Morele casus

L’enfant speelt zich grotendeels af op dode plaatsen waar bijna niemand komt. Een verlaten industrieterrein, een troosteloze garage, een leeg appartement. Een wereld zonder structuur, zonder regels. Een fictieve wereld, waarin de echte werkelijkheid slechts bij vlagen doordringt. In deze wereld leeft Bruno, een kruimeldief. Een verschoppeling is hij allerminst, deze Bruno. Hij redt zich prima en voelt zich vrij, een ander leven wenst hij niet.

Transactie voltooid

Bruno doet niet moeilijk en weet overal geld uit te slaan. Terwijl zijn vriendin in een kliniek van zijn zoon bevalt verhuurt hij haar flat. Van het geld koopt hij een nieuwe jas. Maar dat is nog niets vergeleken bij wat hij even later uithaalt. Tijdens een wandeling met het pasgeboren wurm besluit hij hem via een bevriende heler te verkopen. Hij legt het kind in een hoek, gaat vijf minuten de deur uit, komt terug en pikt een dikke envelop met geld op. Transactie voltooid. De broertjes Dardenne buiten het dramatische potentieel van dit gegeven niet uit, maar laten het bijna terloops plaatsvinden. Het gaat hen uiteindelijk om het personage Bruno en de manier waarop hij in het leven staat.

L’enfant heet een sociaal-realistisch drama te zijn, maar eigenlijk is deze benaming niet helemaal terecht. Het is veeleer een ingenieus geconstrueerde morele casus die een aantal prangende vragen oproept. Hoe komt iemand ertoe zijn eigen kind te verkopen? Kan zo iemand nog een mens genoemd worden? Kan zo’n daad ooit worden goedgemaakt? Dat er mensen bestaan die hun eigen kroost verkopen, weet iedereen. Maar wat zijn dat voor mensen? Is dat verderfelijk tuig of kunnen we daar ook sympathie voor voelen?

Impuls

Bruno krijgt geen achtergrond, geen geschiedenis mee. We weten bijna niets van hem. Zelfs over de baby komen we niet meer te weten dan dat het een jongentje van negen dagen oud is. Hierdoor kunnen we Bruno slechts beoordelen op grond van de handelingen die hij in de film verricht. Dit zet de zaak op scherp en zorgt ervoor dat de kijker niet zomaar kan teruggrijpen op gebruikelijke verklaringen. Bruno doet wat hij doet omdat hij Bruno is en om geen enkele andere reden. Jeugd, opvoeding en sociaal milieu hebben daar niks mee te maken. Ook een dief is verantwoordelijk voor zijn naasten, of hij dat nu wil of niet.

Bruno handelt niet naar deze verantwoordelijkheid en laat zich pas tot de orde roepen als de hele zaak dreigt te ontsporen. Maakt dit hem tot een verderfelijk mens? Dat valt moeilijk te zeggen, maar uit alles blijkt dat hij niet uitsluitend verderfelijk is. Zo handelt Bruno uit een impuls en niet uit berekening. In het laatste geval had hij voor zijn vriendin een ontvoering in scène gezet of iets anders geregeld wat de verdwijning van het kind moest verklaren. Dit doet hij niet. Hij gaat er ook niet vandoor met de poen, wat hij tenslotte ook had kunnen doen. Absoluut slecht is hij niet, maar wat dan wel? Door het sterke acteerwerk van Jérémie Renier als Bruno blijft het antwoord op deze vraag volledig in het midden hangen.

Als extra is nog een uitgebreid, maar veel te langdradig interview met de gebroeders Dardenne toegevoegd, waarin de interviewer, die om de een of andere reden erg vaak in beeld is, nogal op de zenuwen werkt. Daarnaast is een korte, nogal technische documentaire opgenomen over de stijl, de belichting en het camerawerk in L’enfant.