Doorgaan of niet doorgaan?
Hamlet van William Shakespeare is hoogstwaarschijnlijk de zwanenzang van Toneelgroep De Appel, omdat de groep geen subsidie meer krijgt. Deze vermoedelijk laatste voorstelling heeft briljante momenten en ook minder goede, maar het einde, waarin David Geysen, regisseur en hoofdrolspeler, als Hamlet namens De Appel afscheid neemt en het publiek dankt, ontroert.
De Haagse Toneelgroep De Appel kampte al eerder met subsidieproblemen, maar is daar toen met veel lef en een toneelmarathon van twaalf uur succesvol uitgekomen. David Geysen heeft, toen in juni bleek dat er geen subsidie van het rijk zou komen, er voor gekozen om Hamlet op te voeren, het stuk der stukken. Onlangs is duidelijk geworden dat de gemeente Den Haag evenmin geld wil stoppen in een doorstart van de vijfenveertigjarige De Appel.
Wraak
Hamlet is het verhaal van de Deense kroonprins die naar huis komt als zijn vader onverwachts is gestorven. Hij ziet dan hoe zijn moeder kort na het sterven van haar echtgenoot met diens broer trouwt. Dat betekent niet alleen incest, naar de maatstaven van Shakespeares tijd, maar ook het verlies van de kroon waar Hamlet recht op heeft. En dan, of dat al niet pijnlijk genoeg is allemaal, hoort hij tot zijn ontzetting van de geest van zijn vader dat die vermoord is door diezelfde broer die nu zijn stiefvader is. Er rest hem maar een uitweg: wraak!
Het toneelbeeld is spectaculair: hoge stellages met smalle plankieren die constant worden gebruikt – je moet bij De Appel als speler geen last hebben van hoogtevrees – hovelingen die allen in het wit zijn gekleed met, op Hamlet en Ophelia na, wit geschminkte gezichten, de koning en de koningin als boeven met zonnebrillen op en Hamlet als enige in het zwart.
Sterke beelden
Maar als het stuk begint, valt het in eerste instantie niet echt mee. Deze voorstelling heeft constant sterke beelden, de opkomst van de geest is heel bijzonder, maar de tekstbehandeling is niet fantastisch. De enige die Shakespeares woorden recht doet is Bob Schwarze. Schwarze maakt van Polonius, de raadsheer van de koning, een lieve, beetje naïeve man met steeds wisselende gelaatsuitdrukkingen en een prachtige interpretatie van Shakespeares woorden.
Geysen als Hamlet begint spannend: hij ligt verveeld op een van de hoge plankieren terwijl de nieuwe koning het hof verwelkomt, maar ook zijn spel valt tegen. Hamlet wordt heden ten dage nog steeds beschouwd als een relevant stuk omdat het voor veel mensen herkenbaar is dat je geest en je geweten je aansporen iets te doen, maar dat je jezelf er desondanks niet toe kan zetten. De Hamlet van Geysen is echter geen twijfelaar, integendeel, hij is militant. Dat maakt dat een monoloog zoals ‘Nu ben ik alleen’, waarin hij zichzelf kastijdt omdat hij maar niet tot actie overgaat, niet werkt. De scène met de toneelspelers echter is briljant. Hier kan hij uitpakken met Shakespeares humor en dat doet hij fantastisch.
Kleurrijk en inventief
Ook na de pauze zijn de scènes met actie en humor de beste, flitsend en fraai vormgegeven, maar de ernstige scènes vol pijn en ontzetting, zoals de voor het verhaal belangrijke scène tussen Hamlet en zijn moeder, schieten tekort in geloofwaardigheid.
Al raakt deze Hamlet je hart dan niet zoals sommige andere versies, De Appel biedt ons wel een levendige en kleurrijke voorstelling. En het einde, als de gestorven Hamlet ons toespreekt en adieu zegt, ontroert. En dan denk je, wat jammer dat zo’n vitaal en inventief gezelschap moet stoppen. En hoop je heel erg dat er toch nog een wonder gaat gebeuren.
