Tijdschriften over literatuur

Het literaire tijdschrift Lava profileert zich al meer dan tien jaar als een “laagdrempelig podium voor beginnende schrijvers en dichters”. Vier keer per jaar pakt het uit met een evenwichtige mix van korte verhalen en poëzie, vergezeld van een kort interview. Lava’s jonge profiel kun je duidelijk van de biografieën op het einde van elk nummer aflezen: de meeste auteurs werden eind jaren zeventig of begin jaren tachtig geboren, met een aantal uitschieters naar boven en onder. De redactie staat open voor alle vormen van literatuur, en in een tijd waarin het hanteren van een duidelijk omschreven poëtica bijna een revolutionaire daad is, vormt ook Lava geen uitzondering. Toch laten zich in de publicaties van de afgelopen jaargang een paar duidelijke patronen onderscheiden.

Grote thema’s

Vooral de korte verhalen zijn van een verbazingwekkende eenvormigheid. Met name hun anekdotische karakter is een constante; van een klassieke opbouw of spanningsboog is zelden sprake. Regelmatig staat een ontmoeting tussen twee personen centraal – een weerzien tussen twee oude schoolkameraden bijvoorbeeld (zoals in Roel Smits’ Steeds schever) of een toevallige ontmoeting in een café (zoals in Marlous Hamburgers Assepoesters sproeten en Luc Vandaeles Ulrike danst).

Maar ook qua thematiek vertonen deze verhalen heel wat overeenkomsten. De nieuwe generatie auteurs schrijft graag over grote thema’s zoals liefde, vriendschap, verloren dromen en de dood. Bovendien zoekt ze haar heil graag in extremen. Hoofden worden door tramwielen van hun romp gescheiden, geliefden in twee gekliefd en seks wordt bedreven met het mes op de keel. De Lava-auteurs lijken zich te realiseren dat alles toch al eens geschreven is, en proberen daarom de grenzen van het beschrevene steeds verder te op te rekken. Dat maakt hun beelden misschien wel sterker, maar het levert zelden memorabele verhalen op. Gelukkig bewijst een stuk als Steeds schever van Roel Smits dat het ook anders kan: wat begint als een clichématige beschrijving van een weerzien op een schoolreünie neemt al snel de vormen aan van een tragikomedie pur sang. Smits’ verhaal ontwapent niet door zijn extreme beelden of grote symbolen, maar net door zijn herkenbaarheid. Opvallend genoeg zijn het vaak de verhalen met de minste literaire pretenties die zo in Lava de aandacht trekken.

Oude bekenden

De ingezonden gedichten hebben heel wat minder met elkaar gemeen. Hun onderwerpen en stijlen lopen uiteen, maar spijtig genoeg gaan ook hier weinig verrassingen schuil. De uitschieters komen vaak van auteurs die al wat publicaties op hun naam hebben: de Belgische Frédéric Leroy of Velibor Vidakovic, een dichter uit Servië voor wie de Lava-redactie een boontje lijkt te hebben. Vidakovic’ gedichten vertrekken regelmatig van één surreëel beeld en werken dat vervolgens gedetailleerd uit. Leroy geeft in zijn gedichten dan weer een confronterende terugblik op zijn kindertijd. Toch springt ook een aantal onbekende namen in het oog: Willem Bentvelzens Voorzorg weet door zijn eenvoud en ongewone vorm een zekere onrust op te wekken, en ook Alexander Kops’ De Griekse schone heeft heel wat moois te bieden.

Qua vormgeving kan Lava wel duidelijk beter. Er glippen iets te veel typografische slordigheden door het net (aanhalingstekens in de verkeerde richting, vreemde combinaties van vraagtekens en komma’s, enz.), en over de kwaliteit van de illustraties kun je discussiëren. Ze passen wel steeds bij de tekst, maar af en toe lijken de tekeningetjes uit de galerij van een tekstverwerker geplukt. De omslagfoto’s van de elfde jaargang zijn misschien wel artistiek verantwoord, maar weinig uitnodigend.

Toch barst Lava van de goede ideeën. Het eerste nummer van de twaalfde jaargang kondigt de volgende LavaLive aan – “vol schrijvers, dichters en zingende eekhoorntjes” – en in nummer 11.3 nodigt de redactie auteurs min of meer expliciet uit om sms-gedichten in te sturen – een oproep die spijtig genoeg voorlopig onbeantwoord is gebleven. Ook een bezoekje aan de website www.lavaliterair.nl loont de moeite. De redactie introduceert er een nieuwe literaire prijs voor korte verhalen (De brandende pen) en de nieuwsgierige surfer vindt er ook een handvol bewegende e-gedichten en een massa ultrakorte verhalen van 110 woorden. De weblog hield het spijtig genoeg maar tien dagen vol. Zowel digitaal als op papier heeft Lava dus wel een paar schoonheidsfoutjes en ook de kwaliteit van de gepubliceerde verhalen en gedichten wisselt. Het enthousiasme van de redactie en hun overvloed aan goede ideeën blijven echter niet onopgemerkt. Hier borrelt wat.

Lava. Literair tijdschrift:
– Abonnement: € 24,00 (vier nummers) of € 35,00 (steunabonnement)
Contact: Lavaliterair.

Zie ook in deze reeks: 1. Het Trage Vuur, 2. Passionate Magazine, 3. Tzum, 4. De Revisor, 5. Armada, 6. Bunker Hill, 7. Raster, 8. De Gids, 9. Hollands maandblad, 10. Hard gras, 11. Parmentier, 12. Deus ex Machina, 13. Het liegend konijn en 15. Yang.