8WEEKLY
Al vroeg in het jaar wist de Slowcore-formatie Low ons te verrassen met hun schitterende album The Great Destroyer. De voortkruipende songs waar het drietal uit Duluth doorgaans om bekend staat, zijn nauwelijks tot niet te vinden op hun hardste en meest up-tempo-plaat tot nu toe. De melodische kracht is gebleven, de rest werd ingevuld met gruizige en vervormde gitaren die een verfrissende werking hebben op de toch al zo unieke sound van Low. The Great Destroyer heeft, zeker na een van de mooiste concerten van het afgelopen jaar in Paradiso, al die maanden in of in de buurt van de cd-speler gelegen. Een plaat van grote klasse, die ook het volgende jaar vaak de weg naar de cd-speler zal maken. (Niek Hofstetter)
Voor de makers van de tentoonstelling World Press Photo – Things As They Are moet het bijna niet te doen zijn geweest: een overzicht geven van vijftig jaar World Press Photo. Hoe maak je een selectie van al die foto’s die in die jaren gemaakt zijn, van al die belangrijke en minder belangrijke gebeurtenissen van de afgelopen halve eeuw? Want de foto’s geven niet alleen een indruk van het talent van de fotografen, maar ook van vijftig jaar wereldgeschiedenis. Het was dan ook een omvangrijke tentoonstelling. Veel foto’s zijn in de loop der jaren iconen geworden van armoede, sociaal en politiek onrecht, oorlog, wreedheden en rampen. Daarmee tonen ze ons gebeurtenissen die anders wellicht voor onze ogen verborgen zouden zijn gebleven: de dingen zoals ze zijn. En dat maakte deze tentoonstelling volgens ons een van de indrukwekkendste van het afgelopen jaar. (Anita Terpstra)
Zoals gezegd: het is waanzin om de beste cultuuruitingen van 2005 in een lijst bij elkaar te gooien. Nergens is die waanzin duidelijker aanwezig dan in De Verhalenbundel, waarin ieder verhaal opnieuw wordt gekenmerkt door spottend absurdisme en zotte creativiteit. De personages worden door een nieuw inzicht uit hun alledaagse leven gerukt op manieren die parallel lopen aan de werkelijkheid, maar in werkelijkheid nooit zover zouden doorslaan als Lauriers verhalen. De grillige lijnen die Josien Laurier in haar boek trekt, haar verfrissende kijk op alledaagse situaties en haar inventiviteit zijn de redenen dat De Verhalenbundel niet kan, niet mág ontbreken in de Crazy 88. (Sarah Sloot)
Le conseguenze dell’amore was een van de meer charmante films van het filmfestival in Rotterdam en is geschikt voor
een breed filmhuispubliek. In deze bijzonder stijlvolle film ondervindt een oude
man de gevolgen van de liefde. Maar hoofdpersoon Titta is niet zomaar iemand: achter zijn arrogantie en uiterlijke vertoon gaan geheimen schuil die het daglicht niet kunnen verdragen. De kijker leert wie hij eigenlijk is terwijl de
kille man langzaamaan smelt voor een serveerster, met tragische gevolgen. Paolo
Sorrentino maakt er een zwaar ironisch en strak geregisseerd schouwspel van, maar topacteur Toni Servillo draagt de film: zijn perfecte vertolking van de intrigerende cynicus is de spil van Le conseguenze
dell’amore. (Paul Caspers)
Vernieuwend is het deze keer niet, onverminderd mooi wel: het IJslandse viertal Sigur Rós heeft zijn eigen gebaande paden nog niet platgetreden en stelt daarom niet teleur. Takk… is niet zo overdonderend als zijn voorganger, niet zo veelzijdig als Ágætis Byrjun, maar gewoon een sterk album van een unieke band. De meeste nummers zijn op bedriegelijk simpele patronen en melodieën gebaseerd; alleen Sigur Rós kan van zulke eenvoud zoiets moois maken. En bij tijd en wijle is de muziek ongegeneerd blij: zo euforisch en expansief als in het nummer Hoppipolla klonk de band nooit eerder. Afsluiter Hey Sátan is dan weer Sigur Rós op zijn meest economisch: de band vindt melancholie in minimalisme. (Paul Caspers)
Dit jaar geen Van den Ende-musical in onze lijst der lijsten, want de verrassendste Nederlandse musical van dit jaar werd geproduceerd door Stichting Beeldenstorm en Harry Kies Theaterproducties. Turks Fruit, naar het welbekende boek van Jan Wolkers, is op een heel mooie manier op het toneel gebracht. Acteurs Antonie Kamerling en Jelka van Houten houden – als je terugdenkt aan de filmversie – aardig wat kleren aan, maar het ontbreken van seks op het toneel wordt ruimschoots gecompenseerd door hun taalgebruik. Na de pauze weet dit duo de gevoelige snaar van het publiek te raken. Een prachtige musical met een goede live-band en uitstekende acteurs. Turks Fruit, de musical is nog steeds te zien in de theaters. (Nathalie van Eck)
