Orlando Figes – Natasja’s dans: Een culturele geschiedenis van Rusland
In een venijnig essay in The Times Literary Supplement werd Orlando Figes enkele jaren terug ervan beticht dat hij onnauwkeurig, respectloos en onkritisch met zijn materiaal was omgesprongen. Er werd daarbij zelfs gezinspeeld op plagiaat. De kritiek betrof Figes’ goedverkopende studie Natasja’s dans, waarin hij een culturele geschiedenis van Rusland schetst. Het boek zou volstaan met inaccurate informatie en Figes zou, zoals gezegd, onverantwoordelijk met zijn bronnenmateriaal zijn omgesprongen. Onlangs is de Nederlandse vertaling van dit boek in een goedkope herdruk verschenen, waardoor het voor een nog breder publiek toegankelijk wordt.
Toegankelijk
 |
| Anna Achmatova |
Is Natasja’s dans een grandioos overschatte bestseller die welbeschouwd geen enkele kritische waarde heeft (zoals in de hierboven genoemde recensie gesuggereerd wordt), of is het door een jaloerse intrigant volkomen onterecht in het verdomhoekje geplaatst en moet iedereen het onmiddellijk gaan lezen? In feite geen van beide. Enerzijds is Figes inderdaad ietwat onzorgvuldig in het documenteren van zijn materiaal, waardoor de informatie die hij geeft soms moeilijk te controleren is. Anderzijds is het boek duidelijk gericht op een breed publiek, wat de directe controleerbaarheid van die bronnen minder noodzakelijk maakt dan bij een academische studie het geval zou zijn. Het is weliswaar begrijpelijk dat specialisten sceptisch staan tegenover Figes’ pogingen om de complexe culturele geschiedenis van Rusland op een toegankelijke wijze in kaart te brengen, maar dat neemt nog niet weg dat dit wel gebeuren moet. Het grote publiek verdient een helder en vlotgeschreven studie over deze interessante materie. En zij worden met Natasja’s dans op hun wenken bediend.
Selectief
Natasja’s dans leest in ieder geval als een trein. Wie veel van de cultuur van Rusland weet komt niet heel veel meer te weten, maar vindt wel alles nog eens mooi op een rijtje gezet. Voor leken is het boek sowieso een openbaring. Figes gaat wel ietwat selectief te werk. Terwijl hij heel uitgebreid ingaat op Anna Achmatova, komt hij nauwelijks te spreken over Platonov. Van de negentiende-eeuwers krijgt Tsjechov onevenredig veel aandacht, terwijl Dostojevski er weer wat bekaaid van af komt. Dit komt deels doordat hij ervoor heeft gekozen de hele Russische cultuur te behandelen en zich niet te beperken tot de literatuur of de muziek. Waardoor hij zowel aan Ballets Russes, als aan Sjostakovitch als aan … recht moet doen.
Orlando Figes • Natasja’s dans • Uitgever: Spectrum • Prijs: € 24.95 (paperback) • 703 bladzijden • ISBN 90-274-1500-5
Charles Nicholl – Leonardo da Vinci
Leonardo da Vinci was een veelzijdige duizendpoot die zich niet alleen aan de schilder- en tekenkunst wijdde, maar die ook zijn sporen verdiende als anatoom, filosoof, uitvinder en musicus. Terwijl iedereen de naam Da Vinci kent en bijna iedereen weleens een reproductie van de Mona Lisa heeft gezien, is de persoon Leonardo Da Vinci nauwelijks bekend.
De vuistdikke biografie van Charles Nicholl kan daar verandering in brengen. Nicholl schetst een intiem en gedetailleerd portret van dit legendarische genie. Nicholl verdiepte zich jarenlang in alles wat met Da Vinci te maken had en deed enkele verassende ontdekkingen. Belangrijker is dat Nicholl Da Vinci’s leven op een inzichtelijke wijze met zijn werk weet te verbinden, waardoor er een verhelderd perspectief op dit werk ontstaat.
Speculaties
~
Nicholl, die eerder schreef over klinkende namen als Christopher Marlowe en Arthur Rimbaud, is uiterst zorgvuldig te werk gegaan. Hij baseerde zich op een groot aantal bronnen – waaronder ongeveer zevenduizend bladzijden met krabbels en aantekeningen –, en weet deze op intelligente wijze met Da Vinci’s werk te verweven. Minder geslaagd zijn de door Freud geïnspireerde speculaties over Da Vinci’s homoseksualiteit. Op de een of andere manier laten biografen zich vrijwel altijd verleiden tot dit soort moeilijk toetsbare en daardoor ook weinig interessante speculaties omtrent de seksualiteit van het genie waarover ze schrijven. Nicholl houdt bij zijn speculaties gelukkig wel altijd een aantal slagen om de arm, en sensatiezucht kan hem niet verweten worden.
Uiteraard gaat deze biografie niet alleen over Da Vinci zelf; er is ook uitgebreid aandacht voor de tijd waarin hij leefde. Het Florence van de vijftiende eeuw, de vele beroemde paleizen waar hij als kunstenaar aan mee werkte, de vriendschappen die hij onderhield met bekende tijdgenoten als Michelangelo en Machiavelli.. Dit maakt zijn biografie tot een bruikbaar standaardwerk dat nog wel een tijdje mee kan.
Charles Nicholl • Leonardo da Vinci • Uitgever: Spectrum • Prijs: € 39,95 (gebonden) • 336 bladzijden • ISBN 90-7120-683-1
Mark Haddon – The Talking Horse and the Sad Girl and the Village Under the Sea
De auteur van de vorig jaar verschenen succesroman Curious Incident of the Dog in the Night-Time slaat met zijn nieuwste werk, The Talking Horse and the Sad Girl and the Village Under the Sea, een nieuwe weg in: die van de poëzie. Dit is niet de eerste keer dat zijn schrijverschap een nieuwe wending neemt.
