DEEL 1 | DEEL 2 | DEEL 3 | DEEL 4 | DEEL 5 | DEEL 6 | DEEL 7 | DEEL 8 | DEEL 9 | Interview Kyung-mook Kim
Awaydays | The Baby Formula | Daytime Drinking | Flashbacks of a Fool | The Hungry Ghosts | Jerichow
Postpunk-hooligans
Awaydays
Pat Holden • Engeland, 2008
~
Awaydays is een voorspelbaar
coming of age-drama dat zich afspeelt in Liverpool na de eerste punkexplosie. De film volgt de jonge Paul Carty, die zichzelf graag wil bewijzen als hooligan in Liverpool. Hij komt in contact met de getroubleerde Elvis, die hem inwijdt in een groep van fanatieke vandalen, geleid door Stephen Graham (al eerder overtuigend agressief in
This is England). Regisseur Pat Holden lijkt te genieten van de stijl en de muziek van de periode. Op de soundtrack is aanstekelijke muziek te horen van Magazine, Joy Division en The Cure. Dit plaatst de film duidelijk aan het begin van de jaren tachtig. Visueel concentreert Holden zich op de kleding van Grahams groep, die zich van andere hooligans onderscheidt met Adidas-sportschoenen, polo’s en lachwekkende regenjassen.
Holdens film balanceert tussen kritiekloze hommage en serieus drama, maar faalt vooral in dat laatste. In scènes die duidelijk de stoere look en het rebelse gedrag van de groep verheerlijken, blijkt dat Holden heeft gekeken naar A Clockwork Orange en alle navolgers van die film. De combinatie van slow motion-beelden en hippe muziek lijkt na het zien van Awaydays des te meer verworden te zijn tot een filmisch cliché. Als Holden zich vervolgens richt op de complexe relatie tussen Paul en Elvis en op Pauls toenemende agressieve gedrag, is het al duidelijk dat de film naar een conclusie werkt waarin de personages leren dat hun gedrag gevolgen heeft. Daarmee is Awaydays een voorspelbare film die visueel en muzikaal is opgeleukt, maar platgetreden wegen bewandelt. (George Vermij)
Terug naar boven | Deze film op het IFFR
Vrouwelijk sperma?
The Baby Formula
Alison Reid • Canada, 2008
~
In deze debuutfilm van Alison Reid, die op filmgebied vooral ervaring heeft als stuntvrouw (!), worden Lilith en Athena — een getrouwd lesbisch stel — en hun pogingen om elkaars baby te krijgen gevolgd. Elkaars?
The Baby Formula heeft een hoog documentairegehalte, maar de manier waarop de baby’s geconcipieerd werden maakt direct duidelijk dat het om fictie gaat. Hoewel gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek, waarbij het mogelijk bleek om artificieel sperma te maken van stamcellen bij vrouwelijke muizen en daarmee voor nageslacht te zorgen, is deze technologie nog lang niet beschikbaar voor mensen. Het is Reid dan ook vooral te doen om discussie aan te wakkeren rond dit onderwerp en het op de politieke en wetenchappelijke agenda te houden.
Actrices Megan Fahlenbock (Lilith) en Angela Vint (Athena) bleken beiden zwanger, en Reid zag direct de potentie van die situatie. Voor de zwangerschap hoefde er dus niets gefaket te worden, en dit hielp de acteerprestaties van beide actrices enorm. Ze konden putten uit daadwerkelijk aanwezige gevoelens en dat is te zien. De stemmingswisselingen en emotionele buien spatten van het scherm af. Omdat de zwangerschap de makers dwong in continuiteit te draaien en het script organisch te ontwikkelen naarmate de zwangerschap vorderde, hing veel af van improvisatie en spontaan ingelaste scènes. Daardoor heeft de film een zeer natuurlijke en geloofwaardige uitstraling. De zeer diverse ondersteunende cast, iets te gemaakt divers wellicht, zorgt daarnaast voor voldoende plotspanning. De regisseuse benadrukt dat het marketingbudget van de film minimaal was, en dat ze had gehoopt op een rel in een wat conservatiever land dan Canada. Dat dit nergens gebeurd is lijkt erop te duiden dat het best goed gesteld is met de wereldwijde acceptatie van ouderschap voor paren van gelijke sekse. (Erik Kersten)
Terug naar boven | Deze film op het IFFR
Absurde borreltocht
Daytime Drinking
Young-seok Noh • Zuid-Korea, 2008
~
Daytime Drinking is in zijn pretentieloze eenvoud vermakelijk en effectief als een portret van Zuid-Koreaanse
slackers. De film toont de komische en absurde lotgevallen van een net afgestudeerde jongen die met zijn vrienden heeft afgesproken om te gaan zuipen op het platteland. Als hij op de ontmoetingsplek arriveert, blijken zijn vrienden nog thuis te zitten, omdat ze hun katers nog uitslapen. Vervolgens volgt de film de hoofdpersoon terwijl hij tevergeefs wacht op zijn drinkmaten, vreemde types tegenkomt en het slachtoffer wordt van gênante misverstanden. De protagonist komt ook keer op keer terecht in situaties waarin hij wordt gedwongen om te gaan drinken. Nohs stijl is droog en het camerawerk is eenvoudig, maar de vertolkingen zijn briljant in hun komische timing en herkenbaarheid. Daarmee toont
Daytime Drinking dat taal- en cultuurbarrières wegvallen als het gaat om het tonen van de universele komische absurditeit van de menselijke conditie. (George Vermij)
Terug naar boven |
Deze film op het IFFR
Roxy en Bowie moeten het doen
Flashbacks of a Fool
Baillie Walsh • Groot-Brittannie, 2008
~
Flashbacks of a Fool is precies wat de titel al zegt: een man van middelbare leeftijd blikt terug op zijn jeugdjaren en de fouten die hij toen gemaakt heeft en nu nog steeds maakt. Joe (Daniel Craig) is een succesvolle acteur in Hollywood die echter over zijn top heen is en zich vooral wentelt in drank, drugs en dames. Als hij een telefoontje krijgt dat zijn jeugdvriend, die hij inmiddels al lang vergeten is, plotseling is gestorven, duikt hij in zijn verleden, op zoek naar de oorsprong van zijn huidige leven.
