Die duisternis komt aan de oppervlakte als raadslid Barry Fairbrother, de socialist van het dorp, plotseling overlijdt. Zijn zetel in de gemeenteraad komt vrij en daarom ontstaat er een smerige strijd tussen de vertegenwoordigers van twee kampen in het dorp: pro en contra de armzalige probleemwijk The Fields. De ene groep wil de wijk bij Pagford houden, de andere wil de wijk – en daarmee alle bijbehorende problemen – afstoten. Fairbrother is afkomstig uit The Fields, maar heeft zich aan het milieu weten te ontworstelen. Hij is het type dat beschikt over een rotsvast geloof in het eigen kunnen van mensen.

Ieder zijn eigen eiland
De strijd die ontstaat, beperkt zich niet tot de gegadigden voor Fairbrothers zetel. Onbedoeld en veelal onderhuids wordt de strijd breed gevoerd. Kinderen saboteren het kandidaatschap van hun ouders, vrouwen dat van hun man, omdat ze met elkaar nog oude vetes uit te vechten hebben. Omdat Rowling vanuit verschillende personages vertelt, komt de lezer alle individuele drijfveren te weten en kan hij ook begrip opbrengen voor verschillende standpunten. Dat is knap gedaan. De karakters en allerlei verhoudingen tussen de inwoners van het dorp brengt ze scherp in beeld.

Hoe verschillend de drijfveren ook zijn, toch hebben al die individuen één ding gemeen: ze handelen allemaal vanuit zichzelf en hun ego. Ze stijgen maar moeilijk boven hun eigen eiland uit. De eenheid in het dorp ontbreekt op alle niveaus: tussen de wijken, in de gezinnen, op school. Het onbegrip ten opzichte van elkaar wordt zo in het extreme doorgevoerd dat het een karikaturaal plaatje oplevert. Het is zo over de top, dat het overkomt als een klucht. Daardoor kan de lezer weer wat afstand nemen.

Bitterzoet met bijtende humor
Deze humor is wel nodig om de zware persoonlijke miserie van de dorpelingen wat lichter te maken voor de lezer. Tussen de scheldende personages uit The Fields, het misbruik van middelen en van elkaar, de ruzies achter huisdeuren en pubers die doen aan zelfverwonding móet ergens een adempauze ingelast worden. Zo wil moeder Samantha bijvoorbeeld met haar dochter Libby naar een popconcert van de boyband van het moment, omdat ze bij het zien van één van de zangers spontaan de behoefte heeft hem te bespringen. Dit allemaal onder het mom van ‘dochterliefde’. Nog hilarischer wordt het wanneer deze volwassen vrouw, in haar verzet tegen haar man, zo doorslaat dat ze gekleed in een T-shirt van de bewuste band een vijftienjarige knul kust.

Niet alleen deze bijtende humor zorgt voor de nodige relativering. Rowling roept voor ons ook het hartverwarmende personage Krystal Weedon in het leven, dat niet altijd de juiste keuzes maakt, maar dat in ieder geval doet vanuit haar hart, in plaats van haar ego. Net als Barry Fairbrother komt ze uit The Fields, en Fairbrother gelooft dat het meisje door onderwijs boven zichzelf kan uitstijgen. Hij kon het immers ook. Dit bitterzoete ingrediënt maakt dat het boek raakt aan een hoopvol gevoel dat iedereen zal kennen. Ja, er gebeurt veel rottigheid in het leven. Ja, mensen maken elkaar soms het leven zuur. Maar er is ook altijd tegenwicht in de vorm van mensen zoals Fairbrother en Krystal Weedon, die met alles wat ze in zich hebben strijden voor wat zij de moeite waard vinden. En dat is toch ook een soort magie.