~
Mark Haddon is van vele markten thuis, al twintig jaar schrijft hij scenario’s, romans en kinderboeken. Hij had dan ook al zestien boeken op zijn naam staan voor de bestseller verscheen. Het feit dat Hadden poëzie schrijft is eigenlijk ook niet nieuw. Dat hij ermee naar buiten komt daarentegen wel. In een interview met
The Guardian zegt hij: “Ik schreef altijd al poëzie, maar na het succes van
Curious Incident of the Dog in the Night-Time durfde ik het pas te publiceren.” Was die schroom terecht?
Betrekkelijkheid
In The Talking Horse and the Sad Girl and the Village Under the Sea is het vooral de ietwat zwarte humor die de zaak bijeenhoudt. Het gedicht Model Village is hier een voorbeeld van. Enerzijds is het licht ironisch, maar het gaat ook over de betrekkelijkheid van dingen. Over jonge mensen die op zoek gaan naar discotheken, Chinese restaurants en voetbalwedstrijden. De verteller, een oude man, merkt op:
They will understand in time.
Sit still for long enough
and everything will come to you.
[…]
This year we got our first
black residents.
(The Pattersons were overpainted)
En hij ziet dat de klok nog steeds tien voor twee aangeeft, dat de koeien nog altijd grazen, kortom, dat er aan het universum niet veel verandert als er dorpsbewoners zwartgeverfd worden. Een cliché en dan nog niets eens goed verpakt.
Zelfbewust
In sommige gevallen is een ik-ben-me-bewust-van-mijn-dichter-zijn houding prominent aanwezig en irritant. Dit is bijvoorbeeld het geval in Poets en This Poem is Certificate 18. Beide gedichten behandelen het technische aspect van het dichten, en beide zijn wat al te zelfbewust. Zoals hier:
They write a word
And then another word
It is usually wrong
Their crossings out are legion.
Met dit soort grappen haalt Haddon hoogstens een flauwe glimlach naar boven. Hij weet de lezer echter absoluut niet te raken. En van zulke exemplaren staan er vrij veel in The talking horse and the sad girl in the village under the sea. Dat is jammer, want het zijn trucjes en hij blijft er nogal mee aan de oppervlakte. Haddons schroom bleek inderdaad terecht; hij had zijn poëzie beter in zijn bureaula kunnen laten liggen.
Mark Haddon • The Talking Horse and the Sad Girl and the Village Under the Sea • Uitgever: Picador (import: Nilsson & Lamm) • Prijs: € 17,50 • 96 bladzijden • ISBN: 0330440020
Dancing in the streets
~
De eerste dansparade vond plaats in 2003. Omdat het Holland Dance Festival een keer in de twee jaar wordt georganiseerd, was dit jaar dus de tweede editie van de parade. Het is een van de activiteiten die het festival biedt voor amateurdansers, die zo de mogelijkheid hebben om zich aan een groot publiek te presenteren. Het evenement was vanaf het begin af aan uniek: er worden in Nederland weinig soortgelijke parades georganiseerd. Bijzonder is vooral dat het een van de weinige optochten is die een choreografie als basis heeft.
Kleurrijke kostuums
~
~
Holland Dance Festival
Het Holland Dance Festival in Den Haag duurt nog tot en met 13 november. Een paar tips: Partners van het Nationale Ballet (een prachtige dwarsdoorsnede van een rijk en gevarieerd repertoire), Balé da Cidade de Sao Paulo (een van de vurigste en meest gedreven dansgroepen van dit moment), Mamootot een intieme, indringende voorstelling van de Batsheva Dance Company, en One Of A Kind van het Nederlands Theater I.
Dansparade (Diverse amateurdansers)
Artiest: Diverse amateurdansersMisschien ook iets voor u
Gerijpte muzikanten
De nieuwste cd van The Cardigans, het recent verschenen Super Extra Gravity, is alweer het zesde album van deze Zweedse band uit Malmö. Het vijftal grossiert al sinds 1994 in mooie popliedjes die worden gekenmerkt door de stem en het accent van de zangeres. Op deze nieuwe plaat gaat dat weer als vanouds verder.
~
Tempowisselingen
De nummers op Super Extra Gravity kennen veel tempowisselingen, variaties in het geluidsniveau en de intensiteit die de eerdere platen van The Cardigans ook al tekende. Opener Losing a Friend is hiervan een mooi voorbeeld. Het volgende nummer Godspell is iets meer up-tempo en heeft een beetje ruigere gitaarriffs, wat refereert aan de grote liefde van de bandleden: hardrock. Het door drum gestuwde en pulserende Drip Drop Teardrop is ook zo’n mooi nummer. Zo gaat het een hele plaat, dik veertig minuten lang, door. Deze nieuwe Cardigans is een opeenvolging van lekkere nummers. Toch is er niet echt een superhit op deze plaat te vinden zoals My Favourite Game van Gran Turismo dat was. Het dichtst in de buurt komt het nummer met de te lange titel I Need Some Fine Wine And You, You Need To Be Nicer, dat een lekkere gitaarriff heeft die in de gedachten blijft plakken.
