Symbolische clash

Amar is een man die werkt op een vliegveld als vluchtleider. Hij raakt door zijn problematische alcoholgebruik zijn baan kwijt. Luna, Amars vriendin die als stewardess werkt bij dezelfde vliegmaatschappij, wil zwanger raken. Wanneer Amar ontslagen wordt, geraken de geliefden in een crisis. Om hun zinnen iets te verzetten gaan ze met een aantal vrienden wildwaterkanoën, waarna ze een aanrijding krijgen met een lid van de wahabitische moslimgemeenschap. De wahabiet, Bahrija genaamd, blijkt een vroege vriend van Amar te zijn, die wel een baan voor Amar heeft in de wahabitische gemeenschap.

Bin Laden

Het is een symbolische clash tussen de twee ‘werelden’ van de islamitische geloofsbeleving in Bosnië anno nu. Hiermee rolt het conflict tussen de traditionele en moderne islam de film binnen, waarbij de beide hoofdrolspelers elk een van de stromingen gaan vertegenwoordigen. Om de film beter te begrijpen is het handig iets meer te weten over stromingen in de islam. Het wahabisme, dat een belangrijke rol in film speelt, is een conservatieve stroming van het soennisme, die voor buitenstaanders wellicht snel gekoppeld wordt aan terrorisme vanwege de verwantschap met de Takfir-stroming, waar onder anderen Osama Bin Laden zijn wortels in heeft.

De regisseuse is slim genoeg om van beide godsdienstinvullingen een aantal uitingsvormen te tonen, om zodoende een genuanceerd beeld te scheppen van de spanningen tussen beide. Zij gebruikt hiervoor het Bayram (een van de Ottomaanse overheersing overgenomen benaming van een religieus feest in onder andere Bosnië) om de kijker direct duidelijk te maken hoe verschillend de geloofsbeleving door de beide stromingen wordt ervaren. Echter kiest de regisseur ook voor een aantal te simpele wendingen. Uiteraard is Amar als bij donderslag van de alcohol af wanneer hij kiest om in de wahabitische gemeenschap te gaan werken. Doordat hij meer tot rust komt en de oude waarden van zijn geloof hervindt, lijkt hij zich al gauw te bekeren.

Uitglijder

Het contrast tussen de wahabieten en de gematigde moslims dat Na putu laat zien, is een troef die niet altijd even sterk wordt ingezet. Op heel flauwe manier zien we een wahabitische vrouw, met nikab en al, vertellen over de gevaren van de ‘westerse’ leefstijl en hoe vrouwen daarin onderdrukt worden en tot sekssymbool gereduceerd worden, en dit tegenover de wahabitische leefstijl zet, die volgens haar ‘natuurlijker’ is. Hierbij vergeet ze dat de onderdrukking van de vrouw, zoals gezien in deze orthodoxe islamitische stroming, hetzelfde sekssymbool impliceert als in de ‘westerse’ waarden zichtbaar is. In de volgende shot zien we een discotheek vol aantrekkelijke dames en alcoholgebruik, onder het genot van oriëntaals klinkende dansmuziek.

Gelukkig is dit een van de weinige uitglijders van de regisseuse. Want Na putu is een gelaagde film met herkenbare menselijke ongemakken, waarin Žbanić ons meeneemt in de wahabitische gemeenschap en ons getuige maakt van tal van rituelen, zoaals een huwelijk, het bidden, de onderlinge verhoudingen en hun gedachtegoed. Žbanić behoudt zodoende het evenwicht, waarmee ze het conflict tussen Luna en Amar kracht bijzet.