Curzio Malaparte

Eindelijk is in Nederland de vertalingsmachinerie van het werk van de Italiaan Curzio Malaparte (pseudoniem van Kurt Erich Suckert, 1898-1957) op gang gekomen. Je zou zeggen dat zowel de recente vertaling van zijn putschhandboek, Techniek van de staatsgreep, als de Nederlandse edities van de meesterwerken Kaputt en De Huid – eveneens door literair vertaler Jan van der Haar – onderhand barsten teweeg moeten brengen in de muur van onbekendheid. In zijn werk hermysticeert Malaparte – ongrijpbaar interbellumintellectueel en oorlogsjournalist, van fascist tot communist en aristocraat – de Tweede Wereldoorlog. Scènes over de gedrochtelijke Himmler in de sauna, de bevroren paarden in het Ladogameer of de Napolitaanse omgang met vernedering zijn poëtisch en ontzettend. En dat is, om misverstanden te voorkomen, een heel sterke aanbeveling.

Afschuw en fascinatie

Een jaar of tien eerder, in 1937, publiceerde Malaparte Bloed. Hierin is de rode draad de weerzin en fascinatie van Malaparte en de Italianen tegen en voor het bloed. In de eerste van twee ingevoegde inleidingen stelt de schrijver: ‘Ik verafschuw bloed.’ Hij vervolgt direct met de bekentenis dat hij als kind door bloed werd geobsedeerd en standbeelden met een mes te lijf ging om te proberen deze te laten bloeden. De afschuw lijkt de obsessie enkel te vergroten.

In Bloed lijkt Malapartes taal een niet-ingedamde variant van de taal in zijn latere werk: gedurfd en boordevol pathos. En ja, dit slaat sporadisch om in pathetiek. In brede, vloeiende banen schrijft en schrijft hij, blijkbaar onbevreesd voor poëtische overkill. In de veelal autobiografische verhalen in Bloed toont hij een voorkeur voor beschrijvingen van het bucolische Italiaanse platteland, vaak rond zijn geboorteplaats Prato. Deze verhalen baden in flakkerende lichtstralen, terwijl de continu waaiende sirocco de lucht verzwaart en de cicades tsjirpen op de achtergrond.

Tussen deze overvloed aan impressionistische sfeerbeschrijvingen krijgt de lezer aanhoudend het idee dat er binnen twee regels een oprechte, mystieke gebeurtenis plaats kan hebben. Deze spanning en mystiek typeren Malapartes schrijverschap, en maken ook Bloed interessant.

Curtino

Sommige verhalen hebben als onderwerp zijn jeugd of zijn dienst in de Eerste Wereldoorlog. Al genoemd is de fascinatie van de kleine en onzekere ‘Curtino’ voor bloed. De aanblik van enkele druppels bezorgde hem

een soort van blijde verwondering, de aanwezigheid van dat bloed maakte de hemel helderder, de contouren van de heuvels zachter, de lucht rustiger.

In het verhaal ‘De ontgoochelde dood’ rijst uit de hamerslagen van de smid Mersiade een andere vorm van aardse mystiek op. Bij Mersiade vindt Curtino af en toe soelaas. De terugblikkende Malaparte etst hier een beeld dat dusdanig hoekig en uitdrukkingsvol is dat de lezer net als de kleine Curzio het gehamer als troostrijk ervaart. Het gehamer is natuurlijk een metafoor voor een pulserende hartslag, en daarmee voor een soort echtheid, vergelijkbaar met de ‘verzachtende’ druppels bloed. Zo is het bloed afwisselend symbool en het gesymboliseerde, en vaker van verlichting dan van onverschilligheid.

In bijna ieder verhaal druppelt het bloed. Vloeien doet het niet, want het werkelijke geweld is dat van de natuur: het onverschillig-toevallige geweld dat een moeder een kind en een schaap haar lam doet verliezen.

De redactie lijkt af en toe netter te hebben gekund. Als Cavalier Bonfante – hoofdpersoon van het perplex achterlatende slotverhaal – aan iemand denkt, staat er bijvoorbeeld ‘Cavalier Bonfante deed hem aan iemand denken’. Dit ontsiert. Ook is het vreemd dat Malaparte niet even kort ingeleid wordt, wat toch had gemogen bij een oudere schrijver die geen wijdverbreide bekendheid geniet. Niettemin valt ook uit deze verhalenbundel zeer veel te halen. Bloed is een nieuw Nederlands piketpaaltje van Malapartes talent.