Uitgebalanceerd
De mooie nummers volgen elkaar op op deze plaat, sommige rustig en intiem, andere up-tempo en extraverter. Er is geen moment van verveling, dankzij de aanwezigheid van alle ingrediënten die The Cardigans al jaren uitbaten: de stem van Persson, de sterke, gevarieerde drums, de hoekige gitaarriffs, en dat alles gecombineerd met een open en cleane productie. Het gevoel dat Super Extra Gravity uitstraalt is niet dat van een jonge band die de wereld alles wel even zal vertellen, zoals bij landgenoten Mando Diao. Hier is juist een volwassen band aan het ‘woord’ die gewoon mooie nummers wil maken. Die wel de drang voelt om een cd te maken, maar onder haar eigen termen en condities. Dat is misschien niet altijd even verrassend, maar daardoor is Super Extra Gravity niet alleen een plaat geworden die geperst is op een Playstation 1-achtig schijfje en versierd met schitterend artwork, maar ook een uitgebalanceerd album dat prettig is om naar te luisteren.
The Cardigans
Album: Super Extra GravityMisschien ook iets voor u
Een luisterend oor
/ 0 Reactiesdoor: Erik Meijers0 SterrenHet luisterboek is al jaren onder ons. Al sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw worden verhalen voorgelezen op geluidsdragers. In die tijd verschenen singles waarop schrijvers stukjes voorlezen uit eigen werk. Het heeft echter meer dan vijftig jaar geduurd voordat er een hele “week” aan dit fenomeen werd gewijd. Van 2 t/m 13 november a.s. is het de “Week van het luisterboek”. Hoog tijd dus om deze publicatievorm eens onder de loep te nemen.
In 1955 begon Querido samen met het Letterkundig Museum de reeks Stemmen van schrijvers. Ze brachten twintig singles uit, waarop steeds twee schrijvers voorlezen uit eigen werk. Niet veel later verscheen ook Philips op het strijdtoneel. Philips bracht naast de literaire schrijver ook begeleidende stemmen en zelfs ‘fanfares en elektronies geluid’. In de jaren zestig kwam daar de Haagse uitgeverij Sint Joris bij met twee series getiteld Levensbeelden. Deze bevatten singles waarop diverse kunstenaars over hun werk vertellen. Jan de Cler, Claes en Aafjes passeerden de revue in de Levensbeeldenreeks. Deze eerste golf van ‘luisterboeken’ eindigde in 1969 met een uitgave van vier sprookjes van Reve.
~
Daarna viel het enkele jaren stil, totdat in de jaren negentig de cd zijn intrede deed. In 1991 zond de VPRO in meer dan tien uur de voordracht van Gerard Reves De avonden uit. Van die voordracht verscheen een box met 10 cd’s.
Vanaf dat moment is het luisterboek weer gestaag aan een opmars bezig. Vandaag de dag zijn er tientallen titels op cd te verkrijgen – van kinderboek tot literair meesterwerk, van spirituele handboeken tot huiveringwekkende thrillers. Kortom, het luisterboek lijkt weer helemaal terug.
Van sociaal fenomeen tot individualistische bezigheid
~
Deze tweede groep lijkt in eerste instantie te bestaan uit mannen. Vroeger waren het de huisvaders die ’s avonds onder het genot van een drankje en een rokertje gezellig een single opzetten om het gezin te vermaken en om zelf te kunnen ontspannen. Tegenwoordig zijn het de haastige werknemers die nauwelijks tijd hebben om te kunnen genieten van het oude vertrouwde boek.
Maar ook vrouwen en kinderen weten het luisterboek steeds meer te vinden. Een keur aan kinderboeken is inmiddels op cd te verkrijgen, en steeds meer ‘vrouwenboeken’ over spiritualiteit en gezondheid vinden de weg naar het zilveren plaatje.
Waar de singles van de jaren vijftig voornamelijk een sociale rol vervulden (je kon gezellig allemaal rond de pick-up naar je favoriete verhalen en schrijvers luisteren), lijkt de huidige opbloei juist zijn herkomst te vinden in het individualisme dat de huidige maatschappij zo tekent. Een luisterboek geeft je de kans om in deze hectische tijden toch nog even een boekje mee te pikken in je auto op weg van of naar huis. Je kunt een hoofdstuk luisteren terwijl je op weg bent naar weer de volgende belangrijke afspraak bij een klant.
Aderlatingen en onontgonnen paden
~
Uitgeverij Cossee is één van de uitgeverijen die sinds kort meer aandacht besteden aan het luisterboek. De uitgeverij participeert niet alleen in de Week van het Luisterboek, waarin ze drie nieuwe titels uitbrengt, ze bracht al eerder zes luisterboeken op de markt. Deze boeken, die variëren van Titaantjes van Nescio tot een cd met vijf sprookjes van H.C. Andersen, zijn in de boekhandel voor slechts 7,50 euro te verkrijgen.
~
Een groot voordeel van de serie is echter dat je voor relatief weinig geld kennis kunt maken met een behoorlijk breed spectrum aan schrijvers. Op een makkelijke manier kom je in aanraking met verhalen waarvan je anders misschien nooit had genoten. Persoonlijk zou ik niet zo snel naar een boek van Tsjechov gegrepen hebben, maar door het luisteren naar De dame met het hondje ben ik toch benieuwd geraakt naar ander werk van deze schrijver. En dat ondanks het feit dat ik de vertelster zeker niet tot mijn favorieten reken.