Daniel Craig is een sterk acteur, zo bewees hij al voordat hij die kracht overbodig maakte toen hij de rol van James Bond op zich nam, maar hier komt hij niet verder dan clichés. In het begin van de film is hij een tijd naakt te zien, en dat lijkt vooral een truc om te zorgen dat er een buzz rond de film ontstaat. Zijn jonge zelf (gespeeld door Harry Eden) doet het al niet veel beter. De acteurs die hem omringen spelen hem van het scherm af. Maar omdat hun personages niet echt interessant en hun onderlinge relaties niet duidelijk zijn, laat het spel de kijker koud. Belangrijker voor het falen van de film is echter het totaal ontbreken van een link tussen de twee verhaallijnen. Hoewel het in heden en verleden om Joe gaat en de beslissingen die hij neemt, voelen deze lijnen als twee aparte films. Daardoor valt de constructie als een kaartenhuis in elkaar. Regisseur Walsh heeft met zijn debuutfilm zijn hand overspeelt. Een ding moet je hem nageven: visueel staat de film als een huis. Zijn verleden als reclamefilmer heeft hem blijkbaar geholpen. De omgevingen van het heden (Joe’s sculpturale en lege huis aan de Californische kust) en verleden (de aandoenlijke poppenhuizen in de Britse duinen die zich wentelen in de ondergaande zon), worden perfect neergezet. Walsh gebruikt verder muziek van David Bowie en Roxy Music op de soundtrack, en dat is als het indrukken van een emotieknop bij het publiek: tranen gegarandeerd. Maar gezien de rest van Flashbacks of a Fool lijkt de soundtrack vooral een poging zijn falen op de meeste andere terreinen te verbloemen. (Erik Kersten)
Terug naar boven | Deze film op het IFFR
Stroef debuut
The Hungry Ghosts
Michael Imperioli • VS, 2008
~
The Hungry Ghosts opende dit jaar het Rotterdams Filmfestival. Niet gek als men bedenkt dat debuterend regisseur Michael Imperioli en zijn hoofdrolspeler Steve Schirripa, beiden bekend van
The Sopranos, de nodige
starpower meebrengen. De kwaliteit van de film, die ook meedingt naar een Tiger Award, was blijkbaar van minder belang.
The Hungry Ghosts leidt aan de typische euvels van een debuutfilm en dat is jammer, aangezien het concept van de film interessant is.
Vijf personages in New York worden gedurende een tijdsbestek van 36 uur gevolgd in The Hungry Ghosts. We maken onder andere kennis met een aan cocaïne verslaafde radiopresentator (Schirripa), zijn vrouw, hun zoontje en een man uit de afkickkliniek. Verschillende mensen, met een belangrijke overeenkomst: het zijn allemaal dolende zielen die in de grote stad op zoek naar zichzelf en naar de zin van het leven zijn. Dit klinkt nog veelbelovend, maar de uitvoering is vervolgens bedroevend. Dat begint al in het camerawerk, dat erg vreemd is voor een film die zich afspeelt in de grimmige zijstraatjes van New York. Daarmee loopt het realisme dat de film wil uitdragen al een flinke knauw op, wat door de amateuristische montage nog eens versterkt wordt. Het acteerwerk is bij vlagen wel sterk, wat ook wel mag met al die grote namen uit The Sopranos, maar ook daarvoor geldt dat het te gekunsteld overkomt. De gebrekkige acteursregie van Imperioli is daar zeker debet aan. Alleen hoofdrolspeler Schirripa weet zich aan de malaise te onttrekken en bij vlagen oprechte emotie op te wekken. Het is echter te weinig om The Hungry Ghosts te redden. (Arman Avsaroglu)
Terug naar boven | Deze film op het IFFR
Alledaagse film noir
Jerichow
Christian Petzold • Duitsland, 2008
~
De Duitse regisseur Christian Petzold heeft al een beklemmend oeuvre op zijn naam staan, maar is nog vrijwel onbekend in Nederland. Zijn eerdere films (
Gespenster en
Yella) waren precieze en vervreemdende verslagen van identiteitsconflicten die zich afspeelden in een door economische crisis geteisterd Duitsland. Petzold is in zijn stijl schatplichtig aan Michael Haneke, maar door het gebruik van surreële elementen krijgen zijn films een eigen stijl. Jerichow is echter een conventionelere film dan zijn voorgangers en gebruikt James M. Cains
The Postman Always Rings Twice (de basis voor de film noir-klassieker van Tay Garnett) als uitgangspunt. Petzold verplaatst het verhaal naar een nietszeggend provinciaal plaatsje in het voormalige Oost-Duitsland. De personages en de elementen zijn ondanks deze aanpassing herkenbaar. Thomas, een verarmde Duitse veteraan van de oorlog in Afghanistan, komt toevallig in contact met de Turk Ali, die de eigenaar is van een aantal snackbars. Thomas gaat voor Ali werken en is al snel gevangen door Ali’s verleidelijke echtgenote Laura. De personages zijn afhankelijk van elkaar in economische en emotionele zin en dit vormt de basis voor spanningen die naar een onvermijdelijk fatale conclusie leiden. Petzold filmt dit met een zeer alledaags oog en met gevoel voor humor. Daarbij doet de film, in zijn verplaatsing van de mechanismen van een film noir naar een realistische Duitse setting, denken aan Gotz Spielmans recente
Revanche.
Jerichow is in vergelijking met Petzolds voorgaande films wel toegankelijker, maar daardoor ook meer voorspelbaar en minder eigenzinnig. (George Vermij)
Terug naar boven |
Deze film op het IFFR
Een Medea met twee gezichten
In Groningen kun je er niet omheen. Niet om Medea en dankzij haar, ook niet om de nieuwe artistiek leider van het Noord Nederlands Toneel, Ola Mafaalani. Een nieuwe wind waait door de stad. Naast de komst van Mafaalani en haar partner Ko van den Bosch, is het Noord Nederlands Toneel nu ook het huisgezelschap van de stadsschouwburg en dat betekent dat de premières daar plaats zullen vinden.
