boeken waarover hij positief te spreken is, zijn onder meer het boekenweekgeschenk van Hanna Bervoets en DJ van Kluun.
Dit moderne canon is waardevol, want er wordt nog niet zoveel aan canonvorming gedaan bij boeken die verschenen zijn na 2010. Joosten kraakt een aantal boeken af, die veel in de media zijn verschenen en bejubelt boeken die daar juist werden verzwegen.
Actualiteit en wetenschap
Naast de bespreking van een aantal boeken, wordt er veel aandacht besteedt aan de actualiteit en wetenschap rondom de neerlandistiek. Zo opent Joosten met de geschiedenis en ontwikkeling van het vakgebied en gaat hij uitgebreid in op haar huidige imago. Dit eerste deel leest gemakkelijk en zal bij de meeste neerlandici of geïnteresseerden herkenning opwekken. Zo wordt de mythe van de leeslijst in het voorgezet onderwijs ontkracht.
Het laatste deel van het boek is wat wetenschappelijk van toon en gaat over de literatuurwetenschap buiten het boek. Hoe wetenschappelijk is het genre de biografie? Hoe autonoom is de literatuur? En, gezien de ophef rondom kinderboekenschrijver Pim Lammers, zeer actueel:de relatie tussen literatuur en rechtspraak in Nederland. Joosten brengt de discussie rond wat een schrijver wel en niet kan schrijven, volgens rechtszaken uit het verleden.
Tenslotte trekt Joosten een aantal redelijk positieve conclusies over het vakgebied. Zo lijkt de terugloop in studentenaantallen te stagneren, blijft er veel interesse vanuit de media en is er nog altijd veel publiek voor taalprogramma’s als De Taalstaat. Bovendien blijkt de politiek ook veel waarde te hechten aan het vakgebied.
Joosten preekt voor eigen parochie. Het is geen boek dat ongeïnteresseerden probeert te bekeren tot de Neerlandistiek, maar eerder een boek voor neerlandici of geïnteresseerden in de Neerlandistiek, die door het lezen nóg enthousiaster zullen worden voor dit vakgebied. Het toont dus aan dat neerlandistiek een vakgebied is met vele facetten, waarvan het er slechts een aantal belicht.
Hoera! Een boek over Nederlands en Nederlandse letterkunde van nu
Schrijver: Jos JoostenUitgever: Uitgeverij AFdH
Prijs: 19,50
Bladzijden: 224
ISBN: 9789493183414
Misschien ook iets voor u
Prijzenregen in Leusden
/ door: Malin Hollaar / beeld: Ben Houdijk 5 SterrenBinnen het thema ‘jij noemt het muziek, ik noem het emotie’ werden op maandagavond 6 maart de Edisons Pop 2023 uitgereikt tijdens de AFAS Edisons. Het presentatieduo Défano Holwijn en Raven van Dorst overhandigden de welverdiende bronzen beeldjes aan de winnaars binnen de twaalf categorieën. 8WEEKLY was aanwezig bij deze besloten show in het AFAS Theater in Leusden. Ben je benieuwd naar de winnaars en hoe het er tijdens een awardshow aan toe gaat? Lees dan verder!
Edisons: de Grammy’s van Nederland
De Edisons zijn de meest vooraanstaande en oudste muziekprijzen van Nederland. Ze worden toegekend in drie genres: klassiek, jazz en pop. Gisteravond draaide de uitreiking volledig om het popgenre. De felbegeerde bronzen beeldjes (gemaakt door Pieter d’Hont) worden toegekend door een onafhankelijke vakjury, die per categorie drie genomineerden heeft gekozen op basis van kwaliteit en artistieke waarde. Naast juryvoorzitter Wilbert Mutsaers (Spotify Benelux) bestond gisteren de jury uit Hester Carvalho (NRC), Martijn Biemans (Qmusic), Anna Veenstra (programmeur Melkweg), Nils Brokerhof (Music Director 100% NL / SLAM!) en Randall Spann (Music Director FunX).
