We kunnen vragen om cookies op uw apparaat te plaatsen. We gebruiken cookies om ons te laten weten wanneer u onze websites bezoekt, hoe u met ons omgaat, om uw gebruikerservaring te verrijken en om uw relatie met onze website aan te passen.
Klik op de verschillende rubrieken voor meer informatie. U kunt ook enkele van uw voorkeuren wijzigen. Houd er rekening mee dat het blokkeren van sommige soorten cookies van invloed kan zijn op uw ervaring op onze websites en de services die we kunnen bieden.
Deze cookies zijn strikt noodzakelijk om u diensten aan te bieden die beschikbaar zijn via onze website en om sommige functies ervan te gebruiken.
Omdat deze cookies strikt noodzakelijk zijn om de website te leveren, heeft het weigeren ervan invloed op het functioneren van onze site. U kunt cookies altijd blokkeren of verwijderen door uw browserinstellingen te wijzigen en alle cookies op deze website geforceerd te blokkeren. Maar dit zal u altijd vragen om cookies te accepteren/weigeren wanneer u onze site opnieuw bezoekt.
We respecteren volledig als u cookies wilt weigeren, maar om te voorkomen dat we u telkens opnieuw vragen vriendelijk toe te staan om een cookie daarvoor op te slaan. U bent altijd vrij om u af te melden of voor andere cookies om een betere ervaring te krijgen. Als u cookies weigert, zullen we alle ingestelde cookies in ons domein verwijderen.
We bieden u een lijst met opgeslagen cookies op uw computer in ons domein, zodat u kunt controleren wat we hebben opgeslagen. Om veiligheidsredenen kunnen we geen cookies van andere domeinen tonen of wijzigen. U kunt deze controleren in de beveiligingsinstellingen van uw browser.
Deze cookies verzamelen informatie die in geaggregeerde vorm wordt gebruikt om ons te helpen begrijpen hoe onze website wordt gebruikt of hoe effectief onze marketingcampagnes zijn, of om ons te helpen onze website en applicatie voor u aan te passen om uw ervaring te verbeteren.
Als u niet wilt dat wij uw bezoek aan onze site volgen, kunt u dit in uw browser hier uitschakelen:
We gebruiken ook verschillende externe services zoals Google Webfonts, Google Maps en externe videoproviders. Aangezien deze providers persoonlijke gegevens zoals uw IP-adres kunnen verzamelen, kunt u ze hier blokkeren. Houd er rekening mee dat dit de functionaliteit en het uiterlijk van onze site aanzienlijk kan verminderen. Wijzigingen zijn pas effectief zodra u de pagina herlaadt
Google Webfont Instellingen:
Google Maps Instellingen:
Google reCaptcha instellingen:
Vimeo en Youtube video's insluiten:
De volgende cookies zijn ook nodig - U kunt kiezen of u ze wilt toestaan:
U kunt meer lezen over onze cookies en privacy-instellingen op onze Privacybeleid-pagina.
Disclaimer en privacybeleid
Lauwe lofzang op romantische wispelturigheid
Met het uitbrengen van een uitgebreide dvd-versie van Ryan’s Daughter heeft Warner Home Video de keuze gemaakt om een ‘klassieker’ uit de vergetelheid te ontrekken. De vraag is of David Leans langdradige en voorspelbare film deze speciale behandeling verdient.
De Britse Regisseur David Lean werd bekend met films naar romans van Charles Dickens en het romantische, maar gereserveerde Brief Encounter (1947). Met films als Bridge on the river Kwai (1957) en Lawrence of Arabia (1962) maakte Lean films die met hun exotische locaties en spectaculaire scènes grote kaskrakers werden. Het toppunt van deze reeks was Doctor Zhivago (1965), waar Lean de sentimentele romantiek verkoos boven het uitbeelden van de juiste historische context. De film werd zijn grootste commerciële succes en daarmee werd de basis gelegd voor Ryan’s Daughter. Lean kreeg van MGM vrij spel, wat resulteerde in een lange en moeizame productie.
Lege escapades
Ryan’s Daughter speelt zich af in een klein Iers vissersdorpje tijdens de Eerste Wereldoorlog. Ierland is nog een deel van Groot-Brittannië en Ierse onafhankelijkheidsstrijders proberen zich klaar te maken voor een opstand. Deze achtergrond vormt de flinterdunne basis voor een voorspelbare romance tussen een onervaren Iers meisje en een Britse officier. Rosy Ryan (Sarah Miles) is na haar huwelijk met een verlegen leraar (Robert Mitchum) ontevreden over zijn seksuele gereserveerdheid. Met de komst van een knappe Engelse officier (Christopher Young) lijkt Rosy’s passie al snel te worden aangewakkerd, met alle gevolgen van dien.
