Zondag 26 maart

Artikel V – De Warme Winkel

Foto: Carry Gizberts

Alternatieve oplossingen zoeken de spelers van De Warme Winkel. In Artikel V wordt de wereld bedreigd door een machtsovername van de Chinezen. Zelfs de Amerikanen zijn niet tegen hen opgewassen. Op Maastricht na nemen ze de hele wereld over. Waarom juist deze stad de machtsovername weerstaat, wordt niet duidelijk. Komt het soms door de alternatieve wapens van de Maastrichtenaren? De wereldveroveraars kunnen waarschijnlijk niet tegen de verse urine van acteur Vincent Rietveld. Terwijl hij uit een gieter water drinkt, is het publiek er live getuige van dat het water er aan de onderkant weer uit komt. Het plasje wordt opgevangen in een ziekenhuisfles en verder verdeeld over de drie spelers. De Chinese letters in de lucht verdwijnen na het ‘ruiken’ van de vloeistof. Ook tegen een taartbodem-munitie zijn de Aziaten niet bestand. Hun gevechten met een niet zichtbare vijand, komen soms zo absurd over, dat mij de logica even ontgaat. Het lijkt alsof het stuk met behulp van sketches en cabaret aan elkaar is gelijmd. Dat De Warme Winkel zocht naar alternatieve oplossingen blijkt ook uit het gebruik van de zaal. Vanuit stapelbedden en opgevouwen dekens, veilig in een schuilkelder ergens in Maastricht, kijkt het publiek naar de acteurs. Origineel en leuk bedacht.

Whatever might happen – Bazaar Modern

Waar is de logica in de doorlopende performance Whatever might happen? Al improviserend onderzoeken de drie performers van Bazaar Modern de relatie tussen mens en object en de logica van de menselijke geest. Waarom makkelijk doen als het ook moeilijk kan?! Waarom een fles water naar de tafel brengen, als je tafel ook onder de fles kan zetten?! Terwijl één van de performers als bevroren met een fles water in zijn hand staat, zoeken de anderen iets om onder de fles te plaatsen: van zichzelf tot aan een dienblad of een tafel. Het eindpunt van de ene uitdaging, is het startpunt voor de volgende. In een performance zonder begin en zonder einde probeert het trio vier uur lang logische oplossingen te zoeken. Het publiek loopt binnen en gaat op eigen initiatief weer weg. Het spel van zoeken naar oplossingen doet denken aan een repetitie, zoekend naar de vorm. Door de improvisatie gaat het soms mis. Zo blijkt de man in het gezelschap toch iets zwaarder te zijn dan de twee vrouwen hadden verwacht. En in die onverwachte uitdagingen en speelsheid ligt de aantrekkingskracht van het stuk.

Zaterdag 25 maart

Finn – Drieons

Foto: Joep Lennarts

Finn van Drieons is een hoorspel in een verzonnen taal. Luisteren naar Finn is alsof je door een denkbeeldig museum langs de kunstwerken uit de collectie wordt geleid. De voorstelling speelt zich af in een kleine witte ruimte die ook enigszins de aankleding van een museum heeft, met vazen langs de wanden en een houten kast. Alleen staan er ook allemaal hoge en lage stoelen kriskras door de ruimte verspreid. Daarop neemt het publiek plaats. Je staart naar de kast, waaruit een waterval van klanken, frases en anekdotes in een onbegrijpelijke taal voortkomt. Waar je in Clockwork Orange van D’electrique nog kan vasthouden aan bepaalde terugkomende woorden, bestaat Finn enkel uit onduidelijk gebrabbel. Je voelt je dan ook als een buitenlander in een vreemd land. Een écht hoorspel wil Finn ook niet worden. Het gemis aan duidelijke omgevingsgeluiden als voetstappen in het grind en geluiden van buiten, maakt van de voorstelling eerder een onduidelijke radio-uitzending. Het verhaal heeft genoeg in zich om te boeien: uit de opgewonden intonatie van de verteller blijkt dat er veel gebeurt. Jammer dat je door het concentreren op de klanken teveel wordt afgeleid om daarover te kunnen fantaseren.