Categorie Rock
· Floor Jansen (2022 single releases)
· Di-Rect (2022 single releases)
· Orange Skyline (album: Orange Skyline)
De spits werd afgebeten door de categorieën Rock en Hiphop. In de categorie Rock waren de winnaars met hun uitverkochte clubtours, optredens in Ahoy en de Nederlandse Airplay Top 40-hit van 2022, meer dan terecht: de mannen van Di-Rect. Ondanks dat dit alweer de zesde Edison was voor hun collectie, bleven ze bescheiden. Zo spraken ze in hun speech: ‘Het is heel[MT1] cliché, muziek is geen wedstrijd. Maar vanaf het moment dat je genomineerd bent heb je wel een probleem, want je kan wel verliezen en dat is minder leuk. Dus heel erg bedankt voor deze!’
Categorie Hiphop
· Broederliefde (album: Strandje Aan De Maas)
· KA (album: Recklezz)
· sor (album: Bae Doven No. 1/No. 2/No. 3)
In de categorie Hiphop waren sor, KA en Broederliefde genomineerd. Daar viel sor met het drieluik Bae Doven No. 1 / No. 2 / No. 3 in de prijzen. Sor was gelijk onder de indruk van het gewicht van het beeldje en vertelde hoelang hij en zijn team al naar het album hebben toegewerkt. Meer dan twee jaar hebben ze gewerkt aan het neerzetten van iets wat nog niet bestond, het eerste hiphop en klassieke album in de wereld. De jury lichtte toe dat hiphop altijd een plek is geweest waar geëxperimenteerd kan worden en dat sor op een unieke wijze twee werelden heeft samengebracht. Toch vertelde sor dat hij de winst niet zag aankomen, hij is zwaar onder de indruk en vertelde dat het nu compleet voelt: het album en nu een Edison.
Categorie Nederlandstalig
· Jaap Reesema (2022 single releases)
· Maan (album: Leven)
· S10 (album: Ik Besta Voor Altijd Zolang Jij Aan Mij Denkt)
De avond werd na een muzikaal intermezzo verzorgd door de band Rondé, vervolgd door de categorie Nederlandstalig. Presentator Défano vertelde tijdens de introductie van de winnaar dat muziek soms een medicijn is, zowel voor de luisteraar als voor de maker. Hierop sloot winnares S10 aan in haar speech. De zangeres die ondanks haar vier nominaties aangaf dat ze de winst niet zag aankomen, maakte bekend dat muziek voor haar helend is geweest in de eenzaamheid die het leven met zich meebrengt. Ze hoopt dat haar muziek, voor wie het nodig heeft, daar ook mee kan helpen.
Categorie Alternative
· Lucky Fonz III (album: Hemellichamen)
· DeWolff & Dawn Brothers (album: Double Cream)
· Froukje (EP: Uitzinnig)
Vervolgens werd de Edison in de categorie Alternative uitgereikt. Lucky Fonz III, DeWolff & Dawn Brothers en Froukje hoefden niet lang in spanning te wachten. Hoewel presentator Défano nog geen naam had genoemd, werd al in het introductiepraatje duidelijk dat de Edison naar een zij en een winnares zou gaan. Froukje sprak dat muziek haar grote liefde is en dat ze blij is om in die grote liefde erkend te worden. En hoewel het niet had gehoeven, vindt ze dit toch wel heel fijn. De categorie werd met een woordspeling naar haar EP afgesloten, Froukje was immers uitzinnig van vreugde!
Froukje met haar Edison voor de categorie Alternative en S10 met haar Edison voor de categorie Nederlandstalig
Categorie Videoclip
· Regisseurs Cas Mulder en Simon Becks (Froukje ft. S10 – ‘Zonder Gezicht’)
· Regisseur Véras Fawaz (Maan ft. Goldband – ‘Stiekem’)
· Regisseur Shay Latukolan (Typhoon – ‘Alleen In De Pauze’)
De avond werd vervolgd met de categorie waarvoor de spotlights even niet op de artiesten zelf staan, maar op de makers van hun videoclips. Regisseur Véras Fawaz sleepte de winst binnen en zag dat zelf niet aankomen, hij was immers erg fan van de andere twee videoclips. De jury lichtte echter toe dat het knap is hoe hij in korte tijd hele (lichtelijk macabere) verhalen weet te vertellen. Passend is dan ook de mededeling van Fawaz dat hij na de Edison voorlopig stopt met videoclips en zich volledig wil focussen op zijn toekomstige speelfilm. Als die film net zulke spannende verhalen in beeld brengt als zijn videoclips (o.a. de clip van ‘Noodgeval’ – Goldband is ook van zijn hand), belooft het veel goeds.
