Noem het lef, noem het ironie: Britney Spears, of in ieder geval haar platenmaatschappij, heeft gemeend het nieuwe album van de 25-jarige Blackout te moeten noemen. Dat is behoorlijk wrang als je erbij stilstaat dat ze die black-outs regelmatig moet hebben gehad de afgelopen periode. Nou ja, volgens de roddelrubrieken dan.

Als je bij Google de zoektermen “Britney Spears” en “gossip” invoert, krijg je enkele seconden later maar liefst 4.040.000 hits terug. Als ook maar een fractie van al die roddels en geruchten waar is, moet het privé-leven van het voormalige ideale buurmeisje op zijn zachtst gezegd turbulent zijn geweest de afgelopen jaren. Dat het haar in die periode ondanks alles gelukt is een album op te nemen moet misschien wel als een prestatie op zich gezien worden.

Producersplaat

~

De naam Britney Spears staat prominent op de cover van dit album. Maar haar rol blijft niettemin erg beperkt. Waar haar voormalige collega’s van de Mickey Mouse-club (Justin Timberlake en Christina Aguilera) zich steeds meer gaan bemoeien met de nummers op hun albums (niet altijd succesvol overigens) laat Britney Spears zich nog graag bedienen. En het zijn niet de minste namen die zich hiervoor lenen: zo komen composities van de welhaast onvermijdelijke Neptunes voorbij en heeft Timbaland een protégé afgevaardigd in de persoon van Floyd Nathanial Hills, beter bekend als Danja, die overduidelijk goed naar zijn meester heeft geluisterd. Ook het Zweedse hitduo Bloodshy & Avant die eerder onder andere Toxic en Me Against the Music voor haar schreven geven acte de présence. Als ook duidelijk wordt dat anderen Spears’ teksten voor hun rekening nemen en zij regelmatig gedubd wordt door achtergrondzangeressen, blijkt haar rol op het eigen album wel erg klein te zijn.

Het mag duidelijk zijn dat het niet goed gaat met Britney Spears. Haar zeer matige optreden op de MTV awards onderstreept dit. Hoe ironisch is het dat net nu ze de voogdij over haar kinderen heeft verloren, Gimme More, de eerste single van Blackout tot de derde plaats in de Amerikaanse top honderd komt. Dit is haar hoogste notering na de nummer 1-hit die haar in eerste instantie bekendheid gaf: Baby One More Time. Het lijkt er wel heel erg op dat haar platenmaatschappij het fenomeen Britney Spears wil uitbuiten nu het nog kan.

Bijrol

Maar goed, terug naar de muziek. Die is eigenlijk gewoon heel lekker. Blackout staat vol met mid- en uptempo electro-achtige dancetracks, strak geproduceerd en zonder onnodige vocale acrobatiek. Wat dat laatste betreft is het vooral een verademing dat la Spears zich op dit album niet verliest in kwelerige ballads, die al te vaak slechts een legitimatie zijn om alle vocale registers schaamteloos open te kunnen trekken. De rol van Britney Spears is zoals gezegd echter beperkt. Haar stem is regelmatig zo door de mangel gehaald dat die nauwelijks herkenbaar is. Mede daardoor blijft er een wrange bijsmaak achter na het luisteren van dit toch redelijk zoetsappige album. Daarvoor is het contrast tussen de realiteit van Britney, de van haar troon gevallen queen of pop en Britney, de pretentieloze popprinses op Blackout gewoonweg veel te groot. Is dit een album van een vrouw die een net een scheiding achter de rug heeft en de voogdij over haar twee kinderen is kwijtgeraakt? Met het oog op dit laatste is het, zeker niet in de laatste plaats voor haarzelf, wel leuk dat ze weer eens in het nieuws is met haar muziek, en niet omdat ze een fotograaf heeft aangereden of cocaïne van haar borsten heeft laten snuiven.

Het is alweer dertien jaar geleden dat Youssou N’Dour wereldwijd doorbrak met de megahit 7 Seconds. Samen met Neneh Cherry drong hij met dat nummer door tot de top van de meeste westerse hitlijsten. Met hetzelfde nummer trad hij in 2005 nog op Live 8 op, ditmaal bijgestaan door zangeres Dido.

~

Mbalax

Youssou N’Dour wordt beschouwd als een van de belangrijkste figuren in de ontwikkeling van mbalax. Mbalax is een muziekgenre dat aanvankelijk werd uitgevoerd op traditionele instrumenten zoals de sabar en de tama (cylindervormige trommels), de riti (een kleine kalebas) en de balafoon (soort van marimba). Deze traditionele instrumenten werden naar verloop van tijd echter steeds meer aangevuld met moderne instrumenten, zoals de elektrische gitaar en de basgitaar, de synthesizer en het drumstel. De verhouding tussen traditionele en moderne instrumenten is een belangrijke factor in de muziek van de N’Dour. Hij zei hierover in een interview: “The rest of the world wants Africa’s traditional instruments, but audiences in Africa won’t react to the music unless we use modern instruments“.

Geven en nemen

~

Gebruikmakend van traditionele percussie, ngoni (een soort banjo), basgitaar en zijn heldere stem creëert N’Dour met Sama Gàmmu een mooi ingetogen stuk. Wat vlotter maar minstens even goed zijn de nummers Bàjjan en Tukki. Het eerstgenoemde bevat een funky gitaartje, dat samen met balafoon, drums en basgitaar een goede groove neerzet. Tukki is ook swingend maar klinkt iets melancholischer dan het vrolijke Bàjjan. Opvallend is vooral de manier waarop een loopje van de elektrische gitaar over de rest van het ritme beweegt, een mooi voorbeeld van de spannende Afrikaanse ritmiek die het album rijk is. Youssou N’Dour heeft met Rokku mi Rokka als geheel een goede balans gevonden tussen de tradities van zijn land maar is ook innovatief geweest door er moderne elementen aan toe te voegen. Hiermee heeft hij een sterk wereldmuziekalbum opgeleverd, dat voor een breed publiek toegankelijk is.

Van alle markten thuis

~

Josee Koning weet als weinig andere Nederlanders door te dringen tot de Braziliaanse ziel, want anders krijg je nooit zo’n groep stermuzikanten achter je project. Haar begeleidingsband O Nosso Trio, ook vaste begeleiders van bossanova-grootheid João Bosco, is van grote klasse en beheerst de vele stijlen die de Braziliaanse muziek kenmerken. Of het nu gaat om een melancholische bossanova of een uiterst dansbare baião of ijexá, de zangeres en haar band zetten het neer alsof ze nooit anders hebben gedaan. De stem van Josee Koning laveert moeiteloos langs alle stijlen en ze omzeilt gelukkig de gemene valkuil van ‘de Nederlandse met het accent, die een beetje Portugees probeert te zingen’, want haar uitspraak van het Portugees is perfect. Hoogtepunt van de plaat is het duet dat Josee Koning zingt met João Bosco himself, Memória da Pele.

Inspirators

Bem Brasileiro kenmerkt zich niet door originaliteit; daarvoor leunt de plaat teveel op die bewerkingen van de klassiekers. De nieuwsgierige luisteraar die kennis wil maken met de enorme diversiviteit van de Braziliaanse muziek kan beter de originele platen kopen van de muzikanten die Josee Koning vereert, bijvoorbeeld Gilberto Gil, Ivan Lins, Lenine, João Bosco, Antonio Carlos Jobim of Jorge Ben Jor. Wat niet weg neemt dat Bem Brasileiro vooral een geslaagd eerbetoon is aan al deze inspirators.