Met de documentaire Ford Transit kwam Hany Abu-Assad onder vuur te liggen, omdat hij niet verteld had dat de taxi-chauffeur in de film gespeeld werd door een acteur. Voor de regisseur maakte dat weinig uit, want hoe scherp is de grens tussen fictie en documentaire nu helemaal? En is de werkelijkheid niet altijd geconstrueerd, zelfs in een documentaire? Met Paradise Now lijkt Abu-Assad zijn credo te willen bevestigen: fictie kan de werkelijkheid net zo dicht naderen als een documentaire. We volgen twee Palestijnse zelfmoordterroristen in de laatste uren voor hun aanslag. Het scenario, bekroond met een Europese Film Award, is ijzersterk: terwijl de ene jongen gaat twijfelen aan zijn zaak, raakt de ander er juist steeds meer van overtuigd. Hiermee, maar ook met de vele heftige discussies in de film, maakt Abu-Assad inzichtelijk hoe ingewikkeld en uitzichtsloos het Israëlisch-Palestijnse conflict is. (Niels Bakker)
De Japanse schrijver Haruki Murakami is een bijzonder soort mens. Hij heeft namelijk continu vreemde hersenspinsels en hij schrijft ze ook op, zodat iedereen van zijn absurde ideeën kan genieten. De olifant verdwijnt is een verzameling lachwekkende verhalen over hoogst onwaarschijnlijke personen en situaties: mensen in olifantenfabrieken, broodjesrovers en mysterieuze TV people. De bundel is in dezelfde stijl geschreven als Murikami’s grootste succes, het veelgeprezen De jacht op het verloren schaap. Naast onnavolgbare humor bevat zijn werk ook een vleugje levensbeschouwing en een snufje onverschilligheid, en dat maakt zijn verhalen ongewoon hilarisch. Zijn nieuwste bundel verdient dan ook zeker een plaats in de lijst van het jaar! (Jesper Docter)
De tentoonstelling Portretten van Rineke Dijkstra staat garant voor een middagje lekker mensen kijken in het Stedelijk. 75 fotoportretten en twee video-installaties geven een overzicht van Dijkstra’s werk vanaf begin jaren negentig tot nu. Bijzonder is dat Dijkstra met haar portretten en portrettenseries iets universeel menselijks bloot weet te leggen. Tijdens het fotograferen wacht ze net zo lang totdat de personen hun aangenomen pose loslaten en zo hun masker laten vallen. De portretten zijn op prachtig groot formaat afgedrukt en in fraaie houten lijsten gestoken. Gelukkig hebben de tentoonstellingsmakers daarbij gekozen voor een sobere vormgeving zonder franje en met weinig tekst, zodat de foto’s voor zich kunnen spreken. Deze hartverwarmende tentoonstelling is – na een toer langs Parijs, Winterthur en Barcelona – nog tot 6 februari 2006 in Amsterdam te zien. Fotografe Rineke Dijstra is onze Hollandse trots met een klassieke en internationale uitstraling! (Mireille de Putter)
Regisseur Wes Anderson is onder meer bekend van Rushmore en The Royal Tenenbaums; films waarin Anderson telkens op lichtvoetige wijze kleinmenselijke drama’s uitbeeldt. The Life Aquatic is daarop geen uitzondering. Maar meer nog dan de voorgaande films blinkt Aquatic uit in dramatisch reliëf. Alle facetten van menselijke relaties worden onder de loep genomen. Het is in alles Andersons meest ambitieuze en meest geslaagde project te noemen. De personages hebben een volwassenheid en diepte die de regisseur tot nu toe niet heeft bereikt. Bill Murray is als de onvolwassen hasbeen Steve Zissou een psychologische uitdieping te noemen van het personage van Gene Hackman in The Royal Tenenbaums, zoals dat weer een uitvergroting te noemen was van Murrays rol in Rushmore. En de typische Anderson-lulligheid, waar zijn werk grotendeels de charme aan ontleent, heeft in The Life Aquatic een nieuwe standaard gekregen. De matrozenpakjes, de elektrodeuntjes, de stop motion-diepzeevissen: het is een kneuterigheid die wordt opgeroepen door een opzettelijke ambivalentie tussen ambachtelijkheid en amateurisme. (Paul Boon)
De heren van My Morning Jacket wisten dit jaar, ondanks een dubbele wissel in de band, een verfrissende vierde plaat te maken. Na de ingetogenheid van The Tennessee Fire en At Dawn en de rock van It Still Moves kreeg My Morning Jacket meer oog voor de soul van de jaren zeventig en de hiphop-vibes van de jaren tachtig. Hiermee probeerde de band een vervolg te vinden op de ochtend-middag-avond-trilogie. Hun idee van de ideale autoplaat resulteerde in Z. En ondanks het prominent aanwezige orgelgeluid is Neil Young nog altijd heel dichtbij. Z is een meesterwerkje, waarop My Morning Jacket ietwat anders klinkt, maar toch net zo vertrouwd overkomt. (Niek Hofstetter)
Een door technische hulpmiddelen gedomineerde toneelvoorstelling, die desondanks intiem en persoonlijk is. Dat is wat regisseur Johan Doesburg neerzet met zijn theaterversie van Elementaire deeltjes, de bestseller van de Franse romancier Michel Houllebecq. Twee broers vormen elkaars tegenpolen: Michel is de rationele, Bruno de emotionele. Ratio betekent doordraven met wetenschappelijke theorieën. Emotie betekent bij Houllebecq dat je bent geobsedeerd door seks. Doesburg kruipt zijn acteurs op de huid met camera’s, op een manier die van Big Brother een preutse kleuterklas maakt. Elke trilling, elke aarzeling wordt uitvergroot geprojecteerd op grote beeldschermen. Zonder goedkoop of ranzig te worden, fileert Doesburg zijn personages tot op het bot. Gevoel en verstand, zo lijkt hij te zeggen, rukken de mens steeds weer uit balans, een blijvend evenwicht tussen die twee is niet mogelijk. (Mieke Zijlmans)
