Sensueel toneel of SM-porno?

Op een regenachtige vooravond in Parijs strompelt een actrice een oud, krakkemikkig theater in. Ze komt auditie doen. De regisseur van het toneelstuk, Thomas (Mathieu Amalric), is echter zijn spullen al aan het pakken. Zijn dag zit erop, hij heeft geen lead kunnen casten en klaagt steen en been aan de telefoon over het gebrek aan kwaliteit van de jonge actrices die hij heeft zien auditeren.

Thomas is vastbesloten naar zijn verloofde te gaan die met het eten klaar zit, maar Vanda (Emmanuelle Seigner) weet hem te overtuigen haar één scène te laten spelen. Ze trekt haar slonzige jas uit, werkt haar uitgelopen mascara bij en haalt de kauwgom uit haar mond. Vrijwel direct ziet Vanda er aantrekkelijker uit, een trend die zich scène na scène voort zet.

Vrouwonvriendelijk script

Na een kort gesprek over het toneelstuk, waarin Thomas Vanda uitlegt waar het stuk volgens hem over gaat, spelen ze samen een scène. Vanda lijkt geen idee te hebben wat haar personage bezielt, maar acteert er niet minder om. Thomas draait enigszins bij, omdat hij aangenaam verrast is door de wijze waarop Vanda invulling geeft aan haar rol. Vanda incasseert het eerste compliment met enige terughoudendheid, maar beklaagt zich al snel over het script. Ze neemt woorden als ‘vrouwonvriendelijk’ en ‘SM-porno’ in de mond, woorden die Thomas als schrijver van het script in het verkeerde keelgat schieten.

Vanda’s opmerkingen zijn begrijpelijk, aangezien het toneelstuk van Thomas gebaseerd is op het boek Venus in Furs uit 1870 van Leopold von Sacher-Masoch. De term ‘masochisme’ ontstond doordat hij als eerste deze seksuele voorkeur beschreef. Thomas’ fascinatie voor Sacher-Masoch is groot en zich verplaatsen in diens hoofdpersoon Severin Kushemski, gaat hem gemakkelijk af. Vanda, op haar beurt, lijkt steeds meer in haar rol te komen naarmate er meer scènes worden gespeeld en blijkt beter voorbereid dan Thomas in eerste instantie dacht.

Seksuele spanning

Roman Polanski creëert een indringend psychologisch machtsspel waarin Vanda langzaam de regie overneemt van Thomas. Er komt een moment dat Vanda en Thomas niet meer te onderscheiden zijn van hun personages, terwijl de seksuele spanning tussen de twee goddelijke hoogtes bereikt. Een andere perversie, voyeurisme, steekt de kop op als Polanski toekijkt – je kan het ook regisseren noemen – hoe Emmanuelle Seigner haar tegenspeler Mathieu Amalric bespeelt. Seigner is  Polanski’s vrouw en Amalric lijkt als twee druppels water op de Polanski van een jaar of dertig geleden.

Venus in Fur speelt zich bijna volledig af in het theater. Door Vanda met het licht en decor te laten spelen, zijn de scènes binnen een kleine ruimte desondanks afwisselend. Polanski filmt soms vanuit de zaal en dan weer dicht op de huid van zijn acteurs, maar altijd voelt de film als een toneelstuk in plaats van een verfilming van een toneelstuk. De soms statische cameravoering past helemaal binnen dit concept. Het is aan Seigner en Amalric het publiek te vermaken, achter flitsende shots verschuilen gaat niet in het theater. Het duo levert een geweldige prestatie en met name het tweede deel van de film, waarin Vanda en Thomas naadloos wisselen tussen zichzelf en hun personages, zorgt voor prachtige scènes. Het slot is even verrassend als bizar, maar tegen die tijd kijk je nergens meer van op.