Woensdag broccolidag

Rasa is een ongeschoolde, uit Montenegro geïmmigreerde twintiger die met plezier in de lokale groentenfabriek werkt. De fabriek is een van de weinige arbeidsplaatsen in een troosteloos dorpje ergens in Zweden, bestaande uit meer braakliggend terrein dan intacte gebouwen. Rasa werkt hard, houdt de moraal hoog en is een type dat je er goed bij kunt hebben op een geestdodende werkvloer. Elke dag wordt er een andere groente ingepakt, maar daar houdt de variatie wel een beetje mee op. Door de economische crisis moet de fabriek reorganiseren en Rasa verliest haar baan.

Samen met haar vader, die ook grotendeels werkloos is door rugklachten, probeert Rasa er het beste van te maken. Dat valt niet mee, met een naam als Rasa Abdulahvic en een gebrek aan opleiding. Zelfs een rijbewijs heeft ze nooit gehaald, hetgeen haar carrièremogelijkheden nog verder beperkt. Werken kan ze alleen in haar dorpje en de nabije omgeving, tenzij ze haar vader achter laat. Eat Sleep Die geeft de troosteloosheid van de situatie en de saaiheid van het Zweedse platteland mooi weer. Dat de film daarbij zelf ook wat traag en saai is, is de regisseur vergeven.

Dubbel debuut
De ster van de show is nieuwkomer Nermina Lukic. Ze werd gecast tijdens open audities en vertolkt Rasa in het deels autobiografische verhaal van regisseur Gabriela Pichler met volle overtuiging. Rasa verovert binnen mum van tijd de harten van het publiek met haar eigenzinnige instelling, wilskracht, eenvoud en botte humor. Ze rookt als een schoorsteen, heeft overgewicht en laat zich de kaas niet van het brood eten, maar is tegelijkertijd een zorgzame dochter voor haar (soms te) afhankelijke vader. Een ijzersterk debuut.

Pichler op haar beurt maakt voor het eerst een lange speelfilm en weet op veel vlakken de juiste snaar te raken. Pichler bedient zich van sobere beelden met grijze tinten en gebruikt zeer zelden muziek. Het kleurloze bestaan van de arbeidersgemeenschap wordt op deze manier benadrukt. Waarom tijdens de aftiteling opeens techno van Scooter – die foute Duitse deejay uit de jaren negentig met hits als ‘How much is the fish‘ – gedraaid wordt, is overigens een compleet raadsel. Keerzijde van het sobere karakter is dat de film wat langdradig is, iets dat opgevangen had kunnen worden met een muziekje hier en daar (liefst niet van Scooter), maar echt storend is het niet.

Universele thema’s

Eat Sleep Die is een Zweedse film met een universeel karakter. De relatie tussen Rasa en haar vader, de manier waarop de fabrieksarbeiders met elkaar om gaan en de totale machteloosheid wanneer ze te horen krijgen dat er ontslagen gaan vallen, zijn daarvoor exemplarisch. Op de achtergrond stipt dit drama grotere thema’s aan. Discriminatie, de impact van de economische crisis en de vraag of het leven meer is dan eten, slapen en sterven.

Ondanks het zwaarmoedige karakter van het verhaal kent de film ook genoeg leuke momenten. Hoe Rasa rijles denkt te gaan nemen, bijvoorbeeld. Of alle dingen die ze gaat doen wanneer ze zich verveelt, zoals vrijwillig boodschappen in pakken in de lokale supermarkt in de hoop op een fooi. Komische verveling en persoonlijke misère wisselen elkaar af, waardoor Eat Sleep Die niet leunt op louter een deprimerende situatie.

Is het leven meer dan eten, slapen en sterven? Gelukkig wel. Dat ziet ook Rasa na een tijdje in. Een fijne conclusie na het zien van dit veelbelovende debuut.