Luisterboeken Uitgeverij Cossee:
– De dame met het hondje • Anton Tsjechov • Gelezen door Anneke Brassinga • Ca. 57 min. • € 7,50
– De rode schoentjes en andere sprookjes • H.C. Anderson • Gelezen door Marjoleine de Vos • Ca. 68 min. • € 7,50
– Decamerone • Giovanni Boccacio • Gelezen door Erik Menkveld • Ca. 65 min. • € 7,50
– Elizabeth Costello • J.M. Coetzee • Gelezen door Eva Cossee • Ca. 50 min. • € 7,50
– Het masker van de rode dood • Edgar Allan Poe • Gelezen door Erik Menkveld • Ca. 53 min. • € 7,50
– Titaantjes • Nescio • Gelezen door Alfred Schaffer • Ca. 75 min. • € 7,50
Link: Audiolect.nl
Link: Luisterlezen.nl
Link: Uitgeverij Cossee
Link: Uitgeverij De Bezige Bij
Misschien ook iets voor u
Nieuwe boeken
Onlangs verschenen bij uitgeverij Spectrum twee mooie historische studies: een herdruk van het reeds befaamde Natasja’s dans: Een culturele geschiedenis van Rusland geschreven door Orlando Figes en de kloeke biografie Leonardo da Vinci van de hand van Charles Nicholl. Tegelijkertijd verscheen ook de eerste poëziebundel van Mark Haddon.
Orlando Figes – Natasja’s dans: Een culturele geschiedenis van Rusland
In een venijnig essay in The Times Literary Supplement werd Orlando Figes enkele jaren terug ervan beticht dat hij onnauwkeurig, respectloos en onkritisch met zijn materiaal was omgesprongen. Er werd daarbij zelfs gezinspeeld op plagiaat. De kritiek betrof Figes’ goedverkopende studie Natasja’s dans, waarin hij een culturele geschiedenis van Rusland schetst. Het boek zou volstaan met inaccurate informatie en Figes zou, zoals gezegd, onverantwoordelijk met zijn bronnenmateriaal zijn omgesprongen. Onlangs is de Nederlandse vertaling van dit boek in een goedkope herdruk verschenen, waardoor het voor een nog breder publiek toegankelijk wordt.
Toegankelijk
Is Natasja’s dans een grandioos overschatte bestseller die welbeschouwd geen enkele kritische waarde heeft (zoals in de hierboven genoemde recensie gesuggereerd wordt), of is het door een jaloerse intrigant volkomen onterecht in het verdomhoekje geplaatst en moet iedereen het onmiddellijk gaan lezen? In feite geen van beide. Enerzijds is Figes inderdaad ietwat onzorgvuldig in het documenteren van zijn materiaal, waardoor de informatie die hij geeft soms moeilijk te controleren is. Anderzijds is het boek duidelijk gericht op een breed publiek, wat de directe controleerbaarheid van die bronnen minder noodzakelijk maakt dan bij een academische studie het geval zou zijn. Het is weliswaar begrijpelijk dat specialisten sceptisch staan tegenover Figes’ pogingen om de complexe culturele geschiedenis van Rusland op een toegankelijke wijze in kaart te brengen, maar dat neemt nog niet weg dat dit wel gebeuren moet. Het grote publiek verdient een helder en vlotgeschreven studie over deze interessante materie. En zij worden met Natasja’s dans op hun wenken bediend.
Selectief
Natasja’s dans leest in ieder geval als een trein. Wie veel van de cultuur van Rusland weet komt niet heel veel meer te weten, maar vindt wel alles nog eens mooi op een rijtje gezet. Voor leken is het boek sowieso een openbaring. Figes gaat wel ietwat selectief te werk. Terwijl hij heel uitgebreid ingaat op Anna Achmatova, komt hij nauwelijks te spreken over Platonov. Van de negentiende-eeuwers krijgt Tsjechov onevenredig veel aandacht, terwijl Dostojevski er weer wat bekaaid van af komt. Dit komt deels doordat hij ervoor heeft gekozen de hele Russische cultuur te behandelen en zich niet te beperken tot de literatuur of de muziek. Waardoor hij zowel aan Ballets Russes, als aan Sjostakovitch als aan … recht moet doen.
Orlando Figes • Natasja’s dans • Uitgever: Spectrum • Prijs: € 24.95 (paperback) • 703 bladzijden • ISBN 90-274-1500-5
Charles Nicholl – Leonardo da Vinci
Leonardo da Vinci was een veelzijdige duizendpoot die zich niet alleen aan de schilder- en tekenkunst wijdde, maar die ook zijn sporen verdiende als anatoom, filosoof, uitvinder en musicus. Terwijl iedereen de naam Da Vinci kent en bijna iedereen weleens een reproductie van de Mona Lisa heeft gezien, is de persoon Leonardo Da Vinci nauwelijks bekend.
De vuistdikke biografie van Charles Nicholl kan daar verandering in brengen. Nicholl schetst een intiem en gedetailleerd portret van dit legendarische genie. Nicholl verdiepte zich jarenlang in alles wat met Da Vinci te maken had en deed enkele verassende ontdekkingen. Belangrijker is dat Nicholl Da Vinci’s leven op een inzichtelijke wijze met zijn werk weet te verbinden, waardoor er een verhelderd perspectief op dit werk ontstaat.
Speculaties
~
Uiteraard gaat deze biografie niet alleen over Da Vinci zelf; er is ook uitgebreid aandacht voor de tijd waarin hij leefde. Het Florence van de vijftiende eeuw, de vele beroemde paleizen waar hij als kunstenaar aan mee werkte, de vriendschappen die hij onderhield met bekende tijdgenoten als Michelangelo en Machiavelli.. Dit maakt zijn biografie tot een bruikbaar standaardwerk dat nog wel een tijdje mee kan.