De uitgever heeft er alles aan gedaan om dit boek zo onaantrekkelijk mogelijk te presenteren. Het model op de voorkant suggereert vanilleporno zoals Franse damesschrijvers die per ton over ons uitstorten. De auteur trekt op de achterflap het smoel dat we al ruimschoots – gaap – kennen van popmuzikanten die stoer willen doen door hevig drugsgebruik te suggereren. Ook de vergelijking met het voorspelbare Trainspotting doet het ergste vrezen. Toch raden wij je aan om door te zetten, want in het genre van de down & out-romans is dit een klein meesterwerkje; vooral door de onnadrukkelijke en zeer beheerste individuele stijl waarin Walsh verslag doet van het leven aan de onderkant van Liverpool. (Enno de Witt)
Een actrice (40+) raakt in een hevige crisis nadat ze haar rol en haar minnaar kwijtraakt aan een veel jongere concurrente. Is er leven na de veertig op het toneel en daarbuiten? Brünnhilde 40+ is de eigenzinnige theater come-back van actrice en scenarioschrijfster Joan Nederlof, die na tien jaar van schrijven
achter de schermen de plankenkoorts weer trotseert. Tegenspeler en Mug-maatje Marcel Musters staat als zachtmoedige Personal Assistant de weifelende, woedende, en bij tijd en wijle hysterische diva terzijde
in haar zoektocht naar een nieuwe identiteit. Een mooie kleine voorstelling met energiek en uitmuntend spel, maatschappijkritische noten, ironisch commentaar op het Nederlandse theaterwereldje en een sterk filosofische inslag. Maar vooral komisch, origineel, sprankelend en ontroerend. (Ellen op de Weegh)
De expo Michelangelo in het Teylers Museum staat om een aantal redenen in de Crazy 88. Ten eerste is het getoonde schetswerk van Michelangelo van uitzonderlijk goede kwaliteit en heeft het zelfs na honderden jaren nog een enorme zeggingskracht. Daarnaast laat deze indrukwekkende tentoonstelling niet alleen de goddelijke kunstenaar Michelangelo, maar ook de mens Michelangelo zien en dat gebeurt maar zelden. Een compliment aan de samenstellers van deze tentoonstelling! Zo is het leuk om een kijkje in de keuken te nemen bij een kunstenaar die tijdens zijn leven als de dood was dat men erachter kwam dat zelfs hij honderden schetsen moest maken. Maar misschien is het allerleukste wel dat je de plafondschildering van de Sixtijnse kapel gewoon hier in Nederland kunt bekijken, en nog wel tot en met 8 januari 2006. Haast je dus naar Haarlem! (Jacqueline van Ouwerkerk)
Regisseur James Wan en scenarioschrijver/acteur Leigh Whannell maakten een goedkope demo, stuurden hem op naar Hollywood en kregen vervolgens ruim één miljoen om de horror slasher Saw te maken. Zonder enige vorm van repetitie werd de gehele film in achttien dagen opgenomen, om vervolgens op verschillende festivals een publiekslieveling te worden. Alleen al in Amerika bracht de film 55 miljoen dollar op. Begrijpelijk, want deze variatie op Cube, waarin twee mannen vastgeketend wakker worden in een ranzige badkamer, zorgt ruim anderhalf uur lang voor vermakelijke horror met meerdere plotwendingen. Die wendingen zijn weliswaar vaak vergezocht en het acteerwerk laat meer dan eens te wensen over – dus aan kritische filmfans is Saw dan ook niet besteed. Voor horrorfans op zoek naar entertainment is het echter wel degelijk een van de leukste films van het jaar. (Jenny Hoogeboom)
Met zijn vierluik over de Franse schijver Marcel Proust leverde regisseur Guy Cassiers bij het Ro Theater een tour de force af die alom is bejubeld. Het vierde en laatste deel, De kant van Marcel, ging in mei in première. In de eerdere delen werd Marcel verliefd, ontwikkelde hij zich tot gevierd schrijver en verwierf hij een plek in de wervelende salons, waar het gonsde van affaires en roddels. Van dat decadente, turbulente leven is in dit laatste deel nog maar een ijle ademtocht over. In een broze, doorzichtige omgeving kan de stervende schrijver alleen nog het gezelschap van zijn huishoudster Cèleste verdragen. Het verhaal van de schim Marcel wordt verteld door deze Cèleste, fier en levenslustig zittend aan de keukentafel. Een bijzonder fraaie Marlies Heuer zet haar neer als een levensechte, wat volkse vrouw, die feitelijk nauwelijks beseft aan welk groot leven ze een bijdrage heeft geleverd. Een beeldschone, fragiele voorstelling die een waardig besluit vormt voor het tumult uit de eerdere delen. (Mieke Zijlmans)
Jaren naar uitgekeken. We wisten dat ze bestonden, alleen hadden we ze nog nooit gezien, deze brieven. Het belang van de uitgave mag dan ook duidelijk zijn. Uitgever Van Oorschot drukte in de jaren vijftig als geen ander zijn stempel op de vaderlandse letteren. Reve is onze grootste – nog net – levende schrijver. In de brieven komen dan ook talloze incidenten en affaires aan bod die de Nederlandse samenleving in de turbulente decennia na de oorlog in beroering brachten. Op zich is dat al voldoende voor een plaats in onze lijst, maar de brieven zijn ook nog eens uitstekend geschreven. Die van Van Oorschot dan. De bijdragen van Reve zijn als gewoonlijk subliem en, tot in de punten en komma’s, onnavolgbaar briljant. (Enno de Witt)
