Transamerica

Gedwongen door haar psychiater, die wil dat Bree haar verleden en het bestaan van een zoon een plek geeft, haalt Bree Toby uit de jeugdgevangenis. Vermomd als een zendelinge betaalt ze zijn borg en neemt ze hem mee. Bree komt van de regen in de drup terecht als ze ontdekt dat de jongen, net als zij, nergens thuishoort. Bree’s hele leven staat of valt bij haar aanstaande operatie, en daar kan ze haar zoon niet bij gebruiken. Opgescheept met de jongen besluit ze een auto te kopen en hem bij zijn ouderlijk huis te droppen, in de hoop op tijd terug te zijn voor haar operatie. Vastbesloten geheim te houden dat ze eigenlijk Toby’s vader is leidt dat tot wonderlijke, hilarische en komische momenten in hun fragiele relatie.

Mentale overgang

De rit dwars door Amerika symboliseert voor beiden een mentale overgang. Met het groeien van het contact komen er steeds meer geheimen vrij. Bovendien is de misbruikte Toby zelfstandiger en veel minder wereldvreemd dan hij overkomt. Bree moet alle zeilen bij zetten om zijn koppig verzet te doorbreken, en hem ervan te overtuigen op het rechte pad te blijven. De zoektocht naar wederzijds begrip is voor Bree en Toby slopend. Voor Toby – puberaal en bijdehand – is alles een gevecht, vernedering of uitdaging in zijn strijd om erkenning.

Felicity Huffman verdwijnt in de huid van Bree; haar make-up, accent, mimiek en strikte benadering van Toby zijn verbazingwekkend en consequent. Voor de opnames deed ze ruim twee maanden research, waarbij ze meetings bezocht, vocale training volgde en les kreeg in vrouwelijkheid alsof het een vreemde taal was. Het overmatig zelfbewustzijn dat ze voor Bree moest ontwikkelen – en weer loslaten – groeit en evolueert mee met de film. Huffman (43) is een laatbloeier. Niet eerder had ze een grote rol in een film, maar als Bree kreeg ze meteen al een golden globe en een oscarnominatie.

Haat en liefde

De film is herkenbaar en lachwekkend. Het onvermijdelijke kamperen met teveel drank, de bijeenkomsten van de supportgroep en Bree’s flirt met een man; de scènes worden overtuigend gespeeld. Huffman stuntelt subtiel met wc-rollen, lotgenoten en de andere sekse. Zegers speelt vooral intuïtief, maar ook hij laat zich zonder gêne gaan. Zijn gebrek aan vertrouwen in Bree is invoelbaar.

De haat-liefdeverhouding tussen Toby en Bree is sterk en scherp. Hun voorzichtige genegenheid groeit ondanks de geheimen en teleurstellingen onderweg. Zowel Toby als Bree raken meer vertrouwd met zichzelf en hun complexe identiteit. Het verband – de waarheid – wordt steeds onvermijdelijker.

Priscilla

Voor schrijver en regisseur Duncan Tucker (The Mountain King) is Transamerica de doorbraak naar het grote publiek. Alle karakters in de film zijn fictief – behalve Bree’s moeder Elizabeth. Dat personage is op Tuckers’ eigen moeder gebaseerd, en wordt ook door haar gespeeld. Tucker is vooral op zoek naar menselijke kant. Waar Bree staat na haar operatie blijft onduidelijk, maar de film laat goed zien dat zelfacceptatie en leugens universele thema’s zijn, die ook met humor kunnen worden aangekaart. Door juiste dosering van Huffman en het stuwende spel van Zegers blijft de film evenwichtig zonder karikaturaal te worden. Transamerica is vergelijkbaar met een film als The Adventures of Priscilla, Queen of The Desert – minder hilarisch en extravagant, maar als subtiel menselijk portret net zo ontroerend, pikant en onverwacht.