Charles Nicholl • Leonardo da Vinci • Uitgever: Spectrum • Prijs: € 39,95 (gebonden) • 336 bladzijden • ISBN 90-7120-683-1
Mark Haddon – The Talking Horse and the Sad Girl and the Village Under the Sea
De auteur van de vorig jaar verschenen succesroman Curious Incident of the Dog in the Night-Time slaat met zijn nieuwste werk, The Talking Horse and the Sad Girl and the Village Under the Sea, een nieuwe weg in: die van de poëzie. Dit is niet de eerste keer dat zijn schrijverschap een nieuwe wending neemt.
~
Betrekkelijkheid
In The Talking Horse and the Sad Girl and the Village Under the Sea is het vooral de ietwat zwarte humor die de zaak bijeenhoudt. Het gedicht Model Village is hier een voorbeeld van. Enerzijds is het licht ironisch, maar het gaat ook over de betrekkelijkheid van dingen. Over jonge mensen die op zoek gaan naar discotheken, Chinese restaurants en voetbalwedstrijden. De verteller, een oude man, merkt op:
En hij ziet dat de klok nog steeds tien voor twee aangeeft, dat de koeien nog altijd grazen, kortom, dat er aan het universum niet veel verandert als er dorpsbewoners zwartgeverfd worden. Een cliché en dan nog niets eens goed verpakt.
Zelfbewust
In sommige gevallen is een ik-ben-me-bewust-van-mijn-dichter-zijn houding prominent aanwezig en irritant. Dit is bijvoorbeeld het geval in Poets en This Poem is Certificate 18. Beide gedichten behandelen het technische aspect van het dichten, en beide zijn wat al te zelfbewust. Zoals hier:
Met dit soort grappen haalt Haddon hoogstens een flauwe glimlach naar boven. Hij weet de lezer echter absoluut niet te raken. En van zulke exemplaren staan er vrij veel in The talking horse and the sad girl in the village under the sea. Dat is jammer, want het zijn trucjes en hij blijft er nogal mee aan de oppervlakte. Haddons schroom bleek inderdaad terecht; hij had zijn poëzie beter in zijn bureaula kunnen laten liggen.
Mark Haddon • The Talking Horse and the Sad Girl and the Village Under the Sea • Uitgever: Picador (import: Nilsson & Lamm) • Prijs: € 17,50 • 96 bladzijden • ISBN: 0330440020
Misschien ook iets voor u
Mooi overzicht van modale solo-carrière
Naast The Rolling Stones en The Beatles was The Who de derde parel aan de Britse popkroon in de jaren zestig. The Who onderscheidde zich door de prachtige stem van Roger Daltrey en het virtuoze drumwerk van Keith Moon maar het grote brein van de band was gitarist Pete Townshend. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Townshend de enige was die een behoorlijke solocarrière op poten wist te zetten nadat de band in 1982 uit elkaar viel (hoewel ze in 1989 nog herenigde). Dat zijn muziek zo slecht nog niet is, blijkt uit de onlangs verschenen verzamelaar Anthology.
~
Op Anthology ontbreken drie van Townshends eerste vier albums, allen gewijd aan een duistere Indiase goeroe luisterend naar de naam Meher Baba. Ik ben niet bekend met deze obscure platen, maar ik vermoed dat ze niet zonder reden niet vertegenwoordigd zijn. Daarnaast vinden we geen nummers terug van de Scoop-uitgaves, waarop solo-demo’s staan van Townshend tijdens zijn Who-tijd.
Hoogtepunten
Wat overblijft zijn zes solo-albums en het duet-album Rough Mix met Ronnie Lane (bekend van The Faces). Vooral deze laatste plaat kent veel hoogtepunten, met onder meer het schitterende Heart to hang onto. Gezien de samenstelling lijkt deze verzamelaar vooral White City (1985) – evenals Tommy een conceptuele plaat en geen verzameling liedjes – naar voren te schuiven als Townshends beste album. Deze plaat is vrijwel integraal opgenomen, maar ook de andere albums zijn goed vertegenwoordigd. Dat geldt ook voor zijn meest recente solo-album, Psychoderelict (1993), dat strak maar tamelijk overgeproduceerd klinkt.
Beetje gelikt
~
Wat in ieder geval in Townshend te prijzen valt, is dat hij in de loop der jaren is blijven rocken en zijn gitaarspel blijft ook in de minder interessante nummers de moeite van het luisteren waard. Op zijn beste momenten doet Anthology dan ook denken aan het genie van Townshend en The Who, maar ook deze oude ster lijdt aan de onvermijdelijke last van het verleden. Was het motto van de energieke jongensbravoure van The Who nog “Hope I die before I get old”, nu is het vervangen door “I won’t run anymore”, een nummer dat Townshend in de liner notes typeert als een “song about growing up”. De rebel is dus tegen zijn wens in oud geworden en zingt daar nu over. Het is vooral lekkere luistermuziek die de volwassen Townshend maakt: de branie en passie zijn vervangen door contemplatie, maar daar is niks mis mee.
Pete Townshend
Album: AnthologyMisschien ook iets voor u
Sprekende stemmen in Fabers troosteloze wereld
Michel Fabers uitgever laat hem schrijven wat hij zelf wil en dat heeft een zeer divers oeuvre tot gevolg. Faber wekte interesse met zijn verhalenbundel Gods Speelgoed, bevestigde zijn talent met zijn sf-achtige debuutroman Onderhuids en brak door met de vuistdikke, Victoriaanse roman Lelieblank, Scharlakenrood. En nu is er een verhalenbundel over de troosteloze tijd waarin wij leven: De Fahrenheit-tweeling.
Michel Faber wordt alom geprezen om zijn empathie met de personages die zijn romans en verhalen bevolken, zijn fantasierijke plotwendingen en zijn precieze taalgebruik. Maar hij is bovenal bekend geworden door zijn vermogen om uiteenlopende stemmen te laten spreken. Dat lukt ook weer wonderbaarlijk goed in De Fahrenheit-tweeling, een verzameling verhalen waarin de wereld vanuit het perspectief van onder anderen een dakloze man, een welvarend Engels echtpaar in Schotland en een ex-heroïnehoer getoond wordt.