~
Verouderd vakmanschap
Ryan’s Daughter was het idee van Lean en scenarioschrijver Robert Bolt (die al eerder met Lean had samengewerkt en met Sarah Miles getrouwd was). Flauberts roman Madame Bovary werd als uitgangspunt genomen, maar eigenlijk is daar niets van terug te zien. Ryan’s Daughter vervalt al snel in platte stereotyperingen, romantische platitudes en ongegeneerde mooifilmerij. De film werkt niet als historisch drama of als liefdesverhaal, ondanks een duur van meer dan drie uur.
Er is ook een mate van onzekerheid besloten in de vreemde opbouw van de film. Lean opent met een lange ouverture, vervolgens wordt de film in tweeën gesplitst door een intermission en sluit de film af met exit music zonder aftiteling. Deze manier van presenteren was gebruikelijk voor lange epische films, maar op de dvd komt het effect anachronistisch over. Ook toont het een mate van pretentie, alsof Lean terug wilde vallen op een klassieke opbouw om zijn film een serieuze vorm te geven in een tijd waarin films moderner en rauwer werden.
Onzekerheid
Ryan’s Daughter staat misschien nog het meest symbool voor Leans onzekerheid als regisseur. Het is misschien ook niet vreemd dat hij na de slechte kritische ontvangst van de film besloot om tot A Passage to India uit 1984 geen films meer te maken. Leans erfenis ligt voornamelijk in de blauwdruk voor de grootse commerciële spektakelfilm die hij heeft geleverd. Met Ryan’s Daughter is zijn onderliggende thematische wispelturigheid merkbaar, naarmate het mooie camerawerk, de opzwellende muziek en het melodramatische acteerwerk een leeg en voorspelbaar verhaal niet meer kunnen redden van de groeiende onverschilligheid van de toeschouwer.
De bijgevoegde documentaires proberen de reputatie van de film nog enigszins te redden door het te laten zien als een vergeten en verguisd meesterwerk in een belangrijk oeuvre. Regisseur John Boorman vat het in een bijgevoegd interview misschien nog het beste samen: Lean wou van een simpel gegeven een grootse film maken terwijl het beter was geweest om het thema op een kleinschalige manier te benaderen. Helaas geven de bijgevoegde documentaires geen verdere info over het gerucht dat Robert Mitchum marihuana teelde op de set. Maar op het audio-commentaar van Sarah Miles is er wel een vreemde roddel over hoe Lean, Miles eigenlijk in gedachten had voor de rol van Lara in Doctor Zhivago; een rol die uiteindelijk naar Julie Christie ging.
Ryan's Daughter (Special Edition)
Regie: David LeanJaar: 2024
Distributeur: Warner
Misschien ook iets voor u
Fraaie Verdi voor wie de ogen sluit
Zo hartstochtelijk als de solisten en dirigent Ingo Metzmacher werden toegejuicht, zo haatdragend klonk het boegeroep dat regisseur Peter Mussbach ten deel viel na afloop van de première van Verdi’s overgangswerk Simon Boccanegra. En beide waren volkomen terecht.
~
Non-enscenering
Peter Mussbach heeft een eenvoudige oplossing voor de ensceneringsproblemen die Simon Boccanegra oproept: hij ensceneert gewoon niet. De lastige scènewisselingen negeert hij; de hele opera speelt zich af in een decor dat doet denken aan een grauwe kademuur met daarop enkele symmetrisch geplaatste schermen. Tijdens de proloog werkt het nog, maar al snel begint het flink te vervelen.
En nee, het helpt dan niet als je volkomen vertrouwt op een enkele regievondst en die oeverloos herhaalt om in elk geval nog de suggestie van een visie, een boodschap, een idee bij het publiek erin te rammen. Want wat Mussbach wilde suggereren door personages voortdurend door het doek heen te laten stappen, werd nergens duidelijk. Ook het idee om de al in de proloog gestorven geliefde van Simon Boccanegra met regelmaat terug te laten keren, werkte alleen in de slotscène, maar bleek verder vooral clichématig.
Het resultaat: een dodelijk saaie productie, die oogt als een haastklus van de socioloog / neuroloog / hoogleraar / dirigent / decorontwerper / librettist / psychoanalyticus / artistiek leider van de Berlijnse Staatsoper unter den Linden (en ik vergeet ongetwijfeld nog een beroep van deze Renaissanceman) Peter Mussbach, die dan ook terecht op boegeroep getrakteerd werd.