Dani Bennoni, lang zal hij leven – Wolfsjong

~

Tijdwerk –Johannes Westerdorp

Klank op het breekpunt. Muziek uit instrumenten die zichzelf vernietigen. In Tijdwerk van Johannes Westerdorp zien we de verwoestende werking van klanken. Op een binnenplaats staat een enorme stellage met flessen en glazen. Voor onze veiligheid moeten we ver achter een rood-wit lint blijven. Beelden van verknipte wetenschappers als dokter Frankenstein en het duo Jekyll en Hyde komen boven bij het zien van de vier muzikanten in hun donkerbruine overalls en hun te grote veiligheidsbrillen. In een serene stilte, waarin je alleen het zachte knetteren van het vuur hoort, laten de muzikanten halfvolle glazen zingen en steken ze vloeistoffen aan om zo een kettingreactie in werking te stellen. De klanken die uit het ritmisch en bijna poëtisch kapot slaan van glazen komen, zorgen ook meteen voor de vernietiging van het glas. Bewijst componist Johannes Westerdorp dat alles een ritme heeft en dat je alles kunt laten zingen? Of toont hij hiermee de vergankelijkheid van de alledaagse dingen om ons heen? Uit het nagesprek blijkt dat hij geen uitvoerige filosofie achter de uitvoering heeft. Het is eerder een experiment, een belevenis dan een theatervoorstelling met een boodschap. De kou zorgt er voor dat niet alles naar wens gaat, de chocoladefluiten smelten niet in de hand. Maar bijzonder is de voorstelling wel.

Woensdag 22 maart

PORK-IN-LOOP – T.R.A.S.H.

Foto: Eric C. Maas

Heftig, vol branie, explosief, maar ook mooi. Dat karakteriseert de voorstelling PORK-IN-LOOP van T.R.A.S.H.. Alleen, in duo’s en groepsgewijs trakteren de dansers het publiek op hun wilde gooi- en smijtwerk. Hedendaagse dans kan sereen en subtiel zijn, maar dit stuk doet denken aan over the top heftige relaties tussen geliefden, of aan ruige orgieën. Ik hou van je, ik haat je. Ik laat je alle hoeken van de kamer zien, en we maken het op dezelfde heftige manier goed. De lichamen van de drie dames in het zevenkoppig gezelschap krijgen een uur lang dan ook het nodige te verdragen. Ze worden schrijlings gedragen op een arm van een danser, ruw tegen de muur gesmeten of een paar keer stevig door elkaar geschud. Soms tonen de vrouwen zich van het sterkste geslacht, en krijgen de mannen er van langs. Het zevental moet wel erg van pijn houden, om zichzelf zo te laten mishandelen. Als onze buren zich schuldig maken aan dit soort geweld, dan zouden we meteen de politie bellen, maar de dansers krijgen het voor elkaar dat het publiek geboeid blijft kijken.
Het gezelschap T.R.A.S.H. evolueerde uit de Tilburgse rockscene en zag in 2000 het levenslicht. De dansers van het gelegenheidsgezelschap komen van over de hele wereld. Van dat gegeven maken ze dankbaar gebruik door in hun diverse moedertalen (Tsjechisch, Italiaans, Duits en Engels) rauwe teksten het publiek in te slingeren. PORK-IN-LOOP is in alles een geweldige en gewelddadige productie, waarin de dansers van begin tot eind uitblinken in gooien en schreeuwen.

Chocorammekes met boto – Jef van Gestel

Foto: Carry Gizberts

Na afloop van Chocorammekes met boto volgt een nagesprek zonder de schrijver en tevens regisseur van het stuk, Jef van Gestel. Hij zit voor de première van een andere voorstelling in Amsterdam. Dat is de vreemde setting na afloop van het bizarre, maar op waargebeurde feiten gebaseerde verhaal van Chocorammekes.

Na een ‘mega-cut’, zoals acteur Peter Vandemeulebroecke het weglaten van de voorgeschiedenis noemt, begint het stuk met een inbreker die zit ingetaped in plastic, in een huis waarin alles in plastic zit verpakt. Naarmate de avond vordert, gaat een oud ‘madammeke’, de bewoonster van het ingepakte huis, steeds meer voelen voor de onbekende jongen in de benarde positie. Zoveel zelfs dat ze hem uiteindelijk uit zijn verpakking losknipt en boterhammen met chocopasta voor hem smeert. Zelf de korstjes van de boterham schuift ze hem nog toe. Tijdens deze bizarre ontmoeting en het eten van ‘chocorammekes met boto’ onthult het duo uiteindelijk hun diepste geheimen aan elkaar.