Deze expositie over het werk van fotograaf Willem van de Poll behoort om meer dan één reden in deze Crazy 88. Ten eerste is het een expositie die een prachtig tijdsbeeld schetst van de jaren dertig tot en met vijftig van de vorige eeuw. Van de Poll was dan ook niet minder dan politie-, pers-, reis-, reclame-, mode-, product-, bedrijfs-, oorlogs- en hoffotograaf. Ten tweede is het altijd leuk om de koninklijke familie in privé-situaties te zien zonder dat je daarvoor met een Privé op schoot bij de tandarts hoeft te zitten. En tenslotte is het een tentoonstelling die nog tot 5 februari te zien is in het fotomuseum in Den Haag. Dus heb je zelf nog volop de kans om te beoordelen of zijn plaats in de Crazy 88 terecht is of niet. (Erik Meijers)
Perfect Wedding is de grootse finale van het huwelijksvierluik dat Ivo van Hove dit seizoen bij Toneelgroep Amsterdam regisseerde. Op dit fantasierijke bruiloftsfeest treedt het voltallige ensemble aan in een speciaal voor de gelegenheid verbouwde Stadsschouwburg. Shakespeariaanse geslachtsverwarring, multiculturele danssessies, alle kleuren van Bollywood en een hoopvolle boodschap komen op wonderlijke wijze samen in een associatief en uitbundig spektakel. Omarm het vreemde en vier de liefde! Al was het alleen maar omdat Joop Admiraal zo prachtig rondzweeft in een felroze sari. Het spel is bevlogen, het plezier spat er van af, de setting is sprookjesachtig, en je avond is goed. Een waardige afsluiter van de cyclus en een mooi pleidooi voor een nieuw begin. (Ellen op de Weegh)
Het muziekjaar 2005 kent vele leuke bandjes met een geluid dat geïnspireerd
is op dat van begin jaren tachtig: elektronische poprock met frisse
puntige songs. Worlds Apart, de vierde plaat van Guinness Book-recordhouder
in de categorie ‘langste bandnaam’ …And You Will Know Us By The Trail Of
Dead, gaat daar dwárs tegen in. Rock, pop en noise, gemengd met koortjes en
strijkers, alles door elkaar. Het is op de eerste plaats heel veel geluid,
waarbij af en toe Pink Floyd om de hoek komt kijken. Het pakt wonderwel
allemaal prachtig uit. De teksten zijn niet altijd even sterk, maar dat is
dan ook maar een klein minpuntje. Worlds Apart is één grote overdonderende
bombastische geluidsexplosie. (Aryen Meijer)
Het is een goed jaar om Harry Potter-fan te zijn. Eerder dit jaar lag het zesde deel uit de boekenreeks in de winkels, en de herfst brengt de verfilming van het vierde boek, The Goblet of Fire, met zich mee. Na het zoetsappige eerste en tweede deel van Chris Columbus en het donkere The Prisoner of Azkaban van Alfonso Cuarón, maakte de Britse regisseur Mike Newell een sprookjesachtig vierde deel. Daarin komt de naam van Harry Potter op mysterieuze wijze in een wedstrijdbeker, the Goblet of Fire, terecht. Nu moet hij zichzelf bewijzen tegenover de oudere en wel rechtmatig gekozen kampioenen van de drie tovenaarsscholen. Intussen loeren ook de liefde en de duistere Lord Voldemort op Harry. Ook dit vierde deel is weer uitstekend, de karakters zijn sterk, de film is eng en duister, maar ook grappig en kleurrijk. En meer dan ooit vraagt dit vierde deel om een vervolg. En wel zo snel mogelijk! (Mark Hospers/Nora Sinnema)
Crazy 88
Artikel: De beste 88 van 2005: dag één
Eigenlijk is het waanzin, alle kunst- en cultuurdisciplines op een hoop gooien in een grote eindejaarslijst, maar we deden het toch. 8WEEKLY maakte een lijst voor eenentwintigste-eeuwse culturele alleseters: de Crazy 88. In deze democratische samengestelde lijst staan achtentachtig cultuuruitingen die de redactie om welke reden dan ook belangrijk vond voor 2005. Er kan over de inhoud gediscussieerd worden, en er is flink over gediscussieerd. Maar we vinden uiteindelijk wel dat de Crazy 88 een mooi beeld geeft van het afgelopen jaar. De Crazy 88 wordt gepubliceerd in vier delen. Vandaag deel één met de nummers 88 tot en met 67. Tel morgen met ons mee van 66 naar 45.
88: Low – The Great Destroyer
~
Al vroeg in het jaar wist de Slowcore-formatie Low ons te verrassen met hun schitterende album The Great Destroyer. De voortkruipende songs waar het drietal uit Duluth doorgaans om bekend staat, zijn nauwelijks tot niet te vinden op hun hardste en meest up-tempo-plaat tot nu toe. De melodische kracht is gebleven, de rest werd ingevuld met gruizige en vervormde gitaren die een verfrissende werking hebben op de toch al zo unieke sound van Low. The Great Destroyer heeft, zeker na een van de mooiste concerten van het afgelopen jaar in Paradiso, al die maanden in of in de buurt van de cd-speler gelegen. Een plaat van grote klasse, die ook het volgende jaar vaak de weg naar de cd-speler zal maken. (Niek Hofstetter)
Lees ook onze recensie.
