Huisje, boompje, Tinder

Twee vriendinnen verbonden door één passie: literatuur. Daar waar Alice veel roem heeft vergaard met twee romans, moet Eileen het stellen met een onderbetaalde baan bij de redactie van een literair tijdschrift. Alice kan niet bepaald genieten van alle aandacht die haar toekomt. Onmachtig om zich te weren tegen roddel en achterklap en overmatige belangstelling, belandt ze in een psychiatrische kliniek. Na haar inzinking verkast ze naar de Ierse westkust en onderhoudt ze contact met haar vrienden via de mail. De e-mails naar Eileen staan bol van de heimelijke verwijten, verslagen over seksuele verhandelingen en filosofische overpeinzingen. In deze e-mails tonen de twee twintigers zich als toonbeelden van hun generatie: enerzijds peinzend over grote politieke en milieugerelateerde vraagstukken en anderzijds vol twijfels over de nieuwe vangsten op Tinder.  

Al snel blijkt dat beiden aan het begin van het boek tegen hun bijna dertigste levensjaar opkijken en dat het burgerlijke ‘huisje, boompje, beestje’ een ver-van-hun-bed-show is. Na haar break-up met Aidan, hangt Eileen – meer dan ze het zelf zou willen toegeven – angstvallig vast aan haar vriendschap met de veel oudere Simon, een oude jeugdvriend. Al jaren smacht ze stiekem naar deze knappe, lange vent met een aureool van blonde krullen om zijn hoofd. Intussen datet Alice erop los met de wel erg directe Felix, die zowel oog heeft voor de knappe vrouwen als mannen in de wijde omtrek. Hoewel Felix de ene na de andere gemene opmerking tegen Alice maakt, lijkt Alice de rode vlaggen niet te willen zien en zet ze haar gekrenkte trots opzij. Tegen beter weten in, nodigt ze Felix uit om haar te vergezellen naar Rome. Een gedurfde zet in hun prille ‘relatie’ of zelfsabotage van Alice? 

Autobiografisch?

De vraag die onvermijdelijk naar boven komt, is de volgende: zou Alice een alter ego van Sally Rooney kunnen zijn? Sally Rooney die net als Alice ook twee boeken heeft geschreven en een ongelukkige tijd doormaakte in haar voormalige woonplek New York. Gelukkig bleef een inrichting haar bespaard, maar – autobiografisch of niet – Rooney wil wel korte metten maken met de gedachte dat een geslaagde schrijver zijn altijd een pretje is. 

Rooney neemt dit keer nog meer afstand tot haar hoofdpersonages. Er is namelijk een ‘beperkte’, alwetende verteller aan het woord, die jammerlijk genoeg niet kan doordringen tot de gedachtes van Eileen, Alice, Simon en Felix. Enkel aan de onderlinge dialogen is af te lezen hoe zij zich tot elkaar verhouden. Nimmer tonen ze daadwerkelijk hun binnenwereld, behalve aan het einde van het verhaal. Dan zijn de emoties, waarvan we soms geen weet hadden, zo erg opgekropt dat dit leidt tot grote uitbarstingen. Dan verworden de ‘intellectuele’ jongeren tot mensen van vlees en bloed en verstommen de intellectuele gesprekken en maatschappijkritische geluiden om plaats te maken voor gesprekken over verwachtingen, onzekerheden en geluk. Zo lijken ze beiden een soort vervroegde ‘midlife-crisis’ mee te maken. Ze zijn ontevreden met hun huidige leven en lijken niet per se de beste oplossingen voorhanden te hebben om dit te kunnen veranderen. 

Observerende schrijver

Ondanks dat iedere pagina riekt naar hoogdravende, literaire pretenties (zo’n koele, observerende schrijfstijl en ethische, doordachte vragen vloeien niet zomaar uit je pen), is het een boek waar je met een prettig tempo doorheen raast. Rooney is een goede observator en biedt ons voornamelijk ellenlange beschrijvingen in plaats van dialogen. Haar afstandelijke manier van schrijven maakt het soms lastig om dichter tot de personages te komen. Ter illustratie: 

Om tien voor halfeen op een woensdagmiddag zat een vrouw achter een bureau in een gedeelde kantoorruimte in het centrum van Dublin door een tekstdocument te scrollen.

Toch geven dit soort observaties het boek ook een hoog waarheidsgehalte. Het lijkt echt alsof Rooney soms alleen maar optekent wat ze in het echt heeft waargenomen. Alsof Eileen en Alice daadwerkelijk bestaande vriendinnen van haar zijn, wier levensloop zij opschrijft. Een gemankeerde vriendschap: de vriendinnen durven alleen via e-mails openhartig te spreken over hun leven. Zelfs over seks. De boodschap luidt: seks staat zeker niet garant voor de liefde of het verkrijgen van een gelukzalige liefdesrelatie. Seks wordt gedegradeerd tot een leuke activiteit voor friends–with-benefits. Hoe geïnteresseerd ze ook lijken in die e-mails, opmerkelijk genoeg bellen de twee vriendinnen Eileen en Alice elkaar nooit. Beiden lijken zich te verstoppen achter de woorden van hun e-mails. 

Een droefgeestig gemoed

Tot slot, de titel. Gedurende het gehele verhaal zijn de vier hoofdpersonages naarstig op zoek naar manieren om het leven weer plezierig en aangenaam te vinden. Ze zoeken naar schoonheid in een wereld die wordt getergd door discriminatie, kapitalisme en ongelijke kansen. Aan het einde lijkt ieder personage een stukje van die schoonheid te hebben teruggevonden, maar blijven ze vrij pessimistisch van aard. Hetzelfde zou je kunnen zeggen voor de schrijfster, wier bedrukte stemming behoorlijk voelbaar is in dit verhaal. Tenminste, dat is een grote aanname die met verscheidene buitentekstuele informatie gestaafd zou kunnen worden. De vraag is of Rooney zich straks voor de vierde keer waagt aan een roman over worstelende, niet-heel-veel-zeggende hoofdpersonages in een wereld die hen teleurstelt óf voor de verandering eens kiest voor personages die meer berusten in hun lot en zoveel mogelijk plezier proberen te maken in het leven. 