De wereld volgens Faber
~
Het leven in deze hedendaagse Westerse wereld is grauw, volgens Faber. De meeste verhalen spelen zich af in troosteloze, Engelse industriesteden, onder grijze wolken en in miezerende regen. Eén verhaal neemt deze setting zelfs als uitgangspunt en beschrijft tot in detail het uitzicht van een bijstandsmoeder die met haar zoontje in een langzaam afglijdende achterstandsbuurt woont. Zij mijmert tijdens het kijken over waar ze zou willen wonen, zich tegelijkertijd beseffend dat ze dat nooit kan betalen. In de andere verhalen ligt het er niet zo dik bovenop, maar blijft de foeilelijke omgeving op de achtergrond opduiken: “‘Ik heb op het tapijt van je ouders in de hal gekotst,’ herinnerde Morpheus zich ineens. ‘Hindert niks, het kleurt er precies bij,’ zei Ildiko.”
Hoop en verlossing
~
Die hoop op beterschap, verandering, verlossing desnoods, komt in veel verhalen terug. Een hol met twee uitgangen opende in dit opzicht mijn ogen. Een Engels echtpaar, gegoede ondernemers in aardewerk, rijdt na een sollicitatiegesprek met een toekomstige werknemer terug naar hun huis. Ze wonen in Schotland, klagen over het arbeidsethos en allengs blijkt ook hun huwelijk enige scheuren te vertonen. Plotseling rijden ze een wilde kat aan. Hun pogingen het gewonde beest te helpen nemen steeds hysterischer vormen aan, totdat hun eigen problemen vereenzelvigd lijken te worden met die van de wilde kat – evenals de oplossing ervoor.
Deze gelaagdheid is prachtig en geeft stof tot nadenken. Met name het titelverhaal biedt grootse mogelijkheden tot mooie, ingewikkelde denkpaden. Maar tegelijkertijd is het Faber niet altijd gelukt om in het korte bestek van een verhaal zowel een interessante plot als een boeiende gedachte te verwerken, waardoor sommige verhalen de indruk wekken onaf te zijn. Dan loont het de moeite de bundel even weg te leggen en rustig na te denken over Fabers woorden. De Fahrenheit-tweeling is een boek dat die tijd en aandacht meer dan waard is.
Prijs: 18
Bladzijden: 307
ISBN: 9057590379
Misschien ook iets voor u
Cynisme versus onvervuld verlangen
Ver-ve-ling: het druipt ervan af bij de personages in Platonov, een vroeg stuk van de 21-jarige Anton Tsjechov (1860-1904). De dorpsbewoners in dit stuk vervelen zich zeven slagen in de rondte. Het ideale klimaat om je halsoverkop in uitzichtloze affaires te storten, toe te geven aan onverstandige verlangens, of te reiken naar iets hogers. Naar iets bevredigenders dan alweer een saaie dag, een zomer, een jaar.
~
Versleten geluk
Regisseur Alize Zandwijk gebruikt graag oude toneelstukken om de actualiteit aan te spiegelen. Zo ook in deze Platonov. Iedereen heeft beter dagen gekend, de ware voorspoed is voorbij. Het decor is even sleets als het Grote Geluk. Toch hebben de mensen feitelijk weinig te klagen, zowel in het stuk, als in hedendaags Nederland. Maar gelijkmoedigheid is saai, vervelend, niet spannend. Dus als er geen gedonder is, dan zorgen we zelf wel dat er gedonder komt. En het enige wat je daarvoor nodig hebt is een lastpost, iemand die de harmonie verstoort.
Michael Platonov is zo’n controversieel personage. Hij zal niet rusten voordat de hele gemeenschap aan ongelukkigheid en wantrouwen ten onder gaat. Hij lacht om het onvervulde verlangen van de dorpsbewoners naar een belangrijk doel, hij pareert hun dromen en idealen met snoeihard cynisme. Niemand kan hem aan, hij denkt en praat sneller dan iedereen om hem heen. Eigenlijk zou de dokter een gelijkwaardige sparringpartner voor Platonov moeten zijn, maar Cees Geel speelt de dokter als een verongelijkt watje dat het onrecht wel degelijk ziet, maar er geen weerwoord op heeft.
Etterbak
~
Chemie
Acteur Herman Gillis speelt de gefrustreerde dorpsonderwijzer helder en overtuigend, en bij vlagen zelfs briljant. Vooral wanneer zijn kansen keren en hij ten onder gaat, laat Gillis alle facetten van zijn grote talent zien, door de dronken Platonov tegelijkertijd cynisch, ontgoocheld, vertwijfeld en vrolijk en grappig te laten zijn. En dat mooi toneel vooral een kwestie is van een bruisende chemie tussen acteurs, blijkt als Gillis de strijd aan moet met Anneke Blok in de rol van de weduwe Anna Petrovna. Adembenemende dialogen zetten Gillis en Blok samen neer, de vonken vliegen er vanaf.
Dat de jeugdige Tsjechov zijn commentaar op de samenleving op het laatst in overtrokken wolligheid laat doorschieten, dat nemen we dus graag op de koop toe. Want ondanks dat knullige einde is dit een opmerkelijke avond toneel.
Platonov is dit seizoen te zien tot en met 20 november. Kijk hier voor de speellijst.