ères daar plaats zullen vinden.
Niet meer naar de Machinefabriek, de thuishaven van het gezelschap, om de nieuwe stukken te zien. Dat wordt nu meer een laboratorium van nieuw Nederlands repertoire en nieuwe theatervormen.
Samenleving
~
De gedrevenheid om de stad, en in het groot de gehele samenleving, te betrekken bij het toneel, is kenmerkend voor de stijl van Ola Mafaalani. Zij realiseert dit niet alleen door op twee beeldbepalende plaatsen van de stad te spelen, maar ook door kenmerkende mensen uit de politiek en van de televisie te betrekken in haar voorstelling. Zo is Noraly Beyer, gewezen nieuwslezeres, het koor en speelt Max van den Berg, Commissaris van de Koningin in deze provincie, tijdens de Groningse speelweek, Kreon, de schoonvader van Jason.
Actualiteit
~
Noraly Beyer vertelt, op de voor haar kenmerkende wijze, over verschillende kindermoorden uit de recente Nederlandse geschiedenis. Niet alleen horen we wat er gebeurd is, maar ook hoe deze moeders ertoe kwamen. Het toont aan dat Medea zeker niet alleen staat. Hetgeen ook tot uitdrukking komt in de wisselwerking tussen het koor en Medea, gespeeld door Malou Gorter. Eerst krijgt Medea nog steun van het koor. Dit om enig begrip te kweken, maar pas als Medea zich niet laat beïnvloeden, verliest zij het contact. Dan is Medea niet meer te redden.
De interactie tussen Malou Gorter en Noraly Beyer draagt bij aan de interne spanningsopbouw van de voorstelling. Noraly Beyer valt niet te vergelijken valt met het schijnbaar moeiteloze acteren van Malou Gorter, die op krachtige wijze Medea speelt. Toch weet zij met haar stem en die ingetogen en tegelijkertijd betrokken dictie, te blijven boeien.
Dubbel
~
~
Al met al is het zeker te prijzen dat Ola Mafaalani het Noord Nederlands Toneel en theater in het algemeen een plaats wil geven in de harten van de mensen. Haar krachtige stijl zal hiertoe zeker bijdragen. Maar de hoofden willen ook niet vergeten worden.
Medea van het Noord Nederlands Toneel speelt nog tot en met 28 maart 2009 op diverse locaties in Nederland en Zwitserland. Klik hier voor meer informatie en speellijst.
Noord Nederlands Toneel - Medea
Artiest: Noord Nederlands ToneelGezien op dinsdag 27 januari 2009 in Stadsschouwburg, Groningen
Misschien ook iets voor u
De late jaren
.
Constant in zijn atelier, april 2001. Foto: Paul Geerling
Constant. In het atelier focust op de laatste periode uit het oeuvre van Constant Nieuwenhuys (1920 – 2005, Amsterdam), waarin hij zich in de jaren tussen 1969 en 2005 voornamelijk wijdde aan het colorisme. Terwijl de schilderkunst in de jaren zeventig in een crisis verkeerde was Constant bezig met vernieuwende artistieke visies en experimenteerde nog even overtuigd met ruimte en kleur als in de CoBrA periode. Zijn Manifest, geschreven in 1948, bleef hij tot het einde toe trouw: hij koos zijn eigen weg.
De titel van de tentoonstelling verwijst zowel naar het feit dat het merendeel van de getoonde werken het atelier van de kunstenaar tijdens zijn leven nooit verlaten heeft, als naar de plaats waar Constant zich eind jaren zestig terugtrok. Hij werkte als een soort kluizenaar in afzondering, wat typisch is voor de kunstenaar die altijd zijn eigen weg ging en zich niets aantrok van de heersende ideeën over kunst.
Het colorisme
Les expulses, 1999, olieverf op linnen, collectie Trudy Nieuwenhuys-van der Horst
Kleur is in de schilderijen van Constant een belangrijk element; hij laat heldere kleurvlakken in elkaar overvloeien zonder gebruik te maken van scherpe contouren. In de Venetiaanse renaissance kwam deze manier van schilderen tot uiting in wat we nu het colorisme noemen en is van invloed geweest op het werk van Constant. Toen hij in 1966 in Venetië de Pietà van Titiaan (1487-1576) zag was hij direct betoverd door het colorisme in dit schilderij. Dagen achtereen keerde hij terug naar de Galleria dell’Accademia waar hij er ademloos naar bleef zitten kijken.
De helderheid van Constants kleuren nadert het vloeibare, een ontwikkeling die hij steeds sterker doorzet. Een prachtig voorbeeld daarvan is een portret van zijn vrouw, Trudy aux Brittieres (2000-2002) waarin de kleuren de ziel lijken te raken. Ontroering is een sleutelwoord in zijn oeuvre, en zoals in de catalogus wordt aangehaald heeft het werk van Constant op veel bezoekers dezelfde uitwerking: men kijkt intens en lang, waardoor het publiek bij een van zijn vroegere tentoonstellingen zelfs niet door heeft dat Koningin Beatrix ook aanwezig is.
Een divers oeuvre
La liberté insultant la peuple, 1975, olieverf op linnen, collectie G. Dreesmann
Liefde en muziek zijn belangrijke thema’s in het oeuvre van Constant, maar zijn werk kent ook een verrassend maatschappijkritische noot. Soms doet hij denken aan de Spaanse kunstenaar Francisco Goya (1746- 1828) zoals in La liberté insultant le peuple (1975) waarin Constant de verschrikkingen van oorlog toont. Ondanks de heftige onderwerpen wordt zijn stijl echter nooit expressionistisch, maar drukt hij emoties uit die de melancholie naderen en op een subtiele manier pijn weergeven. Constant roept gevoelens op van compassie, liefde en medelijden, waardoor het effect des te heftiger is.