Categorie Dance
· Sefa (album: Klaagzang)
· Weval (2022 single releases/EP: Time Goes)
· Tiësto (2022 single releases)
Di-Rect heeft al een aardige collectie aan Edisons te pakken, maar in de categorie Dance kan Tiësto hierover meepraten. De DJ wist mede door zijn collectie aan internationale samenwerking met o.a. zangeres Tate McRea en Charli XCX de winst binnen te slepen. Zelf zat hij in Los Angeles, maar hij had voor de gelegenheid nog wel een videoboodschap ingesproken met zijn bedankspeech.
Categorie Song
· S10 – ‘De Diepte’
· Son Mieux – ‘Multicolor’
· Maan ft. Goldband – ‘Stiekem’
Toen was het tijd voor de categorie Song, waarin de winst werd aangekondigd voor het nummer dat ons vertelt hoe een ontluikende liefde zowel vurig als ingewikkeld kan zijn. Een verhaal dat de makers uit eigen ervaring kunnen vertellen. Maan en Goldband bestormden vol enthousiasme het podium en wisten weer geheel in eigenzinnige stijl de prijs in ontvangst te nemen. Maan benadrukte aan het einde dat ze nog jarenlang alle festivals plat wil spelen samen met Goldband, en dat willen wij natuurlijk ook!
Goldband, Maan en Véras Fawaz met hun drie Edisons voor de categorieën Videoclip, Song en Nieuwkomer
Categorie Hollands
· Ammar (2022 single releases)
· Sophie Straat (2022 single releases)
· Mart Hoogkamer (2022 single releases)
De winst in de categorie Hollands ging naar de kroegtijger die ook wist uit te blinken met diepgaandere nummers. In zijn glitterende smokingjas nam Mart Hoogkamer de Edison in ontvangst. In het interview met Raven van Dorst vertelde hij blij te zijn dat mensen ook zijn serieuzere kant waarderen, zoals zijn nummer ‘Diamant’, en hem niet alleen maar opzoeken voor zijn welbekende ‘Ik Ga Zwemmen’.
Categorie Nieuwkomer (presented by TikTok)
· Goldband (2022 single releases)
· Claude (nummer ‘Ladada (Mon dernier mot)’)
· Zoë Tauran (2022 single releases)
De eerstvolgende categorie Nieuwkomer, zette de spotlights wederom op Goldband. De band sleepte de Edison weer op geheel eigen, chaotische wijze binnen. Ondanks dat zanger Milo namens de band aangaf dat zij de winst wél verwacht hadden, bleek zanger Boaz nog niet op het podium te zijn vanwege een korte rookpauze. Milo en Karel lieten hem beeldbellen terwijl hij met de rooktuktuk terug werd gebracht van zijn rookpauze. Toen Boaz eindelijk op het podium stond, gaf hij namens de band een wat uitgebreidere bedankspeech. In het interview met Van Dorst kwam ter sprake wat ‘Nieuwkomer’ nu precies inhoudt – Goldband timmert immers al een tijdje aan de weg. Karel grapte dat je in die categorie belandt wanneer je een goed jaar hebt gehad en ze dan eindelijk denken van: goh, die kunnen dus wel wat? Het in ontvangst nemen van hun derde beeldje was natuurlijk niet compleet zonder extra chaos, maar met goede reden: zanger Milo bleek vandaag jarig te zijn en zo kregen ze de hele zaal aan het zingen. Gefeliciteerd Milo!
Edisons Pop 2023 rooktuktuk
Categorie Pop
· Antoon (2022 single releases)
· Flemming (album: Flemming)
· Rondé (2022 single releases)
Presentator Raven van Dorst benadrukte tijdens het introductiepraatje nog eens het belang van de volgende categorie, we waren immers bij de Edison Pop uitreiking, dus de categorie Pop is extra belangrijk. De winst ging naar de artiest die meerdere singles uitbracht én meerdere nummer 1-hits wist te scoren: Antoon. Helaas was hij zelf wegens ziekte afwezig, maar zijn vader nam de prijs namens hem in ontvangst. Hij ziet deze prijs als een aanmoedigingsprijs: Antoon is begonnen en is er om te blijven.
