We kunnen vragen om cookies op uw apparaat te plaatsen. We gebruiken cookies om ons te laten weten wanneer u onze websites bezoekt, hoe u met ons omgaat, om uw gebruikerservaring te verrijken en om uw relatie met onze website aan te passen.
Klik op de verschillende rubrieken voor meer informatie. U kunt ook enkele van uw voorkeuren wijzigen. Houd er rekening mee dat het blokkeren van sommige soorten cookies van invloed kan zijn op uw ervaring op onze websites en de services die we kunnen bieden.
Deze cookies zijn strikt noodzakelijk om u diensten aan te bieden die beschikbaar zijn via onze website en om sommige functies ervan te gebruiken.
Omdat deze cookies strikt noodzakelijk zijn om de website te leveren, heeft het weigeren ervan invloed op het functioneren van onze site. U kunt cookies altijd blokkeren of verwijderen door uw browserinstellingen te wijzigen en alle cookies op deze website geforceerd te blokkeren. Maar dit zal u altijd vragen om cookies te accepteren/weigeren wanneer u onze site opnieuw bezoekt.
We respecteren volledig als u cookies wilt weigeren, maar om te voorkomen dat we u telkens opnieuw vragen vriendelijk toe te staan om een cookie daarvoor op te slaan. U bent altijd vrij om u af te melden of voor andere cookies om een betere ervaring te krijgen. Als u cookies weigert, zullen we alle ingestelde cookies in ons domein verwijderen.
We bieden u een lijst met opgeslagen cookies op uw computer in ons domein, zodat u kunt controleren wat we hebben opgeslagen. Om veiligheidsredenen kunnen we geen cookies van andere domeinen tonen of wijzigen. U kunt deze controleren in de beveiligingsinstellingen van uw browser.
Deze cookies verzamelen informatie die in geaggregeerde vorm wordt gebruikt om ons te helpen begrijpen hoe onze website wordt gebruikt of hoe effectief onze marketingcampagnes zijn, of om ons te helpen onze website en applicatie voor u aan te passen om uw ervaring te verbeteren.
Als u niet wilt dat wij uw bezoek aan onze site volgen, kunt u dit in uw browser hier uitschakelen:
We gebruiken ook verschillende externe services zoals Google Webfonts, Google Maps en externe videoproviders. Aangezien deze providers persoonlijke gegevens zoals uw IP-adres kunnen verzamelen, kunt u ze hier blokkeren. Houd er rekening mee dat dit de functionaliteit en het uiterlijk van onze site aanzienlijk kan verminderen. Wijzigingen zijn pas effectief zodra u de pagina herlaadt
Google Webfont Instellingen:
Google Maps Instellingen:
Google reCaptcha instellingen:
Vimeo en Youtube video's insluiten:
De volgende cookies zijn ook nodig - U kunt kiezen of u ze wilt toestaan:
U kunt meer lezen over onze cookies en privacy-instellingen op onze Privacybeleid-pagina.
Disclaimer en privacybeleid
EICHMANN: Een circus van vrije wil
/ 0 Reactiesdoor: Ewa Maria Wagner / beeld: Robert Benschop 0 Sterren‘EICHMANN’, een opera van Bo Tarenskeen die 9 december 2015 in première gaat in het Muziekgebouw aan ’t IJ, handelt over de vrije wil. Bo Tarenskeen, regisseur en schrijver, las het boek van Hannah Arendt Eichmann in Jerusalem en raakte gefascineerd. Zijn opera is een bijzondere productie waar woord en muziek elkaar ontmoeten. Maria Alejandra Castro Espejo’s muzikaal concept illustreert het toneel met originele klanken waar het ritme de hoofdrol speelt. De zes uitvoerende musici zijn tegelijk zangers. Wat ook opvalt: ze zijn niet alleen betrokken maar ook medeverantwoordelijk voor het geheel.
Heeft de opera ‘EICHMANN’ een boodschap?
“Ik geloof niet in de combinatie van kunst en boodschap. Als ik een kerngedachte zou willen meegeven, zou ik het gewoon zeggen en niet een jaar lang aan een opera schaven. In deze zin zit er geen duidelijke tijding in mijn werk. Hannah Arendt sluit haar boek Eichmann in Jerusalem (met als ondertitel The Banality of Evil) af met de constatering dat in het geval van Eichmann niet kwade intenties maar integendeel gedachteloosheid ervoor zorgde dat hij de misdaden pleegde die hij pleegde. Maar wat die gedachteloosheid dan inhoudt vertelt ze niet. Ik vraag me af: wat is gedachteloos? wat is denken? Eigenlijk wil ik mijn opera beginnen, waar zij haar boek eindigt. In de opera creëer ik veel denkruimte voor de speler en de luisteraar. Er is geen verhaal in de zin van begin – hoogtepunt – slotsom. Het is meer een droom, een circus van situaties en gedachten. Ieder personage heeft zijn eigen wereld waar hij in gelooft en waar hij de betekenis van het leven zelf invult. Zijn we banale uitvoerders van wat de anderen ons vertellen te doen? Hebben we een eigen wil? En dan de belangrijkste vraag: in hoeverre bestaat de vrije wil überhaupt? De recente ontwikkelingen in de neurowetenschap werpen een heel nieuw licht op deze vraag. Ik probeer op een associatieve manier met deze thema’s om te gaan. Eichmann zei: ik was medeplichtig maar niet verantwoordelijk. Dit verschil is de essentie van de opera.”
