Theater / Voorstelling

Klassieke schelmenroman wordt bruisend theater

recensie: Nationale Toneel - De Graaf van Monte Cristo

De drenkeling ligt op zijn rug op het dek van het schip. Hij is uitgeput van het zwemmen in open zee. Het had niks gescheeld of de ontsnapte gevangene Edmond Dantès was verdronken. De piraten die hem hebben opgevist, bekvechten over zijn verdere lot. Piratenbaas Bertuccio beslist: de drenkeling zal leven, en hij zal vrij zijn. Daarmee maakt de geredde zwemmer een nieuwe start in een nieuw leven. Dantès bestaat niet meer, Monte Cristo is in zijn plaats opgestaan. Aldus de roman van Alexandre Dumas in 1846. De Graaf van Monte Cristo is nu een toneelstuk bij het Nationale Toneel.

Regisseur Johan Doesburg mag graag literatuur bewerken voor theater. Zo maakte hij eerder toneel van Mystiek lichaam van Frans Kellendonk, en van Elementaire deeltjes van Michel Houllebecq. Waren dat intellectuele bolwerken, De Graaf van Monte Cristo is eerder een klassieke schelmenroman. De jonge zeebonk Edmond Dantès is betrapt met een brief van Napoleon Bonaparte op zak, op het moment dat die in Frankrijk in ongenade is gevallen.

Schat

~

Dantès gaat de bak in op een onbereikbaar eiland. Alles wordt hem afgenomen. Over zijn verloofde Mercedes ontfermt zich een ‘vriend’ die feitelijk een rivaal was. In de gevangenis ontmoet Dantès de oude, geleerde Pater Faria. Die leert Dantès in lange jaren gevangenschap alles wat hij moet weten om zich in den vreemde staande te kunnen houden. Bovendien vertelt Pater Faria hem op zijn sterfbed de plek waar op het eiland Monte Cristo een grote schat in goud is begraven. Na zijn spectaculaire ontsnapping, kan Dantès zich wreken op zijn oude vijanden, vermomd als ‘Graaf van Monte Cristo’.

Kosmopoliet

Meer heeft het verhaaltje feitelijk niet om het lijf. Het bijgeleverde programmaboekje ziet in Monte Cristo een hedendaagse kosmopoliet, een wereldreiziger die zich in elke stad en onder alle omstandigheden weet te handhaven. Dat lijkt me iets te veel eer, daarvoor hangt het oorspronkelijke verhaal te veel als los zand aan elkaar. Maar vanwege de nodige soapingrediënten: leugens, intriges, dubbelspel, vreemdgaan, en uiteraard,  vurige hartstocht, is het geheel toch vermakelijk en onderhoudend. 

Geloofwaardig

Opvallend is de strakke acteursregie die Doesburg op zijn troupe heeft toegepast. Terecht heeft de regisseur Stefan de Walle ingeschakeld om de titelrol te vervullen. De Walle beschikt over een groot scala aan emoties, van onderkoeld tot gepassioneerd. Bovendien heeft De Walle met zijn stem een bereik van hautain tot kwetsbaar, van superieur tot geëmotioneerd, waardoor zijn graaf geloofwaardig wordt. Tegenover de boomlange De Walle zet de kleine Camilla Siegertsz een fraaie, wanhopige verloofde neer. Let ook op de komische Mirjam Stolwijk in haar dubbelrol als piraat Bertuccio en overspelige Hermine Danglars.

Vier uur

Voeg hierbij de live geproduceerde sprookjesmuziek van Harry de Wit, en de uitstekende toneelbewerking van de tekst door Sophie Kassies, en je krijgt een bruisende voorstelling die ondanks zijn vier uren speeltijd uur uiterst vlot voortrolt.

De Graaf van Monte Cristo is dit seizoen te zien t/m 9 juni. Klik hier voor de speellijst: www.nationaletoneel.nl