Er wordt ook vroeg werk getoond, waardoor de ontwikkeling in het oeuvre van Constant duidelijk te ontdekken is. De verschillen tussen de periodes is bijvoorbeeld te zien in een mooie combinatie als De Brand die zowel in een vroege uitvoering (1950) als een latere (1986-1987) getoond wordt. In de eerste versie zijn nog veel sterker de invloeden van CoBrA aanwezig waar hij op dat moment nog deel van uitmaakte, terwijl bij de tweede versie de contouren verdwenen zijn en kleur de hoofdrol speelt. Maar er zijn ook verrassende experimenten met een compleet andere uitstraling, zoals zijn verbeelding van het heelal in Paysage spatial (1957) en Voyage dans l’espace (1957). Door deze buitenbeentjes in de tentoonstelling worden we eraan herinnerd hoe divers zijn carrière was.
Terug naar Venetië
Les baigneurs, 2001-2002, olieverf op linnen, collectie Trudy Nieuwenhuys-van der Horst
Te zien is ook de VPRO documentaire uit 2005, een waardevolle toevoeging met ontroerende beelden van de bescheiden en vertederende persoon die Constant was. In deze documentaire is te zien dat, hoewel Constant al op hoge leeftijd was, hij nog altijd verwondert in de camera kijkt alsof hij niet kan geloven dat het echt om hém draait. Samen met zijn vrouw bezoekt hij dat jaar nogmaals Venetië, waar hij ooit ademloos naar de Pietà heeft gekeken. En zo is het ook in Schiedam met zijn eigen werk: Constant. In het atelier verwarmt en ontroert, en laat de toeschouwer ademloos achter.
Constant. In het atelier: tegen de stroom in naar de essentie
Gezien in: Stedelijk Museum Schiedam , SchiedamNog te zien tot: zondag 22 maart 2009
Misschien ook iets voor u
Het drama van het miskende kind
.
Daniel kan niet leren. Alles wat je er via het ene oor in stopt, stroomt er aan de andere kant weer uit. Hij doet er een jaar over om de letter a te onthouden. Hij brengt de erbarmelijkste cijfers mee naar huis en in zijn rapporten staat de afkeuring van zijn meesters te lezen. Haat en de behoefte om aardig gevonden te worden, houden hem vanaf zijn eerste slechte cijfers in de greep. Daniel begint listen te bedenken en ontwikkelt een heimelijk genoegen in het bang maken van diegene voor wie hij zelf bang is. De basis voor een criminele toekomst is gelegd.
Toewijding
Maar waarom is Daniel zo slecht op school? In zijn omgeving zijn op het eerste gezicht geen factoren aan te wijzen die zijn abominabele leerprestaties kunnen verklaren. Daniel groeit op in een liefhebbend ambtenarengezin zonder conflicten. Zijn ouders zijn niet gescheiden en hebben geen psychische klachten. Ze zijn niet aan de drank en in zijn familie komen geen erfelijke afwijkingen voor. Ze hebben boeken thuis en zijn drie broers doorlopen de middelbare school zonder problemen. Een verklaring zou kunnen zijn dat Daniel toen hij zes jaar oud was in Djibouti in een openbare vuilstortplaats is gevallen. Hij liep een ontsteking op en kreeg nog maandenlang penicillineprikken. Sindsdien is hij overal bang van. Maar een verklaring voor een probleem biedt nog geen oplossing.
Ondanks jarenlange pijn en frustratie slaagt Daniel erin om zijn diploma te halen. Door de passie en toewijding van vier bijzondere leraren lukt het hem om zijn zelfvertrouwen terug te winnen en zijn school af te maken. Uiteindelijk wordt hij zelf leraar en besluit hij zijn leerlingen op dezelfde onconventionele manier en met dezelfde toewijding te onderwijzen als de eigengereide docenten die hem destijds uit het slop wisten te trekken.
Maatschappijkritiek
Pennac weerhoudt zich in Schoolpijn niet van een flinke dosis maatschappijkritiek. Zijn roman maakt pijnlijk duidelijk hoe docenten angst en onzekerheid voeden en in stand houden. Het huidige schoolsysteem zou te veel geënt zijn op het geven van straf en het oproepen van schaamte. Hierdoor blijft een leerling gevangen in zijn eigen zelfbeeld. Het is een selffulfilling prophecy. Zolang je maar vaak genoeg roept dat iemand iets niet kan, gaat hij er zelf ook in geloven.
Door de filosofische bespiegelingen over het onderwijs en de maatschappelijke ontwikkelingen in het algemeen heeft het verhaal soms meer weg van een essay dan van een roman. Toch maakt de actualiteit van het onderwerp het verhaal interessant om te lezen. In een tijd waarin velen het vmbo zien als ‘het afvoerputje van de maatschappelijk mislukten’ is Pennac een mooi voorbeeld van iemand met wie het wel ‘goed’ is gekomen. Het thema dat dan ook als een rode draad door het boek ligt verweven is de vraag wat een mens tot misdaad drijft en hoe je kan voorkomen dat de school een broedplaats wordt voor criminaliteit.
Stigmatisering
Hoe creëer je kansen voor hen die door bijna iedereen zijn opgegeven? Wat is het effect van stigmatisering op de ontwikkeling van een individu? Hoe zorgen we dat we het laatste restje zelfrespect van moeilijke leerlingen niet verder de vernieling indrukken? De sleutel ligt in het schenken van aandacht en zelfvertrouwen. Alleen zo haal je eruit wat erin zit. Daarmee verkondigt het boek een soortgelijke boodschap als het televisieprogramma De School van Prem.
Maar vragen we soms niet ook te veel van kinderen? In Schoolpijn vergelijkt Pennac de schoolklas met een orkest. Ieder kind speelt zijn eigen instrument. Sommige erven de eerste viool, anderen de triangel, maar beiden kunnen de muziek leren kennen. Waar het om gaat is dat je de musici leert kennen en harmonie weet te vinden. Het probleem is dat veel leraren het nationaal orkest willen dirigeren en niet de plaatselijke fanfare.
Schoolpijn is een hoopvol, maar ook confronterend boek, vol persoonlijke herinneringen aan de frustraties uit Pennac’s eigen schooltijd. Toch blijf je als lezer achter met het ongemakkelijke gevoel dat je pas echt meetelt als je daadwerkelijk iets bereikt hebt in het leven.