87: World Press Photo – Things As They Are
~
Voor de makers van de tentoonstelling World Press Photo – Things As They Are moet het bijna niet te doen zijn geweest: een overzicht geven van vijftig jaar World Press Photo. Hoe maak je een selectie van al die foto’s die in die jaren gemaakt zijn, van al die belangrijke en minder belangrijke gebeurtenissen van de afgelopen halve eeuw? Want de foto’s geven niet alleen een indruk van het talent van de fotografen, maar ook van vijftig jaar wereldgeschiedenis. Het was dan ook een omvangrijke tentoonstelling. Veel foto’s zijn in de loop der jaren iconen geworden van armoede, sociaal en politiek onrecht, oorlog, wreedheden en rampen. Daarmee tonen ze ons gebeurtenissen die anders wellicht voor onze ogen verborgen zouden zijn gebleven: de dingen zoals ze zijn. En dat maakte deze tentoonstelling volgens ons een van de indrukwekkendste van het afgelopen jaar. (Anita Terpstra)
Lees ook onze recensie.
86: Josien Laurier – De verhalenbundel
~
Zoals gezegd: het is waanzin om de beste cultuuruitingen van 2005 in een lijst bij elkaar te gooien. Nergens is die waanzin duidelijker aanwezig dan in De Verhalenbundel, waarin ieder verhaal opnieuw wordt gekenmerkt door spottend absurdisme en zotte creativiteit. De personages worden door een nieuw inzicht uit hun alledaagse leven gerukt op manieren die parallel lopen aan de werkelijkheid, maar in werkelijkheid nooit zover zouden doorslaan als Lauriers verhalen. De grillige lijnen die Josien Laurier in haar boek trekt, haar verfrissende kijk op alledaagse situaties en haar inventiviteit zijn de redenen dat De Verhalenbundel niet kan, niet mág ontbreken in de Crazy 88. (Sarah Sloot)
Lees ook onze recensie.
85: Le conseguenze dell’amore – Paolo Sorrentino
~
Le conseguenze dell’amore was een van de meer charmante films van het filmfestival in Rotterdam en is geschikt vooreen breed filmhuispubliek. In deze bijzonder stijlvolle film ondervindt een oude
man de gevolgen van de liefde. Maar hoofdpersoon Titta is niet zomaar iemand: achter zijn arrogantie en uiterlijke vertoon gaan geheimen schuil die het daglicht niet kunnen verdragen. De kijker leert wie hij eigenlijk is terwijl de
kille man langzaamaan smelt voor een serveerster, met tragische gevolgen. Paolo
Sorrentino maakt er een zwaar ironisch en strak geregisseerd schouwspel van, maar topacteur Toni Servillo draagt de film: zijn perfecte vertolking van de intrigerende cynicus is de spil van Le conseguenze
dell’amore. (Paul Caspers)
Lees ook onze recensie.
84: Sigur Rós – Takk…
~
Vernieuwend is het deze keer niet, onverminderd mooi wel: het IJslandse viertal Sigur Rós heeft zijn eigen gebaande paden nog niet platgetreden en stelt daarom niet teleur. Takk… is niet zo overdonderend als zijn voorganger, niet zo veelzijdig als Ágætis Byrjun, maar gewoon een sterk album van een unieke band. De meeste nummers zijn op bedriegelijk simpele patronen en melodieën gebaseerd; alleen Sigur Rós kan van zulke eenvoud zoiets moois maken. En bij tijd en wijle is de muziek ongegeneerd blij: zo euforisch en expansief als in het nummer Hoppipolla klonk de band nooit eerder. Afsluiter Hey Sátan is dan weer Sigur Rós op zijn meest economisch: de band vindt melancholie in minimalisme. (Paul Caspers)
Lees ook onze recensie.
83: Turks Fruit, de musical
~
Dit jaar geen Van den Ende-musical in onze lijst der lijsten, want de verrassendste Nederlandse musical van dit jaar werd geproduceerd door Stichting Beeldenstorm en Harry Kies Theaterproducties. Turks Fruit, naar het welbekende boek van Jan Wolkers, is op een heel mooie manier op het toneel gebracht. Acteurs Antonie Kamerling en Jelka van Houten houden – als je terugdenkt aan de filmversie – aardig wat kleren aan, maar het ontbreken van seks op het toneel wordt ruimschoots gecompenseerd door hun taalgebruik. Na de pauze weet dit duo de gevoelige snaar van het publiek te raken. Een prachtige musical met een goede live-band en uitstekende acteurs. Turks Fruit, de musical is nog steeds te zien in de theaters. (Nathalie van Eck)
Lees ook onze recensie.
