Reclaim Your Brain

Moderne activisten worden misschien niet meer gedreven door allesomvattende ideologieën, hun protest richt zich nog altijd tegen ‘het systeem’. Of dat nu de oneerlijke wereldhandel is of, zoals in Reclaim your brain, de dictatuur van de televisie. De revolutie van weleer heeft echter afgedaan. De huidige maatschappij vergt een creatieve aanpak: kijkcijfers manipuleren bijvoorbeeld.

Aldus regisseur Hans Weingartner. In The Edukators (2006) verpakte hij zijn boodschap in een voortvarend verhaal over een stel jonge Berlijners die ’s nachts inbreken bij rijke lui. Niet om te stelen, maar om de inboedel op stelten te zetten en een briefje achter te laten: ‘Die fetten Jahre sind vorbei‘. Als ze betrapt worden door zo’n rijkaard, ontvoeren ze hem. De originele invalshoek, goede acteurs en het feelgood activisme van de ‘opvoeders’ sloegen aan bij het grote publiek. In Reclaim your brain herhaalt Weingartner de formule, maar laat hij de nuance achterwege.

Weinig subtiel

De verschillende titels van Reclaim Your Brain geven de film eigenlijk in essentie weer. Om te beginnen de Duitse titel: Dein Fernseher lügt. Hoofdpersoon Rainer (Moritz Bleibtreu) is producent van wanstaltige maar succesvolle tv-shows als Hol’ dir das Superbaby waarin een vrouw met kinderwens wordt gekoppeld aan de kandidaat met het beste sperma. Rainer walgt van zichzelf en verbergt dat onder een dun laagje coke, drank en agressie – de openingsscène spreekt boekdelen. Na een auto-ongeluk komt hij tot inkeer. Inhoud, daar gaat het om. Maar dat trekt geen kijkers. Althans, volgens de kijkcijfers waarop de programmering en dus macht van producenten gebaseerd is. Kan niet kloppen, denkt Rainer. Tot zover titel één.

Vervolgens Reclaim Your Brain, de internationale titel: het afgestompte Duitse volk moet wakker worden geschud uit de nachtmerrie van slechte, inhoudsloze tv. Dat wordt Rainers missie. Samen met zijn nieuwe bondgenoten, een uiteenlopend groepje onaangepasten (alcoholisten, een ex-gevangene, een sociopaat) verschanst hij zich in een leegstaand pension ver weg van het corrupte Berlijn. Van daaruit voeren ze een ingenieus plan uit om de kijkcijfers te manipuleren en zo de tv-zenders te dwingen hun programmering meer inhoud te geven. Dan tot slot, want persoonlijke dramatiek blijft zeker niet uit, de titel waarmee de film op festivals draaide: Free Rainer. De verlossing van het Duitse volk geldt immers evenzeer en vooral Rainer zelf, laat dat duidelijk zijn.

Ter lering ende vermaak

Free Rainer onthult onbedoeld de ironie van de film. Weingartner kaart immers een belangrijke maatschappelijke kwestie aan. De tv-industrie verwordt in zijn ogen tot een immoreel bolwerk, dat door middel van een verslaving heerst over het collectieve mentale gestel van de samenleving. Een totalitaire tv-staat, zoals Rainers collega Maiwald het in de film uitdrukt. Tegelijkertijd gebruikt Weingartner zelf ook nadrukkelijk de codes van die vermaakindustrie en is het scenario weinig subtiel. Dat er iets moois opbloeit tussen Rainer en Pegah (Elsa Sophie Gambard), aanvankelijk zijn tegenpool die uit woede op hem inrijdt, is onvermijdelijk en ligt er duimendik bovenop. Gambard compenseert een gebrek aan tekst bovendien met een broeierige blik die steeds meer irriteert. Maiwald is de absolute slechterik en de hindernissen op weg naar Rainers ‘bevrijding’ zijn voorspelbaar.

Reclaim Your Brain dient dus een beetje ter lering, maar met name als hapklaar vermaak. Vooral de uitwerking die de gemanipuleerde kijkcijfers hebben op de Duitse samenleving is vermakelijk in beeld gebracht. Weingartner biedt ongecompliceerd feelgood activisme aan de beoogde doelgroep: betrokken, kritisch en geconditioneerd door de tv-dictatuur.