Ginger & Rosa

Het is 1962 en de Koude Oorlog is in volle gang. Heftige woorden van de Amerikaanse president en onheilspellende radioboodschappen over een nucleaire wereldoorlog houden de wereld in hun greep. De beelden van de atoombom op Hiroshima 17 jaar eerder – tevens het eerste shot van de film – liggen nog vers in het geheugen. Het einde van de mensheid is dichterbij dan ooit, met name in Gingers gedachten. Ginger (Elle Fanning), die zo rond 1945 geboren zal zijn, mag de oorlog dan niet meegemaakt hebben, ze doet er alles aan om een volgende te voorkomen.

Leeftijd en idealen
Het is tekenend voor Ginger, die zich bekommert om het welzijn van de wereld en oprecht bang is voor wat er – uiteindelijk niet – zal gebeuren. Ginger bezoekt ontmoetingen van vredesactivisten, kent theorieën van Bertrand Russell en volgt aandachtig het nieuws op de radio. Ze leidt een teruggetrokken bestaan en is verzonken in zowel haar eigen poëzie als die van T.S. Eliot, terwijl Dave Brubeck en Duke Ellington op plaat worden gedraaid. ‘Can’t you be a girl for a moment or two longer?’ vraagt een kennis. Het zit er niet in.

Rosa (Alice Englert) is minder overtuigd van het naderende onheil en háár rebelse houding is een kwestie van leeftijd, niet van idealen. Rosa’s interesses liggen meer bij make-up, haarstyling en jongens. Ze is populair bij het andere geslacht, ook al speelt ze niet bepaald hard to get. Ginger vindt het allemaal prima en houdt zich afzijdig wanneer Rosa in haar bijzijn door de zoveelste jongen wordt ingepakt. Maar de immer ongenoegzame Rosa zoekt de grenzen van het toelaatbare op, met alle gevolgen van dien.

Derde hoofdrolspeler in dit rustig voortkabbelende schouwspel is Gingers vader Roland (Alessandro Nivola). Hij weet, in tegenstelling tot Gingers moeder, moeiteloos Gingers aandacht vast te houden met zijn theorieën en mooie verhalen. Roland wil graag dat Ginger hem ‘Roland’ noemt in plaats van ‘papa’, en Ginger vindt dat net zo vanzelfsprekend als dat hij haar ‘Ginger’ noemt. Eigenlijk heet ze namelijk Africa. Het geeft de verhoudingen tussen vader en dochter mooi weer: ze gaan met elkaar om als twee vrienden, niet als vader en dochter. Bovendien wordt Roland er zo niet constant aan herinnerd dat hij vader is. Verantwoordelijkheid is aan Roland simpelweg niet besteed. Hij geniet liever van zijn dierbaarste bezit: zijn zwaarbevochten vrijheid.

Instabiele fundamenten

In Ginger & Rosa wordt de ooit veilige thuisbasis van de hoofdrolspeelster langzaam afgebroken. Omdat Ginger niet iemand is die van zich afbijt, laat ze het gebeuren. Haar kritiek beperkt zich tot de wereldleiders, maar de mensen op wie ze wel invloed kan uitoefenen laat ze over zich heen lopen. De emotionele pijn die Rosa en anderen haar aandoen is zichtbaar in de tranen die van Gingers wangen biggelen, maar komt zelden verbaal tot uiting. Elle Fannings indringende vertolking van de getroebleerde puber blijft ingetogen en puur. Ook hulde voor debutante Alice Englert, die zich door achteloze blikken en naïviteit de frustratie van de kijker op de hals haalt, zonder een eendimensionaal karakter te portretteren.

Ginger & Rosa is een fijnzinnige, rustige arthousefilm met een prachtige, dramatische climax. Regisseur Sally Potter, die faam verwierf met haar debuut Orlando, sloopt geleidelijk de fundamenten van haar zelfgeschreven personages en ontneemt ze van hun zekerheden. Wanneer de franje is verdwenen, blijven slechts kwetsbare, menselijke karakters over. De manier waarop Potter haar personages laat ontsporen is meeslepend. Ginger & Rosa is een portret over mensen in een angstige tijd, maar vertelt een tijdloos verhaal.