New York, jaren ’70: Smith (Judith van den Berg)  en Mapplethorpe (Ludwig Bindervoet) ontmoeten elkaar te midden van de sloppenwijken waar niets de kans krijgt te groeien, op het kunstenaarschap na. Smith, een rebel die schopt tegen niets dan zichzelf, kan de kwasten voor hun meesterwerken in wording  niet eens betalen en Mapplethorpe is daarbij geen enkele hulp. Verafgoding kost echter niets. Arthur Rimbaud, Jean Genet en Jeanne d’Arc slepen het tweetal de roerige tijden door, en krijgen dan ook een prominente plek op de gedenktafel die de helft van het toneel in beslag neemt.

Toneel met een identiteitscrisis

‘Klink ik als Robert?’ ‘Je klinkt als een acteur die Robert speelt.’ They Are Just Kids, dat gebaseerd is op het requiem ‘Just Kids’ dat Patti Smith in 2010 schreef, is toneel met een identiteitscrisis. Het is een biografie, en tegelijkertijd een weergave van de mogelijkheden van verhalen vertellen en de manipulatieve kant van het geheugen. We kijken naar metatoneel, met als toppunt van de Sande Bakhuyzen, die wel vijf rollen aanneemt. Met zwart touw over zijn bovenlip gedrapeerd stelt hij een reïncarnatie van Salvador Dali voor, maar af en toe vergezelt hij Van den Berg in haar rol als Patti.

Het is juist deze metavorm die de inhoud versterkt. Niemand weet exact wie of wat hij voorstelt in de reconstructie, en dat illustreert precies de zoektocht naar identiteit die de twee personages doormaken. Smith en Mapplethorpe veranderen van door LSD-nachtmerries gekwelde wannabe’s langzaam in waardige individuen, hoewel dat even duurt. In de woorden van Smith: ‘Ik vind het moeilijk om naar mijn naam te luisteren. Het is alsof hoe ik heet en wie ik ben twee verschillende elementen zijn, die niet met elkaar samenvallen.’

Het kleine dochtertje

They Are Just Kids bevat alle ingrediënten voor hysterie: punk, AIDS, anale seks en Allen Ginsberg. Tekstschrijver Roeland Hofman weet echter precies waar de grens ligt, wat resulteert in een vertelling die genoeg adempauzes heeft en in plaats van hysterisch vooral ontzettend eerlijk is. Misschien komt dat ook door het meisjesachtige spel van van den Berg, dat met geen mogelijkheid kan worden gecamoufleerd door haar scheldkanonnades en gescheurde panty. Een godmother of punk is ze niet, eerder het kleine dochtertje, maar dat geeft haar juist zo’n charme.

Troost en verdriet

Natuurlijk komt het noodlot voor de twee ergens opduiken, in de vorm van Mapplethorpe’s homoseksualiteit en een AIDS-virus afkomstig uit de krochten van San Francisco. 1989 breekt aan, en samen met Mapplethorpe sterft er iets – een verwantschap tussen twee personages, maar ook tussen personages en toeschouwer. Tussen 1967 en 1989, op de reis van een beschimmelde boomhut naar het Chelsea Hotel en door naar Parijs, is een band zo zorgvuldig opgebouwd dat het bijna onmogelijk is om er nog afstand van te doen. Daarmee is They Are Just Kids het verdriet en de grootste troost tegelijkertijd.

In Gogols beroemde stuk De revisor (1836) wringt de ijdele, hebzuchtige lokale politiek van een Russisch provinciestadje zich in allerlei bochten vanwege de komst van een vermaande overheidsinspecteur met een geheime missie. De inspecteur is in werkelijkheid echter slechts een lage kantoorbediende met grootheidswaanzin en te veel fantasie. De verwarring die volgt aan beide zijden is komisch.

Setting hier en nu

De revisor van Boermans speelt zich af in een onbenoemd Brabants dorp. De sullige gemeenteraad moet dealen met actuele zaken zoals de komst van een azc, bemoeienis van hogere overheden en drugstoerisme. De draai die Boermans geeft aan de setting van Gogols De revisor maakt het stuk herkenbaar voor het hedendaagse publiek. Het toont dat er weinig veranderd is in hoe plaatselijke machten verstrikt raken in netelige kwesties en ze daardoor onbetrouwbare, corrupte kantjes kunnen krijgen.

De verhaallijn wordt uitgespeeld tegen een abstract decor. Het bestaat uit een simpele kooi-constructie. Elke spijl zit vol met kleine scherpe lampjes. Staat de kooi symbool voor de mentale kooi waarin de personages zich bevinden? Wat het ook is, de zee van felle lichtjes is hinderlijk voor de ogen en leidt af van de handeling.

Wazige rode draad

De revisor is bij Boermans een gefaalde theatermaker, die soms losbarst in monologen vol maatschappijkritiek en betogen voor het theater en de verbeelding. Het toppunt is een soort musicalachtige uitbarsting waarin de jongen zich de kleren van het lijf rukt tot aan een wit lendendoekje aan toe, vervolgens in een lied uitbarst, zichzelf onderkliedert met rode lippenstift en verwordt tot een gekruisigde Jezus. Over de top, dat is duidelijk. Waarschijnlijk is het komisch bedoeld, maar omdat het personage zo twijfelachtig en karikaturaal is, ontstaat er weinig feeling met hem en zijn acties.

De revisor heeft, om onduidelijke redenen, een Syrische asielzoeker op sleeptouw genomen. Het gebroken Nederlands van de asielzoeker en zijn smekerige, onderdanige houding zijn waarschijnlijk wederom bedoeld als karikatuur, maar de platheid ervan is hoogst irritant. De man wordt en passant onder de vleugel genomen door een van de dochters van de burgemeester. Zij zit toevallig constant het Bijbelverhaal uit te spelen met handpoppen. Is het de bedoeling dat we De revisor gaan zien als een soort Bijbelse allegorie?

De wethouders en andere gemeentefiguren wekken door hun bordkartonnen typering ook weinig sympathie op. Iedereen kent de pompeuze burgemeester, de truttige maar goedbedoelende ambtenaar en de inhalige ondernemer. Daardoor zijn ze wel grappig. Voor de duur van vijf bedrijven zijn ze echter te oninteressant. Dan is er nog de amateurmusical over de Ark van Noach, waar de hele zwik aan personages gezamenlijk aan werkt – inclusief malle pakjes en een lied met het hele ensemble. Dat moet laten zien dat ook deze mensen pogingen doen om zichzelf te verheffen en zich over willen geven aan de verbeelding. Gezien hun eerdere handelingen in het verhaal is ook dit echter weinig geloofwaardig.

Te volle bak

Het stuk De revisor heeft de volle potentie om ook nu nog relevant te zijn. De gedachte van het extrapoleren van het verhaal van De revisor naar het hier en nu is zeker interessant. Doordat Boermans echter allerlei verhaaltoevoegingen heeft gedaan en ervoor heeft gekozen om de personages zo simplistisch te houden, raakt de rode draad verwaterd en voelt deze uitvoering overvol. De boodschappen vangen zo te weinig weerklank.