82: Paradise Now – Hany Abu-Assad
~
Met de documentaire Ford Transit kwam Hany Abu-Assad onder vuur te liggen, omdat hij niet verteld had dat de taxi-chauffeur in de film gespeeld werd door een acteur. Voor de regisseur maakte dat weinig uit, want hoe scherp is de grens tussen fictie en documentaire nu helemaal? En is de werkelijkheid niet altijd geconstrueerd, zelfs in een documentaire? Met Paradise Now lijkt Abu-Assad zijn credo te willen bevestigen: fictie kan de werkelijkheid net zo dicht naderen als een documentaire. We volgen twee Palestijnse zelfmoordterroristen in de laatste uren voor hun aanslag. Het scenario, bekroond met een Europese Film Award, is ijzersterk: terwijl de ene jongen gaat twijfelen aan zijn zaak, raakt de ander er juist steeds meer van overtuigd. Hiermee, maar ook met de vele heftige discussies in de film, maakt Abu-Assad inzichtelijk hoe ingewikkeld en uitzichtsloos het Israëlisch-Palestijnse conflict is. (Niels Bakker)
Lees ook onze recensie.
81: Haruki Murakami – De olifant verdwijnt
~
De Japanse schrijver Haruki Murakami is een bijzonder soort mens. Hij heeft namelijk continu vreemde hersenspinsels en hij schrijft ze ook op, zodat iedereen van zijn absurde ideeën kan genieten. De olifant verdwijnt is een verzameling lachwekkende verhalen over hoogst onwaarschijnlijke personen en situaties: mensen in olifantenfabrieken, broodjesrovers en mysterieuze TV people. De bundel is in dezelfde stijl geschreven als Murikami’s grootste succes, het veelgeprezen De jacht op het verloren schaap. Naast onnavolgbare humor bevat zijn werk ook een vleugje levensbeschouwing en een snufje onverschilligheid, en dat maakt zijn verhalen ongewoon hilarisch. Zijn nieuwste bundel verdient dan ook zeker een plaats in de lijst van het jaar! (Jesper Docter)
Lees ook onze recensie.
80: Rineke Dijkstra – Portretten
~
De tentoonstelling Portretten van Rineke Dijkstra staat garant voor een middagje lekker mensen kijken in het Stedelijk. 75 fotoportretten en twee video-installaties geven een overzicht van Dijkstra’s werk vanaf begin jaren negentig tot nu. Bijzonder is dat Dijkstra met haar portretten en portrettenseries iets universeel menselijks bloot weet te leggen. Tijdens het fotograferen wacht ze net zo lang totdat de personen hun aangenomen pose loslaten en zo hun masker laten vallen. De portretten zijn op prachtig groot formaat afgedrukt en in fraaie houten lijsten gestoken. Gelukkig hebben de tentoonstellingsmakers daarbij gekozen voor een sobere vormgeving zonder franje en met weinig tekst, zodat de foto’s voor zich kunnen spreken. Deze hartverwarmende tentoonstelling is – na een toer langs Parijs, Winterthur en Barcelona – nog tot 6 februari 2006 in Amsterdam te zien. Fotografe Rineke Dijstra is onze Hollandse trots met een klassieke en internationale uitstraling! (Mireille de Putter)
Lees ook onze recensie.
79: The Life Aquatic – Wes Anderson
~
Regisseur Wes Anderson is onder meer bekend van Rushmore en The Royal Tenenbaums; films waarin Anderson telkens op lichtvoetige wijze kleinmenselijke drama’s uitbeeldt. The Life Aquatic is daarop geen uitzondering. Maar meer nog dan de voorgaande films blinkt Aquatic uit in dramatisch reliëf. Alle facetten van menselijke relaties worden onder de loep genomen. Het is in alles Andersons meest ambitieuze en meest geslaagde project te noemen. De personages hebben een volwassenheid en diepte die de regisseur tot nu toe niet heeft bereikt. Bill Murray is als de onvolwassen hasbeen Steve Zissou een psychologische uitdieping te noemen van het personage van Gene Hackman in The Royal Tenenbaums, zoals dat weer een uitvergroting te noemen was van Murrays rol in Rushmore. En de typische Anderson-lulligheid, waar zijn werk grotendeels de charme aan ontleent, heeft in The Life Aquatic een nieuwe standaard gekregen. De matrozenpakjes, de elektrodeuntjes, de stop motion-diepzeevissen: het is een kneuterigheid die wordt opgeroepen door een opzettelijke ambivalentie tussen ambachtelijkheid en amateurisme. (Paul Boon)
Lees ook onze recensie.
78: My Morning Jacket – Z
~
De heren van My Morning Jacket wisten dit jaar, ondanks een dubbele wissel in de band, een verfrissende vierde plaat te maken. Na de ingetogenheid van The Tennessee Fire en At Dawn en de rock van It Still Moves kreeg My Morning Jacket meer oog voor de soul van de jaren zeventig en de hiphop-vibes van de jaren tachtig. Hiermee probeerde de band een vervolg te vinden op de ochtend-middag-avond-trilogie. Hun idee van de ideale autoplaat resulteerde in Z. En ondanks het prominent aanwezige orgelgeluid is Neil Young nog altijd heel dichtbij. Z is een meesterwerkje, waarop My Morning Jacket ietwat anders klinkt, maar toch net zo vertrouwd overkomt. (Niek Hofstetter)
Lees ook onze recensie.