Actrice An Hackselmans steelt de show met haar performance als het oude ‘madammeke’. Voortschuifelend in haar roze peignoir en te grote sloffen, krijgt ze steeds de lachers op haar hand. Wie vluchtig kijkt, ziet een levensechte oude oma in plaats van de jonge actrice. De tekst en de regie zijn in handen van de uit Borgerhout afkomstige Jef van Gestel. Twee jaar geleden was de Belg al te zien op Festival Cement, met de voorstelling Tuttefrut, waar hij de Ton Lutzprijs mee won.

Dinsdag 21 maart

Lied van een Vreemde – Madeleen Bloemendaal

Foto: Carry Gizberts.

“Het stuk is het tweede deel van een drieluik”, legt regisseuse Madeleen Bloemendaal uit tijdens het nagesprek bij Lied van een vreemde. “Het is lichtelijk autobiografisch. Het gaat over de keuzes die je moet maken als jongvolwassene: je bent afgestudeerd, de wereld ligt aan je voeten, maar wat nu? Je kunt werken, of een reis maken of iets anders. Maar je moet je plek in de wereld nog zien te vinden.”
In een minimalistisch decor – met alleen een muur van gaas en stenen en een bank – draait alles om een jonge vrouw die plotseling op een terras staat, haar koffer in de armen. Wie zij is en waarom zij daar is, dat wordt aan de verbeelding van de toeschouwer overgelaten. Lange tijd zegt ze niks, beweegt ze niet en reageert zelfs niet als er iemand tegen haar spreekt. Ze staart alleen apathisch voor zich uit. Dia’s tonen fragmenten uit haar leven. Plotseling begint ze te spreken, en met haar korte en treffende zinnen zorgt ze ervoor dat ze niet verdwijnt in het donkere decor en de depressiviteit waar ze zich in lijkt te bevinden. Ook kleine grapjes met rekwisieten zorgen voor wat luchtigheid. Zoals een vuilnisbak die spontaan plastic bekertjes uitspuugt, of een stapel bekertjes die als een duveltje-uit-een-doosje uit de handen van een serveerster springt.
De oorspronkelijke tekst, geschreven door Anouk Saleming, is verknipt en bewerkt tot een nieuw stuk. Saleming ziet Bloemendaals bewerking als een verrijking van haar tekst. De regisseuse weet nog niet welk deel van het drieluik haar volgende project zal zijn. Het kan zowel het eerste deel zijn, dat zal gaan over jong zijn en het verliezen van het geloof in de magische krachten om je heen, als het derde deel over ouderdom en sterven.

This is your captain speaking – Bram Gerrits

Foto: Joep Lennarts.

Op de tweede etage van een leeg kantoor brandt een petroleumkacheltje om het publiek van een beetje warmte te voorzien. Hier legt Bram Gerrits, schrijver en acteur, zijn ziel en – op zijn broek na – ook zijn lichaam bloot. In een monoloog van ruim een uur gooit hij gedachtes over zijn vorige relatie en fantasieën het publiek in. Zijn timing met de achtergrondmuziek is bijna perfect, bijvoorbeeld wanneer hij tegelijk met de climax in een nummer van Phil Collins een stapel dozen omgooit. Deze blijken gevuld met lege frisdrankblikjes, waardoor de klap extra hard aankomt.
Warm gehouden door een deken hoort het publiek Gerrits’ relaas aan. Soms springt hij teveel van de hak op de tak. Hierdoor is het niet altijd meteen duidelijk of hij een fantasie met ons deelt of het over een moment uit zijn vorige relatie heeft. Dit leidt tot pijnlijke momenten tussen maker en publiek. De toeschouwers willen al applaudisseren, terwijl de maker nog een stuk blijkt te willen voordragen. De zin “Zou het niet leuk zijn om elkaar straks in de kroeg te ontmoeten…”, leidt ook weer tot enkele vragende blikken. Heeft hij het tegen ons of hoort het nog bij zijn monoloog? Met gemengde gevoelens verlaat het publiek uiteindelijk het koude pand, net op tijd voor de ‘Specie-club’ in het hart van het festival.

Foto: Ben van Duin

Niemand had zijn dood kunnen zien aankomen. Admiraal stond flink wat avonden per week nog te genieten op het podium. In de tragikomedie Uit Liefde schuifelde hij rond als een oude, bedachtzame man (schrijver Rollo), die steeds klaar stond om de situatie in een spreuk te vatten. Volgens Kees Hulst, die deze voorstelling regisseerde, was de kracht van Admiraal zijn persoonlijkheid. Hij vond hem een intrigerende, kwetsbare persoon die vol power zat en altijd met een persoonlijke benadering kwam. Hulst, die hoorbaar nog aangeslagen was van het nieuws, zei zaterdagmiddag in het Radio 1 Journaal dat hij nog niet kan overzien hoe het nu verder moet met de voorstelling Uit Liefde: “De rol is op zijn lijf geschreven. Eerlijk gezegd staat mijn verstand op dat punt even stil.”