Prijs: 18,90
Bladzijden: 221
ISBN: 97809029082365
Misschien ook iets voor u
Blind Date met Floris van Delft
/ 0 Reactiesdoor: Mariëlla Pichotte0 Sterren.
'We moeten meer waardering krijgen voor moeite doen'
Artiest: Floris van DelftGezien op donderdag 15 januari 2009 in Huis aan de Werf, Utrecht
Misschien ook iets voor u
Sympathieke huiskamervoorstelling laat oud dansstuk herleven
.
FootNote + Ascent is een double bill met twee totaal verschillende programma’s. Voor de pauze de sympathieke remake van een oud stuk, vol kleur en gesproken teksten, van Ton Lutgerink en Amy Gale. Na de pauze een koel, individualistisch dansstuk in een kale zwarte ruimte met strenge choreografie en atletische danseressen.
~
Tekst en dans versterken elkaar
De monologen en dialogen in footNote zijn zowel gewoon als absurd. Het is alsof mensen maar wat voor zich uit praten, of over de schutting met elkaar aan het keuvelen zijn. Over onderlinge relaties, roddels en filosofische vragen des levens. De dialogen zijn grotendeels in het Engels, wat op den duur minder prettig is. Dans en beweging versterken de tekst en vormen uitvergrotingen van de dingen die gezegd worden en van de gebaren. Alles op zijn Cunninghams, geïmproviseerd met bewegingen die overal vandaan lijken te komen, door van alles veroorzaakt.
~
FootNote is een sympathiek stuk, dat mooi in elkaar zit en waarbij de bizarre sketches, bewegingspatronen en monologen je regelmatig doen gniffelen.
Koude choreografie in lege ruimte
~
~
De voorstelling footNote + Ascent van Leine & Roebana is nog tot 27 maart 2009 te zien.
footNote + Ascent
Gezien op maandag 26 januari 2009 in Toneelschuur, HaarlemMisschien ook iets voor u
Over een vrouw van veertig
.
In een notendop is hiermee het probleem van Het verborgen weefsel gegeven. Hertmans is een begenadigd schrijver die poëzie en proza in elkaar weet te vervlechten. Haast achteloos rijgt hij de ene wonderschone frase aan de andere en blijkt daarmee voortdurend een diep menselijke ervaring te treffen. ‘Ze vindt zichzelf harteloos omdat ze moet slikken bij abstracte gedachten en niet bij specifieke verhalen.’
Midlifecrisis
Een schrijver die dergelijke zinnen uit de taal opdiept, weet het geëigende woord te vinden om te beschrijven hoe sommige en misschien wel de meeste mensen bewogen worden. Niet iedereen en misschien wel niemand wordt werkelijk geraakt door verhalen uit het gewone leven. Bij velen resoneert vooral de abstracte gedachte, de literaire overweging, of het religieuze idee, maar bij tijd en wijle breekt er iets van het reële door en wordt het verhevene en ideële tot as. Deze ervaring dringt zichzelf op wanneer we boeken lezen, zo houdt Hertmans ons voor:
Maar de schrijfkracht van Hertmans is niet het hele verhaal van Het verborgen weefsel. Hertmans vertelt ook de vrij sentimentele en ordinaire geschiedenis van een vrouw die, eenmaal veertig geworden, de relatie met haar man Hans moe is en niet langer met hem en haar kind verbonden wil zijn. Ze zoekt elders vertier om haar midlifecrisis uit te leven en de lezer wordt uitbundig getrakteerd op de overwegingen die haar overspel begeleiden. Het is, in de woorden van de dichteres zelf, ‘alsof ik op bezoek ben in het bordeel van mijn eigen ziel’. En eerlijk gezegd is dat bordeel niet zo bijster interessant. De bedompte viezigheid van een bordeel hoort bij uitstek thuis in het ironisch universum van een schrijver als Arnon Grunberg, maar het past niet bij Hertmans.
Romantiek
De dichterlijke Hertmans is te ernstig en te zwaar voor deze ironische houding omdat hij te zeer getekend is door de negentiende-eeuwse Romantiek, die hij door en door kent. Juist daarom zou Hertmans toch moeten weten dat de strijd met verlangens alleen intrigerend is wanneer deze verlangens onvervuld blijven en wanneer de spanning van de onvervulde verovering voelbaar blijft. De vrouw met een midlifecrisis uit Het verborgen weefsel is niet in staat een dergelijk verlangen te vertolken. Jelina is een vermoeiend type, is te veel met zichzelf bezig en wanneer ze over haar eigen mislukte relatie nadenkt buitengewoon ergerniswekkend. Dit alles omdat het haar aan zelfspot ontbreekt. Soms dringt de gedachte zich op dat Hertmans zich aan een anachronisme heeft schuldig gemaakt: Jelina draagt als dichteres alle kenmerken en sporen van de Romantiek, maar als veertigjarige vrouw lijkt ze in een van ironie doortrokken, Grunbergiaanse wereld thuis te horen.
Hoe moet of kan dit boek dan gelezen worden? De dichteres geeft zelf een aanwijzing. Ze schrijft: ‘er bestaat maar een werkelijk plot: de overgave aan dat wat erbuiten valt’. Dit zou een sleutelzin kunnen zijn waardoor Het verborgen weefsel z’n schoonheid behoudt. Want het zijn de mooie zinnen en de heerlijke observaties die zich buiten het plot van de eigentijdse crisis van deze veertigjarige vrouw ophouden. Deze zinnen zijn het wonder van dit boek. Ondertussen is het wel doodzonde dat de dichteres in dit boek een veertigjarige, overspelzieke vrouw met een midlifecrisis moest zijn.
Prijs: 19,90
Bladzijden: 156
ISBN: 9789023427803
Misschien ook iets voor u
IFFR 2009
/ 0 Reactiesdoor: George Vermij, Erik Kersten, Arman Avsaroglu0 Sterren.
