Voorwaarts naar de natuur

Deze roman in dagboekvorm legt de laatste periode vast van een moeilijke tijd. De jonge hoofdpersoon, een activistische schrijfster, zoekt houvast. Een plek om neer te strijken na een veelbewogen scheiding en na zwerftochten door IJsland en Europa. Centraal in die zoektocht staat het schrijverschap, dat op allerlei manieren haar leven bepaalt.

Dagboek

Zo is daar de vorm van deze roman: de hoofdstukken hebben de vorm van notities in een dagboek. Hiermee legt Eir nadruk op de activiteit van het schrijven: waar de grote realistische romans de taal en constructie zo transparant mogelijk te laten zijn, ontsnapt de lezer in Land van liefde en ruïnes nergens aan de auteur. De roman lijkt niet alleen te zijn ontstaan, maar vooral te bestaan uit het scheppingsproces.

De hoofdpersoon, die we gerust Oddný Eir kunnen noemen, heeft een nieuwe minnaar, een ornitholoog, ‘Vogel’ genaamd. Hij is ook schrijver en vraagt, net als de hoofdpersoon, om rust om na te denken en te schrijven. Het maakt hun relatie complex, en Eir denkt dan ook veelvuldig na over wat het precies betekent om samen te leven.

Financiële crises

Die vraag keert ook op grotere schaal terug. Deze roman is geschreven in de vroege jaren van de verscheidene economische crises die na 2008 over de westerse wereld rolden. In IJsland speelde onder meer de Icesave-affaire, in Nederland welbekend en in het boek ook genoemd. 300.000 IJslanders begonnen zich af te vragen wie de macht heeft op het eiland: de banken, de regering of het volk? In Land van liefde en ruïnes denkt Eir veelvuldig aan de maatschappelijke werkelijkheid. Zo schrijft ze ‘heel lang’ te hebben gepraat ‘over de mogelijkheid van een referendum over de revolutionaire beslissingen rondom de economie van het land.’

Op andere momenten reflecteert de roman op het gedachtegoed van Hannah Arendt, of de relatie tussen William Wordsworth en zijn zuster Dorothy. Het boek kent een dun plot: het is Eir eerder te doen om de reflecties, dan om het opzetten en uitdenken van actie. Land van liefde en ruïnes lijdt hieronder als geheel: de roman is onevenwichtig getoonzet. Veel van de essayistische flarden of passages blijven hangen zonder in het verhaal geïntegreerd te raken.

Niet richtingloos

De roman mag dan wat onbestemd blijven, richtingloos is hij niet. Eir pleit voor meer aandacht voor de natuur en ecologie, voor een wereld waarin men meer met elkaar deelt – net zoals de wereld die vastgelegd is in de vele mythes en saga’s waar IJsland rijk aan is. De financiële crises, symbool van ongebreideld kapitalisme, zou dan hopelijk het einde van bezitsdrang inluiden. In Land van liefde en ruïnes doet Oddný Eir een eerste poging te laten zien hoe zo’n maatschappij eruit kan zien.