De Edison Oeuvreprijs: Kensington
Vervolgens was het tijd voor misschien wel de grootst haalbare Edison uit het rijtje: de Oeuvreprijs. Deze prijs werd voorafgegaan aan een optreden van een strijkorkest dat een nummer speelde van de (vooraf bekendgemaakte winnaar) Kensington. De band heeft een gekke tijd achter de rug, in september 2022 traden ze voor het laatst op met frontman Eloi Youssef. Ondanks dit afscheid stonden ze met zijn vieren op het podium om de prijs in ontvangst te nemen.
Van Dorst stelt terecht de vraag of de band niet wat jong is voor de Oeuvreprijs, ze bestaan immers nog maar veertien jaar. Gitarist Casper Starreveld lichtte toe dat ze zich inderdaad nog erg jong voelen en het niet voelt alsof ze klaar zijn. De band ziet naar eigen zeggen de winst als bekroning op oeuvre 1.0 en als startschot voor oeuvre 2.0.
Categorie Album
· S10 – Ik Besta Voor Altijd Zolang Jij Aan Mij Denkt
· sor – Bae Doven No. 1/No. 2/No. 3
· Flemming – Flemming
Als laatste was het tijd voor de uitreiking binnen de categorie Album. S10, sor en Flemming hebben een tijdje op dit moment moeten wachten, maar kregen gauw het verlossende woord te horen. Met zijn muziek die je ‘niet alleen hoort, maar ook voelt’ weet sor met de verzameling Bae Doven No. 1/ No. 2/ No. 3 zijn tweede Edison van de avond aan zijn collectie toe te voegen. Zijn eerste reactie op het podium was een herhaaldelijke, maar korte: ‘What the fuck?’ Hij maakte van de gelegenheid gebruik om meer mensen te bedanken dan bij zijn vorige speech, voordat hij weer in verbazing (met een enkele ‘what the fuck’) zijn weg vervolgde richting zijn interview.
sor met zijn twee Edisons, voor de categorieën Hiphop en Album
Intermezzo’s door een nieuwe generatie artiesten
Om de energie tijdens de uitreiking hoog te houden, werden er tussen de categorieën door intermezzo’s verzorgd door enkele genomineerde bands. Zo konden de eerste twee winnaars opgelucht ademhalen en ontspannen tijdens het eerste intermezzo van Rondé. De band was zelf genomineerd voor de categorie Pop, maar konden hun zenuwen nog even uitstellen door vol enthousiasme het nummer ‘Love Myself’ ten gehore te brengen.
Het tweede intermezzo werd gespeeld door de aanwezige ‘jonkies’ van de avond: Claude, Flemming en Zoë Tauran. Zij brachten een energieke mash-up van hun hits ‘Ladada (Mon dernier mot)’, ‘Automatisch’ en ‘Therapie’ ten gehore. Vanuit de perstribune klonk er meermaals dat er goed opgelet moest worden, want deze drie jongeren vormen samen de nieuwe generatie aan artiesten. Als ze niet deze avond al een Edison binnenslepen, is het niet ondenkbaar dat dit in de toekomst wel het geval gaat zijn.
Kleurrijk einde aan emotionele avond
Als klap op de vuurpijl stond de band Son Mieux klaar om deze mooie avond af te sluiten, alvorens de genodigden en winnaars flink feest konden vieren na het besloten diner. Extra hard zal er gefeest worden door Goldband en sor, die ieder binnen meerdere categorieën hun nominaties wisten te verzilveren en hiermee de grote verzamelaars van de avond werden. Gefeliciteerd!
Overzicht Winnaars Edison Pop 2023:
Rock Di-Rect – 2022 single releases
Hiphop Sor – Bae Doven No. 1/ No. 2 / No. 3
Nederlandstalig S10 – Ik Besta Voor Altijd Zolang Jij Aan Mij Denkt
Alternative Froukje – Uitzinnig
Videoclip Véras Fawas | Maan & Goldband – Stiekem
Dance Tiësto – 2022 single releases
Song Maan & Goldband – Stiekem
Hollands Mart Hoogkamer -2022 single releases
Nieuwkomer Goldband – 2022 single releases
Pop Antoon – 2022 single releases
Album Sor – Bae Doven No. 1/ No. 2 / No. 3
Oeuvre Kensington
Misschien ook iets voor u