Platonov (RO Theater)
Artiest: RO TheaterMisschien ook iets voor u
Mijn truc is dat ik geen trucjes gebruik
/ 0 Reactiesdoor: Olivier Wortel0 SterrenNaar aanleiding van de recente lancering van zijn nieuwe serie Quintett hield ik onlangs een interview met Frank Giroud: stripscenarist van beroep, en tevens vader en bekende Fransman. Zelf blijft hij er nuchter onder, maar na het succes van De Tien Geboden is hij een gevestigde naam geworden in de stripwereld. Uiteraard brengt dit de nodige voordelen met zich mee, zoals de mogelijkheid van een groot publiciteitsoffensief waarbij alles om Quintett draait.
~
Subjectief perspectief
Het inschakelen van meerdere tekenaars dient volgens Giroud meerdere doelen: “Bij De Tien Geboden was het doel de lezer binnen twee jaar de volledige serie te kunnen aanbieden. Bij Quintett was er echter een andere reden voor het gebruik van deze stijlformule. In deze serie geeft elk album een eigen, subjectief perspectief op de verschillende gebeurtenissen. In de albums staat het onzekere karakter van ‘de waarheid’ centraal, het gaat mij om ‘de werkelijkheid’ die altijd versplinterd is. Om die reden leek het me noodzakelijk om elk album door een andere tekenaar te laten illustreren, zodat het verschil in perspectief ook door de beelden ondersteund wordt.”
Bij de eerste twee albums lijkt het doel van Giroud al bereikt te zijn. Zij boden beide een totaal ander beeld van de situaties, maar toch was het allemaal wel herkenbaar. De stijlverschillen zijn ook slechts in die mate aanwezig dat de figuren er weliswaar anders uit zien, maar toch duidelijk dezelfde zijn als in de overige delen. Zo treedt er geen vervreemding op, maar is het toch duidelijk dat je hier de ándere kant van het verhaal ziet. Goed gedaan, net als bij De Tien Geboden.
Dichterlijke vrijheden
~
Pionierswerk
Het is Giroud nooit om het geld gegaan. Hij schrijft alleen voor zijn plezier en probeert ook altijd nieuwe dingen uit in zijn verhalen. Het meeste plezier beleeft hij aan het omwerken van een los gedachtenspinsel tot een goedlopend scenario, dat vervolgens ook nog begrijpelijk is voor de tekenaar én uiteindelijk voor de lezer. Hij ziet zichzelf ook wel een beetje als een pionier, maar wát hij daarmee bedoelt blijft helaas in het ongewisse. “Ik heb overigens altijd goed van mijn werk kunnen leven. Sinds De Tien Geboden zelfs meer dan goed! Maar die bestseller heeft niks aan mijn werkwijze veranderd. Integendeel, na het werk van pionier gedaan te hebben is het moeilijk om op een meer klassieke wijze van vertellen terug te komen, of om ‘gemakkelijk’ werk te doen.”
Hij weet ook deksels goed dat hij soms risico loopt met een te experimenteel scenario, maar hij experimenteert gewoon te graag om ermee op te houden. “Dan loop je natuurlijk het risico dat je op het einde niet financieel wordt beloond… maar het verkennen van nieuwe gebieden vind ik toch het allerleukst. Ik gebruik ook nooit trucjes of dergelijke dingen in mijn scenario’s, of nee… eigenlijk wel! Mijn truc is dat ik geen trucjes gebruik, zodat het voor de lezer altijd een verassing blijft wat er gaat gebeuren.” Dat is natuurlijk wel leuk gezegd, maar het lijkt erop dat óók Frank Giroud trucjes gebruikt. Waarom zou hij anders altijd dingen open laten die pas in een later album van een serie verklaard worden..? Inderdaad, ook Giroud kent wel degelijk de nodige (commerciële) trucjes.
Hernieuwde samenwerking
Bij het maken van Quintett werd Giroud geholpen door onder anderen Paul Gillon en Giulio De Vita, die hem allebei al eerder assisteerden bij De Tien Geboden. “Deze hernieuwde samenwerking is geen toeval,” aldus Giroud, “ik aanbid deze twee auteurs, en ik wilde graag weer met ze samenwerken… te meer daar wij het altijd zeer goed eens kunnen worden met elkaar.” Toch weet Giroud niet zeker of hij nogmaals een beroep op hen zal doen. “Het hangt er van af wat ik nog voor series wil gaan maken…” Waarschijnlijk zal hij pas echt nieuwe series gaan maken als hij klaar is met alle projecten die nu nog lopen, dus dát kan nog wel even duren. Ook sluit hij niet uit dat hij wederom een serie met diverse tekenaars gaat maken: “Het bevalt me erg goed.”
Wat betreft de toekomst van Quintett is Giroud heel duidelijk: “Na deel vijf is het helemaal afgelopen, alles zal worden verklaard en er worden geen openingen voor spin-offs achtergelaten. Het zal sommigen al zijn opgevallen, maar De Vita tekent niet voor niets steeds de eerste en laatste pagina van de verhalen, daar komt nog iets heel speciaals achteraan in deel vijf…” Op deel vijf moeten we echter nog even wachten. Als alles goed gaat verschijnt dit afsluitende deel eind 2006 en dan zullen we zien of Giroud zijn beloftes waar kan maken. Deel een en twee zijn in elk geval al een mooie start voor een serie die hopelijk even mooi zal eindigen. Wel is het duidelijk dat de mysteries rond deel vijf vooral zijn bedoeld om een hype te creëren, zoals wel vaker het geval is bij dit soort series. Hopelijk stelt het ook écht wat voor; dan zou deze serie zeker een plaats verdienen tussen de andere topseries die de stripwereld tot nu toe voortbracht.