Hoe bent u aan het werk gegaan?
“Nadat ik het boek van Arendt las, raakte ik gefascineerd. Een jaar geleden begon ik alles wat in me opkwam op te schrijven en voerde ik veel gesprekken met de Peruaans – Nederlandse componiste Maria Alejandra Castro Espejo. Ik heb al met haar vijf jaar geleden aan Echo & Narcissus gewerkt. Haar eigentijdse idiomatische benadering van muziek spreekt me zeer aan. Toen ze mijn eerste teksten las, ging ze onmiddellijk muziek schrijven als een eigen manier om op het thema te reflecteren. De kracht van haar muziek inspireerde mij op mijn beurt, waarop ik weer nieuwe teksten schreef. Er ontstond een intense samenwerking, we hebben het geheel echt samen geschreven. Meestal heeft een opera prachtige muziek met een dun verhaal. Dat wilde ik niet. Woorden en muziek zijn in EICHMANN gelijkwaardig. De muziek is hier geen alibi voor de tekst of omgekeerd: de tekst is geen alibi voor de muziek.”
Wat kan de bezoeker verwachten?
“Maria Alejandra neemt het gesproken woord en transformeert het tot emotie, kleur en soms tot zang. Door haar muziek ontstaat een sfeervol, lichtvoetig muziektheater. Ik hou er erg veel van. Het is misschien ongewoon maar er zijn nauwelijks virtuoze aria’s te horen in de vijf kwartier gedurende opera. Virtuositeit interesseert me niet. De rol van de aria wordt hier vervuld door stilte. De legitimiteit van het stuk zit in het onderzoek, het spel en de expressie. De musici zijn bij mij spelers en zangers tegelijkertijd. Ze overschrijden grenzen: van uitvoerders worden ze makers. Geen automaten maar denkers. Dat dwingt ze op een andere manier te kijken en te bespiegelen. Ze beseffen heel goed hoe moeilijk het is wat ze doen. Maar juist dit brengt een dynamiek in het proces. Deze productie presenteert talloze onaffe gedachten die je hopelijk meeneemt naar huis om ze zelf af te maken. Als de opera uitdaagt tot een ander denken, ben ik geslaagd.”
Première: 9 december 2015 in het Muziekgebouw aan ‘t IJ te Amsterdam
Bo Tarenskeen – concept, regie, libretto
Maria Alejandra Castro Espejo – concept, compositie
Florian Hellwig – dramaturgie
Jaïr Stranders – regieassistentie
Daphne de Winkel – kostuums en decor
Czeslaw de Wijs – lichtontwerp
Koen Keevel – geluidsontwerp
Konradin Herzog – repetitor
Harald Austbø – cello, zang, spel
Tessel Hersbach – viool, spel
Ekaterina Levental – harp, zang, spel
Niels Meliefste – slagwerk, spel
Tomer Pawlicki – spel
Eva Tebbe – harp, zang, spel
Stijn Vervoort – trompet, zang, spel
Link: Diamantfabriek
Misschien ook iets voor u
Historie van vandaag
Verscholen in de bossen rond Utrecht ligt het plaatsje Austerlitz. Het Beauforthuis ligt direct aan de N224 die daar de bossen doorkruist. In het voormalige Nederlands Hervormde kerkje huist sinds 1989 een podium en theatercafé waar vanavond een Barricade ten gehore wordt gebracht.
Onder de titel Barricade – de kracht van protestsongs trekken Leoni Jansen en Izaline Calister het land door met een keur aan protestliedjes uit alle tijden. Iedere voorstelling nodigen zij een gast uit en brengt het tweetal diens favoriete protestliedje ten gehore. Gelukkig weten ze de keuze een paar dagen voor het optreden, zodat ze het wel kunnen instuderen.
De begeleiding van het duo is sober, maar zeer doeltreffend: op de akoestische gitaar speelt Erik Rutjes en afwisselend op de staande en de elektrische bas horen we Phaedra Kwant. In het Beauforthuis zijn er in tegenstelling tot andere shows geen drums. Het is zeker geen gemis, misschien zelfs weldadig in de knusse ruimte van het voormalige kerkje. Terwijl in het Koninklijke Theater Carré Bob Dylan acte de présence geeft, openen in Austerlitz de dames Jansen en Calister met het aloude Dylan-nummer ‘Blowin’ In The Wind’ en later zal het tevens zeer bekende ‘The Times They Are A-Changin’ van deze grootse protestzanger nog ten gehore worden gebracht.