DEEL 1 | DEEL 2 | DEEL 3 | DEEL 4 | DEEL 5 | DEEL 6 | DEEL 7 | DEEL 8 | DEEL 9 | Interview Kyung-mook Kim
Awaydays | The Baby Formula | Daytime Drinking | Flashbacks of a Fool | The Hungry Ghosts | Jerichow
Postpunk-hooligans
Awaydays
Pat Holden • Engeland, 2008
~
Holdens film balanceert tussen kritiekloze hommage en serieus drama, maar faalt vooral in dat laatste. In scènes die duidelijk de stoere look en het rebelse gedrag van de groep verheerlijken, blijkt dat Holden heeft gekeken naar A Clockwork Orange en alle navolgers van die film. De combinatie van slow motion-beelden en hippe muziek lijkt na het zien van Awaydays des te meer verworden te zijn tot een filmisch cliché. Als Holden zich vervolgens richt op de complexe relatie tussen Paul en Elvis en op Pauls toenemende agressieve gedrag, is het al duidelijk dat de film naar een conclusie werkt waarin de personages leren dat hun gedrag gevolgen heeft. Daarmee is Awaydays een voorspelbare film die visueel en muzikaal is opgeleukt, maar platgetreden wegen bewandelt. (George Vermij)
Terug naar boven | Deze film op het IFFR
Vrouwelijk sperma?
The Baby Formula
Alison Reid • Canada, 2008
~
Actrices Megan Fahlenbock (Lilith) en Angela Vint (Athena) bleken beiden zwanger, en Reid zag direct de potentie van die situatie. Voor de zwangerschap hoefde er dus niets gefaket te worden, en dit hielp de acteerprestaties van beide actrices enorm. Ze konden putten uit daadwerkelijk aanwezige gevoelens en dat is te zien. De stemmingswisselingen en emotionele buien spatten van het scherm af. Omdat de zwangerschap de makers dwong in continuiteit te draaien en het script organisch te ontwikkelen naarmate de zwangerschap vorderde, hing veel af van improvisatie en spontaan ingelaste scènes. Daardoor heeft de film een zeer natuurlijke en geloofwaardige uitstraling. De zeer diverse ondersteunende cast, iets te gemaakt divers wellicht, zorgt daarnaast voor voldoende plotspanning. De regisseuse benadrukt dat het marketingbudget van de film minimaal was, en dat ze had gehoopt op een rel in een wat conservatiever land dan Canada. Dat dit nergens gebeurd is lijkt erop te duiden dat het best goed gesteld is met de wereldwijde acceptatie van ouderschap voor paren van gelijke sekse. (Erik Kersten)
Terug naar boven | Deze film op het IFFR
Absurde borreltocht
Daytime Drinking
Young-seok Noh • Zuid-Korea, 2008
~
Terug naar boven | Deze film op het IFFR
Roxy en Bowie moeten het doen
Flashbacks of a Fool
Baillie Walsh • Groot-Brittannie, 2008
~
Daniel Craig is een sterk acteur, zo bewees hij al voordat hij die kracht overbodig maakte toen hij de rol van James Bond op zich nam, maar hier komt hij niet verder dan clichés. In het begin van de film is hij een tijd naakt te zien, en dat lijkt vooral een truc om te zorgen dat er een buzz rond de film ontstaat. Zijn jonge zelf (gespeeld door Harry Eden) doet het al niet veel beter. De acteurs die hem omringen spelen hem van het scherm af. Maar omdat hun personages niet echt interessant en hun onderlinge relaties niet duidelijk zijn, laat het spel de kijker koud. Belangrijker voor het falen van de film is echter het totaal ontbreken van een link tussen de twee verhaallijnen. Hoewel het in heden en verleden om Joe gaat en de beslissingen die hij neemt, voelen deze lijnen als twee aparte films. Daardoor valt de constructie als een kaartenhuis in elkaar. Regisseur Walsh heeft met zijn debuutfilm zijn hand overspeelt. Een ding moet je hem nageven: visueel staat de film als een huis. Zijn verleden als reclamefilmer heeft hem blijkbaar geholpen. De omgevingen van het heden (Joe’s sculpturale en lege huis aan de Californische kust) en verleden (de aandoenlijke poppenhuizen in de Britse duinen die zich wentelen in de ondergaande zon), worden perfect neergezet. Walsh gebruikt verder muziek van David Bowie en Roxy Music op de soundtrack, en dat is als het indrukken van een emotieknop bij het publiek: tranen gegarandeerd. Maar gezien de rest van Flashbacks of a Fool lijkt de soundtrack vooral een poging zijn falen op de meeste andere terreinen te verbloemen. (Erik Kersten)
Terug naar boven | Deze film op het IFFR
Stroef debuut
The Hungry Ghosts
Michael Imperioli • VS, 2008
~
Vijf personages in New York worden gedurende een tijdsbestek van 36 uur gevolgd in The Hungry Ghosts. We maken onder andere kennis met een aan cocaïne verslaafde radiopresentator (Schirripa), zijn vrouw, hun zoontje en een man uit de afkickkliniek. Verschillende mensen, met een belangrijke overeenkomst: het zijn allemaal dolende zielen die in de grote stad op zoek naar zichzelf en naar de zin van het leven zijn. Dit klinkt nog veelbelovend, maar de uitvoering is vervolgens bedroevend. Dat begint al in het camerawerk, dat erg vreemd is voor een film die zich afspeelt in de grimmige zijstraatjes van New York. Daarmee loopt het realisme dat de film wil uitdragen al een flinke knauw op, wat door de amateuristische montage nog eens versterkt wordt. Het acteerwerk is bij vlagen wel sterk, wat ook wel mag met al die grote namen uit The Sopranos, maar ook daarvoor geldt dat het te gekunsteld overkomt. De gebrekkige acteursregie van Imperioli is daar zeker debet aan. Alleen hoofdrolspeler Schirripa weet zich aan de malaise te onttrekken en bij vlagen oprechte emotie op te wekken. Het is echter te weinig om The Hungry Ghosts te redden. (Arman Avsaroglu)
Terug naar boven | Deze film op het IFFR
Alledaagse film noir
Jerichow
Christian Petzold • Duitsland, 2008
~
Terug naar boven | Deze film op het IFFR
Misschien ook iets voor u
Een onconventionele, poëtische geschiedenis
Vinkenoog Verzameld is geen boek dat je gezellig op schoot neemt, openslaat op pagina negen (Verspreide gedichten 1948-1949) en lekker doorleest tot je honger hebt, je hond uitgelaten moet worden of je cannabisvoorraad op is.