Misschien ook iets voor u
Fries fadofenomeen Laverman laat je dromen
Fries Fado Fenomeen: dit etiket kreeg de 25-jarige zangeres Nynke Laverman opgeplakt na haar theatervoorstelling en cd-debuut Sielesâlt, dat ze vorig jaar presenteerde. Van de cd, waarop gedichten van de Friese dichter Slauerhoff in fado werden omgezet, werden vijfentwintigduizend exemplaren verkocht. Nu begint Laverman met haar tweede theatertournee, getiteld De Maisfrou. Hiervoor werkte ze samen met de Friese dichteres Albertina Soepboer. Samen reisden ze af naar Mexico, waar ze onder meer ‘de maisfrou’ ontmoetten. De vrouw, die in Lavermans woorden “alles in het leven lijkt te doorzien”. Zelf verlangt ze hier ook naar, wat tot uiting komt in haar nieuwe liederen. Dit keer presenteert Laverman niet alleen fado’s, maar onder invloed van de Mexicaanse cultuur ook tango- en sambamuziek.
~
Verlangen
Net als in haar voorstelling Sielesalt draait het in De Maisfrou allemaal om verlangen. Niet alleen een verlangen naar liefde, maar vooral ook naar wijsheid in het leven. Wijsheid, die de maisfrou bezit. In Mexico heeft maïs naast een praktische ook een symbolische waarde: het staat voor de cyclus van het leven, voor vruchtbaarheid en hoop. In de prachtige teksten van Soepboer komt dit gevoel van verlangen en hoop terug, zoals in het lied Riedsel fan twa tegearre (Raadsel van twee samen):
Samenwerking
Vol overgave zingt Laverman haar fado’s afgewisseld met beweeglijke sambanummers als Praat fan de wyn (Praat van de wind.) Een nummer waarvan de muziek gecomponeerd werd door Wende Snijders, die samen met Laverman de Amsterdamse kleinkunstopleiding doorliep en momenteel in Nederland furore maakt met haar Franse chansons. Snijders is daarmee één van de vele componisten die meewerkten aan het nieuwe programma van Laverman. Tezamen zorgen deze verschillende componisten voor een grote variatie in de arrangementen en een subtiele overgang tussen de muzikale en theatrale aspecten.
Groei
De Maisfrou verhaalt over de groei in het leven, de hoop om vooruit te komen. En dat is precies wat deze voorstelling nog nodig heeft. Het moet groeien. Alle ingrediënten zijn aanwezig: de virtuoze fadostem van Laverman, het sublieme spel van haar band (waarbij vooral het percussiespel van Sytze Pruiksma er boven uitspringt) en vooral een pracht aan liederen. Maar het mag allemaal nog wat bruisender, intenser. De Maisfrou is een voorstelling die je moet ondergaan, die je moet meeslepen. En die overtuiging is er tijdens Lavermans optreden nog niet helemaal.
Maisfrou van Nynke Laverman is in ieder geval nog tot en met mei 2006 te zien. Een uitgebreide speellijst vind je hier. In februari verschijnt haar nieuwe cd met muziek van de voorstelling.
De Maisfrou (Nynke Laverman)
Artiest: Nynke LavermanGezien op donderdag 27 oktober 2005 in De Harmonie, Leeuwarden
Misschien ook iets voor u
Akoestisch, vrolijk, introvert, aandoenlijk
Sufjan Stevens doet Nederland aan. Een belangrijk moment voor velen, want hij heeft er veel nieuwe fans bij na het uitbrengen van het indrukwekkende album Illinois afgelopen zomer. Het imago van de VS is niet al te best de laatste tijd. Aan Sufjan Stevens de zware taak om het op te poetsen. Een taak die hij liefdevol op zich neemt. En met succes, getuige het uitverkochte Paradiso afgelopen donderdag.
~
Zelden heb ik zo’n hechte band gezien als die van deze zes Illinoise Makers. Ze moedigen elkaar aan en lachen elkaar lief toe. Met hun simpele acrobatische kunsten en gebarentaal bij de liedjes charmeren ze hun gasten. Maar noise is niet wat ze maken, eerder veel plezier. Temidden van al dit gedartel steekt de ster van vanavond opvallend introvert af. Met een naar binnen gekeerde blik en op zijn tenen staand zingt hij de liedjes van het laatste album Illinois. Gezegend met een opvallend hoge, fluwelige stem verhaalt hij over de meest afwisselende onderwerpen zoals een reusachtige wesp, een jaarlijkse feestdag Casimir Pulaski Day, het kleine stadje Jacksonville, maar ook Chicago en een seriemoordenaar…
Banjo
~
Je kunt je ook afvragen wie er in de band van wie speelt, want het voorprogramma van de show My Brightest Diamond, bestaat uit exact dezelfde mensen, inclusief Sufjan. Alleen is de muziek wel een tikkie anders. De stijl van zangeres Shara doet denken aan Jewel. Ze zingt de sterren van de hemel als de mensen Paradiso binnendruppelen. Later springen ze net zo gemakkelijk het podium weer op om de vrolijke club rond Sufjan te vormen. Alleen het nut van de verkleedpartijen tijdens de show komt niet echt over. Maar het leidt gelukkig niet al te zeer af van de prachtige liedjes. Tegen de verwachting in geeft hij het publiek een adembenemende tweede toegift. Solo zingt hij het nummer Romulus. Een mooie verstilde afsluiter na een lichtelijk verwarrende show vol onnavolgbaarheid, gespring, schoonheid en algehele schattigheid.
Sufjan Stevens
Gezien op donderdag 27 oktober 2005 in Paradiso, AmsterdamMisschien ook iets voor u