77: Elementaire deeltjes – Het Nationale Toneel
~
Een door technische hulpmiddelen gedomineerde toneelvoorstelling, die desondanks intiem en persoonlijk is. Dat is wat regisseur Johan Doesburg neerzet met zijn theaterversie van Elementaire deeltjes, de bestseller van de Franse romancier Michel Houllebecq. Twee broers vormen elkaars tegenpolen: Michel is de rationele, Bruno de emotionele. Ratio betekent doordraven met wetenschappelijke theorieën. Emotie betekent bij Houllebecq dat je bent geobsedeerd door seks. Doesburg kruipt zijn acteurs op de huid met camera’s, op een manier die van Big Brother een preutse kleuterklas maakt. Elke trilling, elke aarzeling wordt uitvergroot geprojecteerd op grote beeldschermen. Zonder goedkoop of ranzig te worden, fileert Doesburg zijn personages tot op het bot. Gevoel en verstand, zo lijkt hij te zeggen, rukken de mens steeds weer uit balans, een blijvend evenwicht tussen die twee is niet mogelijk. (Mieke Zijlmans)
Lees ook onze recensie.
76: Helen Walsh – Millie
~
De uitgever heeft er alles aan gedaan om dit boek zo onaantrekkelijk mogelijk te presenteren. Het model op de voorkant suggereert vanilleporno zoals Franse damesschrijvers die per ton over ons uitstorten. De auteur trekt op de achterflap het smoel dat we al ruimschoots – gaap – kennen van popmuzikanten die stoer willen doen door hevig drugsgebruik te suggereren. Ook de vergelijking met het voorspelbare Trainspotting doet het ergste vrezen. Toch raden wij je aan om door te zetten, want in het genre van de down & out-romans is dit een klein meesterwerkje; vooral door de onnadrukkelijke en zeer beheerste individuele stijl waarin Walsh verslag doet van het leven aan de onderkant van Liverpool. (Enno de Witt)
Lees ook onze recensie.
75: Brunhilde 40+ – Mugmetdegoudentand
~
Een actrice (40+) raakt in een hevige crisis nadat ze haar rol en haar minnaar kwijtraakt aan een veel jongere concurrente. Is er leven na de veertig op het toneel en daarbuiten? Brünnhilde 40+ is de eigenzinnige theater come-back van actrice en scenarioschrijfster Joan Nederlof, die na tien jaar van schrijvenachter de schermen de plankenkoorts weer trotseert. Tegenspeler en Mug-maatje Marcel Musters staat als zachtmoedige Personal Assistant de weifelende, woedende, en bij tijd en wijle hysterische diva terzijde
in haar zoektocht naar een nieuwe identiteit. Een mooie kleine voorstelling met energiek en uitmuntend spel, maatschappijkritische noten, ironisch commentaar op het Nederlandse theaterwereldje en een sterk filosofische inslag. Maar vooral komisch, origineel, sprankelend en ontroerend. (Ellen op de Weegh)
Lees ook onze recensie.
74: Michelangelo
~
De expo Michelangelo in het Teylers Museum staat om een aantal redenen in de Crazy 88. Ten eerste is het getoonde schetswerk van Michelangelo van uitzonderlijk goede kwaliteit en heeft het zelfs na honderden jaren nog een enorme zeggingskracht. Daarnaast laat deze indrukwekkende tentoonstelling niet alleen de goddelijke kunstenaar Michelangelo, maar ook de mens Michelangelo zien en dat gebeurt maar zelden. Een compliment aan de samenstellers van deze tentoonstelling! Zo is het leuk om een kijkje in de keuken te nemen bij een kunstenaar die tijdens zijn leven als de dood was dat men erachter kwam dat zelfs hij honderden schetsen moest maken. Maar misschien is het allerleukste wel dat je de plafondschildering van de Sixtijnse kapel gewoon hier in Nederland kunt bekijken, en nog wel tot en met 8 januari 2006. Haast je dus naar Haarlem! (Jacqueline van Ouwerkerk)
Lees ook onze recensie.
73: Saw – James Wan
~
Regisseur James Wan en scenarioschrijver/acteur Leigh Whannell maakten een goedkope demo, stuurden hem op naar Hollywood en kregen vervolgens ruim één miljoen om de horror slasher Saw te maken. Zonder enige vorm van repetitie werd de gehele film in achttien dagen opgenomen, om vervolgens op verschillende festivals een publiekslieveling te worden. Alleen al in Amerika bracht de film 55 miljoen dollar op. Begrijpelijk, want deze variatie op Cube, waarin twee mannen vastgeketend wakker worden in een ranzige badkamer, zorgt ruim anderhalf uur lang voor vermakelijke horror met meerdere plotwendingen. Die wendingen zijn weliswaar vaak vergezocht en het acteerwerk laat meer dan eens te wensen over – dus aan kritische filmfans is Saw dan ook niet besteed. Voor horrorfans op zoek naar entertainment is het echter wel degelijk een van de leukste films van het jaar. (Jenny Hoogeboom)
Lees ook onze recensie.
72: Proust 4 / De kant van Marcel – Ro Theater
~
Met zijn vierluik over de Franse schijver Marcel Proust leverde regisseur Guy Cassiers bij het Ro Theater een tour de force af die alom is bejubeld. Het vierde en laatste deel, De kant van Marcel, ging in mei in première. In de eerdere delen werd Marcel verliefd, ontwikkelde hij zich tot gevierd schrijver en verwierf hij een plek in de wervelende salons, waar het gonsde van affaires en roddels. Van dat decadente, turbulente leven is in dit laatste deel nog maar een ijle ademtocht over. In een broze, doorzichtige omgeving kan de stervende schrijver alleen nog het gezelschap van zijn huishoudster Cèleste verdragen. Het verhaal van de schim Marcel wordt verteld door deze Cèleste, fier en levenslustig zittend aan de keukentafel. Een bijzonder fraaie Marlies Heuer zet haar neer als een levensechte, wat volkse vrouw, die feitelijk nauwelijks beseft aan welk groot leven ze een bijdrage heeft geleverd. Een beeldschone, fragiele voorstelling die een waardig besluit vormt voor het tumult uit de eerdere delen. (Mieke Zijlmans)
Lees ook onze recensie.