Jansen en Calister vertellen over de oorsprong en aanleiding van de verschillende protestliederen en soms ook wat ze teweeg hebben gebracht. Zou bijvoorbeeld Nelson Mandela ooit de vrijheid hebben gezien als er niet luid gezongen werd ‘Free Nelson Mandela’? Het is een mengeling van theater en een concert dat zeer onderhoudend is. De vertolkingen van de liedjes zijn allen zeer smaakvol en soms zelfs verrassend te noemen door bijvoorbeeld afwisselend een couplet te zingen zoals in ‘Lili Marlene’. Bekende en minder bekende protestliedjes passeren de revue.
Vluchtelingen
Iedereen heeft wel een protestliedje dat hem of haar het meest raakt, of gewoon zo’n protestliedje dat je in je hart gesloten hebt. De gast van de avond is Felix Meurders, die als favoriet protestlied ‘Won’t Go Back’ van Rogier Pelgrim naar voren schuift. In 2012 won Rogier Pelgrim De Grote Prijs van Nederland en hij vroeg destijds aan Meurders, of hij dit liedje op de radio mocht zingen met een aantal vluchtelingen. Het liedje was destijds geschreven voor de vluchtelingen, die toen in de vluchtgarage in Amsterdam zaten. Nu het vluchtelingenprobleem actueler is dan ooit, is dit zonder twijfel de beste keuze voor vanavond. Terwijl Meurders plaatsneemt op een speciaal voor hem opgestelde stoel, zetten Jansen en Calister – zittend op het podium – het liedje in, dat ze de middag ervoor hebben ingestudeerd. Na het eerste couplet wordt tot verrassing van Meurders ook Pelgrim erbij geroepen en zingen ze gedrieën de rest van het nummer.
Daarnaast is er ook plaats voor persoonlijke favorieten. Zo zingt Calister het door haar hooggewaardeerde liedje over de zogenaamde zwarte bruiden, getiteld: ‘Black Angels’. Protestliedjes uit de tweede wereldoorlog zijn er niet zoveel, maar ‘Lili Marlene’ mag in deze dan toch zeker niet ontbreken. De show Barricade is naast zeer smakelijk ook een historische les. Zoals ook vandaag de dag een lied als ‘Imagine’ weer heel populair en actueel is als de vrede weer in gevaar is.
Live in Nederland:
za 21 nov Roden, Theater de Winsinghhof
do 26 nov Den Helder, Theater de Kampanje
vr 27 nov Rilland, dorpshuis Luctor et Emergo
di 1 dec Alkmaar, TAQA Theater De Vest
wo 2 dec Amsterdam, Theater de Meervaart
Barricade (Leoni Jansen & Izaline Calister)
Gezien op donderdag 05 november 2015 in Beauforthuis, AusterlitzMisschien ook iets voor u
Nordische Filmtage 2015
/ 0 Reactiesdoor: Paul Caspers0 SterrenHet gaat goed met de jaarlijkse Nordische Filmtage: een nieuw recordaantal bezoekers en meer films dan ooit.
Het niet commercieel beschikbare The Strongest, A Tale From the Arctic Sea (1929) werd vertoond in een kerk. De film werd door conservatoriumstudenten op kerkorgels voorzien van een levendige begeleiding. Muzikaal begeleide stomme films krijgen vaak bedroevend weinig aandacht op filmfestivals, maar in Lübeck was de uitverkochte voorstelling een succes.
The Strongest is het regiedebuut van Alf Sjöberg. Voor mensen die hem kennen als de regisseur van de klassieke Strindberg-verfilming Miss Julie (1958), is The Strongest, die hij samen met auteur/cameraman Axel Lindblom maakte, een behoorlijke verrassing. De eerste aktes introduceren een weinig bijzonder, komisch drama. Echter, de film wordt ronduit adembenemend als de actie zich in de tweede helft met twee jachtschepen verplaatst naar de Noordelijke IJszee: enkele longshots met over ijsschotsen springende acteurs zijn onvergetelijk. Het wekt verbazing dat theatermaker Sjöberg, die halverwege de twintig was toen hij de film regisseerde en zijn filmcarrière pas elf jaar later weer voortzette, bij zoiets spectaculairs betrokken was.
Indringend en verrassend
De wetten van Hollywood
In een genre dat minder nuance vereist was The Wave (2015, Roar Uthaug, van Cold Prey) op zijn eigen manier indrukwekkend. In deze heuse Noorse rampenfilm, met
een high-conceptidee naar Amerikaans voorbeeld, bereikt een vloedgolf het Geirangerfjord, de grootste toeristenattractie van Noorwegen. Hoewel er niets origineel of intelligent is aan de special effects, slaagt The Wave als spektakel. Uthaug volgt, bijna in absurde mate, alle wetten van zijn Hollywood-voorbeelden: de instandhouding van het gezin als grootste goed, de bijna-verdrinkingsscène, de reanimatie die lijkt te mislukken, enzovoort. Dat is jammer.