Het moet een monnikenwerk geweest zijn om zestig jaar poëzie van Simon Vinkenoog, die slechts ten dele in bundelvorm werd gepubliceerd, bijeen te brengen voor deze leeseditie. Eigenlijk een vergeefs monnikenwerk, want Vinkenoog – inmiddels tachtig jaar – leeft, blowt en dicht nog altijd dat het een aard heeft. Met ieder gedicht dat hij tot zijn dood nog op papier werpt, wordt Bremmers’ editie almaar minder compleet. Het is de tragiek van de editeur die zijn werk graag nog ter goedkeuring aan de auteur wil voorleggen, maar uit oogpunt van volledigheid beter rustig kan wachten tot de productie van gedichten definitief gestokt is.
Menukaarten
De ondertitel Gedichten 1948-2008 doet de inhoud van dit lijvige werk te kort. Vinkenoog Verzameld bevat toneelteksten, Bijbelse passages, songteksten, menukaarten, aubades, kinderliedjes en teksten waar nog niemand ooit een woord voor verzonnen heeft. Daar is Vinkenoog de vernieuwer aan het werk, de eenling met altijd mensen om zich heen.
De unieke figuur die Vinkenoog in de literatuurgeschiedenis is, verschaft Vinkenoog Verzameld de kans om door middel van diens poëzie veel literaire stromingen en verschuivingen van de afgelopen zestig jaar te verkennen. Bremmers verwoordt het in zijn Verantwoording als volgt:
Je zou het bijna vergeten, maar ooit was Vinkenoog een Vijftiger. Een zielsverwant van Campert, Kouwenaar, Schierbeek en Claus; dichters in wier poëzie zintuiglijkheid en verstand hand in hand gingen. Een bijna vergeten Vinkenoog, die uit de geschiedenis tevoorschijn komt bij lezing van. bijvoorbeeld, het schitterende gedicht ‘Tweespraak’ (geschreven met mede-Vijftiger Hans Andreus).
Foto: Tom Ordelman
Doodshoofd
Zes jaar en ruim honderd pagina’s later is er van de Vijftiger Vinkenoog nog maar weinig over. Vinkenoog heeft zich inmiddels ontwikkeld tot de dichter die iedereen kent: onconventioneel. Experimenteel maar begrijpelijk. Geëngageerd ook. Het gedicht ‘Openen voor gebruik (een gebeurtenis)’ laat dit zien. Vinkenoog geeft hierin inzicht in de kosten van de happening Open het Graf die hij in 1962 organiseerde ’ter ere van de doden, de ter door veroordeelden en de te doden doden’. Van de ‘300 postzegels van vier cent’ tot de ‘fopartikelen (inclusief de huur van een doodshoofd) 6,-‘.
Vinkenoog lijkt hier zijn toon gevonden te hebben; in de loop der jaren zal het engagement in zijn poëzie een steeds belangrijker plaats krijgen, maar het fundament voor zijn zestigjarig dichterschap wordt in de vroege jaren zestig gelegd. Wel valt op dat herhaling steeds belangrijker wordt in zijn poëzie, zoals te lezen is in ‘Volmondig ja’ en ‘Het geheugen spreekt’, gedichten uit de jaren negentig.
Muzikant
‘Volmondig ja’ is overigens ook de bakermat van de geroemde CD die Vinkenoog in samenwerking met Spinvis maakte, Ja! getiteld. Spinvis zei in 2008 in NRC Handelsblad het volgende over de poëzie van Vinkenoog: ‘Simon is veel meer muzikant dan dichter. Zijn werk speelt zich niet af op papier, maar hij is het zelf. Hij gebruikt zijn stem echt als instrument.’
Spinvis heeft gelijk: Vinkenoogs werk speelt zich niet af op papier. Het zweeft door de ruimte. Het resoneert in voorbije tijden, in rokerige kroegen, in van hasjluchten vergeven huiskamers. Vinkenoog zelf is veel te groot, zijn onaantastbaarheid duldt geen verzameling, zijn legende is niet archiveerbaar.
Zijn werk wel. Met deze verzameling zullen literatuurwetenschappers twintigste-eeuwse ontwikkelingen duiden. Voor hen is deze editie onmisbaar. Ondanks de onvermijdelijke onvolledigheid mag de de lezer Joep Bremmers toch ook al dankbaar zijn; de bundel is een monument bij leven voor de eerste slamdichter van Nederland. Tegelijk is het poëzie die eigenlijk niet op papier thuishoort; je moet de dichter erbij horen. Je moet hem zien. Je moet hem ruiken.
Dat kan nog steeds. Doen!
Prijs: 45
Bladzijden: 1228
ISBN: 978 90 388 9073 9
Misschien ook iets voor u
Onverdraaglijk echt
.
~
Zonder emotie
Gelukkig heeft regisseur Matteo Garrone niet geprobeerd om het hele verslag van Saviano in beeld te brengen. Hij koos, in samenwerking met de schrijver, voor het vertellen van de verhalen van verschillende mensen die in hun dagelijks leven te maken hebben met de Camorra, vrijwillig of noodgedwongen. Maffiaondernemer Franco, vertolkt door Toni Servillo (bekend van het onvergetelijke Le conseguenze dell’amore), verdient veel geld met het illegaal storten van giftig afval. Pasquale de kleermaker werkt zich voor een karig loon een slag in de rondte om kleding te maken voor Hollywoodsterren. De jonge puber Toto wordt als vanzelfsprekend loopjongen van de Camorra en droomt ervan te sterven als maffiabaas met een kogel in zijn borst.
~
Dood spoor
Geheel terecht ontving Gomorra de Grand Prix van Cannes en vijf European Film Awards. De titel lijkt een schreeuw om hulp: deze parasitaire organisatie moet met machtige hand worden uitgeroeid, zoals God de bijbelse steden Sodom en Gomorra verwoestte. Maar vechten tegen de Camorra is als dweilen met de kraan open. De organisatie is te diep geworteld in de Napolitaanse samenleving om in een keer te kunnen oprollen. Een gevoel van machteloosheid overheerst. De arrestatie van een aantal van de acteurs uit Gomorra wegens echte maffiapraktijken wekt nauwelijks verbazing.