Jammer
~
Het meeste opzien baarde echter Andrzej Dobber, de Poolse bariton die eerder al opviel in Verdi’s Macbeth. Zonder ook maar een moment aan waardigheid te verliezen hield hij zich staande in een rammelende enscenering, ja, wist de titelrol volkomen geloofwaardig te maken. Met de ogen gesloten was deze Simon Boccanegra een uitstekende productie, in de handen van Peter Mussbach bleek ze echter visueel totaal mislukt. Gelukkig is de opera op 20 mei te beluisteren via Radio 4.
De Nederlandse Opera, Rotterdams Philharmonisch Orkest o.l.v. Ingo Metzmacher
Album: Guiseppe Verdi – Simon BoccanegraGezien op woensdag 03 mei 2006 in Muziektheater, Amsterdam
Misschien ook iets voor u
Monsterlijke gedrogeerde insecten
Het werk van vier jonge choreografen vormt samen Inc., de nieuwe voorstelling van dansgroep Krisztina de Châtel. Stuk voor stuk zijn de choreografen aanstormende talenten, die elk op hun eigen manier de danswereld nieuw leven in willen blazen. Waar traditionele dansgezelschappen vaak hun eigen signatuur ontwikkelen, toont Inc. juist een veelzijdig beeld, met vier verschillende visies op dans.
~
Pretentieus
Als tweede Invidia van Jens van Daele, uit zijn reeks over de zeven hoofdzonden. Een uitgesproken dramatische choreografie, met veel gebruik van verschillende verhalende elementen. Het thema – jaloezie en de emotionele afgrond die dat veroorzaakt – wordt er echter zo dubbeldik bovenop gelegd, dat de choreograaf zichzelf overschreeuwt. De Engelse en Duitse teksten komen nogal pretentieus over, de catfight-achtige dans tussen de twee vrouwen is clichématig, en de ondersteunende muziek voegt niets toe. Het integreren van spel met dans levert aardige momenten op, wanneer meerdere scènes zich tegelijkertijd afspelen. Dit geeft dynamiek aan een verder matig resultaat.
Soberheid
4 on behalf of a whole van Inari Salmivaara komt over als een poging om het moment in de ruimte zo letterlijk mogelijk te pakken te krijgen. De titel van het stuk lijkt bijvoorbeeld eenvoudigweg te slaan op de voorstelling als geheel. In drie scènes voeren drie dansers korte reeksen bewegingen uit, en becommentariëren deze steeds in de verleden tijd. Zo merkt één van hen al gauw op: I feel confused, but intrigued. Precies hetzelfde als wat de toeschouwer denkt. Op het eind dansen ze één voor één op een minimale housebeat, terwijl de teksten zo worden geprojecteerd, alsof ze op de achterwand worden getypt. Het speelvlak is dan als enige nog verlicht. Door de bijna abstracte soberheid van daarvoor is dit een hypnotiserende, bijna bevrijdende climax.
Natuurkracht
~
De voorstelling Inc. is nog tot en met 28 mei 2006 te zien. Meer informatie over de speeldata vind je hier.
Inc. (Dansgroep Krisztina de Châtel)
Artiest: Dansgroep Krisztina de ChâtelGezien op zondag 07 mei 2006 in Theater Kikker, Utrecht
Misschien ook iets voor u
Preken voor eigen parochie
De jonge acteurs van De Noorderlingen vertellen samen met de poppetjes van Hotel Modern (onder andere bekend van Kamp) het verhaal van asielzoekers in Nederland. Met een voortdurende aaneenschakeling van indringende en indrukwekkende verhalen willen de makers de onrechtvaardigheid van het Nederlandse asielbeleid blootleggen. Dat lukt ten dele: In Exil zet niet aan tot denken, maar preekt vooral voor eigen parochie.
Hotel Modern is bekend van de prachtige live-animaties waarmee bijvoorbeeld vorig jaar in de voorstelling Kamp op bijzondere wijze leven en dood in Auschwitz werd getoond. Knap gemaakte maquettes werden gefilmd met kleine cameraatjes en zo werd het verhaal geprojecteerd op een groot doek. Voor In Exil is een samenwerking met de Groningse toneelgroep De Noorderlingen aangegaan, waardoor de live-animaties niet de hoofdmoot vormen, maar vooral fungeren als verbeelding van de gespeelde verhalen.
Schaduwspel
~
Wanneer bijvoorbeeld drie van de zeven jonge Groningse acteurs, zich inbeeldend Afrikaanse vluchtelingen te zijn, vertellen over de barre tocht naar Europa, verzorgt het overige deel van de acteurs de bijbehorende animaties. Door gefilmd en geprojecteerd schaduwspel zien we een boompje, een jeep en een boot vol gaten. Als de boot omslaat, geeft doorzichtig blauw vliegerpapier tussen de camera en de schimmen het geheel de kleur van de zee. Dat alles gebeurt niet netjes achter de schermen, maar gewoon op het podium, zoals ook de technische man een prominente plaats op het podium heeft. Dat geeft In Exil een bijzondere vorm, waarbij alle theatrale en technische foefjes worden getoond.