Uit Scandinavië komt nog elk jaar een stroom klinische drama’s over jongeren uit gebroken gezinnen die dader of slachtoffer van wreedheden zijn. Een Europese trend van inhoudsloos miserabilisme. Sommigen waren tergend pretentieus (The Flock, 2015), anderen gemaakt sober (The Here After, 2015), maar geen van allen had enige diepgang.
Absoluut hoogtepunt
Het drama dat met kop en schouders boven dit soort arthouse-cynisme uitsteekt, is het vierde hoogtepunt, het IJslandse Sparrows (2015). Een zachtaardige tiener wordt in de steek gelaten door zijn moeder en moet van Reykjavik verhuizen naar een gehucht in de Westfjorden, waar hij intrekt bij zijn vervreemde vader. Het contrast tussen het karakter van de jongen en zijn nieuwe omgeving, vol hardvochtige macho’s, wordt weerkaatst door de ruwheid van het IJslandse berglandschap en de schoonheid ervan. Schrijver-regisseur Rúnar Rúnarssons (Volcano, 2010) vangt alle elementen met briljante precisie—geholpen door uitmuntend acteerwerk en een sublieme soundtrack van Kjartan Sveinsson.
Misschien ook iets voor u
Subtiele multimediale vertelling roert hoofd en hart
Oeroeg van Bos Theaterproducties & MATZER Theaterproducties zet Hella Haasses roman over de teloorgang degradatie van de vriendschap tussen een Nederlandse en Javaanse jongen in een geslaagde moderne bewerking op het toneel. De toepassing van multimedia ondersteunt het klassieke verhaal goed en Leopold Witte en Helge Slikker vormen een warm en boeiend vertelduo.
Haasses roman Oeroeg uit 1948 is een klassieker die zich afspeelt in het Nederlands-Indië van voor de Tweede Wereldoorlog. De zoon van een administrateur van een theeplantage haalt herinneringen op aan zijn intieme vriendschap met de Javaanse jongen Oeroeg, wiens ouders werkten voor de theeplantage. In hun kindertijd zijn de twee elkaars beste vriend, maar naarmate zij ouder worden, wordt hun vriendschap steeds meer op negatieve wijze beïnvloed door de verschillen tussen de culturen waartoe zij behoren en door de problematiek van het kolonialisme. Langzaamaan raken de twee steeds meer van elkaar verwijderd, totdat ze – tot verdriet en radeloosheid van de hoofdpersoon – zelfs recht tegenover elkaar komen te staan. Het verhaal is tijdloos, omdat de centrale thema’s van vervreemding, verloren identiteit en ‘thuisloosheid’ te herkennen zijn in elke maatschappij, waaronder de huidige.
Associatieve en confronterende projecties
Het decor van de toneelvoorstelling Oeroeg is een hoog, wit, licht gebogen scherm, dat van rand tot rand het podium vult. Op het scherm worden vrijwel constant video’s en foto’s geprojecteerd. Het zijn zowel abstract aandoende, constant bewegende beelden, zoals een schijnbaar eindeloos shot van grof golvend water, als statische maar duidelijk herkenbare beelden, zoals foto’s van individuen en groepen uit de periode waarin het verhaal zich afspeelt. De abstracte beelden helpen associaties oproepen met exotische landschappen. De foto’s confronteren de toeschouwer met de werkelijkheid van de Nederlands-Indische maatschappij ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Beide beeldcategorieën begeleiden het verhaal op een goede en inventieve manier.
Prijzenswaardig naturel spel
Leopold Witte is de naamloze hoofdverteller. Zo’n 95% van de tijd is hij aan het woord. Madeleine Matzer bewerkte Haasses tekst licht; de bewerking lijkt grotendeels te bestaan uit het weglaten van stukken uit de roman en het samenvoegen van typeringen van bijvoorbeeld mensen, relaties, landschappen of situaties. Veel van Haasses rijk opgeschreven observaties zijn dan ook vrijwel ongewijzigd terug te vinden in het stuk. Witte’s vertelstijl is naturel en levendig. Hij ís de ik-persoon uit de roman; zijn spel is aantrekkelijk en geloofwaardig en hij draagt de voorstelling uitstekend.
Een ondersteunde luisterbaak
De liedfragmenten van Slikker zorgen voor tijd voor reflectie en versterken gevoelens. Zijn composities zijn juist getimed en zacht waar het past, hard waar het past. Hij biedt een prettige, ondersteunende soundtrack. De voorstelling kent kortom een subtiele en geslaagde balans tussen de rijke woorden van Haasse, het zuivere spel van Witte en de moderne video- en audio-elementen, en weet zo de thematiek van het verhaal ook voor het moderne publiek relevant te maken.