Plannen genoeg

Foto: Chris van den Burght

Admiraal was niet de persoon om thuis achter de geraniums te kruipen. Vandaar dat hij op 68-jarige leeftijd nog steeds op het toneel stond. Hij had zelfs al plannen gemaakt voor het nieuwe theaterseizoen. Samen met Arjan Ederveen zou hij nogmaals het door Gerardjan Rijnders geregisseerde morfinesprookje Echt iets om naar toe te leven opvoeren. Het verhaal over een dodelijk zieke kinderboekenschrijfster en haar vriendin. Admiraal als dame, je had hem moeten zien! Onze recensent vond hem erg vermakelijk en schreef: “Admiraal zet hartverscheurend mooi en overtuigend vriendin Jo neer. Een oudere dame met klasse, met een dure smaak voor kleren en kappers.” Ook die rol was hem op het lijf geschreven. En zo ook waarschijnlijk de rol die hij zou gaan spelen in Tragedie, eveneens geregisseerd door Gerardjan Rijnders, en waar Admiraal al op de poster staat afgebeeld.

Hij zal een leegte achterlaten, dat mag duidelijk zijn. Schrale troost is dat hij zijn sporen meer dan verdiend heeft. Admiraal ontving in 1982 de Louis d’Or voor de solovoorstelling U bent mijn moeder. Voor deze voorstelling, die hij speelde bij het Werkteater, kreeg hij een jaar later ook de Adolf Grimme-prijs. De voorstelling was zo bijzonder omdat Admiraal zowel de zoon als zijn dementerende moeder neerzette. Dat was ook meteen zijn hoogtepunt bij het Werkteater en nadat hij daar jarenlang volop had geëxperimenteerd, was het tijd voor iets nieuws.

Toneelgroep Amsterdam

Foto: Chris van den Burght

Sinds de oprichting van Toneelgroep Amsterdam in 1987 was hij lid van dit gezelschap. Admiraal was te zien in tientallen, heel diverse voorstellingen. Van klassiek repertoire tot modern montagetheater. Het afgelopen jaar was hij onder meer te zien in Sonic Boom en Perfect Wedding. In laatstgenoemde voorstelling speelde hij een weddingplanner. Onze recensent omschreef hem als volgt: “De fragiele Joop Admiraal is de perfecte belichaming van dit androgyne maar sexy principe; hij zweeft als een ondeugende engel even elegant rond in een colbert als in een felroze sari.”

Het Werkteater en Toneelgroep Amsterdam waren dus de bekendste gezelschappen waar Admiraal aan verbonden was. Maar gezelschappen als Studio, Centrum en de Nederlandse Comedie mogen zeker niet vergeten worden, want daar begon hij zijn carrière. Korte uitstapjes naar andere gezelschappen maakte hij ook wel eens. Twee jaar geleden was hij bijvoorbeeld gastspeler bij Theatergroep Carver en speelde hij in de voorstelling Zuur.

Voor de camera

Foto: Ben van Duin

Hoogstwaarschijnlijk kennen mensen Admiraal ook van zijn rolletjes in Nederlandse films. Hij was bijvoorbeeld te zien in Max Havelaar, Kort Amerikaans en Hersenschimmen. Ook was hij te zien in de documentaire Ramses, want laten we niet vergeten dat hij jarenlang de partner was van Ramses Shaffy en dat zij nog steeds bevriend waren. Samen met hem bracht Admiraal de bundel Brieven uit Rome uit. Admiraals meest recente werk voor de camera gaat een week terug. Onder regie van Gerardjan Rijnders zijn opnames gemaakt voor een instructievideo in opdracht van de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde. Een filmpje over euthanasie voor artsen en patiënten. Admiraal was een van de acteurs die er zijn bijdrage aan leverde. Het is een bizarre gedachte dat hij nog zo kort geleden op die manier bezig was met de dood. Zelf had Joop Admiraal waarschijnlijk afgelopen vrijdag op het podium van theater Bellevue ook niet kunnen bedenken dat hij de maandag erna niet nog eens in datzelfde theater zou staan.