door het tonen van inspirerende visies op stedenbouw en het belang van goede en doordachte architectuur.

Misschien lijkt het een onderwerp dat je op het eerste gezicht niet aanspreekt, maar iedereen heeft met architectuur te maken. Wij maken onze intiemste momenten mee in huizen die worden ontworpen. Wij leven, reizen en werken in een omgeving die is gepland en bedacht en waar vaak ook ideeën achter zitten. Architectuur en stedelijke planning bepalen een deel van ons leefgenot en zijn daarom van essentieel belang. Maar wat maakt nu een goed gebouw en een leefbare stad?

De toekomst van gisteren

~

Dat wij nu nog steeds met oogkleppen lopen blijkt wel uit de korte documentaire Utopia 3 (Sam Green & Carrie Lozano) over de grootste shopping mall ter wereld die is gevestigd in het Chinese Dongguan. Saillant detail is wel dat er geen shoppers op af komen. Het enorme complex was een vanity project, terwijl er niet goed werd nagedacht over de locatie en de toegankelijkheid. De Chinese overheid zorgt dat de winkeliers nog betaald krijgen, maar het gehele complex is praktisch een spookstad. En dan nog eens gebouwd in allerlei stijlen, afgeleid van Venetië en Amsterdam tot aan de Amerikaanse kitsch van pretparken. Na het zien denk je vooral aan de verspilling van middelen en energie en dat zoiets überhaupt mogelijk is.

Het festival bood veel van deze eyeopeners die je nieuwsgierigheid prikkelden. Hieronder een selectie die 8WEEKLY heeft gemaakt van de films op het festival.

Nina | This Space Available | Drop City | Kleiburg, de laatste Bijlmerflat | The Gruen Effect | Conversations in Milton Keynes | The Human Scale | Modern Tide | Reaching for the Sky | The Competition | Fallen City

Modern Tide toont een uniek inkijkje in de gebouwen die wel stand hebben gehouden. Huidige bewoners vertellen over de preservatie van de woningen, architecten vertellen over de ideeën achter het ontwerp.  Zo zijn veel van de gebouwen ontstaan vanuit een ideologie, namelijk het opvangen van de ontstane woningnood na de Tweede Wereldoorlog. De ontwerpen waren minimaal en er werden materialen gebruikt als plastic, rubber en metaal. Het doel? Zo economisch en efficiënt mogelijk bouwen, zodat het ook voor middenstanders mogelijk werd een woning te kopen.

~

Tegenwoordig mag je in je handen knijpen als je een modernistische woning op Long Island bezit. Veel van de oorspronkelijke gebouwen hebben plaatsgemaakt voor foeilelijke villa’s. Groot, groter, grootst, moeten de huidige kopers gedacht hebben. De modernistische woningen die nog resteren zijn daardoor des te bijzonder. Niet allen hebben de tand des tijds doorstaan en dienen dus opnieuw gerestaureerd te worden.  Modern Tide kijkt met respect, maar ook met weemoed terug op een invloedrijke periode. Uitspraken als ‘mega mansions don’t want our little houses’ en ‘our failure to preserve is a tragedy’ zetten de kijker wel aan het denken. Gorsts film, hoewel in zijn opzet wat conventioneel, vormt dan ook een mooie bijdrage aan het modernistische erfgoed van Long Island.

In 2008 heeft een aardbeving de Chinese stad Beichuan geheel verwoest.  Het verhaal van drie overlevenden vormt de rode draad van Qi Zhao’s film Fallen City, waarbij zowel aandacht is voor de emotionele schade als de wederopbouw in het nieuwe Beichuan.

De in puin liggende oude stad is geen fijne aanblik om te zien. Woningen zijn verworden tot brokstukken, waar inwoners geïmproviseerde graven hebben gemaakt voor hun overleden dierbaren. Zo zien we een echtpaar dat nog regelmatig de gang maakt naar de oude ruïnestad om het graf van hun dochtertje te bezoeken.

~

De beelden van het in puin liggende oude Beichuan zijn schokkend om te zien. Toch staan het grote verlies en verdriet dat de overlevenden met zich mee torsen wel erg centraal. Zo verwordt Qi Zhao’s film tot een soort emotioneel pamflet, waarmee hij aantoont hoe moeilijk het is om na een ramp weer een leven op te bouwen. Architectonisch is de film vooral interessant door het contrast tussen de brokstukken van de oude stad en het steriele en kale nieuwe Beichuan. Een echt kritische blik op de snelle en onpersoonlijke bouw en het proces hiervan ontbreekt echter, wat bij de kijker de vraag oproept waar de regisseur precies heen wil met zijn film.

Trinidad Colorado, te midden van de bergen wordt Drop city gevestigd door idealisten die de stad ontvluchten en een nieuw leven willen opbouwen. Het kan allemaal in de jaren zestig en geïnspireerd door de revolutionaire ideeën van Buckminster Fuller worden er Geodesic Domes gebouwd.

~