71: Gerard Reve & Geert van Oorschot – Briefwisseling 1951-1987
~
Jaren naar uitgekeken. We wisten dat ze bestonden, alleen hadden we ze nog nooit gezien, deze brieven. Het belang van de uitgave mag dan ook duidelijk zijn. Uitgever Van Oorschot drukte in de jaren vijftig als geen ander zijn stempel op de vaderlandse letteren. Reve is onze grootste – nog net – levende schrijver. In de brieven komen dan ook talloze incidenten en affaires aan bod die de Nederlandse samenleving in de turbulente decennia na de oorlog in beroering brachten. Op zich is dat al voldoende voor een plaats in onze lijst, maar de brieven zijn ook nog eens uitstekend geschreven. Die van Van Oorschot dan. De bijdragen van Reve zijn als gewoonlijk subliem en, tot in de punten en komma’s, onnavolgbaar briljant. (Enno de Witt)
Lees ook onze recensie.
70: Willem van de Poll (1895 – 1970)
~
Deze expositie over het werk van fotograaf Willem van de Poll behoort om meer dan één reden in deze Crazy 88. Ten eerste is het een expositie die een prachtig tijdsbeeld schetst van de jaren dertig tot en met vijftig van de vorige eeuw. Van de Poll was dan ook niet minder dan politie-, pers-, reis-, reclame-, mode-, product-, bedrijfs-, oorlogs- en hoffotograaf. Ten tweede is het altijd leuk om de koninklijke familie in privé-situaties te zien zonder dat je daarvoor met een Privé op schoot bij de tandarts hoeft te zitten. En tenslotte is het een tentoonstelling die nog tot 5 februari te zien is in het fotomuseum in Den Haag. Dus heb je zelf nog volop de kans om te beoordelen of zijn plaats in de Crazy 88 terecht is of niet. (Erik Meijers)
Lees ook onze recensie.
69: Perfect Wedding – Toneelgroep Amsterdam
~
Perfect Wedding is de grootse finale van het huwelijksvierluik dat Ivo van Hove dit seizoen bij Toneelgroep Amsterdam regisseerde. Op dit fantasierijke bruiloftsfeest treedt het voltallige ensemble aan in een speciaal voor de gelegenheid verbouwde Stadsschouwburg. Shakespeariaanse geslachtsverwarring, multiculturele danssessies, alle kleuren van Bollywood en een hoopvolle boodschap komen op wonderlijke wijze samen in een associatief en uitbundig spektakel. Omarm het vreemde en vier de liefde! Al was het alleen maar omdat Joop Admiraal zo prachtig rondzweeft in een felroze sari. Het spel is bevlogen, het plezier spat er van af, de setting is sprookjesachtig, en je avond is goed. Een waardige afsluiter van de cyclus en een mooi pleidooi voor een nieuw begin. (Ellen op de Weegh)
Lees ook onze recensie.
68: …And You Will Know Us By The Trail Of Dead – Worlds Apart
~
Het muziekjaar 2005 kent vele leuke bandjes met een geluid dat geïnspireerdis op dat van begin jaren tachtig: elektronische poprock met frisse
puntige songs. Worlds Apart, de vierde plaat van Guinness Book-recordhouder
in de categorie ‘langste bandnaam’ …And You Will Know Us By The Trail Of
Dead, gaat daar dwárs tegen in. Rock, pop en noise, gemengd met koortjes en
strijkers, alles door elkaar. Het is op de eerste plaats heel veel geluid,
waarbij af en toe Pink Floyd om de hoek komt kijken. Het pakt wonderwel
allemaal prachtig uit. De teksten zijn niet altijd even sterk, maar dat is
dan ook maar een klein minpuntje. Worlds Apart is één grote overdonderende
bombastische geluidsexplosie. (Aryen Meijer)
Lees ook onze recensie.
67: Harry Potter and the Goblet of Fire – Mike Newell
~
Het is een goed jaar om Harry Potter-fan te zijn. Eerder dit jaar lag het zesde deel uit de boekenreeks in de winkels, en de herfst brengt de verfilming van het vierde boek, The Goblet of Fire, met zich mee. Na het zoetsappige eerste en tweede deel van Chris Columbus en het donkere The Prisoner of Azkaban van Alfonso Cuarón, maakte de Britse regisseur Mike Newell een sprookjesachtig vierde deel. Daarin komt de naam van Harry Potter op mysterieuze wijze in een wedstrijdbeker, the Goblet of Fire, terecht. Nu moet hij zichzelf bewijzen tegenover de oudere en wel rechtmatig gekozen kampioenen van de drie tovenaarsscholen. Intussen loeren ook de liefde en de duistere Lord Voldemort op Harry. Ook dit vierde deel is weer uitstekend, de karakters zijn sterk, de film is eng en duister, maar ook grappig en kleurrijk. En meer dan ooit vraagt dit vierde deel om een vervolg. En wel zo snel mogelijk! (Mark Hospers/Nora Sinnema)
Lees ook onze recensie.