Bos Theaterproducties & MATZER Theaterproducties - Oeroeg
Regie: Michiel de RegtArtiest: Bos Theaterproducties & MATZER Theaterproducties
Gezien op donderdag 19 november 2015 in Leidse Schouwburg, Leiden
Nog te zien tot zondag 14 februari 2016
Misschien ook iets voor u
Een geslaagd tragikomisch gezinsportret
Als de zoon van het curieuze echtpaar Douglas en Connie gaat studeren, besluit Connie dat ook zij haar eigen weg weer wil gaan. Douglas is vastberaden om de al geplande familievakantie, een grand tour door Europa, te gebruiken om zowel de liefde van zijn vrouw als het respect van zijn zoon te herwinnen. Nicholls’ gebruik van het ik-perspectief is treffend en de rondreis zorgt voor verrassende verhaalwendingen.
Wij wordt verteld vanuit een ‘ik’: Douglas. De toepassing van dit ik-perspectief is de sterkste troef van de roman. Douglas’ intelligente en soms wat zonderlinge observaties doen regelmatig wrang glimlachen. Zo start het tweede hoofdstuk met: ‘Onze zoon Albie zou in oktober het huis uitgaan en maar al te snel daarna mijn vrouw ook.’ Door de nonchalante formulering krijgt de heftige boodschap een humoristische bijklank. Deze luchthartigheid keert steeds terug en verhindert dat het verhaal melodramatisch wordt.
Innemende hoofdpersoon
Nicholls weet via het ik-perspectief Douglas’ welgemeende, maar soms onhandig geuite, genegenheid naar zijn echtgenote en zoon uitstekend te etaleren. Wanneer Douglas bijvoorbeeld een LEGO-set aan elkaar lijmt voor een jonge Albie met het idee dat Albie er op die manier het meest van kan genieten, komt dit aandoenlijk over. De geïrriteerde reacties van Albie en Connie zijn dan voornamelijk pijnlijk.
Prettig onvoorspelbare reis
De reis die het gezin maakt, zorgt voor een steeds veranderend decor. Dit is een krachtig dramatisch middel. Door alle onverwachte gebeurtenissen krijgen de personages nog meer kleur; het wordt duidelijk hoe ze reageren in ‘crisissituaties’. Daarnaast vergroten alle onvoorspelbare toestanden de gezinsproblematiek, zodat er wel een oplossing móét komen. Ook geven de voorvallen in het heden Douglas aanleiding om op een gedoseerde manier herinneringen aan zijn leven met Connie en Albie op te halen. Zo is de grand tour van dit gezin niet alleen een reis door Europa, maar tevens een allesomvattende, fascinerende tocht door de levens van de gezinsleden.
Wij
Schrijver: David NichollsUitgever: Boekerij
Prijs: 19,95
Bladzijden: 416
ISBN: 9789022571354
Misschien ook iets voor u
Nog geen finale & nieuws
/ 0 Reactiesdoor: Joost Festen / beeld: Joost Festen 4 SterrenDat het New Fall Festival begon op woensdag en zal eindigen op zondag neemt niet weg dat voor velen de echte start op donderdag was en de finale al op zaterdag. Met Marianne Faithfull als afsluiter zeggen wij: tot volgend jaar!
Op zaterdagmiddag is er tijd voor de festivalmanager om de pers uit Nederland en België te woord te staan. De pers, die voornamelijk werd uitgenodigd voor de vrijdag en zaterdag – zeg maar het hart van het festival – heeft tijdens de lunch de kans om de bedenker van het festival het hemd van het lijf te vragen. Vanuit Nederland zijn naast 8WEEKLY, OOR en Heaven vertegenwoordigd.
Hoofdmaaltijd als smaakbepaler
In het café van het NRW-Forum, ook één van de festivallocaties, is een tafel gereserveerd voor de ontmoeting met Hamed Shahi. Hij neemt er de tijd voor om de door hem uitgenodigde pers te woord te staan. Zo krijgen we informatie over de achtergrond, het heden en een kijkje in de toekomst van het festival.
Vijf jaar geleden ontstond het idee om een festival te organiseren, dat anders is dan anderen en zich richt op de inmiddels gesettelde muziekliefhebbers. Deze groep van concertgangers wil niet meer zoals vroeger snel consumeren in een club met een biertje in de hand en met vrienden kletsen tijdens een concert als begin van een lange nacht doorhalen en feesten. Ze willen goed geluid, een speciale locatie, kwaliteitsmuziek, eventueel de partner meenemen en van het concert de hoofdactiviteit en smaakbepaler van de avond maken. Het beste valt dat samen te vatten als: kwaliteitspopmuziek geserveerd als hoofdmaaltijd in plaats van fastfood.