Tranentrekker
Het is een verstandige keuze geweest: de in In Exil vertelde verhalen zijn allemaal zo schrijnend, schokkend en sentimenteel, dat een gladde vormgeving het geheel tot een tranentrekker had gemaakt. In een nagesprek verklaarde Noorderlingen-regisseur Guido Kleene dat het huidige asielbeleid hem niet zint. Zo vertelt hij over een meisje dat bij een aanslag door de militaire politie haar been verloor. Al haar familieleden vluchtten daarop naar Nederland; alleen zij bleef achter om te revalideren. Zij volgde twee jaar later, toen haar familieleden reeds een verblijfsvergunning hadden ontvangen. Zijzelf viel echter in het nieuwe strengere beleid, en werd niet toegelaten. Onverteerbaar, aldus Kleene.
In de voorstelling komt datzelfde meisje ook voor, maar er wordt niet verteld dat zij, het slachtoffer van een aanslag, als enige van haar familie niet wordt toegelaten. In In Exil krijgen we alleen haar leven in een asielzoekercentrum te zien. Daardoor ontbreekt diepgang of waarheidsvinding; er wordt slechts een verhaal getoond, waarbij je als kijker niet kunt opmaken of ze liegt of de waarheid spreekt. Er worden geen verbanden gelegd in de voorstelling, of zaken uitgediept, of nieuwe gezichtspunten getoond. In Exil vertelt vooral dat asielzoekers het zwaar hebben, en dat is precies de opvatting die de aanwezigen ook hebben – bij het nagesprek blijkt dat velen met asielzoekers werken, of minimaal een hekel hebben aan het beleid van Verdonk.
Moralistisch
Typerend voor het gevoel van de avond is een opmerking, al in het begin van het stuk gemaakt. Als de jongens omslaan met de boot vol gaten, zegt een acteur tegen het publiek: “Zo zouden we niet moeten reizen. Eigenlijk zou niemand zo moeten reizen”. Té expliciet, té moralistisch: laat dat de kijker zelf maar uitmaken. Inhoudelijk sprankelt In Exil zeker niet, maar toch houdt de voorstelling de aandacht voldoende vast. Vooral de vormgeving maakt het geheel interessant.
De voorstelling speelt nog tot en met 22 mei. Zie de site voor de complete speellijst.
In Exil (Hotel Modern i.s.m. De Noorderlingen)
Artiest: Hotel Modern & De NoorderlingenGezien op zaterdag 06 mei 2006 in Grand Theatre, Groningen
Misschien ook iets voor u
Willem Elsschot definitief bijgezet
Met het laatste deel vol achtergebleven gedichten en losse fragmenten staat het definitieve volledig werk van Willem Elsschot dan eindelijk op de plank, als een blauwe vlek, een slag donkerder van tint dan de latere Multatulidelen – dit om een indruk te geven, want het oog wil ook wat. Bij elkaar een passend monument voor één van de grootste schrijvers die het Nederlandse taalgebied ooit heeft gekend, al voegt de jongste publicatie daar helaas erg weinig aan toe.
Prozaschrijvers dan, want hoewel Elsschot van jongs af aan het dichterspad bewandelde, bleven de resultaten – op die ene beroemde passage na – om te huilen. Het geeft een merkwaardig beeld: iemand die dolgraag dichter wil worden, het ene na het andere dramatisch slechte vers aflevert, voor een kort moment de top van de zangberg bereikt om daar dan ook meteen weer af te donderen.
Hoe erg poëzie kan zijn blijkt uit het eerste gedeelte van dit deeltje, waarin jeugdverzen zijn opgenomen van de schooljongen die later Elsschot zou worden. Fletse navolgingen van de Tachtigers, meer is het niet. Geen wonder dus, dat hij de dichtkunst altijd in de marge is blijven beoefenen, al zal de ontvangst van zijn lofzang op de Vlaams-nationalist August Borms daar ook wel mee te maken hebben gehad.
Dat was trouwens niet de enige keer dat Elsschot opzichtig de verkeerde kant koos. Zo schreef hij een aanbeveling voor de nationaal-socialistische Winterhulp en een gedicht op de ook al dubieuze Antwerpense advocaat Edgar Boonen. De rechten van dat laatste ‘gedrocht’ berusten bij diens erven en die gaven geen toestemming voor publicatie, zodat deze volledige werken niet zo volledig zijn als ze voorwenden. Gaan we echter af op de wel opgenomen verzen die Elsschot in de gewraakte periode schreef, dan missen we daar niet veel aan. Hooguit curieus zijn de Greshof-vertalingen in het Frans, voor de rest valt alleen de discrepantie op tussen het briljante proza en het amechtige rijmen.
