Film / Films

De vagina als oorsprong van de teloorgang

recensie: The Invader

De 41ste editie van het Rotterdams Filmfestival (IFFR) staat voor de deur. IFFR start op 25 januari met 38 témoins van Lucas Belvaux. Pas op 19 januari is het complete programma bekend, maar in de aanloop naar het grootste filmfestival van Nederland licht 8WEEKLY alvast drie wereldfilms uit. Te beginnen met The Invader van Nicolas Provost.


Een gewaagde audiovisuele droom waarin de held verandert in de antiheld. Met zijn debuutfilm maakt de Belgische kunstenaar Nicolas Provost (1969) op geslaagde wijze een realistisch immigrantendrama, erotische thriller en videotrip in een. 

De Afrikaanse Amadou (Issaka Sawadogo) en zijn vriend spoelen als enige twee overlevenden van een schipbreuk aan op een Europees nudistenstrand. Daar komt Amadou oog in oog te staan met het ideaal van de blanke vrouw. Betovert door haar schoonheid start hij zijn queeste naar de moderne Westerse vrouw, terwijl hij probeert te overleven in de Belgische hoofdstad Brussel. Beide doelen lukken hem niet. In de stad verliest Amadou eerst zijn zieke vriend, vervolgens zijn menselijkheid en tot slot alle hoop.

Naakte symboliek

~

In zijn debuutfilm schuwt Provost kunst noch naakt. Met een frontale close-up van de vagina van zijn huidige vriendin (het model Hannelore Knuts) als openingsscène van de film verwijst hij rechtstreeks naar Gustave Courbets L’Origine du Monde. Een gewaagde keuze, maar zowel Knuts als Provost kunnen het hebben. Uit de vagina ontspruit een droom. Een droom die Amadou najaagt, maar niet zal realiseren.

Amadou op zijn beurt rijst zwart, groot en gespierd uit het schuim van de zee, de moderne en mannelijk variant van Botticelli’s De geboorte van Venus. Provosts verwijzingen naar de kunst zijn leesbaar voor de kunstliefhebber, maar spreken ook tot de verbeelding van het grote publiek zonder enige kunsthistorische voorkennis.

Monsterlijke antiheld

~

Met zijn titel wekt Provost niet alleen spanning op. Hij verwijst er ook mee naar de buitenlander die een buitenstaander blijft en er niet in slaagt onderdeel uit te maken van zijn nieuwe samenleving. Provost brengt het realistische lot van vele immigranten in beeld, maar wil meer dan simpelweg een politieke boodschap overbrengen. De titel verwijst daarom ook naar de buitenstaander die verandert in een kwaadaardige indringer. Amadou dringt het lichaam van Agnès binnen en vervolgens ook haar huis en privéleven. Onduidelijk is of de The Invader eindigt met een nachtmerrie of de brute realiteit.

The Invader is het resultaat als een kunstenaar, die iets met beeld en geluid doet, een film maakt. De film is ook een logisch gevolg van Provosts eerdere korte films en video’s (Papillon d’amour, Suspension, Exoticore). Het is een volgende stap die hij moest maken in zijn ontwikkeling als verhalenverteller. Met een fotografisch oog bouwt Provost een audiovisueel werk dat een duidelijke ode is aan de kunst en aan zijn grote voorbeeld David Lynch. Met zijn spanning, moderne dramatiek en sterk camerawerk, smaakt deze eerste film van Provost absoluut naar meer.