Dat is wat het New Fall Festival te bieden heeft. Het draait nu al een jaar of vijf door de hele stad op een groeiend aantal bijzondere locaties met een keur aan artiesten. De plannen voor nieuwe locaties houden niet op: volgend jaar zal tegelijkertijd ook in Stuttgart gespeeld worden. Denk daarbij ook aan kinderopvang voor de jonge gezinnen als uitbreiding van het dienstenpakket. De hoofdact is al bekend voor het jaar 2016: Wilco.
De hoofdgast van de zaterdag en voor ons de afsluiter van het festival, is Marianne Faithfull. Deze dame zal tegen het einde van het jaar de leeftijd van 70 bereiken, maar is nog immer muzikaal in goeden doen. Haar jongste album Give My Love To London kreeg terecht positieve kritieken. Op het vlak van haar gezondheid moest Faithfull de afgelopen tijd het een en ander incasseren in de vorm van een gebroken rug, tweemaal een gebroken heup en een botontsteking. Gelukkig wordt ze lichamelijk weer sterker, laat ze ons bij aanvang van het concert weten, maar ze moet geregeld gaan zitten. Haar performance lijdt er gelukkig niet onder. Ze neemt ons mee aan de hand door haar muzikaal verleden tijdens dit concert, dat onderdeel uitmaakt van haar 50-jarig jubileum.
Na de start met het titelnummer van haar nieuwste plaat duiken we het verleden in, waarbij we een prachtige uitvoering te horen krijgen van het door Jagger en Richards geschreven ‘As Tears Go By’, waarmee het allemaal begon. Het in Berlijn opgenomen ‘Broken English’ krijgt een stevige uitvoering met de band waarmee ze het podium deelt, bestaande uit de klassieke bezetting van gitaar, drums en bas. Bassist Ed Harcourt bespeelt af toe ook nog de toetsen. Het geluid in het Capitol Theater, waar iedereen heeft kunnen plaatsnemen in de comfortabele pluche stoelen, is fantastisch. Marianne Faithfull laat met haar kenmerkende, krakende stem horen dat ze nog steeds prima meedoet in de muzikale wereld, waarin zij toch echt tot de gevestigde orde behoort. Het New Fall Festival sluit voor ons in stijl af met een optreden van deze grootheid uit de popmuziek, dat nog lang in ons geheugen gegrift zal staan.
Link:
Misschien ook iets voor u
Voor u geselecteerd door de auteur:
Een zoetgeurend vat vol venijn
De tragische geschiedenis van het beroemdste dichtersechtpaar uit de literatuur heeft Connie Palmen ertoe aangezet een fictionele autobiografie te schrijven. In Jij zegt het geeft ze Ted Hughes de stem waarmee hij eindelijk zijn verhaal kan doen over zijn grote liefde Sylvia Plath.
Na de zelfmoord van Plath in 1963 heeft Hughes zich nooit uitgelaten over hun zesjarig huwelijk, behalve in de kort voor zijn dood uitgegeven dichtbundel Birthday Letters (1998). Dat is de belangrijkste bron waaruit Palmen put om haar roman te componeren. Verder houdt ze zich voornamelijk aan de bekende feiten en laat haar vertellend personage zijn eigen invulling maken.
Exuberante stijl
Als Plath en Hughes elkaar ontmoeten is er sprake van een elektriserende samensmelting die direct overgaat in een heftige liefdesverhouding. ‘Ze is een dichter, ze is mooi en geestig, belezen en bronstig, talentvol en grimmig, ze is geniaal en gevaarlijk’, zegt Hughes over zijn wispelturige muze. Als onafscheidelijk paar hebben ze veel invloed op elkaars werk, waarbij de verschillen gaandeweg aan het licht komen: Hughes werkt gestaag aan een steeds bekender wordend oeuvre terwijl Plath worstelt met haar ‘eigen stem’ en wordt gehinderd door een telkens terugkerende onzekerheid.
Die scheve verhouding wordt door Connie Palmen uitvoerig beschreven door de ogen van Ted Hughes. Terugblikkend op zijn relatie met Plath, zijn ‘zoetgeurend vat vol venijn’, toont hij een mengeling van weemoed en spijt. Palmen brengt in een nogal exuberante stijl de gevoelens van Hughes onder woorden, waarbij op vele momenten de vraag rijst wie er aan het woord is: de schrijfster of de dichter?
Judasboek
Hughes is zijn hele leven achtervolgd door de beschuldiging de dood van zijn geliefde op zijn geweten te hebben. Haar poëtische nalatenschap, waarin hij een dubieuze rol speelt, gecombineerd met de tijdgeest in de vroege jaren zestig maakt hem tot hoofdschuldige. Het feit dat Hughes het huwelijk ondermijnde door vreemd te gaan met een gemeenschappelijke vriendin heeft ervoor gezorgd dat Plath door de feministische beweging onvoorwaardelijk op een voetstuk is geplaatst. En dat Hughes gezien wordt als de moordenaar van zijn vrouw.