Flarden
Ook de flarden proza in dit deel zijn hooguit leuk voor de heb, echt nieuw licht werpen ze niet op leven en werk van Elsschot, al zal de liefhebber natuurlijk wel alles willen hebben. Kanttekeningen bij meesterwerken als Lijmen en Kaas zijn het, en soms zelfs dat nauwelijks, waar Elsschot uit de losse pols enkele aardige regels schrijft voor een bevriende schrijver of een dankwoord uitspreekt. Vandaar ook dat de inhoud van dit deel het – net als de hier ook ontbrekende reclameteksten – niet heeft geschopt tot de luxe uitgave die Athenaeum-Polak & Van Gennep vorig jaar op de markt bracht.
Het boek is net als de rest van de reeks zeer zorgvuldig uitgegeven, met een uitgebreid notenapparaat en alles wat je verder nog maar zou willen weten over de geboden teksten. Werkelijke waarde krijgt het door zijn status van sluitstuk en zegel. Hiermee is de gehele Elsschot nu eens onverkort en voor zover mogelijk van alle ongerechtigheden ontdaan verkrijgbaar. Het wachten is nu alleen nog op een uniforme brieveneditie, misschien in weer een andere tint blauw of anders een variant op het beige van de eerste zeven delen Multatuli, zodat deze grootheid uit de twintigste eeuw in de boekenkast rijmt met zijn nog grotere voorganger van een eeuw eerder – en op alle fragmenten en andere Elsschottiana die de komende jaren nog boven water komen en tot een bezemdeel nopen.
Prijs: 19,95
Bladzijden: 209
ISBN: 90 253 1167 9
Misschien ook iets voor u
De schijn van fatsoen
Haast niemand is meer zichzelf in de nieuwe voorstelling van tg STAN uit België. Een verliefd stel houdt grote geheimen voor elkaar verborgen, en een huwelijk valt ten prooi aan ontrouw. Dit levert een reeks hilarische misverstanden op, maar tragisch is het wel. Beleefde manieren zijn slechts een laagje vernis voor de verrotting die eronder ligt. Tegelijkertijd proberen leden van een exclusieve club angstvallig alles zo netjes en ordentelijk mogelijk te houden. “En als er toch iemand onfatsoenlijk is, trappen we die zo hard als we kunnen de deur uit.
“En als er toch iemand onfatsoenlijk is, trappen we die zo hard als we kunnen de deur uit.”
~
Exclusieve club
De verwikkelingen in de klucht, die tot het eind toe voor verrassingen blijven zorgen, worden geflankeerd door scènes, uit de genoemde stukken van Pinter, op een jetset feest. Iedereen – behalve de acteur die Greg speelt – is lid van een exclusieve club, met perfecte service, heerlijk eten en massages. Het continu onderstrepen van de elegantie van de clubleden, geprezen als een bijna verloren waarde, staat echter in schril contrast met botte en gemene opmerkingen. Een vrouw vraagt wat er met haar broer is gebeurd, maar een man kapt haar af met: “Dat is geen onderwerp van gesprek.” Hoe beschaafd en geweldig die mysterieuze club ook lijkt te zijn, er is tegelijkertijd iets totaal niet in de haak. Overigens is het geen toeval dat dezelfde acteur die Greg in de klucht speelt, tevens de gast speelt die als enige nog geen lid is van de club: beiden zijn als enigen nog wél zichzelf, en niet gecorrumpeerd door valse bedoelingen.
Puurheid
~
Zo speelt STAN continu een spel met de waarheid. Dat gebeurt met minimale middelen: zonder decor, met spaarzaam gebruik van licht, bijvoorbeeld om een speelvlak te accentueren, en sobere jazzmuziek. Alle rekwisieten worden tevoorschijn getoverd uit een plastic tas, en na gebruik weer netjes opgeruimd. Er is zelfs geen backstageruimte: spelers die niet aan een scène deelnemen, wachten gewoon in een hoek tot ze weer aan de beurt zijn.
Een spel met de waarheid, met als enige instrument het lichaam van de acteur en zijn tasje vol rekwisieten. Theater tot zijn pure essentie teruggebracht. Dat is dan tot slot wel een geruststelling: met zoveel getoond verval van instituten en zekerheden, biedt juist de illusie van het toneel nog enige puurheid.
