Vrouwelijke neuroses in de vitrine

Voor wie Greenberg uit 2010 (tevens van Baumbach) zag: de rol van honden- en huizenoppasser Florence (Greta Gerwig) wordt in Frances Ha doorverteld en uitgediept. Want inderdaad, in Greenberg was ze meer dan goed. Gerwig zette de onhandige en suffe, goedbedoelende Florence opvallend sterk neer. Dat was reden genoeg voor de regisseur, die inmiddels een relatie heeft met Gerwig, om samen met haar aan een nieuw script te werken.

Het eindresultaat is een film over een 27-jarige vrouw die samenwoont met haar beste vriendin. Haar carrière als danser is nog niet helemaal van de grond en ze zit voortdurend in geldnood. Ook met de mannen gaat het haar niet goed af; als Frances van wal steekt over een van haar favoriete onderwerpen (Jane Eyre bijvoorbeeld), wordt ze door haar vrienden steevast ‘undatable‘ genoemd. Frances is oprecht, suffig en neurotisch tegelijk, een aandoenlijke mix.

Een stilstaande generatie.
Haar leven staat op zijn kop als haar beste vriendin plots met iemand anders gaat samenwonen en een vaste relatie krijgt. Frances’ eigen relatie is net op de klippen gelopen (middels een vrij schizofreen gesprek),en ook krijgt ze te horen dat ze niet kan blijven bij het dansgezelschap waar ze werkt. Drastische wendingen in het leven van Frances, die vragen om drastische reacties. Een hysterische ruzie met haar beste vriendin en een weekend naar Parijs die een blamage blijkt, zijn het gevolg.

De film schetst treffend onderdelen van de hopeloosheid in het leven van een twintiger zoals Frances. Ook verwijzen de schrijvers stilletjes naar de PR-technieken die deze generatie zich zo eigen heeft gemaakt door een aantal keren de mini-showtjes die we opvoeren voor anderen – soms zelfs aan onze beste vrienden – te laten zien. Zo zien we de huisgenoot van Frances verklaren: ’things are really great’, waarna we hem binnenshuis om 3 uur naar de whisky zien grijpen omdat het geoorloofd is. Hij heeft ontbeten, is op internet geweest: ‘I can drink.’ Of haar beste vriendin, die in Japan woont en na een jaar ontredderd terugkeert. ‘Maar op je blog leek je zo gelukkig’, reageert Frances als ze het nieuws hoort.

Het zelfbewuste van deze generatie komt eveneens in de gedaante van Frances naar voren. Het oordeel dat anderen over je hebben beïnvloed je. We zien Frances worstelen met volwassen worden, maar daar lijkt ze alleen mee te worstelen omdat anderen om haar heen volwassen worden, en een toevallig meisje haar ‘er oud uitziend’ noemt. Tekenend is de scène waarbij Frances in bad ligt. Iemand klopt op de deur, waarna Frances roept dat ze daar is. Op de vraag hoe lang ze daar nog blijft komt geen antwoord, en we zien de hoofdpersoon een hapje water nemen. Ze heeft er geen idee van hoe lang ze daar nog blijft. Er is geen noodzaak om uit bad te komen, of om volwassen te worden.

Oude stijl en moderne problemen
Frances Ha is geschoten in zwart-wit, wat een knipoog lijkt naar het niet volwassen willen worden van Frances. Het past wel, en contrasteert mooi met de ogenschijnlijk ‘moderne’ problemen van de 27-jarige. De muziek van David Bowie (Modern Love) en Hot Chocolate (Everyone’s A Winner) doen een duit in hetzelfde zakje. Het doet in ieder geval de soms iets te berekenende toevalligheden van dialogen en situaties naar de achtergrond verdwijnen, net als het soms irritante en eeuwiglijkende optimisme van Frances. Ze zucht zo nu en dan om haar situatie, maar nooit wordt ze écht moedeloos. 

De film behandelt een thema dat al op succesvolle wijze is opgepakt door Lena Dunham met haar serie Girls, en Frances Ha zit in hetzelfde vaarwater. Maar waar Baumbachs Greenberg nog met een aantal blijvende spitsvondigheden op de proppen kwam, blijft Frances Ha steken bij wat aandoenlijke grapjes en situaties.