Hoe een boek zijn tijd ver vooruit is

De Poolse journaliste en auteur Olga Mecking woont al een decennium in Nederland. Met een artikel dat ze schreef voor The New York Times ontstond het idee om dit boek te schrijven. Wij als Nederlanders zullen denken bij het woord “niksen”: dat is voor nietsnutten, zoals onze grootouders het misschien zouden zeggen. Mecking laat er in haar boek een ander licht over schijnen. De kern van wat “niksen” is, is dat je je (moderne) hersenen rust geeft, als het ware adem laat halen.

Niksen is toch eenvoudig?

Mecking geeft in haar boek langzaam maar zeker inzicht in wat niksen is. Je denkt misschien dat je al wel weet wat niksen is, maar pas tegen het einde van het boek ontdek je de echte betekenis. Het is echter veel belangrijker om te leren wat niksen je kan brengen. Tegen de stroom van wellness-trends in, vraagt Mecking ons niksen niet onder een nieuwe trend te scharen, maar open te staan voor een kunst die ons veel kan brengen.

Om echt te begrijpen wat niksen is, is het belangrijk om ook uit te leggen wat niet onder niksen valt. Bij lezing wordt namelijk langzaam maar zeker duidelijk dat veel zaken die we zomaar onder nietsdoen scharen helemaal niet onder “niksen” vallen. Een voorbeeld is achteloos scrollen door Facebook. Dat scrollen vraagt meer van onze geest dan we denken. We zijn op heel veel manieren met ons brein bezig, waardoor we niet echt rust geven aan onze moderne hersenen. De spiegel die Mecking ons in dat opzicht voorhoudt, is voer voor psychologen die zich in steeds toenemende mate moeten bekommeren om ons geestelijk welzijn. Burnout-, depressie- en stressklachten komen meer voor dan ooit. Maar tegen deze klachten is er niet één medicijn en niksen is zeker niet geschikt voor iedereen volgens Mecking. Het is geen universeel toepasbare manier van handelen. Al klinkt dat laatste natuurlijk wel heel tegenstrijdig als we spreken over niksen dat toch iets is dat iedereen zou kunnen behagen.

Meer dan niksen

In het boek geeft Mecking, naast uitleg over niksen, ook een inkijkje in het verschil tussen Nederlanders en bijvoorbeeld Polen. Wat wij als doodnormaal ervaren is voor een buitenlander die in ons land komt wonen bijzonder. Volgens Mecking is het echter goed om dat bij de uitleg over niksen te betrekken, om te beseffen wat niksen echt is. Vooral omdat Nederlanders er van nature beter in zullen of kunnen zijn. Ons land kent gewoontes die het niksen gemakkelijker maken.

Zo houden wij Nederlanders van gezelligheid. Alleen al het woord komt in veel talen niet voor zoals wij dat bedoelen. Dat wil niet zeggen dat wij het van nature allemaal zouden kunnen. Reden daarvoor is dat we de kunst van het niksen door invloeden van buitenaf zo langzamerhand verleerd zijn. Die invloeden van buitenaf zijn bijvoorbeeld de enorme druk op presteren in het werk, ook als we niet echt aan het werk zijn, waardoor de grenzen vervagen tussen werk en privé. De druk die nu rust op de schouders van iedereen in onze moderne maatschappij is heel hoog, waardoor niksen weer aangeleerd zou moeten worden.

Wie zich wil openstellen voor meer rust in zijn of haar leven is het boek Niksen. De Dutch Art of Luieren een aanrader. Voor iedereen die op zoek is naar meer creativiteit is deze kunst zeker een aanwinst. Wie gewoon nieuwsgierig is hoe iemand, die van origine van buiten ons land komt, tegen Nederland aankijkt is dit boek fijn om vele uren leesgenot te beleven en daarbij wat bijzondere vaardigheden op te doen in het niksen.