De voorstelling is tot en met 3 juni 2006 in Nederland te zien. De actuele speellijst vind je hier.
of / niet (tg STAN)
Artiest: tg STANGezien op zaterdag 06 mei 2006 in Rotterdamse Schouwburg, Rotterdam
Misschien ook iets voor u
Intergalactisch ontbijtje
Patrick ‘Kitten’ Braden (Cillian Murphy) bestrijdt de somberheid in de wereld om zich heen met een walm parfum en eigenzinnig modieuze creaties. Breakfast on Pluto beschrijft in 36 episodes de zoektocht van Kitten naar zijn moeder en naar de ware liefde. Het voert hem van het bekrompen Noord-Ierse Monaghan naar het swingende Londen van de jaren zestig en zeventig. Daar is zijn moeder, het evenbeeld van de filmster Mitzy Gaynor, heen gevlucht nadat ze hem als vondeling bij de melkflessen had achtergelaten.
~
Roodborstjes
De regie van Neil Jordan (The Crying Game, The Butcher Boy) is spannend en onverwacht. Jordan verfilmt het boek van Pat McCabe als een gewaagd en modern sprookje. Kittens avonturen zijn een magische mengeling van fantasie en werkelijkheid. Twee steeds terugkerende roodborstjes voorzien de filmscènes in Monaghan van commentaar. En overal waar Patrick Braden zijn hakjes zet, volgen liedjes en ballades als Feelings en Sugar Baby. Zo laat hij anderen steeds in verwarring achter, en overwint hij met niets anders dan zijn onafhankelijke en kleurrijke ambiguïteit.
Rauw
Gedurende de hele film is een zweem van seksualiteit bespeurbaar, maar Kitten onttrekt zich aan elke man/vrouw-conventie. Kitten is alleen te typeren als non-conformistisch en interseksueel; de manier waarop hij in het leven staat is zo oorspronkelijk, origineel en exceptioneel dat drama en humor volgen waar hij gaat. De visuele magie van de film is meeslepend en rauw. Op de achtergrond zijn er steeds referenties naar de krachtenvelden en polarisatie die de jaren zeventig kenmerkten. Jordan ontstijgt echter het Engelse kitchen sink-realisme, doordat hij geweld en humor tegen elkaar durft af te zetten en alle karakters op de grens van het normale laat balanceren. De wijze waarop Jordan Kittens sex-appeal afzet tegen de Londense zelfkant, de seksindustrie en het immer dreigend IRA-terrorisme in de metropool is bizar, soms angstig, maar altijd is er ook een glimlach.
Glam-rock en liefde
~
Tegendraadse camp
Toch is Kitten nergens camp te noemen, en dat is aan Cillian Murphys spel te danken; met verwondering, subtiele expressie en onschuldige fysiek weet hij Kitten levensecht te maken. Murphy zegt daarover: “I liked being a girl, I looked like my sister and she is beautiful”. Als het sneeuwwitje van de jaren zeventig hapt Murphy als Kitten door de zure appels van het leven en de liefde heen, zonder enige gêne of valse schaamte: je zou er haast jaloers op zijn. Breakfast on Pluto blijft verrassen; een wonderlijke film waar je alleen maar van kunt genieten.
Breakfast on Pluto
Regie: Neil JordanJaar: 2024
Misschien ook iets voor u
Voor u geselecteerd door de auteur:
Begerig naar jonge tepels
Wat je noemt een klassiek thema: geile oude man raakt in de ban van jong meisje en gaat aan zijn obsessie ten onder – mits goed uitgevoerd altijd weer boeiend. De Italiaanse schrijver Dino Buzzati (1906-1972) maakte van de moeizame relatie tussen architect Antonio Dorigo en de noodlottige Laide een echt mensenverhaal.
We bezien de wereld in Een liefde uit 1960 door de ogen van de Milanees Antonio, die op en rond zijn vijftigste heel wat aftobt over zijn eigen bestaan en de daarmee samenhangende fenomenen in de wereld, met name de lichamelijke liefde. Die bevredigt hij in het huis van madam Ermelina, een prima regeling – tot hij de jonge Laide ontmoet. Zoals het hoort bewaart hij afstand, zij is per slot van rekening een professional en hun relatie speelt zich af binnen reglementaire kaders, maar dat gaat hem steeds slechter af naarmate hij meer in haar web verstrikt raakt.
Ongrijpbaar
~
Antonio raakt daardoor meer en meer van slag, zoals het ook hoort in dit soort eeuwige verhalen, waarin van alles meezingt en –rinkelt: archetypen als Professor Unrath, Humbert Humbert en Severin. Vooral de overeenkomst met de laatste is treffend: Antonio’s tegenspartelen is niet meer dan een vormkwestie. Telkens opnieuw zoekt hij de vernedering op, desnoods tussen zijn eigen oren, als hij zich verbeeldt wat voor verschrikkelijks Laide hem allemaal aandoet, en dat afgewisseld met machteloze symbolische fantasieën over haar ondergang.