Connie Palmen creëert in haar overvloedige karakterisering een duidelijke slachtofferrol voor Hughes, terwijl de dichter zelf in zijn openbaringen die indruk juist lijkt te willen voorkomen. Dat levert een dubbele laag op die Jij zegt het tot een interessante bekentenisroman maakt. In een interview noemt Palmen het een ‘judasboek’, waarin de vermeende verrader de mogelijkheid wordt geboden zijn eigen verhaal in te kleuren.
Requiem
Het spel met feit en fictie dat Connie Palmen zichzelf heeft veroorloofd, is geen vrijpleiting van Hughes maar vooral een open blik op het persoonlijke leven van de twee literatoren. De doorlopende strijd van Plath met haar werk, de haat-liefdeverhouding met haar moeder en met de onberekenbare buitenwereld zijn blijvende obstakels in het bij vlagen intens liefdevolle huwelijk. Ted Hughes wringt zich in vele bochten om het zijn vrouw zo aangenaam mogelijk te maken, maar is toch vooral de machteloze toeschouwer op de achtergrond.
Langzaam wordt het echtpaar in de richting van een onvermijdelijke climax gemanoeuvreerd. En dan begint het een beetje te knellen in Palmens universum. Ze laat Hughes vertellen over zijn plotselinge liefdesrelatie met dichteres Assia Wevill, die nota bene zes jaar later op dezelfde wijze als Plath zelfmoord zal plegen. Hughes is opvallend terughoudend over deze affaire, alsof hij daar niet teveel de nadruk op wil leggen, terwijl het zo’n belangrijke doorbraak is op weg naar het einde van Sylvia Plath.
In deze vorm is Jij zegt het een tweestemmig requiem geworden ter nagedachtenis van Plath. De in liefde zwelgende, nogal barokke stem van Connie Palmen neemt de ‘judas’ Ted Hughes aan de hand en geeft hem een fictief podium om zijn zegje te doen. Zelfs voor lezers zonder voorkennis van de dichters Plath en Hughes is deze roman een boeiend relaas over menselijke verhoudingen op het scherpst van de snede.
Jij zegt het
Schrijver: Connie PalmenUitgever: Prometheus
Prijs: 19,95
Bladzijden: 268
ISBN: 9789044628104
Link: Website Prometheus
Misschien ook iets voor u
Duitsers in de vallei
Wat als D-Day was mislukt? In Resistance zijn de Duitsers het Kanaal overgestoken.
Opgepast: de verpakking van een film kan misleidend zijn. Het dvd-hoesje van Resistance suggereert dat we hier met een spectaculair oorlogsdrama te maken hebben: ontploffingen, een vuurzee, Duitse helmen en swastika’s. In werkelijkheid is deze Britse productie een traag meanderende arthouse film waarin nauwelijks gevochten wordt.
Resistance is gebaseerd op de gelijknamige succesroman van Owen Sheers, die in Nederland verscheen onder de titel Verzet, en vertelt een zogenaamde what if history. Het is 1944 en de geallieerde invasie is mislukt. De Duitsers zijn Groot-Brittannië binnengevallen. In een Welsh dorp verdwijnen van de ene op de andere dag vrijwel alle mannen. Hun vertrek kondigt de komst van een Duitse patrouille aan.
Passief verzet
De Duitsers nemen hun intrek in hun dorp. De vrouwen houden zich eerst afzijdig en proberen zich passief te verzetten. Maar gaandeweg groeit er een band tussen de twee groepen. Het wordt winter, het boerderijwerk is zwaar en de soldaten helpen een handje mee. De Duitsers blijken geen verstokte nazi’s maar doodgewone jongens. Ook zij zijn uitgeput na vele jaren vechten. In de afgelegen vallei hopen ze veilig te zijn tot het einde van de oorlog.
Het verhaal spitst zich toe op de koppige boerin Maggie (sterke rol van Andrea Riseborough) en de Duitse kapitein Albrecht (Tom Wlaschiha). Tussen de twee ontstaat een vertrouwensband, voorzichtig bloeit een liefde op. Dat kan natuurlijk niet ongestraft blijven.
Ongenaakbare landschap
Regisseur Amit Gupta vertelt dit beklemmende drama in lange, statische shots. Een belangrijke rol is weggelegd voor het ongenaakbare Welshe landschap. De mannen zijn verdwenen, maar de bergen kijken toe. Voor de liefhebbers van oorlogsfilms zal het allemaal veel te saai en traag zijn, maar wie niet bang is voor wat contemplatief en enigszins hermetisch drama, heeft aan Resistance een goeie. Snel vergeten dat dvd-hoesje.
Resistance
Regie: Amit GuptaJaar: 2024
Distributeur: Filmfreak
imdb: tt1391116
Misschien ook iets voor u
Eersteklas scenografie in ‘Glazen Speelgoed’
De Amerikaanse regisseur Sam Gold zet met de klassieker Glazen Speelgoed een eerste voet in het Nederlandse theater. Gold, die in New York al veel lovende kritieken ontving, werkt onder de vleugels van Toneelgroep Amsterdam en ziet dit als ‘een mogelijkheid om zijn liefde voor het jeugdige toneelwerk van Tennessee Williams te verbinden met de kracht van een vast acteursensemble’.