~
Gomorra
Regie: Matteo GarroneJaar: 2024
Misschien ook iets voor u
IFFR 2009
/ 0 Reactiesdoor: Arman Avsaroglu, Erik Kersten, George Vermij, Marcel Westhoff0 SterrenIn ons derde verslag: vier geestverhalen uit Thailand, overleven op een Filippijnse vuilstortplaats, een wannabe criticus trekt naar Lausanne, een Britse vechtmachine met gevoelens, groepsdynamiek uit Zweden en een originele coming-of-age film met een Spanjaard, een Waalse en een Nederlander.
DEEL 1 | DEEL 2 | DEEL 3 | DEEL 4 | DEEL 5 | DEEL 6 | DEEL 7 | DEEL 8 | DEEL 9 | Interview Kyung-mook Kim
Inhoud: 4BIA | Adela | Un autre homme | Bronson | Involuntary | Unmade Beds
Kwartet Thaise geesten
4BIA
Yongyoot Thongkongtoon, Paween Purijitpanya, Banjong Pisanthanakun, Parkpoom Wongpoom • Thailand, 2008
~
Gelukkig is er in The Middle sprake van humor en zelfspot — en ook nog eens leuke referenties aan andere films. Het vlot van vier vrienden slaat tijdens een riviertocht door de jungle om. Hierna rijst de vraag of een van hen dit ongeluk wel echt overleefd heeft, of dat het zijn geest is die ze zien. In The Last Freight tenslotte is een stewardess er schuldig aan dat een arrogante prinses om het leven komt. Hierna krijgt zij, in een verder leeg vliegtuig, te maken met haar kwade geest. Goede schrikmomenten gegarandeerd. 4BIA (spreek uit als phobia) is een over het geheel genomen geslaagde staalkaart van de Thaise horror, waarbij het een goede beslissing is geweest om niet te proberen van de vier verhalen één gekunsteld geheel te maken. (Marcel Westhoff)
Terug naar boven | Deze film op het IFFR
Verouderen in de sloppenwijken
Adela
Adolfo B. Alix Jr. • Fillipijnen, 2008
~
Terug naar boven | Deze film op het IFFR
Spelen met de criticus
Un autre homme
Lionel Baier • Zwitserland, 2008
~
Terug naar boven | Deze film op het IFFR
Knokken?
Bronson
Nicolas Winding Refn • Groot-Brittannië, 2008
~
Nicolas Winding Refn weet beide kanten van Bronsons medaille te tonen, zonder een oordeel op te dringen. De man is een stuk tuig van de richel waar inderdaad niets anders mee aan te vangen valt dan hem eenzaam op te sluiten. Maar hij is ook een kwetsbare en intelligente jongen die door zijn ervaringen nooit de kans heeft gehad emotioneel volwassen te worden. Dat hij later in zijn gevangeniscarriere romans en poëzie is gaan schrijven en zich op de schilderkunst heeft gestort, getuigen van zijn uiteindelijke groei. Refn hint subtiel op de mogelijkheid dat Petersons leven heel anders had kunnen lopen als hij wat eerder zijn artistieke kanten had kunnen onderzoeken. Of genoot hij zo van het afrossen van tegenstanders dat geen enkele hobby daar tegenop kan? Hoewel we al zijn kanten te zien krijgen (Bronson is niet alleen zeer gewelddadig maar ook erg grappig, kwetsbaar en sluw), blijft de man een raadsel. Tom Hardy is fantastisch in de titelrol (die doet denken aan die van Eric Bana in Chopper) en Refn maakt creatief gebruik van kleuren, close-ups en theatrale effecten. Een wonderlijke maar vermakelijke film over een nog wonderlijker en vermakelijker man. (Erik Kersten)
Terug naar boven | Deze film op het IFFR
Herkenbare groepsdruk
Involuntary
Ruben Östlund • Zweden, 2008
~
De aard van groepsdynamiek wordt onderzocht in deze ensemblefilm van Ruben Östlund. De kracht van de film is zijn herkenbaarheid. Östlund laat zien dat groepsdruk van alle tijden en generaties is, en de verhalen zullen bij iedere kijker wel een snaar van identificatie weten te raken. Waarom reageert een individu anders als hij of zij zich in een groep bevindt? Waarom wordt het besef van goed en kwaad overboord gegooid, en worden waardigheid en gezond verstand ingeruild voor onderwerping aan een onzichtbare dictatuur? Ondersteund door een zeer ongedwongen cameravoering — waarbij lichaamsdelen met regelmaat door het kader afgesneden worden en scenes met een vast camerastandpunt het drama tonen — creëert Östlund een eigen stijl. Die is soms wat te gemanierd, maar draagt in zijn consequentheid bij aan de eenheid van de film. Hij toont zich een beheerst manipulator van de psyche als hij scenes afbreekt op die momenten dat kijkers zich ongemakkelijk gaan voelen. Zo laat hij de keuzes steeds bij die kijker waarna die achteraf kan nagaan of het gedrag van personages overeenstemt met eigen afwegingen. Een film die tot napraten uitnodigt zonder al te belerend te zijn. (Erik Kersten)
Terug naar boven | Deze film op het IFFR
Chroniqueur van de jeugd
Unmade Beds
Alexis dos Santos • Groot-Brittannië, 2008
~
Dos Santos heeft zich duidelijk ontwikkeld sinds zijn vorige film. De ietwat gekunstelde visuele stijl van Glue, die het moeilijk maakte compassie te voelen voor de personages, is in Unmade Beds drastisch ingeperkt. Zonder dat dit ten koste gaat van Dos Santos’ grote kracht: het weergeven van de zweverige gemoedstoestand van jongeren. Unmade Beds blijft visueel een genot en een sterke ondersteunende soundtrack en goede casting maken de film tot een zeldzaam originele coming-of-age-film die de status van Dos Santos als chroniqueur van de jeugd alleen maar versterkt. (Arman Avsaroglu)
Terug naar boven | Deze film op het IFFR
Misschien ook iets voor u