Erotisch
Buzzati vertelt zijn verhaal voornamelijk vanuit het perspectief van Dorigo, maar bespeelt daarbij verschillende stijlregisters, van nuchter opgetekende dialogen tot een soort stream of consciousness waarin het maar om één ding draait, in zinnen van vele honderden woorden die uitwaaieren over vele bladzijden, als om de kolkende maelstroom waarin hij terecht is gekomen uit te drukken. Alles heeft betekenis, tot en met het decor van de stad – het oude wijkje waarin Antonio denkt dat Laide woont heeft de symbolische vorm van een vagina, net als het decor dat hij ontwerpt voor een ballet waaraan zij zelf deelneemt, of misschien ook niet.
De hele werkelijkheid krijgt door de ogen van Antonio een sterk erotische lading, waar Buzzati gretig op doorborduurt:
En zo voort, en zo verder. De spanning wordt naarmate het boek vordert zeker voor Antonio onverdraaglijk, ook al doordat de verlossende katharsis telkens weer wordt uitgesteld en hij steeds verder de draad kwijtraakt, van vals spoor naar misleidende aanwijzing zwalkt en uiteindelijk eindigt in een anticlimax – overigens het enige mogelijke slot.
Prijs: 15,90
Bladzijden: 286
ISBN: 90 284 2141 6
Misschien ook iets voor u
Hassebassende vrouwen zijn leuker
Zeggen dat schrijfster Maria Goos populair is, is al bijna een understatement. Nu even niet/ Nu even wel, van oorsprong twee Bellevue Lunchtheatervoorstellingen geschreven in respectievelijk 2001 en 2003, is inmiddels als duo-voorstelling aan een tweede reprise begonnen, na ook al eerder ieder apart te zijn opgevoerd. Bijzonder is de wijze waarop een intieme setting is gecreëerd die het kijkplezier verhoogd: het publiek zit rondom een draaiend plateau en kan alle spelers vanuit verschillende hoeken bekijken.
~
Nu even wel
Het vervolgstuk Nu even wel werd sterker gestuurd door conflicten en was mede daardoor enerverender. De scherpe en geestige dialogen waarop Goos het patent heeft en waarmee ze zo knap personen tot leven kan wekken zijn hierin volop aanwezig. Het speelt zich af in hetzelfde restaurant, een jaar na de dood van Michiel. Vier vrouwen komen bijeen. Al vanaf het begin, als Leny Breederveld binnenwandelt (in een ijzersterke rol als Lia) en ons deelgenoot maakt van haar problemen met haar ‘wonderonderbroek’, volgt het ene hilarische gesprek op het andere, soms absurd maar altijd herkenbaar. Vriendin Carolien maakt bellend haar entree. Ze heeft woorden met een schoenenverkoper die weigert haar zojuist aangesmeerde schoenen terug te nemen. Ze zijn bij nader inzien alleen geschikt voor een sadomasochistisch feestje, en “daar doen ze helemaal niet aan bij haar in Schuppenshoven”, souffleert Lia haar. Als Heleen arriveert, de weduwe van Michiel, winden ze zich gedrieën op over de ‘verlulligde brandweermannen’, met hun nieuwe ‘klaar-over-pakken’.
Schuld noch boete
~
En zo ‘hassebassen’ ze nog wat af en komen op stoom voor waar het werkelijk om draait: de ontmoeting met Marieke, de minnares van Michiel. Zij is het doel van het etentje. Heleen heeft zich door haar zus Lia laten overhalen om op deze jaardag Marieke grootmoedig vergeving te schenken, om haar zo als nietsbetekenend in de hoek te zetten. Dat is het idee althans. Het pakt anders uit. Marieke is ongenaakbaar – “schuld is niet mijn ding” – en blijkt veel belangrijker geweest te zijn voor Michiel dan gedacht. Ze weet zelfs intieme details over Heleen, en etaleert dat met graagte. “Je bent een onaardig kutwijf”, concludeert Heleen uiteindelijk. Gefrustreerd over de onbevredigende wending komt er oud zeer tussen de zussen bovendrijven. Lia verwijt Heleen dat ze het er naar gemaakt heeft. Natuurlijk zoekt zo’n man het buiten de deur als je de godganse dag in konijnenpantoffels rondloopt. Heleen op haar beurt weet wel waarom Lia zich zo met haar leven bemoeit: ze heeft er zelf geen. Uiteindelijk leggen ze het weer bij. Een fraai slot, want ze hebben elkaar hard nodig. Dat voel je ondanks alle venijn.
Nu even niet/Nu even wel is nog tot en met 10 juni te bekijken in diverse theaters. Zie voor meer informatie de site van Via Rudolphi.