Inhoudelijk is de bewerking van Gold wat mager. Diverse thema’s uit Williams originele stuk komen aan de orde, maar baanbrekend zijn ze niet. Door Laura centraal te stellen ligt de nadruk op het ontvluchten van een confronterende en harde wereld, het isolement van een werkelijkheid en de kwetsbaarheid van een persoonlijkheid. Dat het moeilijk is om als individu je kop boven water te houden in een samenleving als vandaag is niet perse een eye opener. De ‘aanbidder’ O’Conner probeert met een (te) lange monoloog de lieve en onschuldige Laura inzicht te geven in haar minderwaardigheidscomplex. Het publiek wordt in zijn overtuiging voorgesteld als de groep ‘ook maar gewone en teleurstelde (mede)mensen’.
Poëtische vormgeving
De balans tussen illusie en realiteit is overweldigend vormgegeven door scenograaf Andrew Lieberman. Het podium van de grote zaal is open gebroken tot aan de stenen achterwand. De vloer is pikzwart en weerspiegelt zijn omgeving. Het ontwerp heeft veel weg van het prachtige kunstwerk van Richard Wilson 20:50 uit 1987, waarin Wilson een desoriënterende ruimte creëerde door de vloer te gebruiken als oliereservoir. Beide werken hebben optisch een overweldigend effect.
De acteurs spelen in het overgrote deel van de voorstelling op een schaars gemeubileerd platform, zwevend in het zwart, totdat het beeld abrupt wordt afgekapt en een omslag maakt naar een romantische, intieme en bovenal gedroomde setting. Het is prachtig hoe deze illusie vervolgens weer wordt doorbroken door een steek uit de realiteit.
Glazen Speelgoed is een adembenemend plaatje, maar helaas inhoudelijk niet heel spannend. Met Nietvelt als een hysterische moeder zonder ‘uitknop’, wordt de voorstelling van Sam Gold al snel als een lichte komedie ontvangen.
Toneelgroep Amsterdam - Glazen Speelgoed
Regie: Sam GoldArtiest: Toneelgroep Amsterdam
Gezien op zondag 15 november 2015 in Stadsschouwburg Amsterdam, Amsterdam
Nog te zien tot vrijdag 15 januari 2016
Link: Speellijst
Link: Over Sam Gold
Misschien ook iets voor u
Lichte zwaarte
Theatergezelschap Dood Paard speelt QUEENS, een nieuw en humoristisch toneelstuk. De tekst is van Rob de Graaf en de kostuums van mode-ontwerper Bas Kosters. Het publiek leeft met de spelers mee in de 16e eeuw, wanneer twee koninginnen op overtuigende wijze een onschuldig ogende strijd voeren.
Professionele knulligheid
Het stuk vindt haar kern in met humor gespeelde ernst. De hysterie van Maria, de kalmte van de kamenier en de zogenaamd afstandelijke Elizabeth maken het stuk tot een fantastisch, professioneel knullig, geheel. Met name Joachim Robbrecht, die als vrouw ten tonele verschijnt, levert overtuigend, droog doch dramatisch acteerwerk. Eigenlijk zijn de twee koningen, die ook nichtjes zijn, verwende kinderen in een grote mensenwereld. Ze kibbelen wat af, met hun tere ego’s. Elizabeth is zogenaamd nog maagd en Maria doet zich voor als een gemeen meisje. Het stuk neemt de kijker mee naar een andere wereld, die toch ook erg op de onze lijkt – wanneer het publiek zich realiseert dat er tegenwoordig weer hoofden worden afgehakt uit naam van een geloof.
De overdreven pakjes van de koninginnen maken hun status in een aanzicht meteen belachelijk. Daarin is Bas Kosters geslaagd. De volzinnen die alle drie de acteurs voortbrengen, dragen bij aan het gevoel een historische gebeurtenis opnieuw te beleven. Daarin is Rob de Graaf geslaagd. De kracht van het stuk ligt in de modernisering ervan. De gekrenkte trots van Maria laat zien hoe kwetsbaar een bepaalde machtspositie kan zijn en vooral hoe de eindigheid van het leven dit soort zaken overbodig en compleet irrelevant zou moeten maken. Waar kibbelen de nichtjes nog over? Hun trots lijkt hun identiteit te bepalen en zij voeren hun machtsstrijd, knullig of niet, tot het bittere eind.
Dood Paard - QUEENS
Artiest: Dood PaardGezien op dinsdag 10 november 2015 in Theater Frascati, Amsterdam
Nog te zien tot maandag 11 april 2016
Link: Speellijst
Misschien ook iets voor u