Vlinders en vlegels

Hoe rechttoe rechtaan kan een verhaal zijn: advocate in spe, Giulia Zeidler, krijgt onwerkelijk slecht en mooi nieuws op één dag. Haar opa, Enzo Martini, is eenzaam en alleen overleden en heeft aan zijn dochter Giuseppina Zeidler (Giulia’s moeder), zijn villa in Italië achtergelaten. Giuseppina – ‘Pina’ – wil echter niets weten van haar riante erfenis. Niet voor niets heeft ze haar thuisland jaren geleden ontvlucht om in het huwelijksbootje te stappen met de Duitser Robert Zeidler. Van contact tussen Pina en haar vader Enzo was geen sprake. Giulia vindt het maar vreemd en wil dolgraag een kijkje nemen op het landgoed van haar grootvader. Moedwillig neemt ze een tijdje vrij van werk en stapt in haar Twingo naar Levanto. Aldaar wordt ze met een zeer sceptische blik verwelkomd door Fulvio en Loretta, een echtpaar dat haar grootvader tot aan zijn laatste adem heeft geholpen met het runnen van het landgoed. Giulia weet hen gaandeweg in te palmen en te verzekeren van haar goede zaak: ze wil de villa koste wat kost opknappen.  

Niet alleen haar nieuwe missie bezorgt haar veel vlinders in haar buik. Ook de knappe buurman, Marco Signorello, zorgt voor een zekere opleving en blozend gelaat. Jammer dat Marco’s vader Alessandro al meteen zo’n grote aversie tegen haar heeft. Komt het doordat ze zoveel uiterlijke overeenkomsten vertoont met haar moeder Pina en haar aanblik al zijn diep weggestopte herinneringen naar boven haalt? Marco’s ‘aartsvijand’ Paolo Messi is tenminste wél in Giulia geïnteresseerd. Iets te veel, tot grote ergernis van Marco. Of aast Paolo – als de gewiekste makelaar die hij is – op de villa van wijlen haar grootvader? Ondertussen probeert hij ook Alessandro zijn huis en haard afhandig te maken. 

Voorspelbaar plot en een beperkte woordenschat

Drama alom, dus. Conrad weet genoeg intrige te kweken voor haar debuutroman. Ze lijkt de kunst te hebben afgekeken bij andere romanschrijfsters en haar plot is dan ook tamelijk voorspelbaar: iedere uitkomst in dit verhaal ligt in de lijn der verwachting. Conrads stijl is direct. Van haar hoef je geen gedetailleerde beschrijvingen te verwachten en ze heeft een tamelijk beperkte woordenschat die ze tentoonstelt. Dat maakt dat het verhaal heel toegankelijk is voor een breed lezerspubliek. Ook het feit dat ze zo weinig personages laat opvoeren in het verhaal, maakt dat het boek heel goed te volgen is. Jammer genoeg valt er weinig te lachen: de dialogen zijn vrij ernstig. Niet alleen de gesprekken tussen Alessandro en Giulia, maar ook die tussen Marco en Paolo en zelfs die tussen Giulia en haar moeder zijn behoorlijk negatief van aard. Een lachje kan er zeker niet af. Het boek is dus niet ‘luchtig’ te noemen, eerder een tikkeltje droefgeestig. Vooral als Laura, de zus van Marco, haar intrede doet in het verhaal. Ze is erg ziek en vreest voor de zorg voor haar negenjarige dochter Aurora… 

Dertien-in-een-dozijn-serie

Dit boek is zeker een aanrader voor lezers die houden van romantiek ten top. Lezers die houden van mooischrijverij en verrast willen worden door een indrukwekkende schrijfstijl, kunnen deze ‘dertien-in-een-dozijn-roman’ het beste links laten liggen. Er zijn genoeg Duitse collega-schrijvers die iets meer imponerende boeken op hun naam hebben staan. Neem een Anne Jacobs of Corina Bomann: met hun trilogieën kan Conrad zich niet meten. Het werk doet eerder denken aan dat van Paula Stern, die de Koffietrilogie schreef. Het lijkt bijna een soort trend: vrouwelijke schrijvers die zich wagen aan het schrijven van een trilogie en die vervolgens ophangen aan een zoetsappige naam: de Chocoladevilla-serie (Maria Nikolai), de Café Engel-serie (Marie Lamballe) en de Kleuren van schoonheid-serie (Corinna Bomann) kwamen dit jaar al eerder voorbij. Deze nieuwe serie, de Jasmijnserie, zet de traditie voort. Conrad lijkt de zoveelste schrijfster te zijn die haar romannetje wil opdelen in drie aparte verhalen. Ze heeft daartoe gekozen voor een toereikend aantal ingrediënten: wie La Bella Italia mixt met een knappe buurman, een wantrouwende omgeving en zon-, zee- en ziekenhuistaferelen, weet dat er genoeg drama op haar bordje komt.  

Hoe voorspelbaar het plot ook mag zijn en hoe sterk je ook het idee krijgt dat je dit verhaal al eerder voorbij hebt zien komen in boekvorm of in de gedaante van een serie of film: het verhaal lees je heerlijk weg op een zonnige dag. Voor even waan je je in de prachtige boomgaard in Levanto, wetend dat er een appetijtelijke Italiaan rondloopt die alles voor je overheeft. Ach, je kunt het slechter treffen…