Boeken / Fictie

De last van het verleden

recensie: John Cheever (vert. Guido Golüke) - Kroniek van de familie Wapshot

John Cheevers debuutroman Kroniek van de familie Wapshot (1957) is 31 jaar na de dood van de schrijver in het Nederlands vertaald. Het vertelt over een familie wiens geschiedenis niet altijd even interessant is.

De familie Wapshot zetelt in het plaatsje St. Botolph in New England, dicht bij Boston. Vader Leander is schipper op de veerpont, moeder Sarah zet zich in voor de gemeenschap. Een der voorvaderen van de familie heeft een fortuin nagelaten aan nicht Honora, die op haar beurt de erfenis toezegt aan de zoons van Leander en Sarah, op voorwaarde dat Moses en Coverly zelf ook zoons produceren. De familie moet immers blijven voortbestaan.

Geleide levens

Dat Honora over het familiekapitaal beschikt drukt een stempel op het leven van de andere Wapshots. De veerpont van Leander wordt boven water gehouden door de investeringen van Honora. Sarah is eveneens afhankelijk van dat geld om haar werk te kunnen verzetten. Die overmacht van Honora resulteert erin dat zij krijgt wat ze wil, als het moet door chantage.

Het is dan ook Honora die achter het uitvliegen van Coverly en Moses zit. Zij moeten hun fortuin gaan maken, een goede vrouw vinden en de familie voortzetten. Ze moeten mannen worden in de grote, boze buitenwereld. Maar beide broers vinden obstakels op hun weg, uiteraard. Een worsteling met mogelijke homoseksualiteit, dreigende scheiding, afzondering en een afglijden in excentriciteit spelen allemaal een rol.

Wisselvallig


Voortdurend worden Moses en Coverly geconfronteerd met verwachtingen van anderen. Ze krijgen mogelijkheden voorgespiegeld, er worden verantwoordelijkheden beloofd. Ze proberen hun leven zo in te richten dat aan alle verwachtingen wordt voldaan. Met wisselende uitkomsten. Maar de eigen weg volgen is ook niet altijd een garantie voor succes.

Op verschillende momenten ligt de aandacht bij verschillende hoofdpersonen, met bijpassende stijl. Wanneer Leander aan het woord is (in brieven en een dagboek), schrijft hij kort en bondig. ‘In voorjaar ziek kalf gekocht voor twee dollar. Verzorgd. Vetgemest. In najaar voor tien dollar verkocht.’ Zakelijk en zonder opsmuk worden de feiten gegeven. Coverly lijkt naïever, onschuldiger, terwijl Moses meer een man van de wereld is.

Een dobber

Het wisselen in stijlen is zowel aangenaam als vervelend. Het verhaal heeft een veranderlijk ritme, waardoor het boek wat lang lijkt. De toegevoegde waarde van de perspectiefwisselingen wordt zo tegengewerkt. Maar het boek is geen zware dobber. De familiekroniek schetst een redelijk uitgebreide achtergrond waarin het logisch wordt dat er eisen aan de erfenis worden gesteld.

De moeite die de personages zich getroosten om een gewoon leven te leiden – ondanks decadentie, verwachtingen en een glorieuze familiegeschiedenis – levert een goed verhaal op, dat het nodige drama kent. Er lijkt alleen te veel opsmuk omheen te zitten, te veel van hetzelfde. Dat zorgt ervoor dat het wat saai wordt – de interesse in de familie vervaagt enigzins. Een lange geschiedenis vol treffende beschrijvingen is het resultaat, die best wat korter had gemogen.