Che: Part Two

Het gebeurt wel vaker dat de eerste helft van een film beter is dan de tweede (zie I Am Legend, American Gangster). Maar bijna niemand gaat naar de bioscoop voor een halve film. In het geval van Che, een ruim vier uur durend epos over de Argentijnse revolutionair Ernesto Guevara, ligt dat iets anders. Want hoewel regisseur Steven Soderbergh en Benicio del Toro (co-producent en onnavolgbaar vertolker van de titelrol) het epos als geheel wilden uitbrengen, is hij in de meeste landen in twee stukken gehakt. Je hoeft de film dus niet in zijn geheel te zien. Het eerste deel toont hoe een klein clubje guerrillastrijders in Cuba aankomt, daar uitgroeit tot een leger, en uiteindelijk Batista en zijn regime afzet. In het tweede deel is Guevara naar Bolivia getrokken. Daar probeert hij hetzelfde kunstje te herhalen. Wie enig historisch besef heeft weet dat hij daar niet in slaagde. Che werd in 1967 geëxecuteerd door het Boliviaanse leger.

Grimmiger

Hoewel sober en afstandelijk is het eerste deel een succesverhaal, doorregen met oneliners waarin Guevara de essentie van de revolutie uiteenzet. Het tweede deel is grimmiger en in veel opzichten niet meer dan een lange aanloop naar een weinig glorieus einde. In de dorre bossen van Bolivia zijn de rebellen duidelijk verloren en dolen ze, verstoken van enig strategisch besef, doelloos rond. Hier en daar een aanval van zich afslaand. Een dagteller geeft aan hoe lang Guevara en zijn steeds kleiner wordende groep medestrijders al op pad zijn. Voor wie het eerste deel al te weinig spektakel bevat, is het tweede deel een lange zit. De opgebouwde mythe rond Guevara wordt zorgvuldig gedeconstrueerd en dat is niet altijd spannend om naar te kijken. Het ontbreken van psychologisch drama, dat in het eerste deel bijdraagt aan de integriteit van het portret, zorgt nu bij vlagen voor saaie momenten.

Spiegel

Toch is Part 2 een essentieel onderdeel van het portret van de revolutionair, een spiegel van het optimistische, idealistische eerste deel. Wanhoop trekt haar eerste scheuren in het communistische ideaal. Er blijkt maar weinig voor nodig: door individuele problemen (honger, vermoeidheid) dreigt het belang van de groep uit het oog verloren te worden. Daarmee keren we terug in de harde realiteit. De mens blijkt niet gemaakt om in harmonie en gelijkheid samen te leven, maar is hedonistisch en opportunistisch. Maar terwijl zijn medestrijders deserteren, Boliviaanse boeren de guerrilla’s uitleveren aan het leger en Fidel Castro in Cuba geniet van zijn macht, blijft Guevara geloven. In de mensheid, in het marxisme. Vlak voor zijn executie zegt hij nog: ‘Misschien heeft onze mislukking de mensen wel hoop gegeven.’ De haast religieuze overtuiging van zijn gelijk maakt Guevara naïef en arrogant, maar ook eerlijk en menselijk. Soderbergh schetst de keerzijde van een blind idealisme en nuanceert het heldendom van de Argentijn. Het tempo ligt laag, plotwendingen zijn er nauwelijks en de visuele stijl is minder afwisselend dan in het eerste deel. Soderbergh heeft oprecht geprobeerd de waarheid te benaderen, maar die is nu eenmaal niet altijd spannend en meeslepend.