Copying Beethoven

In 1824 werd Beethoven het Beest van Wenen genoemd en gezien de scheetgrage luidruchtigheid, driftbuien en de eetgewoontes van een varken die hem hier worden toegedicht, is dit enigszins terecht. Ed Harris (The Truman Show, The Hours) speelt de componist met de manische overgave van een kruising tussen Shrek, The Hulk op zijn groenst en The Nutty Professor. Weinig subtiel, maar nog niet helemaal uitgeschakeld voor een oscarnominatie, want de leden van de Academie presenteren zich graag als cultuurminnend. Maar als er gerechtigheid bestaat gaat de Oscar naar de uitbundige capriolen van Eds wervelende Beethoven-pruik.

Onbedoeld hilarisch

In de schoongeveegde werkelijkheid van Wenen werkt Beethoven gestaag aan zijn baanbrekende meesterwerk, maar de tijd dringt. Zijn uitgever Schlemmer (Ralph Riach) vraagt de conservatoriumstudente Anna Stoltz (Diane Kruger, Troy) Beethoven te assisteren. Met haar als kopiist komt de symfonie op tijd af voor de première. Copying Beethoven is een fictief relaas van deze hectische tijd. Chris Wilkinson, en Stephen Rivele die eerder naam maakte met scenario’s voor Ali (2001) en Nixon (1995), tekenen voor het soms onbedoeld hilarische scenario.

Beethoven en bombast zijn geen vreemden voor elkaar en de bruisende intro vol bedelaars, hoeren en couleur locale is toepasselijk, maar een iets te gelikte poging om de magistrale eerste zeven minuten van Milos Formans Amadeus (1987) te evenaren. Zelfs de ratten die in Beethovens zorgvuldig bevuilde vertrek wonen lijken gesoigneerd. Ed Harris’ hysterische aanpak is besmettelijk, want zowel Ralph Riach als Schlemmer meet zich een overdreven komisch bedoelde klagende toon aan die danig irriteert. Beethovens kleffe, stokoude buurvrouw, die we breiend en zwijmelend op de overloop zien bij het beluisteren van weer een meesterwerk, krijgt de tenen helemaal krom. Diane Kruger als Anna Stoltz is letterlijk te mooi om waar te zijn en compleet miscast als de lieve, doortastende kopiist. Compleet verkeerd gecast voor een serieuze film over Beethoven, maar ronduit perfect voor Beethoven in Disneyland.

Amusante details

Niet alles is echter kommer en kwel, want Anna’s minnaar Martin (Matthew Goode uit Match Point) heeft de juiste toon te pakken en vooral de scènes rond de eerste uitvoering van de Negende zijn bij vlagen betoverend en pakkend. Jammer dat de rol hierin weggelegd voor Anna Stoltz volstrekt absurd en ongeloofwaardig is (juist hierdoor wel een must see). De close-ups van extatische, betraande gezichten roepen eerder ergernis dan ontroering op en Ed Beethoven dirigeert tegen een beroerte aan. Er zijn talloze andere amusante details: als Beethoven zich thuis wast giet hij steeds een volle kom water over zich heen, waarna het water door de vloerplanken in het eten van de boze benedenburen sijpelt. De dove Ludwig is zich van geen kwaad bewust. Deze running gag is leuk op een ‘Tom & Jerry‘-manier, maar je vraagt je af waarom de benedenburen na de zoveelste keer dat hun goulash verpest wordt niet even hun eettafel opzij schuiven.

Immortal Beloved (1994), Bernard Rose’s onevenwichtige, rommelige Beethoven-biopic met een geweldige Gary Oldman in de hoofdrol, bezat wel de rauwe, broedende intensiteit die hier afwezig is. Beethoven verliet het leven op 26 maart 1827, lijdend aan leverziekte met een longontsteking en hepatitis als complicaties. Hij was zo doof als een peer en even arm als een van zijn gesoigneerde ratten, maar Hollywood eigen is er de dappere poging zelfs in deze erbarmelijk omstandigheden er iets van een happy end aan te breien. Aandoenlijk hoe ze ginds in Tinseltown werkelijk alles in hun vermaledijde formules willen persen. Ludwig had beter thuis in Wenen kunnen blijven, Hollywood is niets voor hem.