In 1993 debuteert de jonge, verlegen singer-songwriter David Gray met A Century Ends. Een album dat net als zijn tweede album Flesh vol staat met prachtige, breekbare folknummers. Maar het succes wil tot grote frustratie van Gray maar niet komen en label Hut zet de artiest opzij. Bij zijn tweede label EMI houdt hij het zowaar nog korter uit. Ondanks dat album nummer drie qua geluid enigszins aantrekkelijker is voor een groot publiek wordt het geen succes. Het album met de niets verhullende titel Sell, Sell, Sell moet de Engelsman eindelijk op de popkaart zetten. Het album is iets vlotter met naast de fragiele ballads ook een aantal uptempo rocknummers. Het mag niet baten; ook album nummer drie zorgt niet voor het commerciële succes en ook EMI ziet zichzelf genoodzaakt de gefrustreerde artiest te dumpen.

Klein wonder

En dan voltrok zich een klein wonder. Na de breuk met zijn tweede platenmaatschappij besluit Gray maar een eigen label op te richten, IHT, een anagram van het woord ‘hit’. Samen met multi-instrumentalist Craig McClune duikt Gray zijn provisorische thuisstudio in en neemt White Ladder op. Een ongekend briljant album, waaruit blijkt dat de artiest ‘back to basic’ het beste tot zijn recht komt. De wereld opent eindelijk haar armen voor de Brit. De met White Ladder ingeslagen weg van toegankelijke doeltreffende popnummers is ook te horen op de twee albums die volgen. Pakkende nummers, gedragen door vlotte pianoloopjes en catchy gitaarpatronen en een soepel refrein onder het mom van ’twee keer luisteren betekent meezingen’. Beide worden door critici minder ontvangen dan White Ladder, maar verkopen aardig.

Compilatiegolf

Na het succes van, inmiddels tot popklassieker uitgegroeide, White Ladder volgt een onvermijdelijk compilatiealbum, een verzameling van niet eerder uitgebrachte ballads uit de periode 1995-1998 door IHT, Lost Songs. Een aantal maanden later wordt ook door Hut ingespeeld op het succes met de lancering van The EP’s 1992-1994. Een verzameling van nummers van voornamelijk zijn eerste twee albums. Na deze twee, redelijk succesvolle, compilaties volgen twee studioalbums: A new day at midnight en Life in slow motion. En nu is het 2007 en tijd voor nog drie compilaties die in mijn ogen doorborduren op Gray’s succes van rond de millenniumwisseling. Shine: the best of the early years, door EMI, en A thousand miles behind verschenen al eerder dit jaar, en nu een greatest hits, door zijn eigen IHT label. Een album dat volgens de beschrijving het eerste totaaloverzicht geeft van de carrière van Gray.

Verzameling vlotte nummers

Greatest Hits is voornamelijk een verzameling van de vlotste nummers van zijn laatste drie cd’s. Tien van de veertien nummers zijn afkomstig van de laatste drie studioalbums. Hiernaast zijn er twee nieuwe nummers te vinden. Een daarvan is You’re the world to me de single die aan de compilatie is voorafgegaan. Een typisch David Gray-nummer: dragend pianoloopje, meezingbaar refrein en de kenmerkende Gray-uitspraak en uithalen.

David Gray is een geweldig artiest. Er zijn weinig singer-songwriters bij wie zo goed in de emotie van de muziek kan worden meegegaan als bij die van hem. Bijna elk nummer is een voltreffer. Deze compilatie is echter de zoveelste op rij en geeft ook nog eens een slecht overzicht van zijn oeuvre. Prachtige nummers van zijn eerste drie albums ontbreken. Deze stortvloed aan compilaties is in mijn ogen enkel een manier om zijn succes optimaal uit te buiten. Mede veroorzaakt door zijn verschillende platenmaatschappijen. Het is behoorlijk cliché om te zeggen dat een verzamelalbum overbodig is, maar ik doe het bij deze toch. Welke artiest heeft er nou naast slechts zes studioalbums al vijf compilatiealbums op zijn naam staan?

De twee cd’s bestaan uit respectievelijk zeventien en vijf nummers en een dvd waar de uitvoeringen van deze nummers te zien en te beluisteren zijn. Wellicht eerst een misverstand uit de wereld helpen: ookal ben je een enorme R.E.M. fan, voor de dvd hoef je deze verzameling niet aan te schaffen. De dvd is slechts een simpele concertregistratie zonder extra’s. Door middel van semi-hippe cameravoering met veel korte shots wordt het optreden van de band, en het geweldige setontwerp, om zeep geholpen. Hierdoor kan je het optreden niet goed observeren en ervan genieten. Overigens dienen met name mensen met een schommelende suikerspiegel en een geschiedenis van epileptische aanvallen deze beelden te allen tijde te mijden.

Herkenbaar

~

Oud en nieuw

Natuurlijk zijn de immer aanwezige klassiekers Losing my Religion en Everybody Hurts aanwezig, maar er is opvallend veel aandacht voor de non-publiekslievelingen. Zo ontbreken Country Feedback en It’s The End of the World As We Know It, maar staan The Ascent of Man en vooral (Don’t Go Back to) Rockville wel op deze verzameling. Door deze keuzes voorkomt de band dat dit album de live tegenhanger wordt van het Best Of album uit 2003. Begrijp me niet verkeerd, ik ben ook een fan van R.E.M., ik kan intens genieten van de krakende uithalen en de onconventionele dansroutines van Michael Stipe en de muzikale prestaties van de rest van de band. En natuurlijk is het gaaf om de nummers in de live uitvoerig te horen, of je nu bij een van de concerten bent geweest of niet. Maar hopelijk komt er in de komende jaren een steengoed nieuw studioalbum uit. Met een bijbehorende tour, zodat R.E.M. Live weer echt live kan worden. In de tussentijd luister ik nog maar een keertje naar Nightswimming.