Met Merijn Scholten (1983) en Thomas Gast (1983) is het al direct lachen geblazen. Het cabaretduo, dat het Leids Cabaret Festival in 2013 won en tot vorig jaar toerde met hun debuutvoorstelling De Partizanen, bedient zich van verschillende verschijningsvormen en dat pakt ook nu weer uitstekend uit. Voorafgaand waarschuwen ze vooral dat er geen verbanden zullen zijn, en als ze er al zijn, gelieve de heren er fijntjes op te wijzen. Met dat statement is het lekker achterover leunen en wachten op wat komen gaat, al is het nog de vraag hoe ironisch hun boodschap eigenlijk is.

Bezorgservice

Die boodschap is namelijk behoorlijk ironisch. En behoorlijk briljant. De Partizanen zijn grootmeesters in typetjes. Neem gelijk de eerste scène over een pakje lucifers. Gladdere verkooppraatjes zijn er waarschijnlijk zelden vertoond, temeer wanneer Gast als tragische klant om de oren wordt geslagen met zijn slachtofferschap. Of wanneer Scholten vertelt over de bezorgservice als ware het een aflevering van Spoorloos, dat het huilerige stemmetje alleen al voldoende is om in de lach te schieten. Ook de accenten van twee kakdametjes, die vertellen over hun seksuele avonturen, zijn heerlijk om naar te luisteren. De mooiste scène is echter bewaard voor het uitbeelden van een moreel dilemma, uitgevoerd in de stijl van een stomme film en vertolkt met jerrycans. Dit alles krijgt extra glans door het soepele samenspel tussen Scholten en Gast, die elkaar haarfijn aanvoelen en perfect op elkaar ingespeeld zijn. Het gemak van het spelen is waarschijnlijk terug te voeren op de speelbeurten van hun eerste programma, dat toch ook al aangenaam verraste.

21ste eeuw

Nu lijkt het duo nog net iets volwassener te zijn geworden in hun speltechniek en is het plezier van het maken en spelen in alles terug te zien. Het openingsnummer is daarvan een sterk voorbeeld; teksten als goedgemutst, strak in het pak en op zoek naar nieuw avontuur benadrukken de stemming van beide heren. De nummers in de voorstelling worden voorzien van een hippe technobeat of een sample die zo uit het repertoire van De Jeugd Van Tegenwoordig had kunnen komen. Geen stijve, plichtsgetrouwe kleinkunst dus, maar muziek van de 21ste eeuw. De Partizanen durven alles en iedereen belachelijk te maken, inclusief henzelf, en maken cabaret niet groter (maar ook zeker niet kleiner) dan het is. Bovendien duurt geen sketch te lang. Integendeel, de voorstelling had nog best wat langer mogen duren. Maar ach, zo blijft er nog materiaal over voor volgende programma’s.

De Haagse Toneelgroep De Appel kampte al eerder met subsidieproblemen, maar is daar toen met veel lef en een toneelmarathon van twaalf uur succesvol uitgekomen. David Geysen heeft, toen in juni bleek dat er geen subsidie van het rijk zou komen, er voor gekozen om Hamlet op te voeren, het stuk der stukken. Onlangs is duidelijk geworden dat de gemeente Den Haag evenmin geld wil stoppen in een doorstart van de vijfenveertigjarige De Appel.

Wraak

Hamlet is het verhaal van de Deense kroonprins die naar huis komt als zijn vader onverwachts is gestorven. Hij ziet dan hoe zijn moeder kort na het sterven van haar echtgenoot met diens broer trouwt. Dat betekent niet alleen incest, naar de maatstaven van Shakespeares tijd, maar ook het verlies van de kroon waar Hamlet recht op heeft. En dan, of dat al niet pijnlijk genoeg is allemaal, hoort hij tot zijn ontzetting van de geest van zijn vader dat die vermoord is door diezelfde broer die nu zijn stiefvader is. Er rest hem maar een uitweg: wraak!

Het toneelbeeld is spectaculair: hoge stellages met smalle plankieren die constant worden gebruikt – je moet bij De Appel als speler geen last hebben van hoogtevrees – hovelingen die allen in het wit zijn gekleed met, op Hamlet en Ophelia na, wit geschminkte gezichten, de koning en de koningin als boeven met zonnebrillen op en Hamlet als enige in het zwart.

Sterke beelden

Maar als het stuk begint, valt het in eerste instantie niet echt mee. Deze voorstelling heeft constant sterke beelden, de opkomst van de geest is heel bijzonder, maar de tekstbehandeling is niet fantastisch. De enige die Shakespeares woorden recht doet is Bob Schwarze.  Schwarze maakt van Polonius, de raadsheer van de koning, een lieve, beetje naïeve man met steeds wisselende gelaatsuitdrukkingen en een prachtige interpretatie van Shakespeares woorden.

Geysen als Hamlet begint spannend: hij ligt verveeld op een van de hoge plankieren terwijl de nieuwe koning het hof verwelkomt, maar ook zijn spel valt tegen. Hamlet wordt  heden ten dage nog steeds beschouwd als een relevant stuk omdat het voor veel mensen herkenbaar is dat je geest en je geweten je aansporen iets te doen, maar dat je jezelf er desondanks niet toe kan zetten. De Hamlet van Geysen is echter geen twijfelaar, integendeel, hij is militant. Dat maakt dat een monoloog zoals ‘Nu ben ik alleen’, waarin hij zichzelf kastijdt omdat hij maar niet tot actie overgaat, niet werkt. De scène met de toneelspelers echter is briljant. Hier kan hij uitpakken met Shakespeares humor en dat doet hij fantastisch.

Kleurrijk en inventief

Ook na de pauze zijn de scènes met actie en humor de beste, flitsend en fraai vormgegeven, maar de ernstige scènes vol pijn en ontzetting, zoals de voor het verhaal belangrijke scène tussen Hamlet en zijn moeder, schieten tekort in geloofwaardigheid.

Al raakt deze Hamlet je hart dan niet zoals sommige andere versies, De Appel biedt ons wel een levendige en kleurrijke voorstelling. En het einde, als de gestorven Hamlet ons toespreekt en adieu zegt, ontroert. En dan denk je, wat jammer dat zo’n vitaal en inventief gezelschap moet stoppen. En hoop je heel erg dat er toch nog een wonder gaat gebeuren.