Nu even niet/Nu even wel (Via Rudolphi/Bellevue Theaterproducties)
Artiest: Via Rudolphi/Bellevue TheaterproductiesGezien op woensdag 19 april 2006 in Zaantheater, Zaandam
Misschien ook iets voor u
De onschuld van een troonpretendent
Lady Jane Grey werd in 1554 onthoofd. Zij was zestien jaar oud en had negen dagen geregeerd als koningin van Engeland, voordat zij op beschuldiging van hoogverraad afgevoerd werd naar de Tower. Dit korte, tumultueuze leven inspireerde historica Alison Weir om na vele non-fictie boeken over de Tudors, zich nu te wagen aan een historische roman: Innocent Traitor.
Het midden van de zestiende eeuw, na het overlijden van koning Henry VIII (die van de zes vrouwen) en voor het aantreden van koningin Elizabeth I (de Virgin Queen), was een roerige tijd in Engeland. Terwijl op het continent de katholieke kerk de handen vol had aan Luther en Calvijn, hadden de Engelsen zich, in navolging van hun monarch, tot de Anglicaanse, protestantse, kerk bekeerd. Het koningshuis zelf was echter verdeeld: Mary, dochter van Catherina van Aragon was katholiek gebleven, Elizabeth, dochter van Anna Boleyn, sprak zich niet duidelijk uit (maar leunde richting protestantisme) en Edward, zoon van Jane Seymour, was een fervent protestant. Dit zou leiden tot een bittere opvolgingsstrijd, waarin Lady Jane Grey, als verre afstammeling van het Tudorgeslacht, vurig protestantse en onwillige pion in de machtsstrijd van haar ouders, een tragische rol zou spelen.
Biografen en hun liefdes
Cees Fasseur, de biograaf van Wilhelmina, is er weleens gekscherend van beticht verliefd te zijn geworden op de jonge koningin, zo liefdevol en bewonderend beschreef hij haar. Ook Alison Weir heeft duidelijk een zwak voor haar hoofdpersoon. In tegenstelling tot Fasseur heeft zij echter het besluit genomen om haar historische fascinatie in romanvorm te gieten, en zo haar gedachten – en gevoelens – de vrije loop te laten.
Tegelijkertijd heeft Weir echter een zeer gedegen kennis van Tudorzaken, die spreken uit de vele details waarmee het verhaal doorspekt is. Het komt de geloofwaardigheid van haar historische setting ten goede, hoewel ik me afvraag of de mensen uit zestiende-eeuws Engeland wel zo bewust met bijvoorbeeld de volgorde van hun kledingstukken of de samenstelling van de verschillende gerechten tijdens een banket bezig waren.
Eén stem
Wat afbreuk doet aan de historische echtheid van Weirs roman zijn de personen zelf. Ze heeft ervoor gekozen verschillende personen (Lady Jane’s moeder, koningin Katherine Parr, Lady Jane zelf) te laten spreken, maar geen van deze personages heeft ook daadwerkelijk een eigen stem. Het verhaal kabbelt voort alsof één iemand, waarschijnlijk Weir zelf, verschillende invalshoeken belicht (de religieuze kant van de zaak, de familiepolitieke strategie, etcetera), maar niet alsof verschillende mensen elk met hun eigen visie komen.
Daarbij komt dat Weir ook de toon van de tijd niet heeft weten te treffen. Ze vermeld in de Author’s Note expliciet zoveel mogelijk gebruik te hebben gemaakt van de woorden van de historische spelers zelf (uit boeken en overgeleverde verhalen). Wel heeft ze, aldus het nawoord, de tekst “lichtjes gemoderniseerd”, zodat deze niet uit de toon zou vallen in een eenentwintigste-eeuwse tekst. Het resultaat zijn ongeïnspireerde monologen en dialogen die bol staan van de hedendaagse uitdrukkingen, zoals wanneer een hoogadellijke heer opmerkt over de koning: “I’ve always enjoyed a good relation with him.”
Tudorfascinatie
Alison Weirs Tudorfascinatie staat niet alleen in de fascinatie met de Tudors; het afgelopen jaar is er (weer) een nieuwe miniserie over Elizabeth uitgezonden op de BBC, terwijl recentelijk ook The other Boleyn girl en The Queen’s Fool verschenen over het hof van Henry VIII. Die boeken voerden mij echter mee een wereld in met ritselende rokken en donkere intriges. Weir is uiteindelijk teveel historica om zich te laten gaan en te weinig schrijfster om haar spelers persoonlijkheden te geven. Desondanks kan ze wel goed lopend proza schrijven en druipt haar kennis van zaken van de pagina’s, een goed recept kortom voor non-fictie. Hopelijk is haar volgende boek dan ook weer een gedegen historisch studieboek!
Prijs: 18,95
Bladzijden: 406
ISBN: 0091796679
Misschien ook iets voor u